ابدۋلحاميت رايىمبەرگەنوۆ: بىزدە ۇلتتىق باعىتتاعى كەز كەلگەن دۇنيەگە سامارقاۋلىق سەزىلەدى

2248
Adyrna.kz Telegram

– «مادەني مۇرا» باعدارلا­ماسىنىڭ اياسىندا «قازاقتىڭ مىڭ كۇيى»، «قازاقتىڭ مىڭ ءانى» جوباسى ەل-جۇرتتى ءبىر سىلكىنتىپ تاستاعانى بەلگىلى. بىراق بۇل جارىق كورگەن اندەر مەن كۇيلەر قاراپايىم حالىققا قولجەتىمسىز بولىپ وتىرعان كورىنەدى…
– ەلىمىز انگە دە، كۇيگە دە باي. شىعارما­شىلىق تۇلعالارىمىز دا جەتكىلىكتى. اتاۋلى جوباعا اندەر مەن كۇيلەر ىرىكتەلىپ قانا الىندى. قانشاما رۋحاني قازىنامىز قاڭتارىلىپ تۇر. جاپوندار ۇلتتىق ونەردى دامىتۋشىلاردى «قىزىل كىتاپقا» ەنگىزىپ، ارنايى مەملەكەت قامقورلىعىنا وتكىزەدى ەكەن. جاعداي جاساعاننان كەيىن بارىپ، شىعارماشىلىق دۇنيەلەرىنىڭ الەمدى تاڭعالدىراتىنداي بولۋىن تالاپ ەتەدى. ءبىز قولونەر شەبەرلەرىن نارىققا سالىپ قويدىق. ۇلتتىق بۇيىمدار قايتىپ نارىققا بەيىمدەلەدى؟ قازاقى تانىمداعى، قولونەر­دىڭ قادىرىن بىلەدى-اۋ دەيتىن اۋىلداعى جۇرت­تىڭ قالتاسى قاعىلعالى قاي زامان؟ مادەني مۇرالارىمىزدان ايىرىلساق، ەلدىگىمىزدەن نە قالادى؟
– فرانتسۋزدار بۇكىل الەمنىڭ ونەرلىلەرىن وزدەرىنە جيناپ، ءوز مادەنيەتتەرىن دامىتقان ەكەن. ال ءبىز نەگە ءوز ەلىمىزدەگى ۇلتتىق ونەردىڭ وكىلدەرىن ەسكەرمەيمىز؟
– مەن مىسالى، پاريجدە 4-5 رەت كون­تسەرت بەردىم. ­وزدەرى شاقىرتادى، قارجى­لاندى­رادى، جازىپ الىپ، زەرتتەيدى. رىسباي عاب­ديەۆ، ماعاۋيا حامزين، قارشىعا احمە­دياروۆ ءتارىزدى كەرەمەت كۇيشىلەر باقيلىق بولىپ كەتتى. سونداي ەل ىشىندەگى مىقتى تۇل­عا­لار ورتالىقتاردا ءۇنتاسپالارىن جازدى­رىپ، شاكىرتتەر تاربيەلەسە، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. ول ۇلكەن شىعىندى دا قاجەت ەتپەيدى. قۇلدىراعان ەكونوميكانى قالپىنا كەلتىرۋگە بولمايدى، ال مادەنيەت جويىلسا، ونىڭ ورنى ەشقاشان قايتىپ تولمايدى.
– قازاق ونەرپازدارىنىڭ باسى بىرىكپەيتىن ءتارىزدى. بارلىعى تىزە قوسىپ، «ءبىر جاعادان – باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارسا»، بۇگىندە كوپ ماسەلە ءوز شەشىمىن تاپقان بولار ما ەدى؟ قالاي ويلايسىز؟

– ونەر ادامدارىنىڭ جان-جاققا تارتا­تىن­داي دا ەشنارسەسى قالعان جوق. ءبىز ۇنەمى ءوزىمىزدىڭ «ۇلتتىق ونەردىڭ تەاترى بولسا» دەپ ايتىپ ءجۇرمىز. ەگەر سەن جىر، ءان، كۇي تىڭ­داعىڭ كەلسە، باراتىن جەرىڭ بار ما؟ جوق! ال ءانشى-جىرشىلار، كۇيشىلەر كون­تسەرت بەرەيىن دەسە، شاشەتەكتەن شىعىنعا باتادى. الگىندەي ۇلتتىق تەاترىمىزدا ءبىر كۇن ءبىرجان سال، اقان سەرى اندەرىنە كەزەك بەرىلسە، كەلەسى كۇنى قازانعاپتىڭ كۇيلەرى ورىندالسا، جىرشى-جىراۋلاردىڭ شىعار­ماشىلىق كەشتەرى بولسا، قانداي عاجاپ. ونى تولىقتاي مەملەكەت قارجىلاندىرۋ كەرەك. ونداي ورتالىق بولماعاننان كەيىن، قازاقتىڭ ونەرىن ىزدەگەن جۇرت قايدا بارا­دى؟

– جۇيەلى ناسيحاتتىڭ جوقتىعى­نان اۋىلداعى ەل ۇلتتىق ونەردىڭ التىن ارقاۋىنان اجىراپ قالعانداي ما، قالاي؟

– اسىرەسە، جاستار جاعى ۇلتتىڭ مۋزىكا­سىنان ماقۇرىم بولدى. ولار شەتەلدىك انشىلەردى ءبىلۋى مۇمكىن، ال وزىمىزدەگى نەبىر مىقتىلاردىڭ بار ەكەنىنەن ءتىپتى دە حابار­سىز كۇيدە ءجۇر.

– بارىنە قولايلى، جۇرتتىڭ ناعىز «كوك جاشىككە» تەلمىرەتىن پرايم تايم ۋاقىتتا تۇككە قاجەتى جوق تۇرىك، كورەي تەلەحيكايالارى بەرىلىپ جاتادى. سونىڭ ورنىنا ۇلتىمىزعا ۇسىنار قاجەتتى تاريحي-مادەني حابارلار ۇيىمداستىرىلسا عوي. ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ شەكا­رانى شەگەندەۋمەن عانا شەكتەل­مەي­دى، رۋحاني قۇندىلىعىمىزدى دارىپتەۋ، ونى جاس بۋىننىڭ بويىنا ءسىڭىرۋ ارقىلى دا جۇزەگە اسادى ەمەس پە؟

– البەتتە، سولاي. لەزدە-اق ءداستۇرىمىز­دەن ايىرىلىپ قالاتىن ءتۇرىمىز بار. كەزىندە ناۋشانىڭ كۇيلەرىن جوعالتىپ الدىق. بۇگىندە جۇيەلى تۇردە ەل ىشىندەگى اندەر مەن كۇيلەردى ىزدەپ، زەرتتەپ، ولاردى اينالىسقا ەنگىزىپ جاتقاندار جوققا ءتان. مادەني مۇرا­لارىمىز كوزدەن بۇلبۇل ۇشقان سوڭ، ەرتەڭ كىمگە وكپە ارتامىز؟

– وسى باعىتتا اشىلعان «مادە­نيەت» تەلەارناسى دا اۋىل-اي­ماق­تاردا مۇلدە كورسەتپەيدى…

– اۋىل تۇگىل، قالانىڭ وزىندە ول تەلەا­ر­نانى كورۋ مۇمكىندىگىنە يە بولاتىندار نەكەن-ساياق. بىزدە ۇلتتىق باعىتتاعى كەز كەلگەن دۇنيەگە سامارقاۋلىق سەزىلەدى.

– رەسەي باعدارلامالارىن كوشىرۋگە كەلگەندە الدىنا جان سالمايتىن قازاق تەلەارنالارى ءتول ونەرىمىزگە كەلگەندە نەگە شىقبەرمەس شىعايبايدىڭ كەبىن كيەدى؟

– ۇلتتىق قۇندىلىققا بايلانىستى باع­دار­لامالار «رەيتينگى تومەن» دەگەن جەلەۋ­مەن جابىلىپ جاتادى. ءسويتىپ، كۇنى-ءتۇنى جاستاردى جەلىكتىرەتىن ارزانقول دۇنيەلەر نازارعا ۇسىنىلادى. ماسەلە تەك سۇرانىستا دەسەك، ەفيردى ەروتيكالىق ونىمدەرمەن تول­تىرۋىمىز قاجەت پە؟ تۇراقتى ناسيحات­تا­لىپ، ءوز كورەرمەنى قالىپتاسپاسا، قايتىپ سۇرانىس بولادى؟ سۇرانىستى عانا ويلاساق، بولاشاعىمىزعا بالتا شاپپايمىز با؟

كەزىندە جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، عاريفوللا قۇرمانعاليەۆتەردىڭ ونەرى تەلە-راديو ارقىلى ەلگە ەركىن تاراپ وتىردى. ولاردىڭ سودان تۇلعالىق قاسيەتى قالىپتاستى. بۇگىندە سىبىزعىدا، جەتىگەندە، شەرتەردە وينايتىن  مىقتى كۇيشىلەردىڭ شىعاتىن ساحناسى، ونەر كورسەتەتىن ورتاسى جوق. ەلدىڭ بەتكەۇس­تار قۇرمانعازى وركەسترىنىڭ ءوزى كوزدەن دە، كوڭىلدەن دە كەتە باستادى.

كۇيمەن كومكە­رىلەتىن باعدارلامالاردى ەستۋدەن قالدىق. جاڭالىقتاردىڭ ىشىنەن كىشكەنە ءۇزىندىسى بەرىلگەن تاتتىمبەتتىڭ «سارجاي­لاۋىن» جۇرت جۇرەك تۇبىندە، كوڭىل تۇكپىرىندە ساقتاپ، بويعا سىڭىرمەيدى دەيسىز بە؟

– ءبىر عانا ءبىرجان سالدىڭ 80-گە شامالاس ءانى بار ەكەن. قازاقتاعى قانشاما ۇلى كومپوزيتورلاردىڭ شىعارمالارى تۇگەندەلمەي دە، زەردەلەنبەي دە كەلەدى.

– وسى ماسەلەلەردىڭ بارلىعى مەنى قان­شا جىلدان بەرى تولعاندىرىپ ءجۇر. قا­زاق­تىڭ بالالارىن ءبىرىنشى سىنىپتان باستاپ ءان-كۇيگە باۋلۋدىڭ «مۇراگەر» اتتى باعدار­لا­ماسىن قولعا العان ەدىك. مۇندا بالانى قالاي دومبىرا تارتۋعا، سۋىرىپ سالىپ ايتى­سۋعا، جىر جىرلاۋعا جىلدام بەيىمدەۋگە بولاتىنى جان-جاقتى قاراستىرىلدى. ءان-كۇيلەردىڭ شىعۋ تاريحى دا باياندالادى وندا. قازىر وسى باعدارلاما نەگىزىندە ەلىمىزدە 10  مىڭنان استام بالا ءتالىم الۋ­دا. ونىڭ ءوزىن شەتەلدىك قوعامدىق ۇيىمدار­دىڭ دەمەۋشىلىگىمەن اتقارۋدامىز. ايتكەن­مەن، بۇل باستامانى مەكتەپ باعدارلاماسىنا ەنگىزە الماي وتىرمىز. مەكتەپ ستاندارتىنا كىرمەگەننەن كەيىن ەرتەڭ «مۇراگەرگە» تى­يىم سالىپ تاستاسا قايتەمىز؟ بۇكىل وقۋ­لىق­تارى مەن ادىستەمەلەرى جازىلدى. العاشقى ناتيجەلەرىن بەرىپ تە جاتىر. كەيبىر مەكتەپتەردەن 500-1000 بالاعا دەيىن شىقتى. ولاردىڭ بارلىعى دومبىراشى بولماي-اق قويسىن، قانداي سالانىڭ قۇلا­عىن ۇستاسا دا، ۇلتتىق ونەرىمىز ومىرلەرىنە رۋحاني ازىق بولادى عوي. ول سول جوبامەن وقىتىلعان بالالاردىڭ تىڭداۋشىسى جوق. ءبىزدىڭ ونەرىمىزدىڭ مىقتى بولاتىن سەبەبى – تىڭداۋشىنىڭ ساپاسى جوعارى بولدى. جاقسى تىڭداۋشىسى بار ورىنداۋشى ءوزىن-ءوزى شىڭداۋ ۇستىندە جۇرەدى. سىن-ەسكەرتپەنىڭ ارقاسىندا شەبەرلىگىن جەتىلدىرەدى.

– «مۇراگەر» باعدارلاماسىندا قازاقتىڭ دومبىرادان باسقا دا اسپاپتارى قامتىلعان با؟

– وندا قازاقتىڭ عانا ەمەس، تۇركى، شى­عىس حالىقتارىنىڭ، ءتىپتى ەۋروپانىڭ مۋزى­كالىق اسپاپتارى ورىن العان. وپەرا، سيم­فو­نيا، ءۇندى ءبيى سياقتى ونەردىڭ سان سالاسى دا ءتۇسىن­دىرىلەدى. ءبارى دە بالانىڭ جاس ەرەك­شەلىگىنە، قابىلداۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى وقىتى­لادى. پسيحولوگيالىق تۇرعىدان دا ءجىتى ەسەپ­تەلگەن.

– قايتكەندە اتقامىنەرلەر قازاق ونەرىنە جاناشىرلىقپەن قارايتىن بولادى؟

– ەل-جۇرت، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدا­رى ارقىلى كەلەلى تالقىلاۋلار ۇيىمداس­تىر­­عاندا عانا ءىس العا باسادى. ايتپەسە، لاۋا­­زىمدى تۇلعالاردىڭ ەسىگىنەن سىعالاۋ­دىڭ ءوزى مۇڭعا اينالعان زامان ەمەس پە؟

– «كوكىل» مەكتەبىنىڭ ىرگەتاسىن ءوزىڭىز قالاعانىڭىز ءمالىم. وسى مەكتەپ جايىندا از-كەم ماعلۇمات بەرە كەتسەڭىز.

– 1995 جىلى الماتىداعى العاشقى جەكەمەنشىك قازاق مەكتەبى رەتىندە قۇرىلدى. مەكتەپتە نەگىزىنەن جالپى ءبىلىم بەرەدى. بالانىڭ قازاقشاسىنىڭ دۇرىس قالىپتا­سۋىنا كوپ كۇش جۇمسالادى. سونىمەن قاتار، وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەت­تەرىن دامىتۋدا بەينەلەۋ ونەرىنە ارنالعان ورتالىق، ءان ايتۋعا  ارنالعان ستۋديا جۇمىس ىستەيدى.  جانە دە ريتميكا زالىندا بالالار بي  ۇيرەنۋمەن اينالىسادى. مۋزىكا ساباعى «مۇراگەر» باعدارلاماسى نەگىزىندە ءجۇر­گىزىلەدى. وقۋشىلار ءان-كۇي ساباعىندا حال­قىمىزدىڭ انشىلەرىنىڭ، جىرشىلارىنىڭ، كۇيشىلەرىنىڭ شىعارمالارىن تاجىريبە جۇزىندە دومبىرامەن ورىنداپ ۇيرەنەدى.

– مەكتەبىڭىزدىڭ قاسىنان قۇرىلعان انسامبل دە بار ەمەس پە ەدى؟

– «كوكىل» ءانسامبلى ءارتۇرلى قالالىق، رەسپۋ­بليكالىق، قالا بەردى، حالىقارالىق كونكۋرستارعا قاتىسىپ، جۇلدەرى ورىندارعا يە بولىپ كەلەدى. الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىن ارالاپ، كونتسەرتتەر قويىپ قايتتى.

– قازىرگى كەزدە قانداي شىعارماشىلىق جۇمىسپەن اينالىسۋداسىز؟ سونداي-اق زەرتتەۋشىلىك قىرىڭىزدى تانىتاتىن سۇبەلى دۇنيەلەرىڭىزدى اتاپ وتسەڭىز.

– ءبىر كەزدەرى ءوزىم اسپيرانتۋراسىن ءبىتى­رىپ، ءدارىس وقىعان قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مۋزىكالىق كونسەرۆاتوريادا سوڭعى ءبىر-ەكى جىل كولەمىندە قايتادان سا­باق بەرىپ ءجۇرمىن. قازانعاپتىڭ شىعارما­شى­­لىعىن زەرتتەپ، «اقجەلەڭ» دەگەن كۇي جينا­عىن قۇراستىرعان بولاتىنمىن. قازاق­تىڭ قو­بى­زىنان باستاپ، كوپتەگەن مۋزىكالىق اس­پاپ­تارىن قامتيتىن «كۇي – قاينار» دە­گەن ەڭبەك جاز­عان ەدىم. جازعان وقۋلىقتارىم مەن عىلىمي ماقالالارىم دا ءبىرشاما بولىپ قالدى. فرانتسۋز تىلىندە قازاق ونەرى تۋرالى پاريج­دەن ءبىر كىتاپ شىعاردىم.

– قازاقتا دومبىرادان وزگە اسپاپ جوق ءتارىزدى. بۇل – وزگە ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپتارى­مىزدىڭ ناسيحاتى تومەندىگىنەن بە؟

– وسى كۇنى وزگە اسپاپتاردى بىلاي قوي­عان­دا، دومبىرانىڭ ءوزىن ەستۋ مۇڭعا اينا­لىپ قالدى. قوبىز، جەتىگەن، سىبىزعى، سازسىرناي، شەرتەر جانە تاعى باسقا اسپاپ­تارىمىزدى ەستيتىن قۇلاق بار ما؟ مادەني مۇراعا باي حالىقپىز. بابالاردان جەتكەن اۋىز ادەبيەتىمىزدى، شەشەندىك سوزدەرىمىزدى،  جىر-داستاندارىمىزدى، اندە­رىمىز بەن كۇيلەرىمىزدى، ۇلتتىق ويىندارىمىزدى كۇندەلىكتى دارىپتەۋىمىز قاجەت. وسى ماقساتتا «مۇراگەر» باعدارلاماسىن 70-كە جۋىق مەكتەپتە اشتىق.

– «مۇراگەر» باعدارلاماسى بويىنشا ءدارىس بەرەتىن ۇستازداردىڭ ساپاسىنا قانشالىقتى كوڭىل بولەسىزدەر؟

–  جىل سايىن جۇزگە جۋىق مۇعالىمدەردى ون كۇنگە ورتالىققا جيناپ، بىلىكتىلىگىن شىڭداپ وتىرامىز. ولار ءوزارا تاجىريبە الماسىپ، ءارتۇرلى ماسەلەلەرىن تالقىلاپ جاتادى. مۇنى دا سول شەتەلدىك قوردىڭ دەمەۋشىلىگىمەن جۇزەگە اسىرامىز.

– ەسىڭىزدە بولسا، ءباسپاسوز بەتتەرىندە مەكتەپتەگى قوڭىراۋلاردى كۇيمەن الماستىرۋ ماسەلەسى بىرنەشە رەت كوتەرىلدى. ءسىزدىڭ پىكىرىڭىز قانداي؟

– قوڭىراۋ ساباقتىڭ بىتكەندىگىن ءبىلدى­رە­دى. بالالار ۋلاپ-شۋلاپ، جۇگىرىپ سىرتقا شىعادى. ال نە پايدا؟ تاپ قوڭىراۋدى كۇيمەن الماستىرعاننان ۇلتتىق رۋحىمىز ويانادى دەگەنگە سەنبەيمىن. كۇيدى ادامنىڭ بويىنا تەرەڭ ءسىڭىرىپ، ونىڭ ءمان-مازمۇنىن ۇعىندىرۋ كەرەك.

– كۇيدى ەستراداعا سالىپ وندەۋگە قالاي قارايسىز؟

– ەگەر شىعارما بۇزىلماي، كاسىبي تۇرعى­دا شەبەر وندەۋگە تۇسسە، مەن وعان قارسى ەمەسپىن. «ۇلىتاۋ» توبى ماحامبەتتىڭ – «جۇ­مىر قىلىشىن»، اسىلبەك ەڭسەپوۆ قۇرمانعازىنىڭ «ادايىن» ءساتتى شىعارا ءبىلدى. بۇل كۇيلەر زامانعا ساي تۇرلەنىپ، جاس تولقىنمەن قاۋىشتى. ال ەندى دومبىرانى ەسترادا كومەگىمەن شەتەلدىك شىعارمالارعا پايدالانۋدى ءوز باسىم تۇسىنبەيمىن. كىش­كەن­تاي بالانىڭ ەرمەگى سياقتى قويىرتپاق دۇنيە كىمگە كەرەك؟ وعان قارجى جۇمساپ، ۋاقىتتى ەش كەتىرۋدىڭ قاجەتى قانشا؟ مەن جالپى، ۇلتتىق مادەنيەتتى جاستاردىڭ بويىنا سىڭىرۋدە قانداي جول ۇسىنىلسا دا، ەكى قولداپ قۋاتتايمىن.

– تالانتتى جاستارعا الەۋمەتتىك تۇرعىدا قولداۋ كورسەتىلە مە؟

– ەشقانداي قولداۋ جوق. ءوزىڭ مىسالى، جاقسى جا­زىپ جۇرگەن قانداي جاس جۋرناليس­تىڭ ەڭبەگىنىڭ ەلەنىپ، ءۇيلى بولعانىن ايتا الا­سىڭ؟ ونەردە دە سولاي. ايتەۋىر كۇنكورىس ءۇشىن توي-تومالاق جاعالايدى. ولاردىڭ ودان دا جەتىسكەنى شامالى. ءبىرجان سال، اقان سەرىنىڭ اندەرىن تىڭداپ وتىرعان تويشىل قاۋىمدى كوردىڭ بە؟ كونتسەرت بەرۋ ءۇشىن قانشاما قارجى قاجەت. ول ءوزىن-ءوزى اقتامايدى دا. اسىرەسە، ۇلتتىق ونەردىڭ كەشىنە حالىقتى جيناۋدىڭ ءوز ماشاھاتى بار.

– ۇلتتىق ءان-كۇيدىڭ ادام پسيحولوگياسىنا اسەرى قانداي؟

– بالا ءوز تىلىندە سويلەپ، ءوز مادەنيەتىنەن ءنار الماسا، دەنساۋلىعىنىڭ ناشار بولا­تىنىن عالىمدار دالەلدەدى. جاستاردىڭ ءالجۋازدانۋىنىڭ ءبىر سەبەبى – ۇلتتىق دىلىنەن ايىرىلۋىنان دەپ بىلەمىن. روك سياقتى شۋلى مۋزىكا قانداعى كريستالداردى بۇزادى ەكەن. بۇل – ادامدى اسپاپتى ۇرعى­زىپ، ايقايلاتىپ، پسيحوزعا دەيىن جەتكىزەدى. قازاقتىڭ كۇيى شابىتتاندىرىپ، راحاتتان­دىرىپ، ومىرگە قۇلشىندىرا تۇسەدى، تولقى­تىپ، جاندى تەربەتەدى. قازاق بالاسى 12 جاسقا دەيىن تەك ۇلتتىق ءان مەن كۇيمەن قۇلاقتانىپ ءوسۋى ءتيىس. سوندا ول ءتۇبى التىن قازىعىن ىزدەپ تابادى.

توسىن وي

حالىقتىڭ تالعامىن قالىپتاستىراتىن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى. ۇلتتىق ونەرگە كەشەندى ناسيحات جۇمىسى قاجەت. جاپونداردىڭ جىل سايىنعى سۋمو كۇرەسىنىڭ جەڭىمپازىن ۇلتتىق باتىر رەتىندە يمپەراتوردىڭ ءوزى قابىلدايدى. بىزدە ۇزدىك ءانشى-جىرشىنى، كۇيشىنى جىل سايىن اكىمنىڭ ءوزى قابىلداپ، ماراپاتتاسا، جاعدايىن جاساسا، ول ونەرپازدان قادىرلى ەشكىم بولماس ەدى. تاجىكتەردە «ماكوم كۇندەرى» دەگەن بولادى. ءبىر اپتا بويى ناۋاي، حافيز جىرلارىنىڭ نەگىزىندەگى ماكوم ورىندالادى. وعان پرەزيدەنتتىڭ ءوزى قاتىسادى. بارلىق تەلەارنالارى وسى ۇلتتىق شارانى ۇزبەي ەفيردەن بەرەدى.

الاشقا ايتار داتىم…

قازاق جاستارى شەتىنەن تالانتتى. قاي سالاعا سالسا دا، ۇلكەن جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزە الادى. بىراق ەرىنشەكتىگىن قويۋى كەرەك. «جارايدى» دەپ قول سىلتەي سالاتىن جامان ادەتىمىز بار. ءوز دەنساۋلىعىنا كەلگەندە دە تاقالعان، ءتىپتى دەرت ابدەن اسقىنعان شاقتا ءبىر-اق قوزعا­لا­دى.


ارمان اۋباكىر

پىكىرلەر