Tonaýdyń túrleri nemese bizdegi urylar

3441
Adyrna.kz Telegram

Osydan 84 jyl buryn 1934 jyly ataqty qylmysker Djon Dılındjer FTB (Federaldy tergeý bıýrosy) qolynan qaza tabady. Amerıka halqy ony erekshe qurmettegen. Al áıelder qaýymy súıispenshilik tanytsa, memleket basshylary sol kezderi dúrliktirgen Al Kaponeden de beter qoryqqan. Qorqýynyń sebebi Djon bankti erekshe ádistermen tonaǵan.

Tıflıs, Reseı Imperııasy 1907 jyl Bul tonaý úlken tabys mólsherimen nemese operaııaǵa qatysýshylardyń sanymen erekshe este qalǵan joq. Tonaýshynyń kim ekendigi sol tustaǵy adamdardy tańǵaldyrdy. Ol álemdik proletarıattyń jarshysy, aqyldy da zerek Iosıf Djýgashvılı (Stalın) boldy. Barlyǵy da bolshevıkter partııasyna aqshanyń kerektiginen bastaldy. Alǵashqy reseı tóńkerisi bolyp jatqan kezde jasyryn uıymǵa qarý-jaraq satyp alý úshin qarajat qajet bolady. Sol sebepten memlekettik qazynaǵa qol suqty. Olardy buzaqy, tonaýshy, qylmysker dep ataǵan joq. Onyń ornyna «eksproprıatorlar» (bir toptyń jeke menshiginen, burynǵy áleýmettik artyqshylyǵynan aıyrylýy), qysqartqanda «eks» degen ataýdy qoldandy.

1907 jyly 26 maýsymda tańerteńgi saǵat 10 shamasynda eki bank qyzmetkeri poshtalarynan 250 000 som alady. Ol aqshany jandaryna eki qorǵaýshy men bes kazakty qosyp alyp Tıflıste ornalasqan memlekettik bank bólimshesine alyp barady. Jol jónekeı Erıvan alańyna shyǵar kezde bulardy qaraqshylar torýyldap turady. Bir sátte qaraýylshy jasaqty jan-jaqtan granatalarmen atqylap kózin qurtady. Sol urysta 16 beıbit turǵyn qaza taýyp, aqsha saqshylar ustaı almaı qalǵan tonaýshylardyń qolynda ketedi.

"Reıhsbanktiń tonalýy". Berlın, Úshinshi Reıh 1945 jyl Ulttyq Úshinshi Reıh banki sol zamandarda qazynaǵa toly boldy. Onda qyzmet atqaratyn qarny jýan bılerdiń altyndary, partııa men sol aımaqtyń altyndarynyń kóp bóligi saqtaldy. Odaqtastarymyz 1945 jyly Germanııany basyp alǵan kezde bankten altyndy tappaǵan. Berlınde atoı bolyp jatqan kezde bireýler ońtaıly sátti utymdy paıdalanǵan nemese aldyn ala barlyǵy basqa jerge kóshirilgen. Bir nárseni naqty aıtýǵa bolady – 3 mıllıard 34 mıllıon dollarǵa baǵalanatyn qazyna joǵaldy. Dál qazir bul aqshalar túkke turǵysyz bolsa da, ol zamanda erekshe baǵaly bolǵan. Shamasy adamzat tarıhyndaǵy eń kólemdi bank tonaý osy. Al tonaýshylar osy kúnge deıin ustalmaǵan.

"Shık stılindegi tonaý". Sosete Jeneral. Nıa, Franııa 1976 jyl Bul bankten nebary 9,8 mıllıon dollar tonalǵan. Biraq, tonaýdyń eń ǵajaıyp túri qoldanyldy. Qylmys áleminiń patshasy Albert Spadjıarı men basqa da tonaýshylar 1976 jyly 16 shildede Parıjdegi Sosete Jeneral bankine kiredi. Olar mereke toılanyp jatqan kúndi ádeıi tańdap, edendi tesip, jer asty jolymen kiredi. Jáı ǵana tonaı salýdy jón kórmeı, bankte birneshe kún qonyp qaıtady. Seıfte saqtalǵan nıý stılindegi sýretterdi asyqpaı qarap, sharap ta ishedi. Saqshylardyń namysyna tıip shyǵyp bara jatyp Albert Spadjıarı keregege «Aqkóńildilikpen, qarýsyz jáne zorlyq-zombylyqsyz» dep jazyp ketipti.

"Seriler kópirindegi tonaý". Knightsbridge banki. London, Ulybrıtanııa 1987 jyl London qylmystyq álemimen de tanymal. Bul joly tonaýshylardyń nazary Knightsbridge bankine tústi. Qalǵany ońaı boldy. Kınolarda kórip júrgenimizdeı kúzetshige bildirmeı qarýlaryn alyp kirip, qyzmetkerlerdi qorqytyp, 113 mıllıon dollardy alyp ketken. Basqalarymen salystyrǵanda soma úlken, operaııa bolsa jyldam ári tez.

"Almas qoımasyn tonaý". Antverpen, Belgııa 2003 jyl Antverpendegi Almas qoımasyn tonaý osy sekildi qylmystardyń eń úlkeni boldy. Jeke menshik ıeleriniń uıashyqtaryna jer asty joly arqyly jetken. Nátıjesinde 123 seıf ashyldy. Jeke menshik ıeleri óz baılyqtaryn jarııalaǵysy kelmegendikten naqty nuqsan mólsheri aıtylmady. Keı málimetter boıynsha mıllıardtar qoldy bolyp ketken sııaqty. "Daǵdyly tonaý".

Northern Bank. Belfast, Soltústik Irlandııa 2004 jyl Al bul tonaý óziniń daǵdylylyǵymen erekshe. 2004 jyldyń 19 jeltoqsanynda úsh adam Northern Bank qyzmetshisiniń úıine jasyryn kirgen. Odan bank dırektorynyń qaıda turatyndyǵyn surap, birden basshyǵa qaraı jol tartqan. Jumys arasynda qyzmetshiniń de basshynyń da otbasylaryn kepildikke alyp, ertesinde 50 mıllıon dollardy alyp taıyp turǵan. Tonaýshylardy ustaı almaǵan. Qylmyskerlerdiń stıline qarap IRA, ıaǵnı Irlandııa Respýblıkalyq armııasynyń qatysy bar dep boljam jasalǵan.

"Jaıly tonaý". Fortaleza, Brazılııa 2005 jyl Bul tonaý maımyldary kóp Brazılııada bolǵan. Brazılııalyqtar jaılylyqty qatty jaqsy kóredi. Muny tonaýshylar da dáleldeı tústi. Shildeniń jaıma-shýaq kúninde bank qyzmetkerleri jumys oryndaryna kelse, aqsha men uıashyqtaǵy qazynalar joq. Artynan anyqtalǵandaı qylmyskerler jaqyn mańdaǵy qala syrtynda ornalasqan záýlim úıdi jalǵa alyp, sol jerden bankke baǵyttalǵan jer asty jol qazǵan. Mańdaı terimen qazǵan joldary arqyly baryp, 76 mıllıon 800 myń dollar aqshany alyp qashqan. Úlken soma uzaq merzimdi daıyndyqtaryn ótedi.

"Tikushaqpen tonaý". Stokgolm, Shveııa 2009 jyl Bul tonaý Shveııa halqyn tańdaı qaqtyrdy. 20 mınýt ishinde tikushaqty paıdalanyp, qoımadan mıllıardtaǵan qazynany alyp ketken. Bul somanyń kóptigi sonsha, Shveııa halqy tonaýdan keıin daǵdarysqa tap bolǵan. Ǵımarattyń ústine Bell2006Jet Ranger tikushaǵy qona salysymen tańǵy saǵat 5.19 da avtomatpen qarýlanǵan maskaly 4 adam kirip tonaýdy bastaǵan. Aldymen áınek pıramıda arqyly tómen syrǵanap túsip, operaııany bastaıtyn zalǵa kirgen. Jarylǵysh zattar arqyly seıfterdi ashyp, bir sátte qazynany tikushaqqa jetkizgen. Dabyldy tonaý bastala salysymen qaqqan polıııa qyzmetkerleri ǵımaratty tolyqtaı qorshap ǵana úlgeredi. Al ushaqjaıdyń esikterinde «bomba tur» degen jazý jazylǵandyqtan ushaqtar aýaǵa kóterile almaǵan. artynan anyqtalǵandaı jazý ótirik eken. Kólikpen de qýyp jete almaǵan sebebi jolǵa dóńgelekti jaratyn temirlerdi aldyn ala shashyp qoıǵan. Birinshi qabattyń esigin syndyryp kirgen ýaqyttarynda tonaýshylar jasyrynyp úlgergen. Jasyrynǵan tikushaqty birneshe saǵat ótken soń Stokgolm ólkesinen kórgen. Mundaı joǵary deńgeıdegi tonaýdy kim júzege asyrǵany osy kúnge deıin belgisiz bolyp otyr. Eske Aldar Kóse men Qojanasyr ertegisin túsiredi. «Aılaker, biraq is-áreketi súıkimdi».

