بايقوڭىردا قازاق بالاسىنا بيزنەس جۇرگىزۋ قيىنداپ تۇر

2952
Adyrna.kz Telegram

رەسەي ءرۋبلىنىڭ قۇنسىزدانۋى، كورشى ەلدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ تۇراقسىزدىعى ەلىمىزدىڭ بايقوڭىر قالاسىنا وڭايعا ءتيىپ وتىرعان جوق. قازىر بايقوڭىرداعى قازاقستاندىق كاسىپكەرلەر ەكى جاقتىڭ زاڭىنا جۇگىنۋدەن شارشاعان. بۇل رەتتە «اناليتيك» تالداۋ ورتالىعىنىڭ ساراپشىسى مەرۋەرت مولدابەۆانىڭ ايتۋىنشا، بايقوڭىردا تەڭگە مەن رۋبل قاتار جۇرەدى. قالانىڭ رەسەي جاعى باسقاراتىن اكىمشىلىگىنىڭ ۇستانعان نورماتيۆتەرى مەن تالاپتارى قازاقستاننىڭ زاڭناماسىنا سايكەس كەلمەيدى. ەكى ەلدىڭ زاڭىنا بىردەي جۇگىنەمىز دەپ ونداعى كاسىپكەرلەر ءارى-ءسارى كۇي كەشىپ وتىر.

