ء(تاجتاجال پاندەمياسىنان قازا بولعانداردىڭ رۋحىنا ارنايمىن)
ءى
كۇرك-كۇرك جوتەل تىنباي قويدى-اۋ كۇركىلدەپ،
تەرەڭ تىنىس السا، شىركىن، مۇمكىن بوپ!
سەزىپ جاتىر، ءبىلىپ جاتىر وسىمەن،
جارىق ءومىر بارادى ۇزاپ، بىرتىندەپ.
ءتاتتى ءومىردىڭ تاۋسىلدى ما جىر-ءانى،
جايقالعان تال ءبىر-اق ساتتە قۇلادى.
سىر-سىر ەتىپ سىرىلدايدى وكپەسى،
شىڭ-شىڭ ەتىپ شىڭىلدايدى قۇلاعى.
«جۇقپالى اۋرۋ جابىستىڭ با سورىم بوپ.
قايدان كەلدى مىناۋ جۇرتقا جوق ىندەت؟!
ناۋقاس سانى مينۋت سايىن كوبەيىپ،
اينالادا ينە شانشار ورىن جوق».
كوز الدىندا وتكەن كۇننىڭ تىزبەگى،
شىركىن، سول شاق قانداي عاجاپ ىزگى ەدى!
لەتيتسيا – «باقىت» دەگەن ءسوز ەدى،
ول ءوزى دە ەڭ باقىتتى قىز با ەدى!
ىستىعىن-اي باقىت دەيتىن قۇشاقتىڭ،
ۇشقىرىن-اي ءومىر دەيتىن ۇشاقتىڭ.
وتكەن كۇندەر دەيدى-اۋ، بايعۇس، سونداعى،
سول ۋاقىتتىڭ جىلجىعانى ءۇش-اق كۇن...
ءىى
كونە شاھار، سۇلۋ شاھار كوز ارباپ،
جىگىت قىزعا ۇزدىگەدى ءسوز ارناپ.
انە، شىركەۋ قوڭىراۋىنان شىققان ءۇن –
قۇس بوپ ۇشىپ عاشىقتارعا قونار باق!
ريككاردو ەدى ەسىمى بۇل جىگىتتىڭ،
ريككاردوعا بۇگىن جاقتاس تۇنىق ءتۇن.
ىنتىق بولعان ساعىنىشىن وبەدى،
جانارىندا جاسىنى ويناپ ءۇمىتتىڭ.
– لەتيتسيا، سەنى شەكسىز سۇيەمىن،
مەن بەيباقتىڭ سەنسىز قالعان كۇيى – ءولىم.
كۇلەدى قىز:
– مەن دە سۇيەم، كۋا اناۋ –
سانتا -ماريا مودجەرو كيەلىم!
قوس عاشىقتىڭ قۋانىشى ارايلاپ،
شاتتىق كۇيىن شەرتىپ جاتتى بار ايماق.
بەرگامونىڭ كەزىپ كەتتى كوشەسىن،
قوس جۇرەكتەن دونيتسەتتي سازى ويناپ!
بەرگامونىڭ ءتۇنى عاجاپ ماقپالداي،
اي قارايدى جولعا جارىق جاققانداي.
سىلق-سىلق كۇلىپ كونتاريني فونتانى،
«ريكاردو مەن ليتيتسيا» دەپ جاتقانداي.
ءىىى
دەرتتى يتاليا نۇرلى تاڭى الىستاپ،
كەۋدەلەردەن ءالى قانشا جان ۇشپاق؟!
جەر اۋماعى ەتىككە ۇقساس بۇل ەلدى،
ىندەت كەزدى ەتىگىمەن جانىشتاپ.
كەمسەڭدەيدى جىلاي الماي كارىلەر،
تۇنشىعۋدا، بۋلىعۋدا زارىنا ەل.
دارمەنسىزدىك جانىن ورتەپ قينالعان،
بايىز تاپپاي ءجۇر ريككاردو-دارىگەر.
«ءسونىپ جاتىر جانارلاردا مىڭ جۇلدىز،
سەبىمىز جوق، ەمىمىز جوق ءبىز كىمبىز؟!
و، قۇدايىم، بۇل نە قىلعان ويىنىڭ،
ءبىر تاۋلىكتە ولگەن ادام – مىڭ ءبىر ءجۇز!.
نە بوپ كەتتى مەنىڭ سورلى عاسىرىم؟!»
