كەشە رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين «كوپ بالالى وتباسىنا سالىناتىن سالىق مولشەرىن ازايتۋ كەرەك. ياعني، بۇدان بىلاي كوپ بالا – از سالىق» دەگەندى ۇستانامىز دەدى. وسى ارادا ايتا كەتۋ كەرەك، رەسەيدە ءۇشىنشى بالاعا بىرجولعى تولەم 450 مىڭ رۋبل، تەڭگەگە شاققانىمىزدا 2 ملن 250 مىڭ تەڭگە كولەمىندە ءبىر جولعى تولەم بەرىلەدى. بۇعان قوسا ءۇش بالاسى بار وتباسىنا رەسەيدە 10 سوتىق جەر تەلىمىن نەمەسە ونىڭ اقشالاي ەكۆيۆالەنتىن بەرەدى. ەكىنشى بالا ءۇشىن 270 مىڭ رۋبل – 1 ملن 442 مىڭ تەڭگە بەرىلەدى. رەسەيدە 2012 جىلدان بەرى ءۇش جانە ودان كوپ كامەلەتكە تولماعان بالالارى بار انا كوپبالالى انا اتانا بەرەدى. تەگىن باسپانا بەرىلەدى. سانامالاساق، مۇنداي مىسالدار كوپ. ىرگەمىزدەگى وزبەكستان، ءازىربايجان ەلدەرى دە ومىرگە بالا اكەلگەن انالارىنا بارىنشا قۇرمەتتى جاساپ-اق جاتىر.
ال بىزدە قالاي؟ بىزدە ناق قازىر كوپ بالالى انالارعا بالا باسىنا بەرىلىپ جاتقان 21 مىڭ تەڭگەنىڭ اپتىعى باسىلماي-اق، ۇكىمەت 2020 جىلدان باستاپ الەۋمەتتىك كومەك بەرۋ ءتاسىلىن وزگەرتۋدى ۇسىندى.
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى ءبىرجان نۇرىمبەتوۆ «2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ بالالارى 18 جاسقا تولماعان كوپ بالالى وتباسىلارعا تابىسىنا قاراماستان 42 500 تەڭگەدەن 73 375 تەڭگەگە دەيىن (109-187$) جاردەماقى بەرىلەدى. ءار بالاعا شامامەن 10-11 مىڭ تەڭگەدەن ەسەپتەلەدى. جاردەماقىنىڭ ناقتى كولەمى وڭىرلەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي وزگەرەدى»،-دەدى.
ۇكىمەت مۇشەلىرىنڭ پايىمىنشا، قازاقستان دا كوشتەن قالماي، انا مەن بالاعا بارىنشا قۇرمەت كورسەتۋگە تىرىسىپ-اق جاتىر. بىز وسىعان وراي بىرقاتار كوپ بالالى انالارمەن دە پىكىرلەسىپ كوردىك. باعامداساق، ءبىزدىڭ ەلدە كوپ بالالى اناداردىڭ جاعدايى ايتقانداي اناعۇرلىم جاقسى ەمەس. بۇل رەتتە الماتى قالاسى، جەتىسۋ اۋداندىق «كوپ بالالى انالار» وداعىنىڭ مۇشەسى رابيعا اقانوۆانىڭ ايتۋىنشا، كوپ بالالى اناعا بەرىلەتىن جاردەماقى تىپتەن ايتۋعا دا كەلمەيتىن دۇنيە.
«مەن 9 بالانىڭ اناسىمىن. كوپ بالالى انا اتانىپ، التىن القانى وڭىرىمە تاقتىم. كەيدە جانىم قىسىلعاندا سول التىن القانى الىپ الىپ لومباردقا وتكىزگىم كەلەدى. بىراق ونى لومباردتار دا المايدى. سەبەبى سىناماسى جوق، تازا التىن ەكەنىنە دە كۇمان كوپ. كەزىندە كەڭەس وكىمەتى كەزىندە جارىق، سۋ، جولاقىسى كوپ بالالى انالارعا تەگىن بولدى. مۇنىمەن مەن كەڭەس وكىمەتىن اڭساپ وتىرعان جوقپىن. سول رەسەيدە 4 بالالى انالارعا تەگىن ءۇي بەرەتىن مەملەكەتتىك قور بار ەكەن. ال بىزدە 10 مىڭ تەڭگە جاردەماقىنى بەرۋ ءۇشىن جىر قىلدى. ول جاردەماقىنى راسىمدەۋ ءۇشىن قانشاما قۇجات جيناۋىڭ كەرەك»،-دەدى رابيعا اقانوۆا.
ال بۇل رەتتە ساراپشى مامان توعجان شاياحمەتوۆا قازىرگى قوعامدا كوپ بالالى انالار ناقتى قولداۋدى قاجەت ەتەتىنىن العا تارتتى.
«قايدا بارساڭ كوپ بالالى انالاردىڭ ماسەلەسى شىعادى. ءتورت-بەس بالاسى بار انالار قازىر نە بالا كۇتىمىمەن ۇيدە وتىرا المايدى، نە ەمىن-ەركىن جۇمىسقا شىعا المايدى. سەبەبى بالاسىنا قارايتىن ەشكىم جوق. ءبىزدىڭ ەلدە بالالارىن جالعىز تاستاپ، قاماپ كەتىپ جۇمىس ىستەپ جۇرگەن انالار قانشاما؟! ءوز باسىم، «بىزدەگى بالا كۇتىمەن بايلانىستى دەكرەتتىك جاردەماقىنى 3-4 جاسقا دەيىن ۇزارتۋ كەرەك»دەپ ەسەپتەيمىن. بالا اناسىنىڭ كۇتىمىندە بولسا عانا قاۋىپسىز بولادى. سوندىقتان ۇكىمەت وسى جايىن ەسكەرسە دەيمىن. بالا 3 جاسقا تولعانشا دەكرەتتىك جاردەماقى ەسەپتەلىپ، ايلىعىنىڭ 40 پايىزى اناسىنا تولەنىپ وتىراتىن بولسا، مۇنداي ماسەلەلەر بولمايدى ماسەلەن، گوللانديادا بالا كۇتىمىنە بايلانىستى جاردەماقى 6 جاسقا دەيىن 250 ەۋرو تولەنەدى ەكەن. ءتىپتى ىرگەمىزدەگى وزبەكستاننىڭ وزىندە بالا كۇتىمەن بايلانىستى جاردەماقى ەكى جاسقا دەيىن تولەنەدى. ۇلىبريتانيادا 10 جاسقا دەيىن 105 ەۋرو تولەنىپ وتىرادى. ەستونيادا دا تۋرا وسىلاي. ال ءبىز 1 جاسقا دەيىن بەرىلەتىن بولماشى جاردەماقى مەن «2020 جىلدان باستاپ ەلدە ءار بالا باسىنا 10-11 مىڭ تەڭگە تولەنەدى» دەپ انالاردى ەمەكسىتەمىز. بۇل بولماشى تەڭگەلەر انالاردىڭ پروبلەماسىن شەشە المايتىنىن اتقارۋشى بيلىك بىلمەيدى ەمەس، بىلەدى عوي؟! بىراق بىلە تۇرا سونى سەزىنگىسى كەلمەيتىنى قوعامعا قاۋىپتى»،-دەيدى توعجان شاياحمەتوۆا.
قارلىعاش زارىققانقىزى،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى