- سايات، ءسىز ەسىمى ەلگە بەلگىلى كۇيشىلەردىڭ ءبىرىسىز. باسىلىم بەتتەرىنە قانشالىقتى ءجيى شىعىپ تۇراسىز؟
- گازەت-جۋرنالداردان ءجيى كورىنىپ تۇرامىن دەپ ايتا المايمىن. ءبىر-ەكى رەت كۇيشىلىك ونەر، ءداستۇرلى ءان، ۇلتتىق مۇرا توڭىرەگىندە كىشىگىرىم سۇحبات بەرگەنىم بولماسا، جەكە وزىمە قاتىستى سۇحباتتار جاسالعان ەمەس. ءبىرىنشى رەت ءسىزدەردىڭ شاقىرۋلارىڭىز بويىنشا، رەداكتسيالارىڭىزعا كەلىپ وتىرمىن.
- ال تەلەباعدارلامالارعا ءتۇسۋ جاعى قالاي؟
- ەڭ العاش «مير» تەلەارناسىندا باعلان ءبابىجاننىڭ «ميراس» اۆتورلىق جوباسىندا سۇحبات بەرگەن ەدىم. ودان كەيىن «قازاقتىڭ 100 كۇيى»، «التىباقان» سياقتى باعدارلامالارعا قاتىسىپ، ءوز ونەرىمىزدى كورسەتۋدىڭ ءساتى ءتۇستى.
- وسى ۋاقىتقا دەيىن سىزبەن ەشكىمنىڭ تولىققاندى سۇحبات ءجۇرگىزبەۋىن نەلىكتەن دەپ ويلايسىز؟
- وزگەلەر سياقتى ءاربىر ىزدەنىسىمىزگە جارناما جاساپ، كۇيىمىزگە كليپ ءتۇسىرىپ جۇرمەگەننەن كەيىن كوزگە كوپ تۇسە بەرمەيتىن شىعارمىز. بىراق سوعان قاراماستان، گازەت-جۋرنالداردىڭ ءبىر جاقسىسى ءداستۇرلى ونەر يەلەرىن ەشقاشان ۇمىت قالدىرعان ەمەس. ال تەلەارنالاردا كەرىسىنشە كۇيشىلەر كورىنەتىن باعدارلاما اتىمەن جوق.
- ەكى مارتە پرەزيدەنت ستيپەندياسىنىڭ يەگەرىسىز. ونەردەگى جەتىستىكتەرىڭىزگە ءسال شولۋ جاساساق…
- «ونەرگە اركىمنىڭ دە بار تالاسى» دەگەندەي، بالا كەزىمدە اۋەلى ءان ايتۋعا قۇمار بولاتىنمىن. «جەلبىر-جەكەن»، «ەركەم-اي» سيياقتى حالىق اندەرىن ءوز بەتىمشە ورىنداپ جۇرەتىنمىن. بەرتىن كەلە اۋىلعا كونسەرۆاتوريا ءتامامداپ كەلگەن الدىڭعى تولقىن اعالارىمىزدىڭ دومبىرا تارتقانىنا قاراپ، قوس ىشەككە دەگەن قىزىعۋشىلىعىم وياندى. 9 سىنىپتان ۇستازىم كەنجەباي يماتاەۆتىڭ ءتاربيەلەۋىمەن كۇيگە تۇبەگەيلى اۋەستەنە باستادىم. مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىن پ.چايكوۆسكي اتىنداعى الماتى مۋزىكالىق كوللەدجىنە ءتۇسىپ، ءمادەنيەت قايراتكەرi شىناربەك اسقارۇلىنان ءتورت جىل ءبىلىم الدىم. وسى وقۋ ورنىنىڭ قابىرعاسىندا ءبىرتالاي جەتىستىككە قول جەتكىزدىم دەسەم بولادى. رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق كونكۋرستارعا قاتىسىپ، ەكى رەت پرەزيدەنت ستيپەندياسىن يەلەندىم. بۇل ماراپاتتى سول كەزدەگى مەملەكەتتىك حاتشى ءابىش كەكىلباەۆ ءوز قولىمەن تابىستادى. سول ۋاقىتتاعى ءمادەنيەت ءمينيسترى قىرىمبەك كوشەرباەۆ ارنايى قۇتتىقتاۋ حات جولداپ، كوللەدجدىڭ مەرەيىن ءبىر اسىرعان. وسى كورسەتكىشتەرىمنىڭ ارقاسىندا قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتورياعا شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى ءبىلال ىسقاقوۆتىڭ كلاسىنا ەمتيحانسىز قابىلداندىم. ال كونسەرۆاتوريادا وقىپ ءجۇرىپ، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قولداۋىمەن شەتەلدەردەگى قانداستارىمىزدىڭ الدىندا كونتسەرت قويىپ، وزبەكستانداعى قانداستارىمىزبەن جۇزدەسىپ، رەسەي، ءتۇركيا، فرانتسيا مەملەكەتتەرىنىڭ ءدامىن تاتىپ، سۋىن ىشتىك. ستۋدەنتتىك كۇندەردەن ەڭ ەستە قالعانى — 2003 جىلى سانكت-پەتەربۋرگتىڭ 300 جىلدىعىنا وراي رەسەيگە ساپار شەككەنىمىز. قاھارمان قالادا جامبىل جاباەۆتىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولۋىنا بايلانىستى ەسكەرتكىش اشىلىپ، ايتۋلى شارانىڭ سالتاناتتى راسىمىنە الماتىدان — سانكت-پەتەربۋرگكە دەيىن مارافونشىلار جۇگىرەتىن بولدى. ارنايى جاساقتالعان بريگادانىڭ قۇرامىندا ءبىز دە جولعا شىقتىق. باستاپقىدا اۆتوبۋس ىشىندە وتىرعانىمىزبەن، جولدا قىزدى-قىزدىمەن سپورتشىلارعا قوسىلىپ كەتتىك. باستاپقىدا ءۇش-بەس، ون، سوڭىنا قاراي 25 شاقىرىمعا دەيىن تەر شىعارىپ، ءارى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانىپ، ءارى ونەرىمىزدى كورسەتىپ قايتقانبىز. وسىنداي جوعارى دەڭگەيلى شارالارعا اتسالىسىپ، بىرنەشە ەلگە گاسترولدىك ساپارمەن شىعۋ ستۋدەنت ءۇشىن جامان جەتىستىك ەمەس دەپ ويلايمىن. قازىر پ.چايكوۆسكي اتىنداعى الماتى مۋزىكالىق كوللەدجىندە جانە ت.ءجۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىندا دومبىرادان ءدارىس بەرەمىن.
- كوللەدج قابىرعاسىنان ءداستۇرلى ءان كلاسىن اشۋدى ارمانداعان ەكەنسىز…
- بۇيىرتسا، پ.چايكوۆسكي اتىنداعى الماتى مۋزىكالىق كوللەدجىنىڭ قۇرىلعانىنا 2012 جىلى 80 جىل تولادى. مۇندا فورتەپيانو، فلەيتا، ساكسافون، ۆيولونچەل، بايان، سكريپكا سياقتى كلاسسيكالىق اسپاپتاردىڭ بارلىق ءتۇرى وقىتىلادى. دومبىرا سىنىبى دا بار. تەك ءداستۇرلى ءان كلاسى جوق. نەگىزى، اۋىلدان كەلگەن كەز كەلگەن بالا الماتىعا «ءانشى بولامىن» دەپ كەلەدى. الايدا بارىنە ءبىردەي ورىن جوق، وقۋعا تۇسكەندە ءبىرى قوبىزعا، ءبىرى دومبىراعا ءبولىنىپ كەتەدى. مەن ولارعا كۇي ۇيرەتىپ وتىرسام، ولار مەنەن ۇنەمى ءبىرجاننىڭ، اقاننىڭ، ەستايدىڭ ءاندەرىنىڭ قالاي ورىندالاتىنىن سۇرايدى. ءبىر-ەكى رەت كورسەتىپ ءجىبەرگەنىم بولماسا، بىراق تۇبەگەيلى باسى-قاسىندا وتىرۋعا قول تيە بەرمەيدى. ماعان وسى جايت بىردەن-ءبىر تۇرتكى بولدى. كوپتەن بەرى كوكەيدە جۇرگەن ويىمىز ەدى. كوللەدج ديرەكتورى ايا جاكەنقىزى قاليەۆا ۇلكەن قولداۋ كورسەتiپ، 2011-2012 وقۋ جىلىنا ءبىرىنشى رەت ءشاكىرت قابىلدادىق.
- نەشە بالا ستۋدەنت اتاندى؟
- ازىرگە مينيسترلىكتىڭ ءبولگەنى ەكى ورىن. جەتىسۋ ءان مەكتەبىنە ءبىر قىز، ءبىر جىگىت تاڭداپ الدىق. بولاشاقتا 3-4 بالا قابىلداساق پا دەگەن ويدامىز.
- ەكى بالاعا قانشا وقىتۋشى ءدارىس بەرەدى؟
- ءداستۇرلى ءان كلاسى «جەكە ءان سالۋ» ءبولىمىنىڭ ىشىنەن اشىلدى. دومبىرا، قوبىز، سازسىرنايمەن قاتار وقىتىلادى. زامانداسىمىز، دوسىمىز، ارىپتەسىمىز، دانەش اعامىزدىڭ شاكىرتى نۇرجان جانپەيىسوۆتى جۇمىسقا شاقىرىپ وتىرمىز. ستۋدەنتتەر تەك ءان ەمەس، قوسىمشا كۇي دە ۇيرەنەدى. كلاسسيكالىق ۆوكال، داۋىس قويۋ مەكتەبىنەن وتەدى. نوتالىق ساۋاتىن اشامىز. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، جان-جاقتى كاسىبي ءبىلىم الىپ شىعادى.
بۇدان بولەك، جىل سايىن «حالىق اسپاپتارى» بولىمىنە ءبىر كۋرستا وتىز بالادان قابىلدايمىز. جوعارىدا ايتىپ وتكەندەي، ونىڭ جوق دەگەندە ون بەسى انگە قۇشتار. ولارعا دا ەشقانداي شەكتەۋ قوي-مايمىز، فاكۋلتاتيۆ ساباق ەسەبىندە قوسىمشا مەڭگەرەتىن بولادى. قۇستىڭ قوس قاناتىنداي ءان مەن كۇيدى شاكىرتتەرىمىز قاتار الىپ جۇرسە ەكەن دەيمىز.
- نەگە تەك قانا جەتىسۋدىڭ ءان مەكتەبىن ءبولىپ الدىڭىزدار؟
- كەلەسى جىلدارى مينيسترلىك تاعى ورىن بەرسە، وزگە مەكتەپتەردى دە قامتىپ، قاناتىمىز كەڭەيەدى دەگەن ءۇمىتىمىز بار. اللا ءساتىن سالسا، ارقا، ماڭعىستاۋ، سىر ءوڭىرى، باتىس قازاقستاننىڭ دا ءداستۇرلى ءان مەكتەپتەرىنىڭ ىرگەتاسىن وسى كوللەدج قابىرعاسىنان قالايمىز دەپ وتىرمىز. قۇزىرلى ورىنداردىڭ بەرگەن ۋادەسى بار، جاقسى باستاماعا اياعىنا دەيىن قولداۋ كورسەتەتىن شىعار.
- ارمانىڭىز ورىندالىپ، ءبىر مارقايىپ قالعان بولارسىز؟
- ارمان كوپ قوي، بۇل كىشكەنە بولسا دا تالانتتى جاستارعا جاسالعان كومەك.
كۇيىمدى تارتىپ، ءوز كۇيىمدى كۇيتتەپ جۇرە بەرسەم بولار ەدى، وندا مەنىڭ ۇلتجاندىلىعىم، ۇستازدىق بورىشىم، ازاماتتىعىم كانە؟ ونەرگە دەگەن ادالدىق، قازاقتىڭ بالاسىنا دەگەن جاناشىرلىعىم قايدا قالادى؟ ونەر — حالىقتiكى، بابالار مۇراسىن ناسيحاتتاۋ، كەيىنگىلەرگە قايماعى بۇزىلماعان قالپىندا جەتكىزۋ ءبارىمىزگە ورتاق پارىز دەپ بىلەمىن.
ەرتەڭ سول شاكىرتتەرىمىزدى ءبىر بيىكتەن كورە الساق، ەڭبەگىمىزدىڭ جانعانى…
- مىقتى ادىستەمە — قويىلعان ماقساتقا جەتۋ جولى. ەڭبەك جانۋ ءۇشىن ۇستازدىڭ وزىندىك وقىتۋ ءتاسىلى بولۋى كەرەك. كەلىسەسىز بە؟
- ارينە. «تاربيە — تال بەسىكتەن» دەگەن. ماسەلەن، قازىر ا.جۇبانوۆ اتىنداعى مۋزىكالىق مەكتەپ-ينتەرناتتا قوڭىراۋ ورنىنا قازاقتىڭ كۇيى وينايدى. «بۇگىنگى ۇرپاق قازاقشا ءان ايتپايدى، كۇي تىڭدامايدى» دەگەننەن گورى، بارلىعىمىز وسى جۇيەگە كوشكەنىمىز دۇرىس. ۇستاز رەتىندە وسىنداي ءادىس تاۋىپ، كىشكەنتايىنان تالاپ ەتىپ، قۇلاقتارىنا سىڭىرە بەرسەك، ءتول ونەرىمىز ەشقاشان ۇمىتىلمايدى.
تاعى ءبىر مىسال، ءوزىم ءبىر كەزدەرى №15 گيمنازيادا دومبىرا ءۇيىرمەسىنەن ساباق بەرگەن ەدىم. مامىر ايىندا مۋزىكا ءپانىنىڭ مۇعالىمى جۇكتىلىگىنە بايلانىستى دەمالىسقا شىعىپ، مەكتەپ ديرەكتورى شاقىرىپ، «وقۋ جىلى بولسا، اياقتالىپ قالدى. ءبىر ايعا بولا ادام الماي-اق قويايىن. سەن بيىلعى سىنىپتاردى بىردەمە قىپ ءبىتىرىپ شىعار» دەدى. بىردەن جاڭا قىزمەتىمە كىرىسىپ كەتتىم. كۇي تىڭداماق تۇگىلى، مۇعالىم سىيلايتىن بالا بار ما؟ ساباق ۇستىندە ۇيالى تەلەفوندارىن شۇقىلاپ وتىرادى. ودان قالسا، ءبىر-بىرىنە حابارلاما جىبەرەدى. كوزدەرى تاقتادا بولعانىمەن، ويلارى ايدالادا. ولاردىڭ بەتىن بەرى قاراتۋ ءۇشىن ماعان شىنىندا ءبىر ءادىس قولدانۋ كەرەك بولدى. ءسويتىپ، ءارقايسىسىنىڭ تەلەفوندارىنا ءوزىم دومبىرادا ويناپ وتىرىپ، ءبىرنەشە كۇي جازدىرتتىم. سوسىن ۇيدە جاتتاپ كەلۋگە تاپسىرما بەردىم. تۋرا «اۋەندى تاپ» ويىنى سياقتى، ءبىر كۇي تارتامىن، ولار شىعارما-نىڭ اتىن تاۋىپ، كومپوزيتورى كىم ەكەنىن، مازمۇنىن ايتۋى ءتيىس. ناتيجەسىندە، 4-سىنىپ وقۋشىلارى ءبىر اي ىشىندە 15 كۇي جاتتاپ شىقتى. ءتىپتى «بالامىز ەرتەلى-كەش كۇي تىڭدايتىن بولدى» دەپ اتا-انالار حابارلاسىپ، ءوزىمدى قۋانتىپ تاستادى.