جىلاپ تا العان وڭاشادا جاسىرىن.
ودان كەيىن كۇيىپ كەتتى بۇل بايعۇس،
كورگەن ساتتە دەرت جۇقتىرعان عاشىعىن.
لەتيتسيانى اپ كەلگەندە زەمبىلمەن،
ءوزىن-ءوزى «ول ەمەس» دەپ سەندىرگەن.
قورقىنىشىن جاسپەن جۋىپ امالسىز،
ينە ۇشىندا تامشى-ۇمىتكە جەڭدىرگەن...
ءىV
كوكىرەگى ۋداي اشىپ كۇيىكتەن،
ءار ءسات سايىن قۇلاپ جاتىر بيىكتەن.
لەتيتسيا كوزىن اشتى اقىرىن،
شىركىن، ءومىر، نەتكەن عاجاپ، سۇيىكتى ەڭ!
ءبىرازدان سوڭ بولارىن دا جارىق تۇل،
سەزەدى ءىشى، ءبارى ءبىتتى –انىق بۇل.
ءدال جانىندا تۇمشالانعان دارىگەر،
ريككاردوسى!
تۇلعاسىنان تانىپ تۇر.
قايعى تورلاپ بۇلا ءجۇزىن سىمباتتى،
ءالسىز داۋىس ءۇزىپ-ءۇزىپ ءتىل قاتتى:
– تاستاپ كەتەم، ۇزاپ كەتەم مەن سەنەن،
كەشىر مەنى، كەشىرە كور قىمباتتىم.
جاقىنداما، جاقىنداما وتىنەم،
قۇشتىم سەنى جۇرەگىمنىڭ وتىمەن.
«جارىم بولساڭ، بالا سۇيسەم» دەۋشى ەدىڭ،
سول ارمانعا جەتكىزبەدىم، وكىنەم.
جاقىنداما، جۇقتىرارسىڭ، كەلمە كوپ،
سەن اۋىرما، وتانىڭا بەر كومەك.
جاس ارۋدىڭ كىرپىگىنەن قوس تامشى،
سامايىنا اعىپ ءتۇستى دوڭگەلەپ.
– ولاي دەمە، جازىلاسىڭ...
– تۇرا تۇر...
اياقتاۋعا مۇمكىندىك بەر... مىنا ءتىل...
ساۋ تۇرعاندا ايتىپ قالسام دەپ ەدىم...
...پاندەميا كەلمەي تۇرىپ سۇراپىل –
ەسىڭدە مە بارعانىمىز ريمگە،
كوليزەيدە ماڭدايىمنان ءسۇيدىڭ دە:
«گلادياتور بولسام شىركىن!» دەپ ەدىڭ،
سونداي اڭعال، ءارى ارمانشىل كۇيىڭدە.
ول زاماندى ىزدەۋ – قاتە الىستان،
مەن ونىمەن الدەقاشان تابىسقام.
اق حالاتتى گلادياتور، ول – سەنسىڭ،
ارەنادا ارىستانمەن الىسقان!
سورلى جىگىت وكىرۋگە شاق تۇردى،
سۇيگەنىنسىز بولماق ەمەس باق قۇندى.
شەشىپ تاستاپ كوزاينەگىن، قولعابىن،
جۇلىپ الىپ، بەتپەردەسىن لاقتىردى.
– مەن بىرگەمىن، لەتيتسيا، مۇڭدانبا،
نە قىلماقپىن سەنسىز ءتىرى تۇرعاندا؟!
گلادياتور بولۋ دەگەن – الدىمەن،
عاشىعى ءۇشىن بارا ءبىلۋ قۇربانعا!
و، ماحاببات، ماڭگى ءتىرى، ماڭگى ۇعىم،
ەشكىم ولشەپ بەرە المايتىن دالدىگىن!
ەكى عاشىق سوڭعى مارتە ءسۇيىستى،
ءسۇيىپ تۇردى...
ءبىلىپ تۇردى تاعدىرىن...
*Ti amo – يتاليانشا «مەن سەنى سۇيەم» دەگەن ءسوز.
*بەرگامو – يتالياداعى قالا
*سانتا -ماريا مودجەرو – شىركەۋ
* دونيتسەتتي – بەرگامولىق كومپوزيتور
* كونتاريني – بەرگامو قالاسىنداعى ايگىلى فونتان
قۋانىش وسپان
كوكشەتاۋ
