Azat Peruaşev bügın tölem kartalarynyŋ salyǧy turaly deputattyq saualynda- «Būl adamdar özderı nan tauyp jür» dep mälımdedı.
Qazaqstan Respublikasy
Premer-Ministrınıŋ
bırınşı orynbasary –
Qarjy ministrı
Ä.A.SMAİLOVQA
Qūrmettı Älihan Ashanūly! QR Qarjy vise-ministrı B.Şolpanqūlovtyŋ azamattardyŋ bank kartalaryndaǧy operasiialardy qadaǧalaudy engızudı josparlau turaly habarlamasyna orai «Aq jol» partiiasyna köptegen şaǧymdar tüsude. Būl mälımdeme qoǧamda synǧa ūşyrap, qyzu pıkırtalas tudyruda. Vise-ministrdıŋ mūndai şeşımı ekı maqsatqa negızdelgen: bırınşısı, käsıpkerlerdıŋ jasyryn tabysyn anyqtau, ekınşıdsı – biudjetke tüsetın salyqty arttyru. Esterıŋızde bolsa, Prezident Q.Toqaev özınıŋ halyqqa Joldauynda Ükımetke 2020 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap şaǧyn biznestı salyq töleuden 3 jylǧa deiın bosatu turaly tapsyrma bergen bolatyn. Sondai-aq, 3 jyl kölemınde orta jäne şaǧyn biznestı tekseruge moratorii engızıldı. Sonymen qatar, orta jäne şaǧyn biznestıŋ kırıs salyǧy özgertulermen jergılıktı biudjetke berılgen. Sondyqtan, būl saual boiynşa är aimaqta jergılıktı jaǧdaiǧa bailanysty şeşım şyǧarǧan jön. Öitkenı, būl qadam şaǧyn biznestıŋ tabysyn äkımşılendırudıŋ mänı joǧaltady. Sonymen bırge, däl osy qadam jeke bank kartalarynyŋ operasiialarynyŋ negızgısı bolyp tabylady. Azamattar milliondap audarymdy jeke kartalary arqyly töleuı ekıtalai. Sebebı, köpşılıkte mūndai auqymdy qarjy bola bermeidı. Tūrǧyndar azyq-tülık, därı-därmek, balalar tauarlaryn, şaştaraz qyzmetterı men kölıkterdı tehniqalyq tekserısten ötkızgende kartalary arqyly tölem jasaidy. İä, mūndai tölemderdıŋ ışınde «Zolotoi telenoktaǧy» Koreiko syndy jasyryn millionerler bar şyǧar, alaida ondailardyŋ ülesı jalpy jürgızılgen operasiialardyŋ 1% ǧana qūrauy mümkın. Halyqaralyq ırı auditorlyq kompaniialardyŋ bırı KPMG-nıŋ mälımetı boiynşa, mūndai äreket bailar men kedeiler arasyndaǧy tabystyŋ üzıluın rastaidy. Atalmyş kompaniianyŋ zertteuı boiynşa, qazaqstandyqtardyŋ tek 0,4% ǧana jylyna 100 myŋ dollar tabys tabady. Al, azamattardyŋ 97% jylyna 10 myŋ dollarǧa deiın tabys tabady. Al 0,001% (162 adam) azamat qana Qazaqstannyŋ jarty tabysyn iemdenedı. Sondyqtan, 0,4% üşın qalǧan azamattardyŋ 99% jaman etıp körsetudıŋ qajetı joq. Karta ielerınıŋ köpşılıgı nesiege ömır süredı. Būl satyp aluşylarǧa da, käsıpkerlerge de qatysty. Qūrmettı salyqşylar, jasyryn millionerlerdı tölem kartalaryn tekseru arqyly ızdemeŋızder. Būl adamdar memleketten eşteŋe sūramai, öz betımen kün körıp, nan tauyp jür. Odan da, millondap para alatyndardy, ofşorǧa miilardtardy şyǧaratyndardy ızdeŋızder. Eger elımızde jalpyǧa bırdei tabysty deklarasiialau jürgızılse kartalardy teksergen dūrys bolar edı. Sonda ǧana faktılengen şyǧyndardy salystyra otyryp, jasyryn ainalymdy