باسىنان كەشكەن قانداي دا ءبىر وقيعانى تىم اسىرەلەپ جىبەرۋ قيالى ۇشقىر فلوبەردىڭ تابيعاتىنا ءتان قاسيەت. لۋيزانى سۇيمەسە دە عاشىق جانداي ءتۇر تانىتىپ، كوڭىلى كوبەلەكتەي ۇشقالاق ايەلدى وزىنە ىنتىق ەتىپ قويعاندى ول تەرىس كورمەدى. ءۇمىت وتى ۇشقىنداعانىمەن، ۇلى ماحابباتتى ارمانداعان فلوبەر ونى تەك قيالداۋمەن، ارمانداۋمەن جانە ءوزىن-ءوزى الداۋمەن عانا كۇندەرىن وتكىزدى. بالكىم، سوندىقتان با ەكەن، ناپسىلىك قۇمارلىعىن تەجەپ، ودان ۇلكەن سەزىمدى دامەتكەن وت-ايەلدەن الىسىراق جۇرگەندى ماقۇل كوردى. بىراق، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى سەزىمنىڭ نازىك ءجىبىن ءبىرجولا ءۇزىپ جىبەرۋگە دە باتىلى بارعان جوق. قايتا كەرىسىنشە، شىن عاشىق ەكەنىنە بايعۇس ايەلدى سەندىرىپ، بۇرىنعىدان دا بەتەر ونى وزىنە زارىقتىرىپ، اۋرە-سارساڭعا سالىپ قويدى.
داۋلەتى اسىپ-تاسىعان باي ايەل ونى قايتا-قايتا پاريجگە شاقىردى. جيعان-تەرگەنىنىڭ ءبارىن دە ول عاشىعىنىڭ جولىنا سۋشا شاشىپ جىبەرۋگە دايىن ەدى. الايدا، فلوبەر كۇيەۋىنەن جانە قىزىنان ايىرىلىپ قالعان شەشەسىنىڭ جاعدايىن ايتىپ ءتۇسىندىرىپ، ونىڭ قاسىنا ءبىرجولا كوشىپ بارۋدان تارتىنشاقتاي بەردى. وزىنەن ون ءۇش جاس كىشى جىگىتكە جان-تانىمەن عاشىق بولىپ، باسى اينالىپ قالعان لۋيزا اق توسىنەن ايمالاپ، اق بالتىرىنان سيپالاپ، دەنەسىن دىرىلدەتىپ جىبەرەتىن ءتاتتى تۇندەردى ساعىنا كۇتتى. شىدامى تاۋسىلا جازداعان كەزدەردە ايەلدىك نامىستى ۇمىتىپ، گيۋستاۆتىڭ جيىرەك كەلىپ تۇرۋىن ءوتىنىپ، جالىنىپ-جالبارىنۋعا دەيىن باردى. اشۋلانىپ «سەنى نەمەنە، كۇيەۋگە بەرەتىن قىزداي شەشەڭ كۇزەتىپ ءجۇر مە؟» دەپ حات تا جازدى.
ىشتەگى ىستىق سەزىمىن جاسىرماي جايىپ سالعان لۋيزانىڭ قاسىنا بارا الماۋىنىڭ جەسىر قالعان شەشەسىنەن باسقا دا سەبەبى بار-تىن. دەنساۋلىعى سىر بەرىپ، جىل وتكەن سايىن فلوبەردىڭ دەرتى اسقىنا تۇسكەن بولاتىن. جۇمباعىن ەشكىم دە بىلمەيتىن ۇستاما اۋرۋى قايتالانعان سايىن جالعىز ۇلىنان ايىرىلىپ قالۋدان قورىققان اناسىنىڭ زارە-قۇتى قالمادى. ءار سىرقاتتانىپ قالعان سايىن ول قاتتى السىرەپ، وزىنە-ءوزى كەلە الماي، سارىۋايىمعا سالىنىپ، جۇدەپ-جاداپ كەتتى. تاماق ىشۋگە دە، بىرەۋمەن سويلەسۋگە دە زاۋقى بولمادى. ۇلىنىڭ دەنساۋلىعىنا قاتتى الاڭداعان شەشەسى وعان سۋعا تۇسۋگە رۇقسات ەتپەي قويدى. ەمىن-ەركىن جۇرۋىنە دە تيىم سالدى. الىستاعى پاريج تۇگىل، ول تۇساۋلى اتتاي ۇيىنەن التى قادام اتتاپ شىعا الماي قالدى.
