«عاسىردىڭ قارا تاڭباسىنا» اينالعان قىتايدىڭ ۇيعىرلارعا قارسى ساياساتى ادام شوشىرلىق. سەبەبى ۇيعىرلارعا اگرەسسيالىق سيپاتتاعى ساياسات كورسەتىپ كەلگەن قىتايدان وزگە ەلدەر دە قورقايىن دەدى. ماسەلەن، قىتاي ءسىم حابارلاۋىنشا، وزبەكستان قىتايدىڭ باتىسىنداعى شىڭجاڭ-ۇيعىر اۆتونومدى اۋدانىنداعى قىتاي ساياساتىن قولدايتىن 50 ەلدىڭ تىزىمىندە. الايدا بۇعان دەيىن قىتايدان باتىستىڭ 22 ەلىنىڭ ەلشىلەرى شىڭجاڭداعى ەتنيكالىق ۇيعىرلار مەن مۇسىلمانداردى جاپپاي ۇستاۋدى توقتاتۋىن وتىنگەن. رەسەي، تاجىكستان جانە تۇركىمەنستان دا اياقاستى قىتايدىڭ «سايقال» ساياساتىن قولداي جونەلدى. بۇل تۋرالى قىتايدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلادى.
اتالمىش ەلدەر قىتايدىڭ لاڭكەستىك جولىندا ءساتتى كۇرەسىپ جاتقانىن جانە «ادام قۇقىقتارىن قورعاۋدا» ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزگەنىن اتاپ كورسەتۋدە.
مۇسىلمان ەلدەرى دە قىتايدىڭ ساياساتىن قولدادى
سونىمەن قاتار مۇسىلمان ەلدەرى قىتايدىڭ ۇيعىرلارعا قاتىستى ساياساتىن دا قولدادى. بۇل تىزىمگە ومان، كۋۆەيت، كاتار، ءباا، باحرەين، پاكىستان، ساۋد ارابياسى جانە سيريا، سونىمەن قاتار كوپتەگەن افريكا ەلدەرىنىڭ، كۋبا، ميانما، فيليپپين وكىلدەرى كىرەدى.
شىڭجاڭ وقيعالارى
2018 جىلدىڭ باسىندا باق قىتاي بيلىگى شىڭجاڭ ۇيعىر اۆتونوميالىق اۋدانىنىڭ 120 مىڭنان استام ازاماتىن تەرروريستىك شابۋىلداردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا لاگەرلەردەگى تۇزەتۋ جۇمىستارىنا جىبەردى دەپ حابارلادى.
ىزكەسۋشىلىك پەن تۇتقىنعا الۋ قاۋپى ءتونىپ تۇرعان پروۆينتسيانىڭ مۇسىلمان حالقى قىسىم كوردى دەپ ايتىلدى. الايدا قىتاي بيلىگى بۇل اقپاراتتى جوققا شىعارىپ، ەلدەگى ادامداردىڭ ەتنيكالىق جانە ءدىني قۇقىقتارى شەكتەلمەگەن دەپ سەندىردى.
وزبەكستان ءسىم تۇسىنىكتەمە بەرگەن جوق
وزبەكستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى وزبەكستاننىڭ قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى ساياساتىن قولدايدى دەگەن حابارلاماسىنا تۇسىنىكتەمە بەرگەن جوق.
ەسكە سالايىق، جاقىندا قىتاي، مۇسىلمان مەيرامحانالارىنا اراب ارىپتەرى مەن يسلامعا قاتىستى نىشانداردى الىپ تاستاۋدى بۇيىرعان بولاتىن.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
