«ەۋرازيا» كينوفەستيۆالىندەگى ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمى بايقاۋى: ۇندەستىككە تولى وقيعالار

110
Adyrna.kz Telegram

24-30 قاراشا ارالىعىندا الماتىدا وتەتىن XVII حالىقارالىق «ەۋرازيا» كينوفەستيۆالى – ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنىڭ كينومادەني قازىنالارىن پاش ەتەتىن رۋحاني مەرەكە. بۇل فەستيۆال كورەرمەندەرگە ءتۇرلى حالىقتاردىڭ تاريحى مەن جان دۇنيەسىن اشاتىن ەرەكشە فيلمدەردى ۇسىنادى.

فەستيۆالدىڭ باستى باعدارلامالارىنىڭ ءبىرى – رەجيسسەرلەردىڭ ۇزدىك تۋىندىلارىن بىرىكتىرەتىن ارنايى بايقاۋ. تەرەڭ وي، مادەني ەرەكشەلىك جانە كۇتپەگەن سيۋجەتپەن ەرەكشەلەنەتىن 9 فيلم كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلادى. ءاربىر تۋىندى قايتالانباس وقيعانى باياندايدى. ولار كورەرمەندى ءوز الەمىنە جەتەلەپ، جاڭا قىرىنان تانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمى ەلدەرىنىڭ بايقاۋى – ءتۇرلى مادەنيەتتى توعىستىراتىن كوپىر، كينو الەمىنىڭ بارلىق قىرى مەن بايلىعىن كورسەتەتىن الاڭ. ونىڭ باستى ماقساتى – ايماقتىڭ كينو ونەرىن حالىقارالىق ارەنادا تانىتۋ، سونداي-اق كورەرمەندەرگە ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمى ەلدەرىنىڭ قازىرگى مادەني قۇندىلىقتارىن تەرەڭىرەك تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرۋ. بۇل بايقاۋ كينو ونەرىنىڭ شەكسىز مۇمكىندىكتەرىن پاش ەتىپ، ەرەكشە وقيعالارمەن تولىقتىرادى.

بيىلعى باعدارلاماعا  قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇرىكمەنستان، ءازىربايجان، تاجىكستان، تۇركيا، سونداي-اق رەسەيدىڭ تاتارستان جانە ياكۋتيا ايماقتارى قاتىسۋدا. بۇل ارتۇرلىلىك پەن بىرلىكتىڭ تاعى ءبىر دالەلى. كورەرمەندەر ورتاق مادەني داستۇرلەر مەن ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرگە نەگىزدەلگەن كينەماتوگرافيالىق وقيعالار ارقىلى ءار ەلدىڭ وزىندىك اسەمدىگىن تانىپ، ونەر الەمىنە ساياحات جاساي الادى.

جەكە ومىردەن ەپوسقا دەيىن: باعدارلامانىڭ ۇزدىك تۋىندىلارى

«One of Those Days When Hemme Dies» (تۇركيا، 2024, 83 مين.)

كارتينانىڭ رەجيسسەرى كورەرمەندەردى تۇركيانىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىنداعى ىستىق جازعا جەتەلەيدى. باس كەيىپكەر ەيۋپ قىزاناق جيناپ، قارىزىن قايتارۋ ءۇشىن بار كۇشىن سالادى. باستىعىمەن جانجالداسقان ول تىعىرىقتان شىعار جول ىزدەيدى. وسىلايشا قاراپايىم كۇن الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى كورسەتەتىن دراماعا اينالادى.

«Melody» (تاجىكستان، يران، 2023, 85 مين.)

فيلم مۋزىكا ءپانىنىڭ مۇعالىمى مەلوديدىڭ جۇرەك تەبىرەنتەر وقيعاسىن باياندايدى. ول قاتەرلى ىسىككە شالدىققان بالالارعا مۋزىكا ارقىلى قۋانىش سىيلاۋدى. قۇستاردىڭ ۇنىنەن ەرەكشە كومپوزيتسيا جاساۋ تۋرالى ۇمتىلىس ونى تۋعان اۋىلىنا جەتەلەيدى. تابيعات اۋەندەرىن جازۋ بارىسىندا ول ارتتا قالعان ءومىردىڭ ماڭىزىن قايتا سەزىنەدى.

«Joqtau» (قازاقستان، 2024, 70 مين.)

فيلم ۇزاق ۋاقىت جارىقتا بولىپ، قازاقستانعا قايتا ورالعان جاس جۇپتىڭ وقيعاسىن باياندايدى. كىندىك قانى تامعان جەرگە ساپار ولاردىڭ وتباسى تاريحىن زەرتتەۋگە، وتكەنمەن رۋحاني بايلانىس ورناتۋعا جانە ىشكى ۇيلەسىمدىلىكتى تابۋعا دەگەن ىزدەنىسكە اينالادى.

«عاشىقتار تاۋى» (تاتارستان، 2024, 99 مين.)

فيلم كورەرمەندەردى تاللىقۇل اۋىلىنا جەتەلەيدى. عاسىرلار بويى جەرگىلىكتى تۇرعىندار عاشىقتار تاۋىنا كوتەرىلىپ، ءبىر-بىرىنە ادال بولۋعا انت ەتىپ كەلگەن. الايدا بۇل قاسيەتتى مەكەندە كەن ءوندىرۋ جۇمىستارى باستالماق. باستى كەيىپكەر، قاريا ياسمينا، اۋىر تەحنيكانىڭ جولىن بوگەپ، قاسيەتتى جەردى قورعاۋعا بەل بۋادى. بۇل وقيعا ادام رۋحىنىڭ كۇشىن جانە قارسىلاسۋدىڭ سيمۆولىن بەينەلەيتىن اسەرلى حيكاياعا اينالادى.

ورتالىق ازيا مەن تۇركى الەمىنىڭ ەلدەرىنىڭ بايقاۋى باي مادەني ءداستۇر الەمىنە ەنىپ، وتكەننىڭ تىنىسىن سەزىنۋ جانە كينو ارقىلى بۇگىنگى كۇنگە قاراۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءاربىر ءفيلمنىڭ وزىندىك ەرەكشە كوزقاراسىن، شەكاراعا قاراماستان ايماق تۇرعىندارىنىڭ بايلانىسىن كورسەتەدى.

ءداستۇرلى فەستيۆالدىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە ۇيىمداستىرۋشى – قر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى. كينوفەستيۆالدى تىكەلەي ۇيىمداستىرۋ شاكەن ايمانوۆ اتىنداعى «قازاقفيلم» ۇلتتىق كينوستۋدياسىنا جۇكتەلگەن.

پىكىرلەر