توناۋدىڭ تۇرلەرى نەمەسە بىزدەگى ۇرىلار

3439
Adyrna.kz Telegram

وسىدان 84 جىل بۇرىن 1934 جىلى اتاقتى قىلمىسكەر دجون ديليندجەر فتب (فەدەرالدى تەرگەۋ بيۋروسى) قولىنان قازا تابادى. امەريكا حالقى ونى ەرەكشە قۇرمەتتەگەن. ال ايەلدەر قاۋىمى سۇيىسپەنشىلىك تانىتسا، مەملەكەت باسشىلارى سول كەزدەرى دۇرلىكتىرگەن ال كاپونەدەن دە بەتەر قورىققان. قورقۋىنىڭ سەبەبى دجون بانكتى ەرەكشە ادىستەرمەن توناعان.

تيفليس، رەسەي يمپەرياسى 1907 جىل بۇل توناۋ ۇلكەن تابىس مولشەرىمەن نەمەسە وپەراتسياعا قاتىسۋشىلاردىڭ سانىمەن ەرەكشە ەستە قالعان جوق. توناۋشىنىڭ كىم ەكەندىگى سول تۇستاعى ادامداردى تاڭعالدىردى. ول الەمدىك پرولەتارياتتىڭ جارشىسى، اقىلدى دا زەرەك يوسيف دجۋگاشۆيلي (ستالين) بولدى. بارلىعى دا بولشەۆيكتەر پارتياسىنا اقشانىڭ كەرەكتىگىنەن باستالدى. العاشقى رەسەي توڭكەرىسى بولىپ جاتقان كەزدە جاسىرىن ۇيىمعا قارۋ-جاراق ساتىپ الۋ ءۇشىن قاراجات قاجەت بولادى. سول سەبەپتەن مەملەكەتتىك قازىناعا قول سۇقتى. ولاردى بۇزاقى، توناۋشى، قىلمىسكەر دەپ اتاعان جوق. ونىڭ ورنىنا «ەكسپروپرياتورلار» ء(بىر توپتىڭ جەكە مەنشىگىنەن، بۇرىنعى الەۋمەتتىك ارتىقشىلىعىنان ايىرىلۋى), قىسقارتقاندا «ەكس» دەگەن اتاۋدى قولداندى.

1907 جىلى 26 ماۋسىمدا تاڭەرتەڭگى ساعات 10 شاماسىندا ەكى بانك قىزمەتكەرى پوشتالارىنان 250 000 سوم الادى. ول اقشانى جاندارىنا ەكى قورعاۋشى مەن بەس كازاكتى قوسىپ الىپ تيفليستە ورنالاسقان مەملەكەتتىك بانك بولىمشەسىنە الىپ بارادى. جول جونەكەي ەريۆان الاڭىنا شىعار كەزدە بۇلاردى قاراقشىلار تورۋىلداپ تۇرادى. ءبىر ساتتە قاراۋىلشى جاساقتى جان-جاقتان گراناتالارمەن اتقىلاپ كوزىن قۇرتادى. سول ۇرىستا 16 بەيبىت تۇرعىن قازا تاۋىپ، اقشا ساقشىلار ۇستاي الماي قالعان توناۋشىلاردىڭ قولىندا كەتەدى.

"رەيحسبانكتىڭ تونالۋى". بەرلين، ءۇشىنشى رەيح 1945 جىل ۇلتتىق ءۇشىنشى رەيح بانكى سول زامانداردا قازىناعا تولى بولدى. وندا قىزمەت اتقاراتىن قارنى جۋان بيلەردىڭ التىندارى، پارتيا مەن سول ايماقتىڭ التىندارىنىڭ كوپ بولىگى ساقتالدى. وداقتاستارىمىز 1945 جىلى گەرمانيانى باسىپ العان كەزدە بانكتەن التىندى تاپپاعان. بەرليندە اتوي بولىپ جاتقان كەزدە بىرەۋلەر وڭتايلى ءساتتى ۇتىمدى پايدالانعان نەمەسە الدىن الا بارلىعى باسقا جەرگە كوشىرىلگەن. ءبىر نارسەنى ناقتى ايتۋعا بولادى – 3 ميلليارد 34 ميلليون دوللارعا باعالاناتىن قازىنا جوعالدى. ءدال قازىر بۇل اقشالار تۇككە تۇرعىسىز بولسا دا، ول زاماندا ەرەكشە باعالى بولعان. شاماسى ادامزات تاريحىنداعى ەڭ كولەمدى بانك توناۋ وسى. ال توناۋشىلار وسى كۇنگە دەيىن ۇستالماعان.

"شيك ستيلىندەگى توناۋ". سوسەتە جەنەرال. نيتستسا، فرانتسيا 1976 جىل بۇل بانكتەن نەبارى 9,8 ميلليون دوللار تونالعان. بىراق، توناۋدىڭ ەڭ عاجايىپ ءتۇرى قولدانىلدى. قىلمىس الەمىنىڭ پاتشاسى البەرت سپادجياري مەن باسقا دا توناۋشىلار 1976 جىلى 16 شىلدەدە پاريجدەگى سوسەتە جەنەرال بانكىنە كىرەدى. ولار مەرەكە تويلانىپ جاتقان كۇندى ادەيى تاڭداپ، ەدەندى تەسىپ، جەر استى جولىمەن كىرەدى. ءجاي عانا توناي سالۋدى ءجون كورمەي، بانكتە بىرنەشە كۇن قونىپ قايتادى. سەيفتە ساقتالعان نيۋ ستيلىندەگى سۋرەتتەردى اسىقپاي قاراپ، شاراپ تا ىشەدى. ساقشىلاردىڭ نامىسىنا ءتيىپ شىعىپ بارا جاتىپ البەرت سپادجياري كەرەگەگە «اقكوڭىلدىلىكپەن، قارۋسىز جانە زورلىق-زومبىلىقسىز» دەپ جازىپ كەتىپتى.

"سەرىلەر كوپىرىندەگى توناۋ". Knightsbridge بانكى. لوندون، ۇلىبريتانيا 1987 جىل لوندون قىلمىستىق الەمىمەن دە تانىمال. بۇل جولى توناۋشىلاردىڭ نازارى Knightsbridge بانكىنە ءتۇستى. قالعانى وڭاي بولدى. كينولاردا كورىپ جۇرگەنىمىزدەي كۇزەتشىگە بىلدىرمەي قارۋلارىن الىپ كىرىپ، قىزمەتكەرلەردى قورقىتىپ، 113 ميلليون دوللاردى الىپ كەتكەن. باسقالارىمەن سالىستىرعاندا سوما ۇلكەن، وپەراتسيا بولسا جىلدام ءارى تەز.

"الماس قويماسىن توناۋ". انتۆەرپەن، بەلگيا 2003 جىل انتۆەرپەندەگى الماس قويماسىن توناۋ وسى سەكىلدى قىلمىستاردىڭ ەڭ ۇلكەنى بولدى. جەكە مەنشىك يەلەرىنىڭ ۇياشىقتارىنا جەر استى جولى ارقىلى جەتكەن. ناتيجەسىندە 123 سەيف اشىلدى. جەكە مەنشىك يەلەرى ءوز بايلىقتارىن جاريالاعىسى كەلمەگەندىكتەن ناقتى نۇقسان مولشەرى ايتىلمادى. كەي مالىمەتتەر بويىنشا ميللياردتار قولدى بولىپ كەتكەن سياقتى. "داعدىلى توناۋ".

Northern Bank. بەلفاست، سولتۇستىك يرلانديا 2004 جىل ال بۇل توناۋ ءوزىنىڭ داعدىلىلىعىمەن ەرەكشە. 2004 جىلدىڭ 19 جەلتوقسانىندا ءۇش ادام Northern Bank قىزمەتشىسىنىڭ ۇيىنە جاسىرىن كىرگەن. ودان بانك ديرەكتورىنىڭ قايدا تۇراتىندىعىن سۇراپ، بىردەن باسشىعا قاراي جول تارتقان. جۇمىس اراسىندا قىزمەتشىنىڭ دە باسشىنىڭ دا وتباسىلارىن كەپىلدىككە الىپ، ەرتەسىندە 50 ميلليون دوللاردى الىپ تايىپ تۇرعان. توناۋشىلاردى ۇستاي الماعان. قىلمىسكەرلەردىڭ ستيلىنە قاراپ IRA, ياعني يرلانديا رەسپۋبليكالىق ارمياسىنىڭ قاتىسى بار دەپ بولجام جاسالعان.

"جايلى توناۋ". فورتالەزا، برازيليا 2005 جىل بۇل توناۋ مايمىلدارى كوپ برازيليادا بولعان. برازيليالىقتار جايلىلىقتى قاتتى جاقسى كورەدى. مۇنى توناۋشىلار دا دالەلدەي ءتۇستى. شىلدەنىڭ جايما-شۋاق كۇنىندە بانك قىزمەتكەرلەرى جۇمىس ورىندارىنا كەلسە، اقشا مەن ۇياشىقتاعى قازىنالار جوق. ارتىنان انىقتالعانداي قىلمىسكەرلەر جاقىن ماڭداعى قالا سىرتىندا ورنالاسقان ءزاۋلىم ءۇيدى جالعا الىپ، سول جەردەن بانككە باعىتتالعان جەر استى جول قازعان. ماڭداي تەرىمەن قازعان جولدارى ارقىلى بارىپ، 76 ميلليون 800 مىڭ دوللار اقشانى الىپ قاشقان. ۇلكەن سوما ۇزاق مەرزىمدى دايىندىقتارىن وتەدى.

"تىكۇشاقپەن توناۋ". ستوكگولم، شۆەتسيا 2009 جىل بۇل توناۋ شۆەتسيا حالقىن تاڭداي قاقتىردى. 20 مينۋت ىشىندە تىكۇشاقتى پايدالانىپ، قويمادان ميللياردتاعان قازىنانى الىپ كەتكەن. بۇل سومانىڭ كوپتىگى سونشا، شۆەتسيا حالقى توناۋدان كەيىن داعدارىسقا تاپ بولعان. عيماراتتىڭ ۇستىنە Bell2006Jet Ranger تىكۇشاعى قونا سالىسىمەن تاڭعى ساعات 5.19 دا اۆتوماتپەن قارۋلانعان ماسكالى 4 ادام كىرىپ توناۋدى باستاعان. الدىمەن اينەك پيراميدا ارقىلى تومەن سىرعاناپ ءتۇسىپ، وپەراتسيانى باستايتىن زالعا كىرگەن. جارىلعىش زاتتار ارقىلى سەيفتەردى اشىپ، ءبىر ساتتە قازىنانى تىكۇشاققا جەتكىزگەن. دابىلدى توناۋ باستالا سالىسىمەن قاققان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى عيماراتتى تولىقتاي قورشاپ عانا ۇلگەرەدى. ال ۇشاقجايدىڭ ەسىكتەرىندە «بومبا تۇر» دەگەن جازۋ جازىلعاندىقتان ۇشاقتار اۋاعا كوتەرىلە الماعان. ارتىنان انىقتالعانداي جازۋ وتىرىك ەكەن. كولىكپەن دە قۋىپ جەتە الماعان سەبەبى جولعا دوڭگەلەكتى جاراتىن تەمىرلەردى الدىن الا شاشىپ قويعان. ءبىرىنشى قاباتتىڭ ەسىگىن سىندىرىپ كىرگەن ۋاقىتتارىندا توناۋشىلار جاسىرىنىپ ۇلگەرگەن. جاسىرىنعان تىكۇشاقتى بىرنەشە ساعات وتكەن سوڭ ستوكگولم ولكەسىنەن كورگەن. مۇنداي جوعارى دەڭگەيدەگى توناۋدى كىم جۇزەگە اسىرعانى وسى كۇنگە دەيىن بەلگىسىز بولىپ وتىر. ەسكە الدار كوسە مەن قوجاناسىر ەرتەگىسىن تۇسىرەدى. «ايلاكەر، بىراق ءىس-ارەكەتى سۇيكىمدى».

سبەربانك، پەرم 2009 جىل اتۋ شۋلى توناۋلاردىڭ ءبىرى 2009 جىلى 25 ماۋسىمدى بولدى. رەسەيدىڭ اقشا تاسىمالداۋعا ارنالعان وق وتپەس كولىگىنە ءتۇس مەزگىلىندە شابۋىل جاسالعان. شابۋىلدى جاساۋشى ينكاسساتورلاردىڭ ءبىرى – الەكساندر شۋرمان. ول قىزمەتتەستەرىنە قارۋمەن قوقاڭ-لوقى كورسەتىپ، ماشينانى ورمانعا قاراي بۇرعىزعان. مەجەلەنگەن جەرگە جەتكەن سوڭ اقشانى ءوزىن كۇتىپ تۇرعان كولىككە سالىپ، قىزمەتتەستەرىن وق وتپەيتىن كابيناعا جاۋىپ كەتكەن. قاقتىعىس ناتيجەسىندە جارالانعاندار جوق. 250 ميلليون سوم قولدى بولعان. توناۋشىنىڭ ىزىنە ۇيالى تەلەفونى ارقىلى ءتۇسىپ 2009 جىلدىڭ 1 شىلدەسىندە ۇستاعان. الدىن الا قازىلعان لاسۆين قىستاعىنداعى جەرتورەدە تىعىلىپ جاتىپتى. ال اقشالار جاقىن ماڭداعى قۇپيا قويمادان تابىلعان. 2000 جىلدار ىشىندە بولعان رەسەيدەگى ەڭ ۇلكەن توناۋدىڭ ءبىرى. قىلمىسكەر 1 سوم دا جۇمساپ ۇلگەرمەپتى.

"Credit Lionais قويماسى". پاريج 2010 جىل 2010 جىلى توناۋشىلار توبى Credit Lionais بانكىندە بولىپ قايتقان. ولار 80 سانتيمەترلىك كەرەگەنى كورشىلەس جاتقان جەرتورە ارقىلى تەسكەن. قانداي قۇرالمەن تەسكەندىگى وسى كۇنگە دەيىن بەلگىسىز. وتە شەبەر اتقارىلعان جۇمىس. كۇزەتشىنى بايلاپ قويىپ، 9 ساعاتتىڭ ىشىندە 200-گە جۋىق ۇياشىقتاردى اشقان. كەتىپ بارا جاتىپ جەرتورەنى ورتەگەن. ورتكە قارسى جۇيە ىسكە قوسىلعاندىقتان، ۇرلانعان قازىنانىڭ ناقتى مولشەرى وسى كۇنگە دەيىن بەلگىسىز. ال قىلمىسكەرلەر ۇستالماعان. "اقىماق توناۋشى" وتان الدىنداعى بورىشىن وتەپ كەلگەن جاس سارباز ءوز ءومىرىن سەيفتەردى بۇزۋعا ارناماق بولادى. تىرىسىپ باققانىنا قاراماستان، ۇنەمى جولى بولمايدى. مىسالى ءبىر توناۋ كەزىندە جارىلعىش زاتتاردى شامادان تىس قولدانىپ، ناتيجەسىندە التىن-كۇمىستەر بالقىپ سەيفتەرگە جابىسىپ قالعان. تاعى بىردە پوشتالىق پويىزدى تونايمىن دەپ ۋاقىتتى دۇرىس ەسەپتەمەي، جولاۋشىلار پويىزىن توناۋعا ءماجبۇر بولعان. ومىرىندە 46 دوللار مەن 1 شولمەك ۆيسكي توناپ ۇلگەرگەن. قىلمىسى قايتىس بولعان سوڭ انىقتالىپ، ونى ەشكىم كومبەگەن ەكەن. تابىت جاساۋشى بالزامداپ، ەش مويىماعان قىلمىسكەر رەتىندە كورمەگە قويىپتى. ونى كورۋ ءۇشىن 5 تسەنت تولەۋ كەرەك ەكەن. وسىلايشا ەلمەر ءتىرى جۇرگەن كەزىندەگىدەن دە كوپ تابىسقا قايتىس بولعان سوڭ جەتىپتى.

قارلىعا بۇيەنباي

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر