ازات پەرۋاشەۆ بۇگىن تولەم كارتالارىنىڭ سالىعى تۋرالى دەپۋتاتتىق ساۋالىندا- «بۇل ادامدار وزدەرى نان تاۋىپ ءجۇر» دەپ مالىمدەدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى
پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ
ءبىرىنشى ورىنباسارى –
قارجى ءمينيسترى
ءا.ا.سمايلوۆقا
قۇرمەتتى ءاليحان اسحانۇلى!
قر قارجى ۆيتسە-ءمينيسترى ب.شولپانقۇلوۆتىڭ ازاماتتاردىڭ بانك كارتالارىنداعى وپەراتسيالاردى قاداعالاۋدى ەنگىزۋدى جوسپارلاۋ تۋرالى حابارلاماسىنا وراي «اق جول» پارتياسىنا كوپتەگەن شاعىمدار تۇسۋدە.
بۇل مالىمدەمە قوعامدا سىنعا ۇشىراپ، قىزۋ پىكىرتالاس تۋدىرۋدا.
ۆيتسە-ءمينيستردىڭ مۇنداي شەشىمى ەكى ماقساتقا نەگىزدەلگەن: ءبىرىنشىسى، كاسىپكەرلەردىڭ جاسىرىن تابىسىن انىقتاۋ، ەكىنشىدسى – بيۋدجەتكە تۇسەتىن سالىقتى ارتتىرۋ.
ەستەرىڭىزدە بولسا، پرەزيدەنت ق.توقاەۆ ءوزىنىڭ حالىققا جولداۋىندا ۇكىمەتكە 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ شاعىن بيزنەستى سالىق تولەۋدەن 3 جىلعا دەيىن بوساتۋ تۋرالى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. سونداي-اق، 3 جىل كولەمىندە ورتا جانە شاعىن بيزنەستى تەكسەرۋگە موراتوري ەنگىزىلدى.
سونىمەن قاتار، ورتا جانە شاعىن بيزنەستىڭ كىرىس سالىعى وزگەرتۋلەرمەن جەرگىلىكتى بيۋدجەتكە بەرىلگەن. سوندىقتان، بۇل ساۋال بويىنشا ءار ايماقتا جەرگىلىكتى جاعدايعا بايلانىستى شەشىم شىعارعان ءجون.
ويتكەنى، بۇل قادام شاعىن بيزنەستىڭ تابىسىن اكىمشىلەندىرۋدىڭ ءمانى جوعالتادى. سونىمەن بىرگە، ءدال وسى قادام جەكە بانك كارتالارىنىڭ وپەراتسيالارىنىڭ نەگىزگىسى بولىپ تابىلادى. ازاماتتار ميلليونداپ اۋدارىمدى جەكە كارتالارى ارقىلى تولەۋى ەكىتالاي. سەبەبى، كوپشىلىكتە مۇنداي اۋقىمدى قارجى بولا بەرمەيدى.
تۇرعىندار ازىق-تۇلىك، ءدارى-دارمەك، بالالار تاۋارلارىن، شاشتاراز قىزمەتتەرى مەن كولىكتەردى تەحنيقالىق تەكسەرىستەن وتكىزگەندە كارتالارى ارقىلى تولەم جاسايدى.
ءيا، مۇنداي تولەمدەردىڭ ىشىندە «زولوتوي تەلەنوكتاعى» كورەيكو سىندى جاسىرىن ميلليونەرلەر بار شىعار، الايدا وندايلاردىڭ ۇلەسى جالپى جۇرگىزىلگەن وپەراتسيالاردىڭ 1% عانا قۇراۋى مۇمكىن.
حالىقارالىق ءىرى اۋديتورلىق كومپانيالاردىڭ ءبىرى KPMG-ءنىڭ مالىمەتى بويىنشا، مۇنداي ارەكەت بايلار مەن كەدەيلەر اراسىنداعى تابىستىڭ ءۇزىلۋىن راستايدى. اتالمىش كومپانيانىڭ زەرتتەۋى بويىنشا، قازاقستاندىقتاردىڭ تەك 0,4% عانا جىلىنا 100 مىڭ دوللار تابىس تابادى.
ال، ازاماتتاردىڭ 97% جىلىنا 10 مىڭ دوللارعا دەيىن تابىس تابادى. ال 0,001% (162 ادام) ازامات قانا قازاقستاننىڭ جارتى تابىسىن يەمدەنەدى.
سوندىقتان، 0,4% ءۇشىن قالعان ازاماتتاردىڭ 99% جامان ەتىپ كورسەتۋدىڭ قاجەتى جوق.
كارتا يەلەرىنىڭ كوپشىلىگى نەسيەگە ءومىر سۇرەدى. بۇل ساتىپ الۋشىلارعا دا، كاسىپكەرلەرگە دە قاتىستى.
قۇرمەتتى سالىقشىلار، جاسىرىن ميلليونەرلەردى تولەم كارتالارىن تەكسەرۋ ارقىلى ىزدەمەڭىزدەر. بۇل ادامدار مەملەكەتتەن ەشتەڭە سۇراماي، ءوز بەتىمەن كۇن كورىپ، نان تاۋىپ ءجۇر.
ودان دا، ميللونداپ پارا الاتىنداردى، وفشورعا ميلاردتاردى شىعاراتىنداردى ىزدەڭىزدەر.
ەگەر ەلىمىزدە جالپىعا بىردەي تابىستى دەكلاراتسيالاۋ جۇرگىزىلسە كارتالاردى تەكسەرگەن دۇرىس بولار ەدى. سوندا عانا فاكتىلەنگەن شىعىنداردى سالىستىرا وتىرىپ، جاسىرىن اينالىمدى انىقتاۋعا بولادى. الايدا، جالپىعا بىردەي تابىستى دەكلاراتسيالاۋ 2025 جىلعا دەيىن قالدىرىلعان. سوندىقتان، بۇل باستامانى قيسىنسىز دەپ بىلەمىز.
