توعىزقۇمالاق جارىسىندا ۇتاتىن – قازاقتىڭ زياتكەرلىگى مەن قازاقتىڭ مادەنيەتى

3845
Adyrna.kz Telegram

ءاليحان بايمەنوۆ، حالىقارالىق جانە قر توعىزقۇمالاق قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى:

– بۇگىندە وليمپيادا ويىندارى باعدارلاماسىندا كوپتەگەن ەلدىڭ ۇلتتىق ويىندارى بار. وكىنىشكە قاراي، قازاقتىڭ بىردە-ءبىر ۇلتتىق ويىنى وليمپيادا تۇرماق، ازيا ويىندارى باعدارلاماسىندا جوق. ءبىراز ۋاقىت قازاق كۇرەسىن حالىقارالىق ارەناعا شىعارۋعا تالپىنىپ ءجۇرمىز. باز بىرەۋلەر «قازاق كۇرەسىنەن گورى، توعىزقۇمالاقتى حالىقارالىق ارەناعا شىعارۋ ءوتىمدى» دەگەن پىكىردە. توعىزقۇمالاق قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى رەتىندە وسىعان نە دەر ەدىڭىز؟

– دۇنيەجۇزىلىك وليمپيادا ويىندارى باعدارلاماسىنا ەنىپ، سپورت الەمىنە تارالعان ويىنداردىڭ بارلىعى دا ايتەۋىر ءبىر ۇلتتىڭ ءتول سپورتىنان باستاۋ الىپ، ارنا تارتقانى تۇسىنىكتى. ارينە، ولاردى ءبىر ەل ءبىرىنشى بولىپ قازىرگى زامان سپورتى رەتىندە العا شىعارعان. مىسالى، ساداق تارتۋ سپورتى. ساداق تارتۋ سپورتى وليمپيادا ويىندارى باعدارلاماسىنا ەنگەن. ال ساداق كەزىندە سوعىس قۇرالى رەتىندە ءار زاماندا، ءار ەلدە قولدانىلدى. قازاقتا دا، باسقا ۇلتتاردا دا بولعان. ءتىپتى اعىلشىندار مەن فرانتسۋزدار اراسىنداعى ۇزاق مەرزىمدى سوعىس كەزىندە قاي ەلدىڭ ساداقشىلارى الىستان اتىپ، العا شىقسا، سولار باسىمدىق الاتىن بولعان. ال توعىزقۇمالاققا كەلەر بولساق، مۇندا جاعداي باسقاشا. بايقاساڭىز، شاحمات تا وليمپيادا ويىندارى باعدارلاماسىنا كىرمەيدى. سەبەبى زياتكەرلىك ويىندار ءوز الدىنا بولەك. 1896 جىلدان باستالاتىن قازىرگى زاماننىڭ وليمپياداسى نەگىزى ءتان شىنىقتىرۋعا باعىتتالعان، زياتكەرلىك ەمەس سپورتتىڭ باسقا تۇرلەرىنە ارنالعان. ال قازاقشا كۇرەسكە توقتالار بولساق، كەزىندە حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى بولعان. وليمپيادانى قابىلدايتىن ەل ونىڭ قۇرامىنا ءبىر سپورت ءتۇرىن ەنگىزە العان. وسىنداي جولمەن جاپوندار وليمپيادا ويىندارى باعدارلاماسىنا ۆولەيبولدى كىرگىزگەن. جاپون حالقى دزيۋدونى دا وليمپياداعا قوستى. كۇرەس جانە شىعىس جەكپە-جەكتەرى ىشىندە كارىستەر تاەكۆوندونى دا كىرگىزدى. ال كوپ ەلگە تاراعان سامبو ءالى وليمپيادا باعدارلاماسىنا كىرە الماي ءجۇر. سەبەبى كەيىنگى كەزدە قانداي دا ءبىر سپورت ءتۇرىن وليمپيادا ويىندارى باعدارلاماسىنا ەنگىزۋ قيىنداپ كەتتى، كۇردەلى پروتسەسكە اينالدى. نەگىزى، ەڭ باستىسى وليمپيادا ويىندارى باعدارلاماسىنا كىرۋ ەمەس، بۇل – ەكىنشى ماسەلە. ءبىرىنشى ماسەلە – ءبىزدىڭ ۇلتتىق ونەرىمىزدى، سونىڭ ىشىندە ۇلتتىق سپورتىمىزدى جەر جۇزىنە تانىتۋ. حالىقارالىق جارىستار وتكىزۋ، الەم بىرىنشىلىگىن وتكىزۋ. الەم بىرىنشىلىگىن وتكىزۋ – ول وليمپيادا ويىندارىنىڭ ءبىر تاراۋى.

– كوپتەگەن ەلدەر مەن ۇلتتاردىڭ توعىزقۇمالاققا ۇقساس ويىندارى بار. ال ءبىز توعىزقۇمالاقتى حالىقارالىق ارەناعا شىعارىپ، وركەندەتىپ جاتساق، ولار «بۇل – ءبىزدىڭ ۇلتتىق ويىنىمىز» دەپ جابىسىپ جۇرمەي مە؟

– جوق، جابىسپايدى. ءبىز قازىردىڭ وزىندە توعىزقۇمالاقتى حالىقارالىق دەڭگەيگە شىعاردىق. قىرعىزدار «توگۋزكۋرۋل» دەپ اتايدى. ولاردىڭ بۇل ويىندارى توعىزقۇمالاققا تىم جاقىن. ءۇندى حالقى «كالاك» دەپ اتايدى. تۇرىكتەردىكى مەن ەكەۋىنىكى تىم قاراپايىم: التى دا التى. بىزدە 162 قۇمالاق بولسا، ولاردا – 72 قۇمالاق قانا. بۇل – قاراپايىم ءتۇرى. وتكەندە تۇرىكتەر سەمينار وتكىزدى. سوندا ءحVى عاسىردا سالىنعان سۋرەتتەردەن شايحانادا كالاك ويناپ وتىرعان ءبىر كورىنىس تاپقاندارىن العا تارتتى. سول كەزدە مەن مىناداي ءبىر ۇسىنىس جاساپ جىبەردىم. ءبىز وسىنداي جولمەن جىلجىماقشىمىز. سولاردىڭ وكىلدەرىن بىرتە-بىرتە توعىزقۇمالاق قاۋىمداستىعىنا كىرگىزە بەرمەكپىز. سول ارقىلى ولاردىڭ ءتول ويىندارىمەن قاتار، سول ەلدە توعىزقۇمالاقتى دامىتامىز. كەيىن ولار توعىزقۇمالاقتىڭ ارتىقشىلىعىن بىلگەننەن كەيىن وزدەرى بىزگە قاراي ويىسا بەرەدى دەپ ويلايمىن. سەبەبى ولارعا «وزدەرىڭنىڭ ءتول ويىندارىڭدى جاۋىپ تاستاڭدار» دەپ ايتۋعا بولمايدى. قايتا وسىنداي جولمەن توعىزقۇمالاقتى باسقا ەلگە سىڭىرە بەرۋ كەرەك. ەندى ءبىز تۋىسقان حالىق بولعان سوڭ، ادەت-عۇرپىمىز دا، اندەرىمىز دە، اۋەندەرىمىز دە، ءتىلىمىز دە ۇقساس بولعان سەكىلدى، ۇلتتىق ويىندارىمىزدا دا ۇقساستىق بار. ول ءبىزدىڭ تۇرمىس-سالتىمىزعا، مادەنيەتىمىزگە، تابيعي ەرەكشەلىكتەرىمىزگە بايلانىستى. مىسالى، كوكپار قىرعىزدا دا بار. جالپى، كەيبىر ماسەلەلەرگە بايلانىستى ءبىز ءوزىمىزدىڭ ءتول ويىندارىمىزدى ماقتانىشپەن پاش ەتۋىمىز كەرەك. بىراق ورتاق تارالعان تۇستارىنىڭ بار ەكەندىگىن جاسىرماي، قىسىلماي ايتۋ كەرەك.

– جالپى، ءدال قازىر توعىزقۇمالاق ويىنىنىڭ حالىقارالىق ارەناداعى تىنىسى قالاي؟ وسىدان 1-1,5 جىل بۇرىن شەتەلدەردە حالىقارالىق تۋرنيرلەر مەن سەمينارلار وتكىزە باستاپ ەدىڭىزدەر…

– ءوز تاريحىندا تالاي مادەني، رۋحاني قىسپاققا ۇشىراسا دا، XX عاسىردىڭ 20-30 جىلدارى مادەني گەنوتسيدتى باسىنان كەشىرسە دە، قازاق حالقى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ارقاسىندا ۇزىلە جازداعان ۇرپاقتار ۇندەستىگىن جاڭعىرتۋ زامانىنا جەتتى. سونىڭ ءبىر باعىتى رەتىندە قازىرگى كەزدە ۇلتتىق ويىنداردى جاڭعىرتۋ، وركەندەتۋ جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى. توعىزقۇمالاق – قازاق حالقىنىڭ الەمدىك وركەنيەتكە قوسقان ۇلەسى بولۋىمەن قاتار، جاستاردى تاربيەلەۋدىڭ، ولاردىڭ زەردەسىن، ويلاۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋدىڭ ماڭىزدى قۇرالى. قازىرگى اقپاراتتىق تەحنولوگيالار زامانىندا كەلەشەك ۇرپاقتى تەك مەكتەپ پاندەرى ارقىلى عانا ەمەس، وسىنداي ۇلتتىق ويىندارىمىز ارقىلى دا تاربيەلەۋ ماڭىزدى. ۇلتتىڭ باسەكەلەستىككە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋدا دا ءتان ساۋلىعى مەن زياتكەرلىكتىڭ ورنى ەرەكشە.

 

 

سوڭعى جىلدارى زياتكەرلىك توعىزقۇمالاق ويىنى جوعارعى قارقىنمەن دامىپ كەلەدى. قر توعىزقۇمالاق قاۋىمداستىعىنىڭ، قر تۋريزم جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ، سونداي-اق وبلىستىق اكىمشىلىكتەردىڭ قولداۋى ارقاسىندا بۇل ويىنمەن شۇعىلدانۋشىلاردىڭ سانى ءجۇز مىڭعا جاقىندادى.

توعىزقۇمالاققا حالىقارالىق دەڭگەيدە دە قىزىعۋشىلىق ارتىپ كەلەدى. قازىر توعىزقۇمالاقپەن تەك شەتەلدەگى قازاقتار عانا ەمەس، انگليا، گەرمانيا، يسپانيا، چەحيا، رەسەي، تۇركيا، فرانتسيا، ۋكراينا، قىتاي، كانادا، اقش مەملەكەتتەرىندە جەرگىلىكتى تۇرعىندار دا اۋەستەنۋدە. توعىزقۇمالاق ءۇش رەت: 2006 جىلى – لوندوندا، 2008 جانە 2009 جىلدارى چەحيادا دۇنيەجۇزىلىك زياتكەرلىك وليمپيادانىڭ باعدارلاماسىنا ەندى.

2007 جىلى ماكەدونيانىڭ وحريد قالاسىندا وتكەن تۇركى تىلدەس حالىقتاردىڭ جاستار قۇرىلتايىندا 40 ەلدەن كەلگەن 240 دەلەگاتقا ۇلتتىق ويىننان سەمينار وتكىزىلدى. شەتەلدەگى قازاقتار جانە توعىزقۇمالاق ناسيحاتتاۋشىلارى ءۇشىن انگليادا (2009 ج.), قىتايدا (2008 ج.), تۇركيادا (2007, 2008, 2009 جج.), وزبەكستاندا (2009, 2010 جج.), رەسەيدە (2007, 2008 جج.), فرانتسيادا (2009, 2010 جج.) بىرنەشە ادىستەمەلىك تانىستىرۋ شارالارى مەن جارىستار ۇيىمداستىرىلدى.

2008 جىلدىڭ 1-8 ماۋسىم كۇندەرى قر پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جۇلدەسى ءۇشىن وتكەن حالىقارالىق جارىس بارىسىندا ەل سپورتشىلارى شەتەلدەن كەلگەن دەلەگاتتارمەن بىرلەسە وتىرىپ، حالىقارالىق توعىزقۇمالاق قاۋىمداستىعىن قۇردى.

2009 جىلى شەتەلدەردە التى حالىقارالىق جارىس، ءتورت حالىقارالىق سەمينار وتكىزىلسە، ءوز ىشىمىزدە قر پرەزيدەنتىنىڭ جۇلدەسى ءۇشىن ءحىىى حالىقارالىق جارىس، التى رەسپۋبليكالىق رەسمي چەمپيونات، توعىز رەسپۋبليكالىق رەيتينگتىك جارىس، ءىى جاستار ويىندارى، ءىV «اقبيداي» اۋىل ويىندارىنىڭ سپارتاكياداسى، جوعارعى وقۋ ورىندارى اراسىنداعى V جازعى ۋنيۆەرسيادا سەكىلدى ءىس-شارالار وتكىزىلدى. سونداي-اق 2009 جىلى تۇڭعىش رەت ازيا چەمپيوناتى وتكىزىلدى. بيىل كۇزدە استانادا الەم چەمپيوناتىن وتكىزەمىز.

– توعىزقۇمالاق ويىنىن زامان تالابىنا ساي دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ ءۇشىن ونى كومپيۋتەرگە ەنگىزۋگە بولا ما؟ كومپيۋتەرگە وتىرىپ الىپ، فۋتبول جانە باسقا دا ويىندار وينايتىندار كوپ قوي. ءدال وسىلاي توعىزقۇمالاق ويناساق دەگەن تىلەك – بۇل.

– 2009 جىلدىڭ 15 قىركۇيەگىنەن باستاپ الەمدىك عالامتوردا توعىزقۇمالاق زياتكەرلىك ويىن رەتىندە تىركەلىپ، www.iggamecenter.com سايتىندا توعىزقۇمالاقتىڭ ونلاين جۇيەسىندە وينايتىن باعدارلاماسى جاسالدى. وسى سايتقا كىرىپ، تورتكۇل دۇنيەنىڭ مىقتى وي شەبەرلەرىمەن ەلەكتروندىق باعدارلامادا توعىزقۇمالاق ويناۋعا بولادى. مۇنى جاساعان – كانادا ازاماتى. توعىزقۇمالاق وسى سايتتاعى زياتكەرلىك ويىندار اراسىندا تانىمالدىعى جاعىنان العاشقى وندىقتان ءتۇسىپ كورگەن جوق. ءتىپتى كەيبىر ايدا بەسىنشى نەمەسە التىنشى ورىندارعا دا كوتەرىلىپ ءجۇر. 2009 جىلدىڭ 1 ناۋرىزىنان باستاپ اقپاراتتىق كەڭىستىكتە توعىزقۇمالاقتى ناسيحاتتاۋ ءۇشىن جاڭاwww.9kumalak.kz سايتى حالىقتىڭ نازارىنا ۇسىنىلدى. توعىزقۇمالاقتىڭ بالا تاربيەسىندەگى ءرولىن ارتتىرۋ ءۇشىن مەكتەپتەرگە فاكۋلتاتيۆتىك ساباق رەتىندە ەنگىزۋ قاجەت دەپ ويلايمىن. ول ءۇشىن دەنە شىنىقتىرۋ ءپانىنىڭ مۇعالىمدەرىن دايىندايتىن جوعارى وقۋ ورىندارىندا توعىزقۇمالاقتى مىندەتتى ءپان رەتىندە وقىتۋ كەرەك. سوندا بارلىق مەكتەپتەگى دەنە شىنىقتىرۋ مۇعالىمدەرى توعىزقۇمالاق نەگىزدەرىن بىلەتىن بولادى.

– سايتتاعى نۇسقاسىن كانادا ازاماتى جاسادى دەدىڭىز. ول مۇنى سىزدەردىڭ تاپسىرىستارىڭىز بويىنشا جاسادى ما، جوق الدە ءوز ەركىمەن «دۇنيەگە اكەلدى» مە؟

– ءبىزدى 2006 جىلى لوندوندا وتكەن زياتكەرلىك ويىندار وليمپياداسىنا ءبىرىنشى رەت قاتىستىرعاننان كەيىن-اق توعىزقۇمالاق تۋرالى اقپار الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە تاراي باستادى. سودان سوڭ الگى سايتتى جاساۋشى ادام (ارتي ساندلەر)بىزدىڭ ماماندارمەن حابارلاسىپ، قوسىمشا اقپارات الىپ، توعىزقۇمالاقتى سايتقا سالعان. زياتكەرلىك ويىنداردان تۇراتىن بۇل سايت وعان دەيىن جۇمىس ىستەپ تۇرعان بولاتىن.

– ال توعىزقۇمالاق برەند رەتىندە تىركەلگەن بە؟

– رەسمي تۇردە، حالىقارالىق دەڭگەيدە برەند رەتىندە تىركەلگەن جوق، بىراق حالىقارالىق قاۋىمداستىعى بار. حالىقارالىق ارەناعا شىقتى، تورتكۇل دۇنيەگە تاراي باستادى.

– ۇلتتىق ويىنىمىزدىڭ وسى ءتۇرىن قازاقستاندا دامىتۋ ءۇشىن قارجىنى قايدان الاسىزدار؟

– بىرىنشىدەن، 2007 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىنان باستاپ سپورت، مادەنيەت مينيسترلىكتەرى توعىزقۇمالاققا كوڭىل ءبولىپ، بيۋدجەتتەن قارجىلاي كومەك كورسەتە باستادى. ەكىنشىدەن، بىزدە بىرنەشە ىسكەر ادامدار بار. ولار ۇلت جاناشىرى بولعاندىقتان، توعىزقۇمالاقتى دامىتۋعا اتسالىسىپ وتىرادى. ءبىز فەدەراتسيا رەتىندە سونداي ادامدارمەن قارىم-قاتىناس ورناتىپ، سولاردىڭ مۇمكىندىكتەرىن توعىزقۇمالاقتى دامىتۋعا جۇمىلدىرۋىمىز كەرەك.

– قانداي دا ءبىر ەل ءوزىنىڭ ۇلتتىق سپورتىن حالىقارالىق ارەناعا شىعارىپ، دامىتقىسى كەلسە، اقشانى توگەدى. وسى سپورت تۇرىمەن اينالىسۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتقان ەلگە ونىڭ كەرەك-جاراقتارىن تەگىن تاراتادى. بىزدە وسى ماسەلە قانداي جاعدايدا؟

– بۇل ورايدا ءبىز توعىزقۇمالاقتىڭ ەرەجەسىن الەمنىڭ بىرنەشە تىلدەرىنە اۋداردىق. العاش رەت استانادا قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندە باسىپ شىعاردىق. حالىقارالىق سايتتارعا توعىزقۇمالاق ەرەجەسىن اعىلشىن تىلىندە ەنگىزىپ قويدىق. ەندىگى ويىمىز – توعىزقۇمالاق تاقتاسىنىڭ ارزان ازىرلەنەتىن ستاندارتتىق تۇرىنە قول جەتكىزۋ. وسى باعىتتا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. ەۋروپاداعى قازاقتارعا، تۇركيا قازاقتارىنا، سونداي-اق توعىزقۇمالاق ويناي باستاعان بىرنەشە ەلدەردىڭ وكىلدەرىنە ادىستەمەلىك نۇسقاۋلار مەن تاقتانى حالىقارالىق جارىستارعا بارعان سايىن اپارىپ بەرىپ، تەگىن تاراتتىق.

– وسى ءبىر تاماشا ءتول ونەرىمىزدىڭ «توعىزقۇمالاق» دەگەن اتاۋى شۇبالاڭقى سياقتى. ءارى اعىلشىنتىلدىلەر تۇرماق، ورىستىلدىلەردىڭ وزدەرى انىق ايتا المايتىن «ع»، «ق» جانە «ۇ» سەكىلدى ارىپتەرىمىز بار. مۇمكىن، زامان ۇردىسىنە قاراي توعىزقۇمالاق اتاۋىن وزگەرتۋ كەرەك شىعار؟ ويماقتاي ءاپ-ادەمى اتاۋ ويلاپ تابۋعا بولماي ما؟

– ءدال قازىر مەن ونىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. ءبىزدىڭ ءبىرىنشى كەزەكتەگى ماقساتىمىز – وسى ءتول ونەرىمىزدى قارقىندى تۇردە دامىتۋ. شىن مانىندە جۇرتتى قىزىقتىراتىن ويىن بولسا، اتاۋى كەدەرگى بولا قويماس. سايتتا «توگۋزكۋمالاك» دەپ جازىلىپ تۇر.

– دەپۋتاتتاردىڭ، مينيسترلەردىڭ، وبلىس اكىمدەرىنىڭ اراسىندا توعىزقۇمالاق ويناي بىلەتىندەرى بار ما؟ مۇمكىن ءبىرىنشى كەزەكتە وسىنداي حالىق قالاۋلىلارى اراسىندا تۋرنير وتكىزۋ كەرەك شىعار.

– مەن ەندى ولاردىڭ بارلىعىن بىردەي جاقسى بىلە بەرمەيمىن. بىرەۋ ۇيىندە وينار، ەندى بىرەۋ بالاسىنىڭ توعىزقۇمالاق ويناعانىن قالايتىن بولار. بىراق ءبىراز ادامداردى كەزدەستىردىم، «مەنىڭ تۋىسقانىم وينايدى، مەنىڭ بالام وينايدى» دەيدى كەزدەسە قالعاندا. وندايلار كوپ. ال اقىن-جازۋشىلار اراسىندا توعىزقۇمالاق وينايتىندارى ءبىرشاما. وسىدان 60 جىلداي بۇرىن جوعالتا جازداعان اسىل مۇرامىز – توعىزقۇمالاقتى قايتا جانداندىرىپ، حالىققا قايتا قاۋىشتىرۋ ءىسىنىڭ باسى-قاسىندا ۇلى مۇحتار اۋەزوۆپەن بىرگە ق.قۋانىشباەۆ، ش.يبراەۆ بولعان ەدى. ءسىز بىزگە جاقسى وي سالىپ وتىرسىز، بۇل ءوزىمىزدىڭ دە الداعى جوسپارلارىمىزدىڭ ءبىرى ەدى. ەندى جازۋشىلار، عالىمدار اراسىندا، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، زيالى قاۋىم كوپ جينالعان ورتالاردا توعىزقۇمالاقتى ناسيحاتتاپ، جارىستار وتكىزۋدى قولعا الماقپىز.

 

فوتو: sk-sport.kz

 

كەز كەلگەن ۇلت مادەنيەتىنىڭ قۇرامداس بولىگى رەتىندە ءتان ساۋلىعى، دەنە تاربيەسى، سپورتتىق جانە زياتكەرلىك ويىنداردىڭ وزىندىك ورنى بار. ۇلتتىق سپورت پەن ويىنداردىڭ قوسىمشا ەرەكشەلىگى، ولار الەمدىك مادەنيەت پەن وركەنيەتكە قوسقان ءار حالىقتىڭ وزىندىك ۇلەسى بولىپ تابىلادى. ەندەشە، قازاقتىڭ ۇلتتىق سپورتى مەن ويىندارىنىڭ بۇگىنگى احۋالىن سارالاپ، ونىڭ بولاشاق بيىكتەرىنە باستايتىن باعىتتاردى انىقتاۋ – ءبىزدىڭ ازاماتتىق تا، ۇرپاقتىق تا پارىزىمىز. توعىزقۇمالاقتىڭ كەز كەلگەن جارىسىن اشاردا ءبىز، توعىزقۇمالاق قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىلارى، ءبىر ويدى ناقتىلاپ جەتكىزەمىز: «بۇل جارىستا ۇتىلاتىن ەشكىم جوق. ۇتاتىن – قازاقتىڭ زياتكەرلىگى، ۇتاتىن – قازاقتىڭ مادەنيەتى». وسى وي بارلىق ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنە قاتىستى.

الداعى ماقسات – زامان تالعامىنا ساي ناقتىلى جوسپار جاساۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ. قازاقستاندا جيناعان تاجىريبەنى ەندىگى كەزەكتە توعىزقۇمالاقتى حالىقارالىق دەڭگەيدە دامىتۋمەن تىعىز بايلانىستىرۋىمىز كەرەك. وسى ارقىلى ءتول ويىنىمىزدىڭ دامۋ اياسىن كەڭەيتىپ، ۇلت مادەنيەتى مەن زياتكەرلىگىن ناسيحاتتاۋعا قول جەتكىزگىمىز كەلەدى. توعىزقۇمالاقتى ۇلت دەڭگەيىندە جاڭعىرتۋ كەزەڭىنەن كەيىنگى دامىتۋدىڭ جاڭا بيىگى – ونى تورتكۇل دۇنيەگە تانىتۋ، الەمنىڭ زياتكەرلىك ويىندارى ساناتىنان لايىقتى ورىن الۋى ءۇشىن ايانباي تەر توگۋ.

ۇتىمدى وي

توعىزقۇمالاق تۇركى حالىقتارىن بىرىكتىرۋ ىسىنە ءوز ۇلەسىن قوسا الاتىن زياتكەرلىك ويىن بولادى دەپ ويلايمىن. سوندىقتان ءبىز تۇركى دۇنيەسى اكادەمياسى جۇمىسىنا وسى توعىزقۇمالاقتى قوسقىمىز كەلەدى. ەۋرازيانىڭ ەن دالاسىن جايلاعان تۇركى حالىقتارىنىڭ ادامزاتتىڭ مادەنيەتى مەن رۋحانياتىنا قوسقان ۇلەسى زور. جۇمىر جەردە باسقا حالىقتارمەن تىعىز بايلانىسا وتىرىپ ءومىر سۇرگەن بابالارىمىز باسقا ەتنوستارمەن ارالاسا وتىرىپ، ءتۇرلى مادەني-تىلدىك قارىم-قاتىناسقا ءتۇستى. ول مادەنيەتتەردىڭ ىشىندە وركەنيەت دەڭگەيىنە كوتەرىلگەن قىتاي، يران، ءۇندى، گرەك مادەنيەتتەرى بار. بىراق قانشاما ەلدەرمەن ارالاس-قۇرالاس بولسا دا، وسى كۇنگە دەيىن وزىندىك مادەني بولمىسىن جوعالتپادى.

 


 

نۇرعازى ساساەۆ

«الاش ايناسى»

پىكىرلەر