ەگەر شىنىمەن دە فلوبەردىڭ لۋيزانى سۇيگەنى راس بولسا، ونى كورۋ ءۇشىن پاريجگە بارىپ كەلۋگە سىلتاۋ تابىلار ەدى-اۋ! لۋيزا دا جاس جىگىتتىڭ ونى ءدال ءوزى سياقتى بار جان-تانىمەن سۇيمەيتىنىن بىرتە-بىرتە ۇعا باستادى.
«بۇل ەشقانداي دا ماحاببات ەمەس. سەنىڭ ومىرىڭدە ماحاببات ءۇشىن ورىن جوق»، دەپ، كەزدەسۋدەن قاشقالاقتاعان جاس جىگىتكە ويىن جاسىرماي ايتىپ سالدى ءبىر كۇنى لۋيزا عاشىعىنا جازعان حاتىندا. «سەن، مەن سەنى سۇيەمىن بە دەگەندى بىلگىڭ كەلىپ تۇر عوي. ارينە، قولىمنان كەلگەنشە سۇيەمىن. بىراق ماحاببات مەنىڭ ومىرىمدە ەكىنشى ورىندا تۇر»، - دەپ جاۋاپ بەردى جازۋشى وعان سالقىنقاندىلىقپەن.
بۇل ونەردى بارىنەن دە بيىك قويعان فلوبەردىڭ شىندىعى بولاتىن. بالا كۇنىنەن مىنا جالعان دۇنيەدەن ونەر الەمىنە قاراي قاشىپ، ودان باسقا قۇدىرەتتى مويىنداماعان فلوبەردىڭ باسقاشا جاۋاپ بەرۋى مۇمكىن ەمەس ەدى. «ءبىرجولا ونەرگە ءسىڭىپ كەتىپ، ودان وزگەنىڭ ءبارىن دە جەك كورۋ – باقىتسىز بولماۋدىڭ جالعىز جولى وسى... مەن بايلىقتى دا، ماحاباتتى دا، ءلازاتتى دا قالامايمىن. بۇگىننەن باستاپ ماعان ءوز بولمەمدەگى بەس-التى ساعات تىنىشتىق پەن قىستا پەشتە وتىمنىڭ، كەشكە تامان ۇستەلىمدە ەكى-ءۇش شىراعىمنىڭ بولعانى جەتكىلىكتى» دەگەن بولاتىن ول جاس كەزىندە دوسىنا. ءبىر جىل وتكەننەن كەيىن سول دوسىنا تاعى دا مىنانداي اقىل-كەڭەس بەرەدى. «مەن سياقتى – سىرتقى الەمنەن بايلانىسىڭدى ءۇزىپ تاستا، ايۋ سياقتى ءومىر ءسۇرىپ، ويىڭداعىدان باسقانىڭ ءبارىن دە، ءتىپتى، ءوزىڭدى دە اتاسىنا نالەت قۋىپ جىبەر. قازىر مەنىڭ جانە باسقا الەمنىڭ اراسىندا ۇلكەن ور تۇرعانى سونداي، مەن كەيدە قاراپايىم دۇنيەلەردى ەستىگەندە تاڭ قالاتىن بولىپ ءجۇرمىن».
فلوبەردىڭ شىنايىلىق پەن شىنشىلدىقتان گورى قاتىگەزدىككە كوبىرەك ۇقسايتىن كەيبىر مىنەزى تاڭ قالدىرماي قويمايدى. ءبىر كۇنى ول لۋيزادان ونىڭ فرانتسۋز گۆينەياcىندا تۇراتىن قۇربىسى ارقىلى كەزىندە مارسەلدە ءبىر ءتۇندى بىرگە وتكىزگەن ەلالي فۋكو تۋرالى ءبىلىپ بەرۋىن وتىنەدى. ول ازداي، جەڭىل ءجۇرىستى قىزدارعا كوڭىلى تارتىپ تۇراتىنىن دا مويىنداپ، جەزوكشەلەرمەن قالاي ساۋىق-سايران قۇرعانىن دا لۋيزادان جاسىرماي ايتىپ بەرەدى. فلوبەر مەن لۋيزانىڭ اراسىنداعى ماحاببات دراماسى ەكى جىلعا سوزىلدى، وسى ۋاقىت ىشىندە ولار التى رەت قانا كەزدەستى. اقىرى ەش ناتيجە شىقپاسىن ءتۇسىنىپ قوش ايتىستى. ايتكەنمەن، ەندى ءبىرىن-ءبىرى كورمەستەي بولعان ەكەۋى دە، بىرنەشە جىلدان كەيىن تاعدىردىڭ سوقپاعى ولاردى قايتا تابىستىراتىنىن بىلگەن جوق.
(جالعاسى بار)