anyqtauǧa bolady. Alaida, jalpyǧa bırdei tabysty deklarasiialau 2025 jylǧa deiın qaldyrylǧan. Sondyqtan, būl bastamany qisynsyz dep bılemız. Biudjetke keler bolsaq, juyrda ǧana Parlament deputattary tabysty arttyru men memlekettık mekemelerdıŋ tiımsız şyǧyndaryn qysqartu turaly köptegen ūsynystar engızdı. Mäselen, käsıpkerlıktıŋ «Biznes bastau» baǧdarlamasy (jyl saiyn 6 mlrd teŋge bölınedı) boiynşa oqytuǧa ketetın şyǧyndardy eselep qysqartu ūsynyldy. Sebebı, şyn mänısınde baǧdarlamaǧa qatysuşylardyŋ törtten bır bölıgı ǧana bizneske nesie alady. Esesıne, vise-ministr myrza kartalaryn tekseru arqyly salyq salǧysy kelgen azamattar – şaǧyn bizneste eşbır baǧdarlamanyŋ kömegınsız, öz küşımen käsıpker atanǧan adamdar. Sondyqtan, olardy qysqartpai, kerısınşe ösuge, aiaqqa tūruyna mümkındık bergen dūrys şyǧar? Al, eger qazynagerlerge prezidenttıŋ tapsyrmasyn būzu kerek bolsa – onda kartalar boiynşa salyqty jylyna 4 mlrd teŋge qūrap otyrǧan «Biznes bastau» aiasynda 75% tiımsız qarjyǧa salǧan dūrys bolar. Sondai-aq, eger salyq organdary salyqty arttyru közdep otyrsa, onda salyq töleuşılerdıŋ qarjyny tiımdı eseppen şyǧyndauy turaly sūraqty köteruı ädılettı. «Aq jol» partiiasy şeneunıkterdıŋ toiymsyz täbetı men biudjet esebınen şalqyp ömır süruge degen qūlşynysyna bırneşe ret nazar audarǧan bolatyn. Daŋǧazalyq ıs-şaralardy qysqartyp, qarapaiym kölıkter men kabinetterge auysyŋyzdar – sonda qarjy da jetedı, adamdar da salyqtyŋ dūrystyǧyna senetın bolady. Memlekettık organdardyŋ atalǧan sektordy äkımşılendıruge daiyndyǧy da kümän tudyrady. Nebärı 100 myŋǧa jetpeitın subektıler qosymşa qūn salyǧy biyonşa ünemı dau tuyndap, sotqa jügınuge deiın baryp jatady. Al, 30 mln-nan astam kartalar arqyly kündelıktı jürgızıletın 1 mln 300 myŋ tranzaksiialarǧa salyq saludyŋ soŋy ne bolady? Sonymen bırge, bastamaşylar būl jaŋalyqty engızude adamdardyŋ jauaby qandai bolatynyn eskermegen. Bügınde bank kartalarynyŋ qarqyndy damuynyŋ arqasynda Qazaqstanda köptegen tölem jasau jūmystary elektrondy formatqa köşıp, köleŋkeden şyǧaryldy. Bıraq, körsetılgen mälımdemeden soŋ kartany paidalanudan bas tartyp, qolma-qol tölemdı talap etu paida bola bastady. Osynyŋ kesırınen zamanaui tölem jüiesıne degen senım joǧalyp, qarjy operasiialarynyŋ basym bölıgı köleŋkelı jürgızıluı qaupın tudyrady. Osy mäselelerdı eske otyryp, «Aq jol» partiiasy Sızden:- Vise-ministr B.Şolpanqūlovtyŋ tölem kartalar boiynşa belgılı bır operasiia türlerıne salyq saludy engızu turaly mälımdemesın rastau nemese joqqa şyǧaruyŋyzdy,
- Eger mälımdeme vedomstvanyŋ josparyna sai kelgen jaǧdaida, Prezident tapsyrmasyna sai şaǧyn biznestı salyqtan bosatu merzımınıŋ aiaqtaluyna deiın ony jüzege asyru täsılderın qaita qarauǧa nemes bas tartuyŋyzdy sūraidy.
Qūrmetpen, «Aq jol» partiiasynyŋ deputattary