Sberbank, Perm 2009 jyl Atý shýly tonaýlardyń biri 2009 jyly 25 maýsymdy boldy. Reseıdiń aqsha tasymaldaýǵa arnalǵan oq ótpes kóligine tús mezgilinde shabýyl jasalǵan. Shabýyldy jasaýshy ınkassatorlardyń biri – Aleksandr Shýrman. Ol qyzmettesterine qarýmen qoqań-loqy kórsetip, mashınany ormanǵa qaraı burǵyzǵan. Mejelengen jerge jetken soń aqshany ózin kútip turǵan kólikke salyp, qyzmettesterin oq ótpeıtin kabınaǵa jaýyp ketken. Qaqtyǵys nátıjesinde jaralanǵandar joq. 250 mıllıon som qoldy bolǵan. Tonaýshynyń izine uıaly telefony arqyly túsip 2009 jyldyń 1 shildesinde ustaǵan. Aldyn ala qazylǵan Lasvın qystaǵyndaǵy jertórede tyǵylyp jatypty. Al aqshalar jaqyn mańdaǵy qupııa qoımadan tabylǵan. 2000 jyldar ishinde bolǵan Reseıdegi eń úlken tonaýdyń biri. Qylmysker 1 som da jumsap úlgermepti.

"Credit Lionais qoımasy". Parıj 2010 jyl 2010 jyly tonaýshylar toby Credit Lionais bankinde bolyp qaıtqan. Olar 80 santımetrlik keregeni kórshiles jatqan jertóre arqyly tesken. Qandaı quralmen teskendigi osy kúnge deıin belgisiz. Óte sheber atqarylǵan jumys. Kúzetshini baılap qoıyp, 9 saǵattyń ishinde 200-ge jýyq uıashyqtardy ashqan. Ketip bara jatyp jertóreni órtegen. Órtke qarsy júıe iske qosylǵandyqtan, urlanǵan qazynanyń naqty mólsheri osy kúnge deıin belgisiz. Al qylmyskerler ustalmaǵan. "Aqymaq tonaýshy" Otan aldyndaǵy boryshyn ótep kelgen jas sarbaz óz ómirin seıfterdi buzýǵa arnamaq bolady. Tyrysyp baqqanyna qaramastan, únemi joly bolmaıdy. Mysaly bir tonaý kezinde jarylǵysh zattardy shamadan tys qoldanyp, nátıjesinde altyn-kúmister balqyp seıfterge jabysyp qalǵan. Taǵy birde poshtalyq poıyzdy tonaımyn dep ýaqytty durys eseptemeı, jolaýshylar poıyzyn tonaýǵa májbúr bolǵan. Ómirinde 46 dollar men 1 shólmek vıskı tonap úlgergen. Qylmysy qaıtys bolǵan soń anyqtalyp, ony eshkim kómbegen eken. Tabyt jasaýshy balzamdap, esh moıymaǵan qylmysker retinde kórmege qoıypty. Ony kórý úshin 5 ent tóleý kerek eken. Osylaısha Elmer tiri júrgen kezindegiden de kóp tabysqa qaıtys bolǵan soń jetipti.

Qarlyǵa BÚIENBAI

"Adyrna" ulttyq portaly

Pikirler