قىمىز – اۋرۋعا ەم، ساۋعا قۋات

3768
Adyrna.kz Telegram

سايىن دالا توسىندە كوشپەلى عۇمىر كەشكەن حالقىمىزدىڭ اسا باعالى سۋسىنى قىمىز بولعانى اقيقات. قىمىز بويعا قۋات، دەنەگە كۇش دارىتادى. شولدەگەندە جان سارايىڭدى اشاتىن ۇلتتىق سۋسىنىمىزدىڭ بۇگىنگى جاي-كۇيى قالاي؟

اڭگىمە قىمىز جايىندا وربىگەندە قىمىزدىڭ كەرەمەت، عاجاپ سۋسىن ەكەنىن، ەمدىك قاسيەتى مول ەكەنىن، قاسيەت تۇتىپ، باعالاي ءبىلۋىمىز كەرەك ەكەنىن ايتامىز دا، ونىڭ ار جاعىنداعى ماسەلەلەر جايىندا كوپ ويلانىپ، تەرەڭدەي بەرمەيتىنىمىز شىندىق. ال قاراپ تۇرساق، ءبىر قىمىزدىڭ وزىمەن-اق الەمگە تانىلۋعا بولادى. گوللانديا دەسەك، كوز الدىمىزعا قىزعالداق ەلەستەيتىنى سياقتى، قازاقتىڭ قىمىزىن دا بۇگىنگى تىلمەن ايتقاندا «برەندكە» اينالدىرىپ، سۇرانىسقا يە، تانىمالدىلىعى جوعارى تاۋار دارەجەسىنە كوتەرۋگە بولاتىنى ءسوزسىز. ول ءۇشىن نە كەرەك؟ ماسەلە وسى جەردە كۇردەلەنە باستايدى. بىزدە برەندكە اينالدىراتىن ۇلتتىق تاعام تۇرلەرى از ەمەس.
قىمىزدى جەتى جۇرتتىڭ، التى قۇرلىقتىڭ تانۋى ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ قىمىزدى قۇتىلارعا قۇيدىرىپ، شەتەلگە جونەلتسەڭ، قىمىز تۋرالى تولىققاندى اقپاراتى جوق حالىق ونى الا قويا ما؟ قىمىزدى جەتىك بىلمەگەن سوڭ، تانىماعان سوڭ، وعان سۇرانىس تا جاقسى بولماسى انىق. «وسى قىمىز قازاققا، ماقتانىڭ با، اسىڭ با؟» دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، ءبىز قىمىزىمىزبەن ماقتانىپ قانا قويماي، ونىڭ وزگە ەلدەرگە تانىمال بولۋىنا باسا ءمان بەرۋىمىز كەرەك.
قازاقستاندا ۇلتتىق سۋسىندى شى­عا­راتىن جەكەمەنشىك كومپانيالار، ءوندىرىس ورىندارى بارشىلىق. الايدا بۇگىنگى ساۋدا ورىندارىندا، دۇكەندەردە ساتىلىپ جاتقان قىمىزدى قىمىز دەپ ايتا الامىز با؟ قىمىزدىڭ ءدامىن بىلەتىن قازاق قاي كەزدە بولماسىن ساپالى قىمىزدى ىزدەيدى. قىمىزعا قويىلار باستى تالاپ تا وسى – ساپالى بولۋى، قىمىز دەگەن اتقا ساي كەلۋى. بۇگىندە اق قىمىز، بال قىمىز، بەستى قىمىز، دونەن قىمىز، جۋاس قىمىز، كارى قىمىز، كۇزدىك قىمىز، قويۋ قىمىز، سىرگەجيار قىمىز، تاي قىمىز، توساپ قىمىز، تۇنەمەل قىمىز دەيتىن قىمىزدىڭ تۇرلەرىن قايسىمىز ءىشىپ ءجۇرمىز؟ ال وسى قىمىزدىڭ تۇرلەرىن باپتاپ، ەرەكشەلەپ ۇسىنىپ وتىرعان قانداي كاسىپورىندارىمىز بار؟ كەزىندە بولعان جىلقى شارۋاشىلىقتارى بۇگىن نەگە جوق؟ بۇل سالا مەملەكەتتىك دەڭگەيدەن قامقورلىققا الىنباسا، جىلقى شارۋا­شىلىعىن، سونىڭ ىشىندە قىمىزدى برەند­كە اينالدىرۋ ماسەلەسىن شەشۋ قيىنعا سوعادى.
