راقىمشىلىق زاڭى جەمقورلاردى اينالىپ وتە مە؟

زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا دەپۋتات ەرمۇرات باپي زاڭ جوباسىنىڭ ەكىنشى بابىنا سايكەس، قىلمىس جاساعان ادام الدەكىمگە زيان كەلتىرمەسە نەمەسە زيانىن وتەسە، مۇنداي ورتاشا قىلمىس جاساعاندارعا راقىمشىلىق قولدانىلاتىنىنا نازار اۋداردى. سونداي-اق، اۋىر جانە اسا اۋىر قىلمىس جاساعانداردىڭ مەرزىمدەرىن قىسقارتۋ كوزدەلگەنىن اتاپ ءوتتى. “بىزدە سىبايلاس جەمقورلىق دەگەن ءبىر دەرت بار. وسىلاردىڭ جاعدايى نە بولادى؟ ولاردى ءبىز راقىمشىلىققا جاتقىزامىز با؟ سەبەبى جەمقورلىقتىڭ ۇلكەن-كىشىسى بولمايدى. ازداپ جەمقورلىق، تولىق جەمقورلىق دەگەن تاعى بولمايدى. سوندا ونى جەڭىل قىلمىس، اۋىر قىلمىس دەگەن سياقتى قالاي جىكتەيسىزدەر”، - دەپ سۇرادى دەپۋتات ەرمۇرات باپي. بۇل ساۋالعا جاۋاپ بەرگەن ابزال قۇسپان زاڭ جوباسىنىڭ ءتورتىنشى بابىندا راقىمشىلىققا ىلىنبەيتىن شەكتەۋلەر ناقتى كورسەتىلگەنىن جەتكىزدى. “وسى ءتورتىنشى باپتا قانداي باپتارعا راقىمشىلىق قولدانىلاتىنى ناقتى جازىلعان. سونىڭ ىشىندە سىبايلاس جەمقورلىق سيپاتىنداعى قىلمىستاردىڭ بارلىق ساناتتاعى ىستەرىنە راقىمشىلىق قولدانىلمايتىنى ايقىن كورسەتىلگەن. قازىر باس بوستاندىعىنان ايىرۋ مەكەمەلەرىندە 624 ادام وسى سىبايلاس جەمقورلىق سيپاتىنداعى قىلمىستارى ءۇشىن وتىر. ولاردىڭ ەشقايسىسىنا دا راقىمشىلىق اڭىنىڭ تالاپتارى قولدانىلمايدى”، - دەدى دەپۋتات. زاڭ جوباسىن قورعاعان دەپۋتات ابزال قۇسپاننىڭ ايتۋىنشا، ازاماتتار مەن مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ەلەۋلى قاتەر توندىرمەيتىن قىلمىستار جاساعان سوتتالعانداردى بوساتۋ كوزدەلەدى. اتاپ ايتقانداي:

• قىلمىستىق تەرىس قىلىقپەن ونشا اۋىر ەمەس قىلمىستاردى جاساعاندار;
• زيان كەلتىرۋگە اكەپ سوقپاعان، اۋىرلىعى ورتاشا قىلمىس جاساعان نە ونى تولىق وتەگەن ادامدار;
• زالالدىڭ نەمەسە ازاماتتىق تالاپتىڭ بولعانىنا قاراماستان اۋىرلىعى ورتاشا قىلمىس جاساعان، الەۋمەتتىك جاعىنان وسال ادامداردى بوساتۋ كوزدەلگەن.

تۇرمەلەر مەن ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورلارىندا 40 مىڭنان استام ادام ۇستالىپ وتىر. ولاردىڭ 33 مىڭى سوتتالعان. 7 مىڭى تەرگەۋ قاماۋىنداعى ادامدار. بۇدان بولەك باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىمەن بايلانىستى ەمەس 27 مىڭ ادام پروباتسيا قىزمەتىنىڭ ەسەبىندە تۇر. “الدىن الا ەسەپتەۋلەرگە سايكەس، راقىمشىلىق جاساۋعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ ورىندارىندا ۇستالاتىن 6 مىڭ سوتتالعان جانە پروباتسيا قىزمەتىنىڭ ەسەبىندە تۇرعاان 9 مىڭ ادام قامتىلادى. قىلمىستىق اتقارۋ مەكەمەلەرىنەن شامامەن 632 ادام، سونداي پروباتسيا قىزمەتىنىڭ ەسەبىندە تۇرعان 3,5 مىڭ سوتتالعان بوستاندىققا شىعادى”، – دەيدى ول. دەپۋتات قىلمىستىق جازادان سونىمەن قاتار جازا مەرزىمىنە تەك ءبىر جىل قالعان، وڭ مىنەزدەمەسى بار 1700-دەن استام ازاماتتار بوساپ شىعۋ كوزدەلگەن. ول وزگەرىس زاڭ جوباسىنىڭ ەكىنشى جانە ءۇشىنشى باپتارىندا كوزدەلگەن. پروباتسيا ەسەبىندە تۇرعان 5500 ادامعا جازانى سارالاۋ ءتارتىبى قولدانىلادى. سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك وسال ادامدار ساناتىنداعى 629 ادامنىڭ 57-ءى بوساپ شىقسا، 572-ءنىڭ مەرزىمى قىسقارتىلادى. 833 ايەلدىڭ 109-ى بوساپ شىقسا، 724-ءنىڭ مەرزىمى قىسقىرتىلادى. زاڭ جوباسى اسا قاۋىپتى قىلمىس جاساعاندارعا قولدانىلمايدى.