بيۋدجەتكە كەلەر بولساق، جۋىردا عانا پارلامەنت دەپۋتاتتارى تابىستى ارتتىرۋ مەن مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ ءتيىمسىز شىعىندارىن قىسقارتۋ تۋرالى كوپتەگەن ۇسىنىستار ەنگىزدى.
ماسەلەن، كاسىپكەرلىكتىڭ «بيزنەس باستاۋ» باعدارلاماسى (جىل سايىن 6 ملرد تەڭگە بولىنەدى) بويىنشا وقىتۋعا كەتەتىن شىعىنداردى ەسەلەپ قىسقارتۋ ۇسىنىلدى. سەبەبى، شىن مانىسىندە باعدارلاماعا قاتىسۋشىلاردىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى عانا بيزنەسكە نەسيە الادى.
ەسەسىنە، ۆيتسە-مينيستر مىرزا كارتالارىن تەكسەرۋ ارقىلى سالىق سالعىسى كەلگەن ازاماتتار – شاعىن بيزنەستە ەشبىر باعدارلامانىڭ كومەگىنسىز، ءوز كۇشىمەن كاسىپكەر اتانعان ادامدار. سوندىقتان، ولاردى قىسقارتپاي، كەرىسىنشە وسۋگە، اياققا تۇرۋىنا مۇمكىندىك بەرگەن دۇرىس شىعار؟
ال، ەگەر قازىناگەرلەرگە پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىن بۇزۋ كەرەك بولسا – وندا كارتالار بويىنشا سالىقتى جىلىنا 4 ملرد تەڭگە قۇراپ وتىرعان «بيزنەس باستاۋ» اياسىندا 75% ءتيىمسىز قارجىعا سالعان دۇرىس بولار.
سونداي-اق، ەگەر سالىق ورگاندارى سالىقتى ارتتىرۋ كوزدەپ وتىرسا، وندا سالىق تولەۋشىلەردىڭ قارجىنى ءتيىمدى ەسەپپەن شىعىنداۋى تۋرالى سۇراقتى كوتەرۋى ادىلەتتى. «اق جول» پارتياسى شەنەۋنىكتەردىڭ تويىمسىز تابەتى مەن بيۋدجەت ەسەبىنەن شالقىپ ءومىر سۇرۋگە دەگەن قۇلشىنىسىنا بىرنەشە رەت نازار اۋدارعان بولاتىن. داڭعازالىق ءىس-شارالاردى قىسقارتىپ، قاراپايىم كولىكتەر مەن كابينەتتەرگە اۋىسىڭىزدار – سوندا قارجى دا جەتەدى، ادامدار دا سالىقتىڭ دۇرىستىعىنا سەنەتىن بولادى.
مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اتالعان سەكتوردى اكىمشىلەندىرۋگە دايىندىعى دا كۇمان تۋدىرادى. نەبارى 100 مىڭعا جەتپەيتىن سۋبەكتىلەر قوسىمشا قۇن سالىعى بيىونشا ۇنەمى داۋ تۋىنداپ، سوتقا جۇگىنۋگە دەيىن بارىپ جاتادى. ال، 30 ملن-نان استام كارتالار ارقىلى كۇندەلىكتى جۇرگىزىلەتىن 1 ملن 300 مىڭ ترانزاكتسيالارعا سالىق سالۋدىڭ سوڭى نە بولادى؟
سونىمەن بىرگە، باستاماشىلار بۇل جاڭالىقتى ەنگىزۋدە ادامداردىڭ جاۋابى قانداي بولاتىنىن ەسكەرمەگەن. بۇگىندە بانك كارتالارىنىڭ قارقىندى دامۋىنىڭ ارقاسىندا قازاقستاندا كوپتەگەن تولەم جاساۋ جۇمىستارى ەلەكتروندى فورماتقا كوشىپ، كولەڭكەدەن شىعارىلدى.
بىراق، كورسەتىلگەن مالىمدەمەدەن سوڭ كارتانى پايدالانۋدان باس تارتىپ، قولما-قول تولەمدى تالاپ ەتۋ پايدا بولا باستادى. وسىنىڭ كەسىرىنەن زاماناۋي تولەم جۇيەسىنە دەگەن سەنىم جوعالىپ، قارجى وپەراتسيالارىنىڭ باسىم بولىگى كولەڭكەلى جۇرگىزىلۋى قاۋپىن تۋدىرادى.
وسى ماسەلەلەردى ەسكە وتىرىپ، «اق جول» پارتياسى سىزدەن:
- ۆيتسە-مينيستر ب.شولپانقۇلوۆتىڭ تولەم كارتالار بويىنشا بەلگىلى ءبىر وپەراتسيا تۇرلەرىنە سالىق سالۋدى ەنگىزۋ تۋرالى مالىمدەمەسىن راستاۋ نەمەسە جوققا شىعارۋىڭىزدى،
- ەگەر مالىمدەمە ۆەدومستۆانىڭ جوسپارىنا ساي كەلگەن جاعدايدا، پرەزيدەنت تاپسىرماسىنا ساي شاعىن بيزنەستى سالىقتان بوساتۋ مەرزىمىنىڭ اياقتالۋىنا دەيىن ونى جۇزەگە اسىرۋ تاسىلدەرىن قايتا قاراۋعا نەمەس باس تارتۋىڭىزدى سۇرايدى.
قۇرمەتپەن، «اق جول» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتتارى
