- اڭگىمەمىزدى تۋىپ-وسكەن جەرىڭىزدەن باستاساق؟
- تۋعان جەرىم — شىعىس قازاقستان وبلىسى تارباعاتاي اۋدانى (بۇرىنعى سەمەي وبلىسى اقسۋات اۋدانى). تارباعاتاي تاۋىنىڭ باۋرايىندا قونىس تەپكەن اقسۋات ەلى — قوناقجايلىلىعىمەن، دارقاندىعىمەن تانىلعان، بي بورانباي، شاكى، ساسان بيلەردىڭ، تانا مىرزا، مولداباي بالۋان، ىرعىزباي ءاۋليە، اسەتپەن ايتىسقان كارىباي اقىن سەكىلدى تۇلعالاردىڭ ءىزى قالعان، تەكتىلىك تامىرى تەرەڭگە كەتكەن تۇعىرلى مەكەن.
- تىرناقالدى تۋىندىڭىزدى نەشە جاسىڭىزدا جازدىڭىز؟ ول قاي باسىلىمدا جاريالاندى؟
- ەڭ العاشقى ولەڭدى جەتى جاسىمدا قۇراستىرعانمىن. قويدىڭ الدىنان شىعىپ، قولىمنان تاماق جەيتىن ءمۇيىزى شاڭىراقتاي اق سەركەگە ءمىنىپ كەلەتىنمىن. ءبىر كۇنى وقۋدان ۇيگە دەمالىسقا كەلسەم، كورشى شوپان ۇيىنە كەلگەن قوناعىنا پىشاققا ىلىنەتىن مال تاپپاي، اكەمنەن قوياردا-قويماي اق سەركەنى سويۋعا سۇراپ الىپ كەتىپتى. وسى وقيعا بالا كوڭىلىمە ەرەكشە اسەر ەتتى. سول اقىلدى اق سەركەگە باۋىر باسىپ كەتكەندىكتەن، كادىمگىدەي قينالعانىم بار. سوندا اق سەركەگە ارناپ «اق سەركەم جايراپ جاتىر، كورشىنىڭ قازانىندا قايناپ جاتىر» دەپ ولەڭ قۇراستىرعانمىن. قازىر جاسى سەكسەنگە كەلگەن انام سول اق سەركەنى بەرگەن كورشىنىڭ اتى-جونىنە دەيىن ايتىپ وتىرادى.
سول كەزدەگى ادەبيەتكە قۇشتار بالالار سياقتى مەن دە بالالارعا ارنالعان باسىلىمدارعا جازعان-سىزعانىمدى پوشتامەن ءجيى جولدايتىنمىن. كوبىنە «تالابىڭ دۇرىس، كوبىرەك ىزدەنىپ جازا بەر، كەلەسى جولى جاريالايمىز» دەگەن مازمۇنداعى جازىلعان حاتتار كەلەتىن. سونىڭ وزىنە كادىمگىدەي ارقالانىپ، قاناتتانىپ قالاتىنمىن. 6-سىنىپتا وقىپ ءجۇرگەندە اۋىلداعى مەكتەپتە ءازىلحان نۇرشايىقوۆتىڭ «اقيقات پەن اڭىز» كىتابى بويىنشا ادەبي كەش وتكەن ەدى. داڭقتى قاھارمان اتامىز باۋىرجان مومىشۇلى تۋرالى جازىلعان شىعارمانى تۇتاس وقىپ، تالقىلاۋعا بەلسەنە اتسالىسقان ەدىم. ءبىر اپتادان كەيىن اۋداندىق «ەڭبەك تۋى» گازەتىنە ءمادەني شارا تۋرالى جازىلعان مەنىڭ شاعىن ماقالام شىعا كەلدى. اسىلىندە، بۇل ماقالانى مەن جازباعان بولاتىنمىن. كەيىن سۋرەتشى تەمىرحانوۆ ەرلان اعايىمىز: «بۇل ماقالانى سەنىڭ اتىڭنان مەن جازعانمىن، بولاشاقتا ءوزىڭ دە جازا الاتىنىڭا سەندىم» دەپ ارقامنان قاققانى ءالى ەسىمدە. ەڭ العاشقى اناما ارنالعان ولەڭىم الماتىداعى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن №2 مەكتەپ-ينتەرناتىنىڭ 9-سىنىبىندا وقىپ جۇرگەندە «پيونەر» جۋرنالىنا (قازىرگى «اق جەلكەن» جۋرنالى) جاريالانعان بولاتىن. ءوز قولتاڭبامنىڭ تاسقا باسىلعانىنا سەنەر-سەنبەسىمدى بىلمەي، الگى ولەڭدى قايتا-قايتا وقىپ، جۋرنالدى ءبىر ءتۇن قوينىما قىسىپ جاتقانىم بار. ال العاشقى توپتاما ولەڭدەرىمە ءسات ساپار تىلەپ، اۋداندىق گازەتكە جاريالاعان — اقىن، ساتيريك، دراماتۋرگ، تارباعاتاي اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، ونەردەگى ۇستازىم سەرىك جۇماتوۆ.