قازىر ءوز تاۋارلارىن برەندكە اينالدىرا بىلگەن حالىقتار ساۋدا سالاسىندا دا، تۋريزم سالاسىندا دا ۇلكەن پايداعا كەنەلىپ وتىر. سەبەبى ونداي تاۋار ءوتىمدى تاۋار بولىپ ەسەپتەلەدى. ال تۋريستەر ول ەلگە سول تاۋاردىڭ وتانى دەپ تە جول تار­تادى. ءبىز دە قىمىزعا جۇيەلى تۇردە قارايتىن بولساق، ونىڭ تەحنولوگيالارىن دامىتۋدىڭ كوپتەگەن تۇرلەرىن جاساۋعا بولادى.
مۇنى ءبىزدىڭ ەلدە جولعا قويۋ ءۇشىن، قىمىزدى برەندكە اينالدىرۋ جونىندە ارنايى باعدارلاما قابىلدانۋى ءتيىس. قازىر بۇرىنعىداي ءار ءۇي سايىن بيە بايلاپ، قىمىز ساۋىپ وتىرعان قازاق جوق. قىمىزحانالاردى دامىتۋ جولعا قويىلماعان. بار بولعاننىڭ وزىندە، ونداعى قىمىزدىڭ باعاسى شارىقتاپ تۇرادى. ونى ساتىپ الىپ ءىشۋدى اركىمنىڭ قالتاسى كوتەرە بەرمەيدى. ال شىن مانىنە كەلگەندە، قىمىزدى دامىتۋ كەشەندى تۇردە جۇرگىزىلۋى كەرەك. ول ءۇشىن جىلقى شارۋاشىلىقتارىن دامىتىپ، جىلقى تۇقىمدارىن اسىلداندىرىپ، قىمىزحانالاردى كوبەيتىپ، قىمىزدى دايىنداۋدىڭ، ساقتاۋدىڭ، جەتكىزۋدىڭ تاسىلدەرىن جەتىلدىرىپ، عىلىمي نەگىزدەرىن جاساۋعا ءمان بەرگەنىمىز ءجون. جىلقىنى ءوسىرۋ، ودان ساپالى قىمىز الۋ وڭاي شارۋا ەمەس. ونىڭ دا قىر-سىرىن جەتىك بىلگەن ءجون. قىمىزدى ءبىر وڭىردەن ەكىنشى وڭىرگە جەتكىزۋ ماسەلەسى قالاي شەشىلمەك؟ بۇل ورايدا قىمىزدىڭ ساپاسىن ستاندارتتاۋ ماسەلەسى دە تۋىندايدى. سەبەبى قىمىزدى اركىم ءارتۇرلى ءوندىرىپ ءجۇر دە، بەلگىلى ءبىر ستاندارتى جوق. سول سەبەپتى ونىڭ ءدامى دە ءارتۇرلى. ءبىز ۇلتىمىز­دىڭ سۋسىنىن ۇلىقتاي بىلۋگە ءتيىسپىز. شۇبات جونىندە دە وسىنداي ماسەلەلەردى ايتۋىمىزعا بولادى. قىمىزدى برەندكە اينالدىرۋ باعىتىندا يننوۆاتسيالىق، مەنەدجمەنتتىك، ماركەتينگتىك جانە ت.ب. تەحنولوگيالار ىسكە قوسىلۋى كەرەك. ونسىز قىمىزدى برەندكە اينالدىرۋ مۇمكىن ەمەس.


ءداۋىرجان تولەباەۆ،

«انا ءتىلى»

 

پىكىرلەر