اقش پەن يراننىڭ قاقتىعىسى دوللاردىڭ باعامىنا اسەر ەتە مە؟ قايسىبىر ساراپشىلار بولجاپ جۇرگەندەي، دوللاردىڭ قۇنى تۇسە مە؟ ءتىپتى قازىردە وتاندىق ساراپشىلاردىڭ اراسىندا «دوللار 215 تەڭگە بولىپ قالۋى دا مۇمكىن» دەگەن پىكىردە بار.
قارجىگەر ارمان ءمۋسيننىڭ بايىپتاۋىنشا، اقش پەن يران اراسىنداعى جانجال باقىلاۋدان شىعىپ، ءتىپتى سوعىسقا اينالىپ كەتۋى ەكىتالاي. ماماننىڭ پايىمداۋىنشا، ەكونوميكالىق تۇرعىدان العاندا بۇل جاعداي ۋاقىتشا مۇناي باعاسىنىڭ وسۋىنە جول بەرەدى. مۇناي باعاسىنىڭ ءوسۋى قازاقستان ەكونوميكاسىنا جاعىمدى اسەر ەتەدى. «الايدا، تەڭگەنىڭ ايتارلىقتاي نىعايۋىن كۇتۋ قيسىنعا كەلمەيدى» دەيدى ساراپشى.
«مۇناي باعاسى وسە باستادى دەلىك، بىراق ءبىر ەسكەرەتىنى بىزدە مۇنايدان تۇسەتىن ءتۇسىم بيۋدجەتكە ەمەس، ۇلتتىق قورعا جيناقتالادى. بۇل ارادا ءبىز بيۋدجەتتىڭ شىعىندارىن، ەسەپتەۋىمىز كەرەك. ول شىعىنداردى تولتىرۋ ءۇشىن ۇلتتىق قوردى ورتالاي المايمىز. ۇلتتىق قوردىڭ قارجىسى قانداي دا ءبىر قيىن كۇندەردە عانا الىناتىنى بەلگىلى. بيۋدجەت بىزدە ءۇش جىلعا جوسپارلانىپ قويىلدى. ونىڭ شىعىندارى بار، ىشكى-سىرتقى نارىقتىڭ زاڭدىلىقتارى بار. ال بۇل ارادا تەڭگە قاتتى نىعايا تۇسەدى دەپ ايتا المايمىن. مۇناي باعاسى باررەلىنە 100 دوللاردان اسقان كۇننىڭ وزىندە ناق قازىرگى جاعدايدا ءبىر دوللار ءارى كەتسە 350 تەڭگەگە عانا تومەندەيدى. نەگىزىندە قازىر الەمدىك نارىقتا مۇناي وتە كوپ. قازىر مۇنايعا سەنىپ وتىراتىن ۋاقىت ءوتتى. جاڭا مۇناي كەن ورىندارىنىڭ كوپتەپ اشىلۋى الەمدىك نارىقتاعى شيكى مۇنايدىڭ كوبەيۋىنە الىپ كەلدى. قازىر اقش تاقتاتاس مۇنايىن وندىرۋگە كوشتى. اقش كۇنىنە 1 ملن باررەل مۇناي وندىرەتىن جاعدايعا جەتتى. سونىڭ ارقاسىندا ساۋد ارابياسىن ىعىستىرىپ، الەمدەگى ەڭ ءىرى مۇناي وڭدەۋشى ەلگە اينالدى. وسىلايشا وپەك-كە مۇشە ەلدەرمەن رەسەيدىڭ مۇنايىنا اقش-تىڭ تاقتاتاس مۇنايى قوسىلىپ، نارىقتا مۇناي كوبەيدى. باسەكە كوبەيىپ، تۇتىنۋشىعا تالاس باستالدى دا، مۇنايدىڭ باعاسى تومەندەدى. الداعى ۋاقىتتا دا مۇنايدىڭ باعاسى 100 دوللارعا جەتەدى دەۋ قيىنداۋ. ءارى كەتسە، مۇناي 80 دوللارعا كوتەرىلەدى. سەبەبى بۇعان مۇناي ەسپورتتاۋشى ەلدەر دە، يمپورتتاۋشى ەلدەر دە مۇنايدىڭ قىمباتتاۋىنا مۇددەلى ەمەس. سوندىقتان اقش پەن يران قاقتىعىسى تمد ەلدەرىنىڭ ەكونوميكاسىنا وڭتايلى بولادى، وسىنىڭ ارقاسىندا مۇنايدىڭ باعاسى ءوسىپ، ۇلتتىق ۆاليۋتامىز نىعايىپ، دوللاردىڭ باعاسى 200 تەڭگە ءتۇسىپ كەتەدى دەپ ايتۋ قيسىنسىز. وعان سەبەپ جوعارىدا ايتقانىمداي، ەكونوميكالىق زاڭدىلىقتار مۇمكىندىك بەرمەيدى»،- دەيدى قارجىگەر ارمان مۋسين.
جالپى، بۇل رەتتە ماماندار كەزىندە سيريامەن سوعىستا، اقش-تىڭ يراكقا اسكەري ينتەرۆەنتسياسى دا تمد اۋماعىندا ەشقانداي دۇربەلەڭ تۋدىرماعانىن اتاپ ءوتتى. «سوندىقتان بۇل ارادا اقش پەن يران قاقتىعىسىنان ءبىز ۇتىپ شىعامىز» دەۋگە ەرتە. بۇل ارادا ءبىز كەرسىنشە، بەيبىت كۇننىڭ بولۋىن تىلەگەنىمىز ابزال» ،- دەدى مامان.
قارلىعاش زارىققانقىزى
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
