ەۋروپا وداق ەلدەرىندە ماۋسىمدىق ساعات جىلجىتۋدى توقتاتۋ قيىندىق تۋدىرىپ وتىر. نەگىزگى سەبەپتەردىڭ ءبىرى – ۋاقىت بەلدەۋلەرىنىڭ كۇننىڭ تابيعي ۋاقىتىمەن سايكەس كەلمەۋى.
بيىل ەۋروپادا كەزەكتى ۋاقىت اۋىستىرۋ 31 ناۋرىزعا سايكەس كەلىپ، ساعات ءتىلى 60 مينۋتقا العا جىلجىتىلدى. بۇل تاجىريبە كوپتەگەن ازاماتتاردىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ وتىر. 2018 جىلى جۇرگىزىلگەن ساۋالناماعا سايكەس، ەۋروپا وداعى (ەو) تۇرعىندارىنىڭ 84 پايىزى جىل سايىنعى ۋاقىت وزگەرىسىنە قارسى ەكەنىن بىلدىرگەن.
ورتاق شەشىمى جوق وداق
عىلىمي زەرتتەۋلەر ساعات ءتىلىن جىلجىتۋدىڭ ادام اعزاسىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىنىن كورسەتەدى. ساعاتتىڭ وزگەرۋى ۇيقى رەجيمىن بۇزىپ، سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ اسقىنۋىنا اكەلۋى مۇمكىن.
Time Use Initiative ۇيىمى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى اريادنا گۋەل سانس Euronews-كە بەرگەن سۇحباتىندا ساعات اۋىستىرۋدىڭ وزەكتىلىگى ازايعانىن ايتادى.
«ساعات اۋىستىرۋ بىزگە ەنەرگيا ۇنەمدەۋگە كومەكتەسپەيدى، ويتكەنى بۇل تاجىريبە ينتەرنەت بولماعان، ەنەرگيا تۇتىنۋ مولشەرى مۇلدە باسقا بولعان داۋىردە ويلاپ تابىلدى», - دەيدى ول.
ماۋسىمدىق ۋاقىت اۋىستىرۋدى توقتاتۋ ماقساتىندا ەۋروپالىق كوميسسيا 2018 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە ارنايى ديرەكتيۆا ۇسىنعان. بۇل قۇجات ەۋروپارلامەنتتە كەڭ ساياسي قولداۋعا يە بولىپ، 410 دەپۋتات قولداسا، 192-ءسى قارسى داۋىس بەردى. ال 51 دەپۋتات قالىس قالدى.
الايدا بۇل ۇسىنىس ءالى كۇنگە دەيىن جۇزەگە اسپادى. ەو-عا مۇشە مەملەكەتتەر ورتاق شەشىمگە كەلە الماي وتىر. وداق ەرەجەلەرى بويىنشا ءار ەلدىڭ بۇل ماسەلەنى ءوز بەتىنشە شەشۋىنە رۇقسات بەرىلمەيدى. سەبەبى ۋاقىتتى وزگەرتۋ پروتسەسى بىرىڭعاي نارىقتىڭ قالىپتى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ءبىر مەزگىلدە جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس.
ليتۆا پرەزيدەنتى كەڭەسشىسى يرەنا سەگالوۆيچيەنەءنىڭ ايتۋىنشا، ۆيلنيۋس 2027 جىلى ەۋرووداق كەڭەسىنە توراعالىق ەتكەن كەزدە ماۋسىمدىق ۋاقىت اۋىستىرۋ ماسەلەسىن قايتا كوتەرۋى مۇمكىن.
ەۋروپالىق كوميسسيا وكىلى بۇل ماسەلەنى ۇيلەستىرىلگەن تۇردە شەشۋگە مۇمكىندىك بار ەكەنىن العا تارتتى. سونداي-اق، ول مۇشە مەملەكەتتەردى پىكىرتالاستاردى قايتا باستاۋعا شاقىرا وتىرىپ، شەشىمدى ءار ەلدىڭ ءوزارا كەلىسىممەن قابىلداعانى دۇرىس بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.
تاجىريبە جانە ۇسىنىس
ماۋسىمدىق ۋاقىت اۋىستىرۋدان باس تارتۋ تۇراقتى نەگىزدە قىسقى نەمەسە جازعى ۋاقىتتى تاڭداۋقاجەتتىگىن تۋىنداتادى. بۇل تەك تەحنيكالىق ماسەلە ەمەس، سونىمەن قاتار ساياسي شەشىمدەرگە بايلانىستى ماسەلە.
تاريحتا ۋاقىت بەلدەۋلەرىن بەلگىلەۋ ساياسي ىقپالعا كىرىپتار كەزدەر وتكەن. ماسەلەن، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە گەرمانيا باسىپ العان فرانتسيا مەن بەنيليۋكس ەلدەرىنە ءوز ۋاقىت بەلدەۋىن ەنگىزگەن. ال يسپانيا ديكتاتورى فرانسيسكو فرانكو ەلدى ادولف گيتلەر باسقارعان گەرمانيامەن ءبىر ۋاقىتقا اۋىستىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان.
جاقىندا ۋكراينانىڭ پارلامەنتى جازعى ۋاقىتقا كوشۋدى توقتاتۋ تۋرالى زاڭدى ماقۇلدادى. بۇل شەشىم ەلدىڭ جارتى جىل بويى ماسكەۋ ۋاقىتىمەن (UTC+3) سايكەس كەلمەۋى ءۇشىن قابىلداندى. رەسەي بۇل ۋاقىت بەلدەۋىن وككۋپاتسيالانعان ۋكراين جەرلەرىنە ءماجبۇرلى تۇردە ەنگىزگەن بولاتىن.
قولدانىستاعى ۋاقىت بەلدەۋلەرى ءاردايىم تابيعي كۇن ۋاقىتىمەن سايكەس كەلە بەرمەيدى.
«ءبىز ءوزىمىزدىڭ تابيعي ۋاقىت بەلدەۋىمىزگە بارىنشا جاقىن بولۋىمىز كەرەك. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، مەنىڭ ساعاتىم 12-ءنى كورسەتكەندە، كۇن اسپاندا ەڭ بيىك نۇكتەدە تۇرۋى ءتيىس», – دەپ تۇسىندىرەدى Time Use Initiative ۇيىمىنىڭ باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى اريادنا گۋەل سانس.
الايدا بۇل قاعيدا باتىس ەۋروپا ەلدەرىنە سايكەس كەلە بەرمەيدى. بۇل ايماقتاردا ۋاقىت كۇننىڭ تابيعي قوزعالىسىنان وزىپ كەتكەن. اسىرەسە, جاز مەزگىلىندە كۇننىڭ شىعۋى مەن باتۋ ۋاقىتى كەشىگەدى، بۇل يسپانيا سياقتى ەلدەردەگى تاۋلىكتىڭ الماسۋتارتىبىنە اسەر ەتەدى.
وسىعان بايلانىستى Time Use Initiative ۇيىمى ۋاقىت بەلدەۋلەرىن تۇبەگەيلى وزگەرتءىپ، مەريدياندارعا نەگىزدەلگەن ءتورت جاڭا ۋاقىت بەلدەۋىن ەنگىزۋدى ۇسىنۋدا.
ۇسىنىلعان جۇيەگە سايكەس، ۇلىبريتانيا، فرانتسيا، يسپانيا جانە بەنيليۋكس ەلدەرى ءبىرتۇتاس باتىس ەۋروپا ۋاقىت بەلدەۋىندە بولادى، ول قازىرگى گرينۆيچ ورتاشا ۋاقىتىنا (GMT) سايكەس كەلەدى.
يرلانديا مەن پورتۋگاليا ۋاقىت بەلدەۋى بويىنشا يسلانديامەن بىرىكتىرىلىپ، ازور ارالدارىنىڭ ۋاقىتىنا كوشەدى، بۇل گرينۆيچتەن ءبىر ساعاتقا ارتتا قالادى. ال ورتالىق ەۋروپا ەلدەرى مەن گرەتسيا گرينۆيچتەن ءبىر ساعات الدا، ال شىعىس ەۋروپا، سونىڭ ىشىندە بالتىق ەلدەرى، ەكى ساعات الدا جۇرەدى.
الايدا مۇنداي جاڭا كونفيگۋراتسيا بەلگىلى ءبىر قيىندىقتار تۋىنداتادى. مىسالى، يرلانديا مەن سولتۇستىك يرلانديا ءارتۇرلى ۋاقىت بەلدەۋلەرىندە قالىپ، بۇل جاڭا ساياسي ماسەلەلەرگە الىپ كەلۋى ىقتيمال.