- اڭگىمەڭىزدىڭ اۋانىنا قاراعاندا، سوندا ءسىز الماتىداعى مەكتەپ-ينتەرناتتىڭ تۇلەگىسىز عوي؟
- ءيا، تالاي دارىنداردىڭ التىن ۇياسىنا اينالعان №2 مەكتەپ-ينتەرناتتىڭ مەن دە ءبىر تۇلەگىمىن. بيىل مۇحتار بوتابايۇلى باسقاراتىن اباي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق مامانداندىرىلعان دارىندى بالالارعا ارنالعان قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىن تەرەڭدەتە وقىتاتىن مەكتەپ-ينتەرناتىنا 55 جىل تولعالى وتىر. ۇلتىنىڭ ءسوزىن سويلەپ، انا ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسىن كوتەرەتىن، حالىقتىق سالت-ءداستۇردىڭ قاينارىنان سۋسىنداعان ناعىز ۇلتجاندى ۇل-قىزدار وسى ءبىلىم ورداسىندا تاربيەلەنىپ جاتىر دەپ ويلايمىن. ويتكەنى وندا رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وڭىرىنەن كەلگەن دارىندى بالالار ءبىلىم الۋدا. بۇل ءبىلىم ورداسى مەنىڭ دە ومىرىمە ۇلكەن اسەر ەتتى. اسىرەسە، ۇستازىم ناعيما بەكماعامبەتوۆانىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگى ۇشان-تەڭىز. وسى مەكتەپ قابىرعاسىندا وقىپ جۇرگەندە رەسپۋبليكالىق وليمپيادانىڭ جەڭىمپازى رەتىندە قازمۋ-ءدىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە ەمتيحانسىز قابىلداندىم.
- ءبىراز جىل قازۇۋ-ءدىڭ ونەر ۇجىمىن باسقارىپ، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىڭىزدى تانىتقان ەدىڭىز؟
- ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرگەن جىلى ۇستازىم تۇرسىنبەك كاكىشەۆ عىلىم سالاسىنا باۋلىپ، قازاق ادەبيەتى كافەدراسىنا الىپ قالعان ەدى. ستۋدەنتتەر سارايى اشىلار تۇستا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ونەر ۇجىمى جوقتىڭ قاسى دەسە دە بولاتىن. سول كەزدەگى ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى، پاراساتتى تۇلعا ك.ءنارىباەۆتىڭ قولداۋىمەن، پرورەكتور ق.بايمىرزاەۆتىڭ ۇسىنىسىمەن ستۋدەنتتەر كلۋبىنا ديرەكتور بولىپ بارۋىما تۋرا كەلدى. بار قابىلەتىمىزدى سالىپ، ونەرلى ستۋدەنتتەردىڭ باسىن قوسىپ، «فارابي سازى» ۇلت اسپاپتار وركەسترىن قۇردىق، قازاق تىلىندە العاش رەت كوڭىلدى تاپقىرلار سايىسىن ۇيىمداستىردىق. ستۋدەنتتەر تەاترىن قۇردىق. جاستاردىڭ ءبارى جەلپىنىپ تويلايتىن «اۋليە ۆالەنتين» كۇنىنىڭ كەلەشەك ۇرپاق ءۇشىن ءمان-مازمۇنىنىڭ جوقتىعىن اڭداتقىمىز كەلىپ، تۇڭعىش رەت «قوزى كورپەش پەن بايان سۇلۋ» كۇنىن اتاپ وتۋگە مۇرىندىق بولدىق. جاستاردىڭ پاتريوتتىق سەزىمىن كۇشەيتۋ ماقساتىندا تاربيە ءىسى جونىندەگى پرورەكتوردىڭ ورىنباسارى گۇلنار الىمبەكقىزىمەن بىرگە «مەنىڭ قازاقستانىم» سياقتى فەستيۆالدەردى وتكىزۋدى جولعا قويدىق. ستۋدەنتتەردىڭ «جاس اقىندار» ءۇيىرمەسىنىڭ تۇساۋكەسەر راسىمىنە مارقۇم تۇمانباي مولداعاليەۆ اعامىز كەلىپ، اق باتاسىن بەرگەن بولاتىن. ستۋدەنتتەر كلۋبىندا ءان ايتۋعا ماشىقتانىپ، بي بيلەۋدى ۇيرەنىپ، ساحنادا ونەرىن كورسەتكەن ستۋدەنتتەردىڭ بۇگىندە كورەرمەن كوزايىمىنا اينالعاندارى دا از ەمەس. سول كەزدە سەرىكزات دۇيسەنعازين، دانيار سالامات، بولات ءامىرحانوۆ سەكىلدى تالانتتى ازاماتتارمەن بىرگە قىزمەتتەس بولعانىمدى ايتا كەتكىم كەلەدى.
- جىرسۇيەر قاۋىم ءسىزدى جازبا اقىن ەمەس، ايتىسكەر اقىن رەتىندە جاقسى بىلەدى. قانشا جاسىڭىزدا ايتىسقا قاتىستىڭىز؟ ءسىز وسى ەكى اقىندىقتىڭ قايسىسىن جانىڭىزعا جاقىن تۇتاسىز؟
- ناۋرىز مەرەكەسى قايتا ورالىپ، كەڭىنەن تويلانىپ جاتقان كەزدە جوعارىدا اتاپ وتكەن ناعيما اپايىمىز «مەكتەپتەگى ناۋرىز مەيرامىندا ايتىستان كورىنىس كورسەتەسىڭدەر» دەپ ءانشى باۋىرىم توقتار سەرىكوۆ ەكەۋىمىزگە ولەڭ جازىپ بەرگەن بولاتىن. ەكەۋمىز ابدەن دايىندالىپ، ءتىپتى ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ نە ايتاتىنىمىزعا دەيىن جاتتاپ الدىق. ال ساحناعا شىققاندا ەكەۋمىزدىڭ دە جاتتاعانىمىز جايىنا قالىپ، ءوز الىمىزشە جاۋاپتاسىپ، شىن مانىندەگى ايتىستىڭ ۇلگىسىن كورسەتىپ كەتتىك. مۇمكىن ءبىر ۇشقىننىڭ تۇتانۋىنا وسى دا سەبەپ بولعان شىعار. سودان بەرى جيىرما جىلدان استام ۋاقىت بويى ايتىس ساحناسىندا ازدى-كوپتى ونەرىمدى ورتاعا سالىپ كەلەمىن. ال قايسىسىن جاقىن تۇتاسىز دەگەنىڭىزگە ايتارىم، ماعان ەكەۋى دە جاقىن. ءوزىمنىڭ سۋىرىپسالمالىق قابىلەتىمە سەنىمدىمىن، بىراق ايتىسقا كەيىنگى كەزدە سيرەك قاتىسىپ ءجۇرمىن. ال جازبا ولەڭدى كۇتىپ ءجۇرەمىن، اعىلىپ كەلگەن ساتتە عانا قاعاز بەتىنە تۇسىرەمىن.
