ادامنىڭ رۋحىن كوتەرەتىن دە، كوڭىلىن قۇلازىتاتىن دا جانە جايناتىپ جادىراتاتىن دا ءان. ءبىرىنشى كەزەكتە اۋەن بولعانمەن دە، ءسوز قۇدىرەتىنسىز ءاننىڭ باعى جانۋى تاعى دا ەكىتالاي. ەكەۋى ءبىر جەردەن ۇيلەسىم تاپقاننان كەيىن عانا ول جۇرەكتەرگە جول تارتادى…
ء“اننىڭ دە ەستىسى بار، ەسەرى بار” دەپتى حاكىم اباي. كەيبىر اۋەندەر ەرەكشە اسەر بەرىپ، جۇرەگىڭدى تەربەتسە، كەيبىرى كەرىسىنشە جۇيكەڭە كەرى اسەرىن تيگىزەدى. بۇل تابيعي قۇبىلىس. جاقسى اۋەندى ناشارىنان اجىراتۋ جايىن بىلدىرگەندەي.
كوڭىلدى وتىرىستاردا، نەمەسە كوڭىلدى ءبىر شاتتىق كەرنەگەندە، ادام جانى جادىراپ ءان ايتقىسى كەلەدى. سوندا سىزگە بىرەۋ “مىنا ءاندى ايت” دەمەيدى، ءوزىڭىزدىڭ جۇرەگىڭىزگە جاقىن ءاندى، ءوزىڭىز تاڭدايسىز جانە وعان داۋىسىڭىز كەلسىن، كەلمەسىن ىڭىلداپ ايتا باستايسىز. ويتكەنى جۇرەك قالاپ تۇر. مىنە، بۇل ساز قۇدىرەتىنىڭ جانىڭدى ەرەكشە باۋراپ الاتىندىعىنىڭ بەلگىسى بولسا كەرەك. نازىم حيكمەتتىڭ “ادامنىڭ جان-دۇنيەسىن اقتارۋ ءۇشىن وعان ءان ايتقىزۋ كەرەك” دەگەنىنىڭ دە ءتۇپ-توركىنى وسىعان سايادى.
قازاقتىڭ بارلىق جان دۇنيەسى ءوزىنىڭ حالىقتىڭ مۋزىكاسىنان كورىنىس تاۋىپ جاتقانداي. حالىق اندەرىنىڭ قاي-قايسىسىن الىپ قاراساڭىز دا ءبىر ءبىرىن قايتالامايتىن وزىندىك ەرەكشەلىگىمەن قۇلاق قۇرىشىن قاندىرادى. ماحاببات تاقىرىبىنا كەلگەندە “ايقاراكوز”، “دايديداۋ”، “ادەمى-اۋ”، “توبىلعىساي”، جان دۇنيەڭە اسەر ەتەتىن “ارمان-اي”، “احاۋ، ساباز” سەكىلدى اندەر ۋاقىت وتكەن سايىن اسىلدانا تۇسكەندەي. ۇلتتىق رۋحتى بويىنا بالا جاسىنان ءسىڭىرىپ، حالىق اۋەنىنە سۋسىنداپ وسكەن ءاربىر جاستىڭ اتادان بالاعا بۇل اۋەندەردى جەتكىزۋى تابيعي زاڭدىلىق تا.
كۇنى بۇگىنگە دەيىن قازاقتىڭ باسىنان نەلەر قيىن زاماندار وتكەنى تاريحتان بەلگىلى. ولاردىڭ كەيبىرىن بۇركەمەلەپ جاسىرىپ، نەبىر اسىلدارىمىزدان ايىرىلىپ تا جاتتىق. تاعدىردىڭ ءتۇرلى ەلەگىنەن ءوتىپ، وسى ۋاقىتقا دەيىن تامىرىنا بالتا شابىلماي، ەكى اسىل مۇرامىز ولمەي كەلەدى. ونىڭ ءبىرى — بويىمىزعا انا سۇتىمەن دارىعان قۇدىرەتتى ءتىلىمىز بولسا، ەكىنشىسى حالىقتىڭ اسىل قازىناسى – حالىق اندەرى. وزگە جۇرتتان ەرەكشەلەيتىن ۇلتتىق سازى قازاقتىڭ قانداي دارحان كوڭىلدى حالىق ەكەنىن اڭعارتىپ تۇرعانداي.
ءبىر تاڭقالارلىعى، حالىق اندەرى مەن حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرىندە قازىرگى سازگەرلەرىمىزدەگىدەي ء“انىن جازعان ول، ءسوزىن جازعان مەن، اۋەنىن وڭدەگەن اناۋ” دەگەندى بايقامايسىز. حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرىنىڭ ءوزى بولەك ءبىر توبە. قازىرگى اڭگىمە ارقاۋى بولىپ وتىرعان حالىق اندەرى جايىندا بولعاندىقتان، ونى كەيىنگە ىسىرا تۇرايىق.
حالىق ءانىنىڭ ۋاقىتشا كەيىنگە ىسىرىلىپ، جەڭىل اۋەندەر باسىپ بارا جاتقانىنىڭ ءبىر سەبەبى — ءداستۇرلى اندەردى ناسيحاتتاۋدا كەمشىن تۇستاردىڭ كوپتەپ كەزدەسۋى جانە وسى جايىندا بايقاۋلاردىڭ از وتكىزىلۋى. ءتورت جىلدا ءبىر وتكىزىلەتىن امىرە قاشاۋباەۆ اتىنداعى ءداستۇرلى انشىلەر بايقاۋىنان باسقا حالىق اندەرىن، حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ اندەرىن ناسيحاتتايتىن بايقاۋلاردى بايقاماي ءجۇرمىز. جۋىردا استانادا اتالعان بايقاۋدىڭ قالاي وتكەنىنەن كورەرمەن جۇرت حاباردار بولار. بۇعان دا شۇكىرشىلىك ەتتىك. حالىق اندەرىنە اسا ءبىر قىزىعۋشىلىقپەن دەن قويعان انشىلەر بولماسا، ءداستۇرلى ءان تىڭداۋ كەنجە قالىپ بارا جاتىر. مۇنداي بايقاۋلار جىل سايىن وتسە دە ارتىقشىلىق ەتپەيدى.
قازاقتىڭ ۇلتتىق ءان-كۇيى باعا جەتپەس قۇندى دۇنيەلەر. ونىڭ ءار اۋەنىندە وزىنە ساي مۇڭ، ساعىنىش، ماحاببات لەبى جاتىر. سوندىقتان دا ونى بالا جۇرەگىنە جاستايىنان قۇيۋ جانە ۇيرەتۋ ءلازىم. عۇمىرى ماڭگىلىك بۇل اۋەندەر كەلەر ۇرپاقتى بەسىك جىرى بولىپ تەربەتپەك. مۇندا قازاق ۇلتىنىڭ بۇتىندەي ءبىر قازىناسى جاتقانىن ۇمىتپايىق! حالىق قازىناسى – حالىق اندەرىندە!
جانات جۇماعاليەۆا