سول سياقتى تەلەارنالاردان ءداستۇردى دارىپتەيتىن باعدارلامالاردى ۇزبەي كورسەتسەك، كەيىنگىلەر كىمنىڭ كىم ەكەنىن ءبىلىپ جۇرەر ەدى. ءبىراق، وكىنىشكە قاراي، كوك جاشىكتەگى كوكەلەرىمىز جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، عاريفوللا قۇرمانعاليەۆ، ماناربەك ەرجانوۆ، جانىبەك كارمەنوۆ سياقتى ءدۇلدۇل ءانشىلەرىمىزدىڭ، دينا نۇرپەيىسوۆا، جاپپاس قالامباەۆ، ءۋالي بەكەنوۆ، ءابىكەن حاسەنوۆ، ماعاۋيا حامزين سىندى داۋلەسكەر دومبىراشىلارىمىزدىڭ كەزىندە تاسپاعا تۇسكەن، «التىن قوردا» ساقتاۋلى حابار-لارىن قايتالاپ بەرە بەرمەيدى. وقۋشىلار ولاردىڭ ءتۇرىن تانىمايدى. سوندىقتان وسى ورايدى پايدالانىپ، ۇلتتىق ارنا باسشى-لارىنا ايتار ۇلكەن نازىمىز بار. بابالاردىڭ مۇراسى، اعالاردىڭ حالىققا، مادەنيەتىمىزگە، ونەرگە ءسىڭىرگەن ەڭبەكتەرى كۇن تۇسپەيتىن كولەڭكەدە شاڭ باسىپ جاتپاۋى ءتيىس. ولگەندى ءتىرىلتىپ، وشكەندى قايتا جاندىرماساق، وسكەنىمىز قايسى؟
بىزدىڭشە، كۇي ونەرىن ءدارىپتەيتىن باعدارلامالاردىڭ اشىلۋى دا كۇيگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى ارتتىراتىن بىردەن-ءبىر ءادىس بولار ەدى…
- ءجون ەكەن، جازعى دەمالىسىڭىز قالاي ءوتتى؟
- ازداپ دەمالدىق، قىدىردىق. شىمكەنتتە ۇلكەن ءبىر مادەني شارا ءوتىپ، قاتىسىپ قايتتىق. سونىڭ اراسىندا كوللەدجگە ستۋدەنتتەردى قابىلداۋ ناۋقانى باستالدى. ودان كەيىن اۋىلدا كونتسەرت قويدىق. تۋعان جەرىم — الماتى وبلىسى كەربۇلاق اۋدانى قاراشوقى سوۆحوزى. ەلباسىنىڭ ساياساتىن قولداي وتىرىپ، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ «ديپلوممەن — اۋىلعا» جوباسى بويىنشا سول اۋداننان شىققان ونەر ادامدارى اۋىل مادەنيەتىن كوتەرۋگە اتسالىسىپ، وسكەن-ونگەن جەرىمىزگە تاعزىم ەتتىك. ەڭبەگىمىزدىڭ جەمىسىن كورسەتتىك. وعان اۋىلعا عانا ەمەس، اۋدانعا، وبلىسقا ەڭبەگى سىڭگەن، 35 جىلدىق تاريحى بار «جەتىسۋ گۇلدەرى» ءانسامبلى، نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ شاكىرتى، بەلگىلى ديريجەر، كومپوزيتور، ءمادەنيەت قايراتكەرى سامات ءمالىمباي دا قاتىستى. جەرلەستەرىمىز اق باتاسىن بەرىپ، ءبىر سەرپىلىپ قالدى. ەڭ باستىسى، كونتسەرتىمىزگە اكىم-قارالالار دا كەلىپ، سىلاعى ءتۇسىپ، توزىعى جەتىپ تۇرعان ءمادەنيەت ءۇيىن كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتكىزۋگە ۋادە بەرىپ كەتتى. ءبىز ءۇشىن سول ۇلكەن جەتىستىك بولدى.
- مادەنيەت ءۇيى جوندەلگەن سوڭ، اۋىلعا بارىپ جەكە كونتسەرت قوياتىن شىعارسىز؟
- بۇيىرتسا…وعان دەيىن كەلەسى جىلى تاعى ءبىر كونتسەرت قويساق دەگەن جوسپارىمىز بار. امان-شىلىق بولسا، مەكتەپ ءبىتىرگەنىمىزگە جيىرما جىل بولادى. ءبىزدىڭ سىنىپتان كەزىندە 7-8 ايتىس اقىندارى شىققان. تەرمەشى، كۇيشىلەرى بار ونەرلى كلاسس. سول دوستارىمىزدىڭ باسىن قوسىپ، جانىمىزعا تانىمال ازاماتتاردى الىپ، ادەمى كەش وتكىزگىمىز كەلەدى.
- قالادا دا جەكە شىعارماشىلىق كەشىڭىز وتپەگەن سيياقتى…
- ازىرگە قازاق ونەرىنىڭ مايتالماندارى شوعىرلانعان مادەني ورتادا جەكە كونتسەرت بەرە قويعان جوقپىن. بىراق ءوزىم جۇمىس ءىستەيتىن پ.چايكوۆسكي اتىنداعى الماتى مۋزىكالىق كوللەدجىندە بيىل شاكىرتتەرىممەن بىرىگىپ، ءتاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىعىنا وراي شىعارماشىلىق ەسەپ بەردىك.
كوپ تارتىلماي جۇرگەن، ناسيحاتى ازداۋ كۇيلەردى قايتا جاڭعىرتۋعا تىرىستىق. سونىڭ ىشىندە ءوسكەنباي قالمامبەتۇلىنىڭ قۇلباي باقشى دەگەن تۇرىكپەن كۇيشىسىمەن سايىسقا تۇسكەندە شىعارعان «جاڭىلتپاش» كۇيى، سونداي-اق «ءۇش انانىڭ تارتىسى»، «ءۇش اتانىڭ تارتىسى» سياقتى ماڭعىستاۋ ءوڭىرىنىڭ اڭىز-اڭگىمەلەرىمەن باياندالاتىن كونە ايتىس-تارتىس كۇيلەرىنىڭ تاريحىن ءوزىم ايتىپ وتىردىم، ستۋدەنتتەر كەزەك-كەزەك ورىندادى. بيىل تاعى وسى ءۇردىستى جالعاستىرماقپىز. بۇل جولى كۇيلەردىڭ شىعۋ تاريحىن ءوزىم ەمەس، ستۋدەنتتەرگە ءاڭگىمەلەتتىرەمىن.
قاي كۇيدى الماڭىز، قۇرمانعازىنىڭ «تورەمۇراتى»، «قايران شەشەم»، «امان بول، شەشەم»، «كىسەن اشقانىنىڭ» ءوز تاريحى بار. كوپ جاعدايدا تىڭداۋشى دا، تارتۋشى دا ءتۇپ ءتوركىنىنە، بايىبىنا بارا بەرمەيدى. «ءتۇرمەدەن قاشقاندى» جاي عانا ءتۇرمەدەن قاشىپ بارا جاتىر دەپ ءتۇسىنەدى. كۇيشىنىڭ بىرنەشە مارتە اباقتىعا ايدالعانىن، الايدا حالىقتىڭ ازاتتىعى جولىنداعى كۇرەسىن توقتاتپاعانىنان حابارسىز. ونىڭ ۇستىنە قازىر جاستار اراسىندا ءسويلەۋ مادەنيەتى ارتتا قالىپ، «جارگونمەن» سويلەۋ قالىپتاسىپ بارادى.
وسى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن، كۇي مەن اڭىز، تاريح قوسا ورىلسە دەيمىن. سوندا ءشاكىرتتەرىمىز نە ويناپ وتىرعانىن ءتۇسىنىپ تارتادى. ءارى كورەرمەننىڭ قابىلداۋى دا، ءسىڭىرۋى دە باسقاشا بولادى.
- كوپ تارتىلمايتىن كۇيلەردى قايدان الدىڭىز؟
- «مۇراعاتتان تاپتىم» دەي المايمىن. قۇدايعا شۇكىر، التاي مەن الاتاۋ اراسىندا قالىپتاسقان شىعىس، باتىس، ارقا، قاراتاۋ، جەتىسۋ، سىر بويى، ماڭعىستاۋ كۇي مەكتەپتەرى حاتقا تۇسكەن، نوتالىق جازبالارى بار. كۇي تاباقتارى، كىتاپتارى دا جارىق كورگەن. سول مۇرالاردىڭ ىشىنەن قاراپ وتىرىپ، سيرەك ورىندالىپ جۇرگەندەرىن ساراپتاپ الدىم. بۇدان بولەك، ۇلكەن ساحنالاردا ءجيى ورىندالعانىمەن، وقۋ باعدارلاماسىنا ەنبەگەن تۋىندىلار بار. جالپى، جەتىسۋدىڭ كۇيشىلىك مەكتەبى كەنجە قالعان مەكتەپتەردىڭ بىرەۋى. بۇرىنعىلارىن ايتپاعاندا، نۇرعيسا ءتىلەنديەۆتىڭ كۇيلەرىنىڭ ءوزى وركەستردە كەڭ تاراعانىمەن، جەكە كوپ تارتىلماعان. قوجەكە نازارۇلىنىڭ شىعارمالارىن ءبىر ىزگە ءتۇسىرىپ، تەمىربەكتىڭ توكپەلەرىن دە كەڭ ناسيحاتتاۋدى بىردەن-ءبىر ماقساتىما اينالدىرماقپىن.