- جالپى، ايتىستا تىگىلگەن تەمىر تۇلپار سانى جۇزدەن اسىپ جىعىلادى ەكەن. سونىڭ قانشاسىن تاقىمىڭىزعا باستىڭىز؟
- ايتىس — ۇلىققا ەمەس، ۇلتقا كەرەك ونەر. اردا ونەرىمىز ايتىستىڭ شىن جاناشىرى ءجۇرسىن ەرمان اعامىز — وسى ايتىستى ورگە سۇيرەپ، ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توڭىپ جۇرگەن بىردەن-ءبىر ادام. ءوزىڭىز ايتقان اۆتوكولىكتەردى دە جەكە مەتسەناتتاردىڭ دەمەۋشىلىگىمەن بايگەگە تىگىپ، ايتىس جەڭىمپازىنا سىيلاپ كەلەدى. ءجۇرسىن ەرمان ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن ايتىستاردا ءالى كۇنگە دەيىن بىردە-ءبىر كولىك مىنگەنىم جوق. اللاعا شۇكىر، ءىنى-قارىنداستارىم الدى وتىزدان اسا، سوڭى ءتورت-بەس كولىكتەن ءمىنىپ جاتىر. اللا تاعالا العان جۇلدەلەرىنىڭ بەرەكەسىن بەرسىن! ءوز باسىم 2008 جىلى ارقاداعى سارشاۇلى قارەكە باباعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسىندا باس بايگەگە تىگىلگەن تەمىر تۇلپارعا يە بولعانىم بار.
- الامان ايتىستارعا قاتىسىپ قانا قويماي، كەيدە قازىلىق تا جاساپ ءجۇرسىز. ارىپتەستەرىڭىزدىڭ ونەرىن باعالاۋ دا وڭاي ەمەس شىعار؟
- قازىلىق جاساۋ دەگەن — «ءبىرەۋدەن العىس، بىرەۋدەن قارعىس الاتىن» وتە جاۋاپتى مىندەت. قازىلار دا پەندە. كەيدە «بىرەۋدىڭ كوزى، بىرەۋدىڭ ءسوزى جاقسى» دەگەندەي بۇراتارتىپ كەتەتىن كەزدەرىن دە تالاي كورگەنبىز. ءوزىم قازىلاردان كوپ قيانات كورگەندىكتەن، مۇمكىندىگىنشە ءادىل باعاسىن بەرەمىن.
ءۇش-ءتورت جىلدان بەرى ەلوردانىڭ تۋعان كۇنىنە وراي وتكىزىلىپ كەلە جاتقان رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسىن ۇيىمداستىرۋدىڭ باسى-قاسىندا ءجۇرمىن.
- ايتىسقا باۋلىپ، تاربيەلەپ جۇرگەن شاكىرتتەرىڭىز بار ما؟ بولسا، ولار كىمدەر؟
- ەلىمىزدىڭ ءار ايماعىنان ءىزدەپ كەلەتىن اقىن باۋىرلارىمنىڭ مەسەلىن قايتارعان ەمەسپىن. جالپى، ايتىستا ولجا سالىپ جۇرگەن كوپتەگەن ءىنى-قارىنداستارىما اقىل-كەڭەس بەرىپ، ۇتقىر ويلاردى ايتىپ شىعۋىنا باعىت-باعدار بەرۋدە كەڭدىك تانىتىپ كەلەمىن دەپ ويلايمىن. ولاي دەيتىنىم، كوپ اقىندار ەل الدىندا جارقىراپ كورىنۋ ءۇشىن، كورەرمەننىڭ كوكەيىندەگىسىن ءدوپ باسىپ ايتاتىن تۇشىمدى ويلارىن وزگەگە ايتىپ شىعا عوي دەپ جومارتتىق تانىتا بەرمەيدى عوي.
قازىرگى ۋاقىتتا ايتىستىڭ قىر-سىرىن مەڭگەرەم دەپ، اعا تۇتىپ كەلىپ جۇرگەن ىنىلەرىم بار. سونىڭ ءبىرى — مەكتەپ وقۋشىسى التىنبەك يبراگيموۆ «حابار» ارناسى مەن «زاڭعار» شىعارماشىلىق بىرلەستىگى ۇيىمداستىرعان ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان «جاستار جىرلايدى» تەلەجوباسىنىڭ اقتىق سايىسىندا باس جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلادى. سونداي-اق، وسى جوبادا ءوز ونەرىن ورتاعا سالىپ، كورەرمەن كوزايىمىنا اينالعان ولجاس قۇلىمباي دەگەن اقىن ءىنىمنىڭ دە كەلەشەگىنەن كوپ ءۇمىت كۇتەمىن.
- ءسىز اتاقتى «قارا جورعا» ءانىنىڭ ءماتىنىن جازعان اقىنداردىڭ ءبىرىسىز. وسى ءاننىڭ شىعۋ تاريحى تۋرالى ءوز اۋزىڭىزدان ەستۋ — وقىرماندار ءۇشىن دە وتە قىزىقتى بولار ەدى؟
- ەل ىشىندە ساقتالعان «قارا جورعانى» اتاجۇرتقا الىپ كەلگەن قىتايداعى قانداس باۋىرلارىمىز. قازىرگى كەزدە «قارا جورعانىڭ» شىعۋ تاريحى تۋرالى الىپقاشپا اڭگىمەلەر وتە كوپ. قالاي دەسەك تە، وزگەلەر ءبىزدىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزعا وزەۋرەپ، وزدەرىنە تارتىپ جاتقاندا نەگە ءبىز «قارا جورعانى» سىرتقا يتەرۋىمىز كەرەك؟ «قارا جورعاعا» ءماتىن جازعان ءۇرiمجiدە تۇراتىن مەرەي تۇرداقىنۇلىمەن كەزدەسىپ، «كەمپىر ءجۇرسىن كەڭكىلدەپ»، «دومالايدى قۋ باستار» دەگەن جولداردى ءوزگەرتكەنىمدى ايتقانىمدا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. مەن ونىڭ جازعان نۇسقاسىن ءمۇلدەم الىپ تاستاعان جوقپىن. ويتكەنى «قارا جورعاعا» العاش ولەڭ جازعان سول باۋىرىمىز بولاتىن. مەن وڭدەگەن نۇسقا مۇراتبەك سارباسوۆتىڭ ورىنداۋىندا حالىققا تاراپ كەتتى. بالا كەزىمدە اۋىلداعى جيىن-تويلاردا تۇيە بالۋان اتانعان قالماقباەۆ تۇرسىن اعامىزدىڭ بيلەگەنىنە تالاي كۋا بولعام. ءتىپتى حVIII عاسىرداعى فرانتسۋز ءباربيشتىڭ، نەمىس پاۋليدىڭ 1854 جىلى سالعان سۋرەتىندە دە بيلەپ تۇرعان قازاقتاردىڭ بەينەلەنگەنى — بۇل ءبيدىڭ تاريحىن راستاي تۇسەدى.
- تاعى دا قانداي اندەردىڭ ولەڭىن جازدىڭىز؟
- انگە ولەڭ جازۋ وڭاي ەمەس. ويتكەنى، ءاننىڭ اۋەنى مەن ولەڭى قابىسىپ، ورتاق ۇيلەسىم تابۋى شارت. ولەڭ سوزدەرىنىڭ اشىق داۋىستى بولۋى، تاپتاۋرىن ۇيقاستاردى قايتالاماۋى، سينگورمانيزم زاڭدىلىقتارى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەدى. وسى كۇنگە دەيىن اتاقتى ە.حاسانعاليەۆتەن باستاپ، ح.ءابىلجانوۆ، ا.دۇيسەنوۆ، ب.وسكەنبەكوۆ، گ.ومىرباەۆا، د.سىزدىقوۆ، ۇ.بەلعوزيەۆا، تاعى باسقا كومپوزيتورلاردىڭ اندەرىنە ولەڭ جازدىم.
- ال ءوزىڭىز ءان جازاسىز با؟
- «ءاننىڭ دە ەستىسى بار، ەسەرى بار» دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، بالا كەزىمىزدەن باستاپ جايلاۋدا قوي باعىپ ءجۇرىپ، كىشكەنتاي ترانزيستوردان ج.ەلەبەكوۆ، ع.قۇرمانعاليەۆ، م.ەرجانوۆ، م.ەشەكەەۆ، ب.سىبانوۆ، د.راقىشەۆ، ق.بايبوسىنوۆ، ج.كارمەنوۆتىڭ ورىنداۋىنداعى تاماشا ءىنجۋ-مارجان اندەردى تىڭداپ وسكەندىكتەن بولار، حالىق اندەرى مەن حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ ءاندەرى جانىما وتە جاقىن. سوندىقتان قولىما دومبىرا الىپ، حالىق اندەرىن ورىنداسام، ءبىر جاساپ قالامىن. ال ءوز اندەرىمە كەلەتىن بولسام، كوڭىل تەبىرەنىستەرىنەن تۋعان قورجىنىمدا ءبىراز ءانىم بار. بىراق ءبارىن ناسيحاتتاي بەرۋگە قۇلىقتى ەمەسپىن. دەگەنمەن، م.ماقاتاەۆتىڭ ولەڭىنە جازىلعان «اڭعال دوسىم-اي» دەيتىن ءان تارازداعى عاني ماتەباەۆتىڭ ورىنداۋىندا ايتىلىپ جۇرسە، «يمانىڭ — جالعىز جولداسىڭ» اتتى تەرمەم م.بەسباەۆتىڭ ورىنداۋىندا حالىققا كەڭىنەن تارادى. تاۋەلسىزدىگىمىزدى كوكسەپ، الاش اسپانىندا شوق جۇلدىزداي جارقىراپ، ۇلتتىڭ ەلدىگى مەن رۋحانياتىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان الاش ارىستارىنىڭ ۇلى ەسىمدەرىن ۇرپاق جادىندا جاڭعىرتسام دەگەن ىزگى نيەتپەن «الاش ارىستارى» دەگەن ءان ءدۇنيەگە كەلگەن بولاتىن. بۇل ءان 2010 جىلى «نۇر وتان» حدپ ۇيىمداستىرعان «ەلىم دەپ سوققان جۇرەگىم» اتتى جالپى رەسپۋبليكالىق بايقاۋدا «ەڭ ۇزدىك اۆتورلىق ءان» اتالىمى بويىنشا جەڭىمپاز اتاندى. اتالمىش ءاندى تالانتتى ءانشى ەرلان رىسقالي ورىنداپ ءجۇر.
- تاياۋدا «اتامۇرا» باسپاسىنان «ۋاقىت كەرۋەنى» اتتى جىر جيناعىڭىز جارىق كوردى. بۇل ءسىزدىڭ تۇڭعىش كىتابىڭىز با؟
- العاشقى «كوزايىم» اتتى كىتابىم مەتسەنات، قازاقتىڭ ابزال ازاماتى شامسات يسابەكوۆتىڭ دەمەۋشىلىگىمەن 2007 جىلى جارىق كورگەن بولاتىن. ول كىتاپتا ولەڭدەرمەن بىرگە ايتىستار، انگە جازىلعان ماتىندەر توپتاستىرىلسا، جاڭا كىتاپقا تەك قانا ءار جىلدارداعى جازىلعان ولەڭدەر ەنگەن. بۇل كىتاپ «اتامۇرا» كورپوراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ۇلتتىق ونەرىمىزدىڭ جاناشىرى راقىمعالي قۇل-مۇحاممەد مىرزانىڭ دەمەۋشىلىگىمەن جارىق كوردى. وسى «ۋاقىت كەرۋەنى» كىتابى جاقىندا عانا قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ پوەزيا كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا تالقىلاندى.
- بارلىق ونەر ادامدارى العاشىندا باسپانا قيىنشىلىعىن كورەدى. بۇل ماسەلەنى قالاي شەشتىڭىز؟
- بەلگىلى جازۋشى كادىربەك سەگىزبايۇلىنىڭ «ءبىز قالادا تۇرامىز» اتتى كىتابىندا جازعانىنداي، جاستىقتىڭ جالىنىمەن الماتىعا ارمان قۋىپ كەلگەندەردىڭ الدىنان كىم قۇشاعىن جايىپ شىقتى دەيسىز؟ ءوز ەلىمىزدىڭ ءبىر ازاماتى رەتىندە باسپانا نەمەسە تەگىن جەر الماساق تا، تاۋەلسىزدىكتىڭ ءار تاڭىنا شۇكىرشىلىك ايتىپ جۇرگەن جايىمىز بار. يمانعالي تاسماعامبەتوۆ الماتى قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ تۇرعان كەزدە دارىندى جاستاردىڭ ءبىرازىن باسپانامەن قامتاماسىز ەتىپ، قامقورلىق تانىتقان ەدى. باسپانا بەرۋ تۋرالى قالا اكىمى قول قويعان ءتىزىمنىڭ ىشىنەن ءوزىمىزدىڭ اتى-ءجونىمىزدى ەستىپ، توبەمىز كوككە ەكى ەلى جەتپەي ءجۇر ەدى، كەيىن ءبىر ورىنباسارى تىزىمنەن سىزىپ تاستاپتى. سوعان قاراعاندا بىرەۋلەردىڭ تاعدىرى قوسۋ مەن الۋدى جاقسى ءبىلەتىن شولاق بەلسەندىلەرگە ويىنشىق سياقتى عوي. قازىر الماتى وبلىسى قاراساي اۋدانىنىڭ تۇرعىنىمىن.
ەلباسىنىڭ بيىلعى جولداۋىنداعى «قولجەتىمدى باسپانا» باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلسا، باسپاناسىز جۇرگەن تالانتتى جاستارعا مەملەكەت تاراپىنان ۇلكەن كومەك بولار ەدى. ويتكەنى بويىنداعى دارىنى مەن كۇش-قايراتىن ەل يگىلىگى ءۇشىن جۇمسايتىن شاقتارىندا جاس وتباسىلار پاتەردەن- پاتەرگە كوشىپ، تۇرمىس تاۋقىمەتىن تارتىپ ءجۇر.
- وتباسىڭىز جايىندا دا ايتا كەتسەڭىز؟
- جۇبايىم گاۋھاردىڭ ماماندىعى — فيلولوگ. ەكەۋىمىز ەكى ۇل، ەكى قىز تاربيەلەپ، ءوسىرىپ جاتىرمىز. قولىمىزدا اق باتاسىن بەرىپ، تىلەۋىمىزدى تىلەپ وتىرعان انامىز بار.
- زامان توزا ما، الدە ادام ازا ما؟
- حاكىم اباي اتامىز:
اركىمدى زامان سۇيرەمەك،
زاماندى قاي جان بيلەمەك؟
زامانعا جامان كۇيلەمەك،
زامانا ونى يلەمەك، -
دەمەي مە؟! زاماندى جاسايتىن ادام ەمەس پە!..
- كىمدەردەن قورقاسىز؟
- قۇدايدان قورىقپايتىن يمانسىزداردان قورقامىن.
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت.
سۇحباتتاسقان ەرماحان شايحىۇلى، «ايقىن».
