بۇل تۋرالى ۇكپ تورالقا توراعاسى بيزنەس وكىلدەرىمەن ونلاين كەزدەسۋ بارىسىندا ايتتى دەپ حابارلايدى "ادىرنا" "اتامەكەن" ۇكپ ءباسپاسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
ءىس-شارا بيزنەستىڭ اعىمداعى ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ، سونداي-اق كارانتيننەن كەيىنگى كەزەڭدە ورىن الاتىن اۋىرتپالىق دەڭگەيىن انىقتاۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلعان.
كۇن تارتىبىنىدە كوتەرىلگەن ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – كاسىپورىنداردا جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسى بولدى. توتەنشە جاعداي كەزەڭىندە جۇمىس بەرۋشىلەر جۇمىسكەرلەردى ەڭبەكاقىسىز دەمالىسقا جىبەرگەنى ءمالىم. دەمەك، كارانتيننەن كەيىنگى كەزەڭدە ەل اۋقىمىندا جۇمىسسىزدىق پايىزىنىڭ ارتۋ ىقتيمالدىعى جوعارى. مۇنداي جاعداي بۇكىل الەمدە ورىن العان.
پاندەميا سالدارىنان ەلىمىزدە تۋريزم، قوناقۇي بيزنەسى، قوعامدىق تاماقتانۋ، وڭدەۋ ونەركاسىبى، بولشەك ساۋدا، كوممەرتسيالىق جانە اكىمشىلىك قىزمەت قيىن كەزەڭدى وتكەرۋدە.
تيمۋر قۇلىباەۆ وسى ماسەلەدە ۇلتتىق پالاتانىڭ پوزيتسياسى – جۇمىس بەرۋشىلەر جۇمىس ورىندارىن ساقتاپ قالۋى ءۇشىن كارانتينگە دەيىن جۇمىس ىستەگەن كاسىپورىنداردى ساقتاۋ جانە قولداۋ ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«شاعىن جانە ميكرو كاسىپورىنداردى قولداۋدىڭ قۇرالى – قاراجات اينالامىن تولىقتىرۋعا، ءبىرىنشى كەزەكتە ەڭبەكاقىنى تولەۋگە بەرىلەتىن نەسيەلەر. بۇل جەڭىلدىكپەن بەرىلەتىن نەسيەلەر بولادى، ءبىز ءبىرىنشى كەزەكتە كارانتينگە دەيىنگى جۇمىس ورىندار سانىن ساقتاۋعا دايىن كاسىپورىندارعا قولداۋ كورسەتۋ بويىنشا ۇسىنىستار ەنگىزەمىز»، – دەدى تيمۋر قۇلىباەۆ.
قولداۋدىڭ مۇنداي ءتۇرىن بىرقاتار مەملەكەت ءتيىمدى پايدالانۋدا. رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، رەسەيدە جۇمىس ورىندارىن بارىنشا ساقتاپ قالعان كاسىپورىندارعا مەملەكەتتىك نەسيەلەر بولىنە باستاعان. جۇمىسپەن قامتۋدى قولداۋ ارقىلى 7 ملن ادامعا كومەكتەسۋ كوزدەلگەن. تاسس اقپارات كوزىنىڭ حابارلاۋىنشا، اقش اكىمشىلىگى قىزمەتكەرلەرىن قىسقارتپاي، جۇمىس ىستەۋگە دايىن شاعىن كاسىپورىندارعا جەڭىلدىكپەن نەسيە بولۋدە. ال ۋكراينا مەملەكەتى 5-7-9%-بەن جۇمىس ورىندارىن ساقتاپ قالعان كاسىپورىندارعا نەسيە بەرىپ جاتىر.
بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋدە «اتامەكەن» ۇكپ بىرقاتار شارالاردى قولعا الدى. پاندەميا سالدارىنان بيزنەسكە تۇسكەن اۋىرتپالىقتى انىقاۋ ماقساتىندا ۇكپ كاسىپكەرلەر اراسىندا ساۋالنامالار جۇرگىزدى، پالاتاعا كەلىپ تۇسكەن وتىنىمدەر سارالاندى.
توتەنشە جاعداي كەزەڭىندە بارلىق كوزدەر (الەۋمەتتىك جەلىلەر، كولل-ورتالىق، جازباشا وتىنىمدەر) بويىنشا 44 586 ءوتىنىم كەلىپ ءتۇستى. كارانتين كەزەڭىندە ۇكپ كولل-ورتالىعىنا (112 ناۋرىزدان 6 ساۋىرگە دەيىن) 10 577 ءوتىنىم ءتۇستى. سونىڭ ىشىندە 43%-ى كارانتين ۋاقىتىندا ءجۇرىپ-تۇرۋدى شەكتەۋگە قاتىستى بولدى. بيزنەسكە جۇرگىزىلگەن ساۋالناماعا قاتىسقان كاسىپكەرلەردىڭ 60%-ى كەلىسىمشارتتىق مىندەتتەمەلەرىن بۇزۋعا ءماجبۇر بولعان. 54%-ى جۇمىسكەرلەردى مەرزىمسىز دەمالىسقا جىبەرگەن. 20%-ى قىزمەتكەرلەردى قىسقارتۋعا ءماجبۇر بولعان.
وسىنداي سيتۋاتسيادا بيزنەستىڭ قارجىلىق جاعدايىنا كەرى اسەر ەتكەن جايتتار بار، ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ 60%-ى جالعا الۋ قۇنىن تولەۋدە قيىندىق كورگەن، 22%-ى – ەڭبەكاقى تولەۋ، 5%-ى – كوممۋنالدىق قىزمەتتەردى تولەۋدە قيىندىققا تاپ بولعان.
توتەنشە جاعداي جاريالانعاننان بەرى ۇلتتىق پالاتا جۇرگىزگەن جەدەل ساۋالنامالار مەن ساراپتامالار ارقىلى بيزنەستىڭ اعىمداعى احۋالىنا ۋاقتىلى تالداۋ جۇرگىزىلدى، سايكەسىنشە ۇكىمەت دەڭگەيىندە ۇسىنىستار ايتىلىپ، ءتيىستى شارالار قولعا الىندى. كاسىپكەرلەردىڭ كەلىسىمشارتتىق مىندەتتەمەلەرىن ورىنداي الماۋى سەبەپتى ۇكپ ەنشىلەس ۇيىمى – قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋدا پالاتاسى فورس-ماجوردى تانۋ جونىندە انىق امالاردى بەردى. ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر تاراپىنان نەسيەلەر بويىنشا 90 كۇنگە دەيىن كەيىنگە شەگەرىم بەرىلدى، ايىپپۇلدار پەن وسىماقى الىنىپ تاستالدى. سالىقتار بويىنشا جەڭىلدىكتەر جاسالدى. وڭىرلىك پالاتالاردىڭ ماماندارى ءار ءوتىنىم بويىنشا جالعا بەرۋشىلەرمەن جەكەلەي جۇمىس ىستەپ، بىرقاتار جەڭىلدىكتەرگە قول جەتكىزدى.
ورتالىق اپپارات دەڭگەيىندە پالاتاعا سۇراق قويىپ، جاۋاپ تابۋعا بولاتىن ءبولىم اشىلدى.
«وڭىرلىك ماسەلەلەر اراسىندا: سالىقتار، نەسيەلەر بويىنشا تولەمدەردى كەيىنگە شەگەرۋ، قارجىلاندىرۋ، كارانتين جاعدايىنداعى سانيتارلىق نورمالار، ساتىپ الۋلار جانە كاسىپكەرلەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ. كارانتيندىك كەزەڭ ءالى ۇزاق ۋاقىتقا ساقتالاتىنىنا دايىن بولۋ كەرەك»، – دەپ اتاپ ءوتتى تيمۋر قۇلىباەۆ.
كەزدەسۋ قورىتىندىلاي كەلە، ۇكپ تورالقا توراعاسى كاسىپكەرلەرمەن كەرى بايلانىستىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالىپ ءوتتى، بيزنەستىڭ ۇسىنىستارى مەن ماسەلەلەرى ءجىتى باقىلاۋدا بولاتىنىن، وتاندىق بيزنەس قيىن كەزەڭدە تۇرعانىن ايتتى. وسى رەتتە «اتامەكەن» اعىمداعى سيتۋاتسيانى ءجىتى قاداعالاپ، بيزنەس ۇسىنىستارىن شۇعىل جيناقتاپ، ۇكىمەتكە قولداۋدىڭ جاڭا شارالارىن ۇسىنۋ ءۇشىن وسىنداي كەزدەسۋلەردى تۇراقتى نەگىزدە وتكىزەتىن بولادى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