" بايقوڭىردا رەسەيمەن بىرىككەن قازاقستاندىق كاسىپورىندار وتە كوپ. رەسەي تاراپى قازىر نەعۇرلىم نارىقتى جاۋلاپ الۋعا تىرىسىپ باعۋدا. سوندىقتان رەسەيدىڭ ءونىمى وتاندىق ءونىمدى نارىقتان ىسىرىپ شىعارماسىن دەسەك، ءبىز وتاندىق كاسىپكەرلەر توەليتىن قوسىمشا قۇن سالىعىن تومەندەتۋىمىز كەرەك»،-دەيدى ەكونوميست-ساراپشى مەرۋەرت مولداباەۆا.
سونداي-اق، ماماننىڭ پايىمداۋىنشا، بايقوڭىردا قازاق كاسىپكەرلەرى عانا ەمەس رەسەيلىك كاسىپورىنداردا جۇمىس ىستەيتىن وتانداستارىمىز دا قينالىپ ءجۇر.
«رۋبل قۇنسىزدانىپ كەتكەننەن كەيىن جالاقىنى رۋبلمەن الاتىنداردىڭ جالاقىسى دا قۇنسىزدانى كەتتى.  جالاقىلارى ارزانداعان بايقوڭىر حالقىنا تەڭگەمەن ساۋدا جاساۋ دا ءتيمسىز بولىپ تۇر. ويتكەنى ءرۋبلدى تەڭگەگە اينالدىرسا ۇتىلادى. ودانشا سول رۋبل كۇيىنشە قولدانىپ، رۋبلمەن ساۋدا جاساعان ءتيىمدى. ال مۇنىڭ ارتى تەڭگەمەن ساۋدا-ساتتىق جۇرگىزەتىن ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەرىمىزگە قيىندىق تۋعىزادى. وتاندىق ءونىم وتپەگەننەن كەيىن كاسىپكەرلەر دە ساتىلىمعا رەسەي ونىمدەرىن كوتەرمە باعامەن ساتىپ الىپ شىعارۋدى ءجون كورىپ وتىر. ءسويتىپ وتاندىق ءونىم بايقوڭىردا باسكەگە ءباس تىگە الماي وتىر»،-دەيدى ەكونوميست-ساراپشى مەرۋەرت مولداباەۆا.
جالپى، ەكونوميست-ساراپشىلاردىڭ بايىپتاۋىنشا، بايقوڭىرداعى تۇرمىستىق تەحنيكا ساتاتىن وتاندىق كاسىپكەرلەر دە قينالىپ وتىر. «تۇرمىستىق تەحنيكانىڭ دەنى رەسەيدەن كەلەدى. وتاندىق كاسىپكەرلەر رەسەيدەن تۇرمىستىق تەحنيكا ساتىپ العانمەن، ونى وتكىزە الماي قالۋ قاۋپى باسىم. سەبەبى تۇرمىسقا قاجەتتى تەحنيكانىڭ باسىم بولىگى نەسيەگە بەرەدى. ال قازىر بايقوڭىرداعى قاراپايىم قاۋىمعا نەسيە الۋدىڭ ماشاقاتى كوبەيگەن. ماسەلەن، رەسەيمەن بىرىككەن كاسىپورىنداردا جۇمىس ىستەيتىندەرگە «جالاقىنى رۋبلمەن الاسىڭ» دەپ قازاقستاندىق بانكتەر نەسيە بەرمەيدى. ءسويتىپ، تۇرمىستىق تەحنيكا ساتاتىن كاسىپكەرەر دە قازىر جاعدايدىڭ قيىن ەكەنىن ايتىپ وتىر»،-دەيدى مەرۋەرت موداباەۆا.
ماماننىڭ بۇل ءسوزىن ەكونوميست-عالىم ءجۇمادىلدا باياحمەتوۆ تە جوققا شىعارمادى. ەكونوميست-عالىمنىڭ ايتۋىنشا، بىزگە رەسەيمەن جاقىن ورنالاسقان جانە رەسەيگە جالعا بەرىلگەن بايقوڭىر ايماعىندا كەدەندىك تالاپتاردى قاتايتاتىن كەزەڭ جەتتى.
« رەسەيمەن ارادا كەدەندىك تالاپتاردى قاتايتۋ كەرەك. وتاندىق ءوندىرىستى قورعاۋ ءۇشىن رەسەيدەن كەلەتىن تاۋرالارعا بەلگىلى ءبىر شەكتەۋ ەنگىزۋ قاجەت. قازىر رەسەيدىڭ بار ماقساتى - ءبىزدىڭ وتاندىق ءونىم وندىرۋشىلەردى نارىقتان ىسىرىپ، ىشكى نارىقتى جاۋلاپ الۋ. ابدەن ىشكى نارىعىمىزعا ەنىپ العاننان كەيىن رەسەي تاۋارلارىنىڭ كوتەرمە باعاسىن وسىرە قويادى. مىنە، سوندا كوز ىلەسپەس قىمباتشىلىق ورىن الادى. ازىرگە ءبىزدى رەسەي ارزان يمپورتىمەن قىزىقتىرىپ وتىر. رەسەيدىڭ ارزان يمپورتىنا يەك ارتىپ، وتاندىق ونىمگە دەگەن سۇرانىستى تومەندەتىپ الماۋىمىز قاجەت. وتاندىق ونىمگە سۇرانىس تومەندەسە، ونى وندىرۋشىلەردىڭ دە جاعدايىن تومەندەيدى. ءبىزدى كەز كەلگەن جاعدايدا قۇتقارىپ قالاتىن تەك وتاندىق ءونىم. ال رەسەيدىڭ نەمەسە بەلارۋستىڭ ارزان تاۋارلارى تەك ءوز مۇددەلەرى ءۇشىن عانا ۋاقىتشا ارزان بولىپ وتىر. سوندىقتان ۇكىمەتتىك تۇرعىدا وسى ماسەلەردى شەشۋگە شارالار قاراستىرعان ءجون»،-دەدى ەكونوميكا عىلىمىنىڭ دوكتورى ءجۇمادىلدا باياحمەتوۆ.
وسىلايشا مامانداردىڭ پايىمداۋىنشا، رەسەيدەن ەنەتىن تاۋارلارعا بەلگىلى ءبىر شەكتەۋ ەنگىزىلمەسە، بولاشاقتا بايقوڭىرداعى كاسىپكەرلەرگە عانا ەمەس، وتاندىق كاسىپ يەلەرىنە دە قيىنعا سوقپاق. سول ءۇشىن بىزگە وتاندىق بيزنەسكە جايلى ورتا قالىپتاستىرۋعا بارىنشا تىرىسۋ قاجەت.
                                                                                                                                                                                                                                                                              قارلىعاش زارىققانقىزى، 

                                                                                                                                                                                                                                                                                       "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى 

پىكىرلەر