- «قازاقتىڭ ءداستۇرلى 1000 كۇيى» جيناعىنا قانشا كۇي قوستىڭىز؟
- بۇل جوباعا مەن قاتىسپادىم. كوپ كۇيلەر مۇراعاتتان الىندى، قايتا وڭدەلەتىندەرىن باسى-قاسىندا جۇرگەن ازاماتتار وزدەرى شەشتى. ءومىرىمىز الدا، امان بولساق، ءالى تالاي باستاماعا ەڭبەك ءسىڭىرەرمىز. وعان ەشقانداي وكپەمىز جوق. شاما-شارقىمىز كەلگەنشە حالىققا قول جەتكىزىپ، ونەردىڭ قارا قازانىندا قايناپ جۇرسەك جەتەدى.
- ءسىزدىڭ ءانىڭىزدى ساحنادان ەستي الامىز با؟
- مەنىڭ داۋسىمدى ەستىگەن كەي كىسىلەر «ءداستۇرلى ءانشى ەكەن» دەپ ويلاپ قالادى. ءتىپتى «كىمنەن ءبىتىردىڭ؟» دەپ سۇراپ جاتادى. بىراق ءۇلكەن ساحنادا ءان سالىپ شىققان ەمەسپىن. تەك حوببي رەتىندە ايتامىن. ساحنادا، كونتسەرتتە، ەل الدىندا نەگىزگى ماماندىعىم بويىنشا كۇي تارتامىن.
- ءداستۇرلى ونەر يەلەرى ورتاسىندا الاۋىزدىق بار ما؟
- ءوز باسىم «الاۋىزدىق كورىپ، ءادىلەتسىزدىك جانىما باتىپ ءجۇر» دەپ ايتا المايمىن. قۇدايعا ءشۇكىر، سول ونەردىڭ ارقاسىندا بالا-شاعا تاربيەلەپ، ناپاقا تاۋىپ وتىرعان جايىمىز بار. بارلىعىمىزدىڭ «يلەگەنىمىز ءبىر تەرىنىڭ پۇشپاعى». قاي مەكتەپتىڭ وكىلى ساحناعا شىقپاسىن، ءاننىڭ جاقسى ورىندالعانىنا ارقامىز قوزادى. ءداستۇرلى كۇي ونەرى وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىمەن ورىندالىپ جاتسا، وعان دا كوڭىلىمىز تولىپ، مەرەيىمىز ءوسىپ قالادى. شەبەرلىگىنە ءتانتى بولىپ، باسىمىزدى ءيىپ، باعالايمىز. «وي، بارەكەلدى!» دەپ ريزاشىلىق بىلدىرەمىز. اياقتان شالىپ، مەكتەپ-مەكتەپكە ءبولىنىپ الىپ، تارتىسىپ جۇرگەن دانەڭەمىز جوق.
ونەردە كىمنىڭ مىقتى ەكەنىن مويىنداۋ دا ەرلىكپەن پارا-پار. قۇداي، ەل الدىندا جۇرگەن ازاماتتاردىڭ جامان اتىن شىعارماسىن!
- «اينالايىن» دەگەن ءسوزدى ءجيى قولداناتىنىڭىزدى بايقادىق…
- «اينالايىن» دەگەن جاقسى ءسوز عوي. كوڭىلىڭ تولعان ادامعا دەگەن ريزاشىلىعىڭدى جەتكىزۋ، قۇرمەتىڭنىڭ بەلگىسى. جاقسى سوزگە جانى سەمىرەتىن قازاقپىز. ءاردايىم ءبىر-بىرىمىزگە جىلى لەبىمىزىمىزدى ءبىلدىرىپ، اللا بارشامىزدى جاقسى ىستەرىمىزبەن قۋانتىپ ءجۇرۋدى ءناسىپ ەتسىن!
اڭگىمەلەسكەن
قانشايىم بايداۋلەتوۆا، «ايقىن».
