پاريج وليمپياداسىنىڭ العاشقى التى كۇندىگىندە ەل سپورتشىلارى ءبىر التىن مەن ەكى قولا ەنشىلەپ، تۋرنير كەستەسىندە 18-ورىندا تۇر. ال التىننان القا تاعىنادى دەپ ەل سەنگەن بوكسشىلار العاشقى جەكپە-جەكتەن جەڭىلىس تاۋىپ، سەنگەن جۇرتتىڭ سىنىنا ۇشىراۋدا.
بۇگىنگى ماتەريالدا قوعام بەلسەندىلەرى مەن سپورت سىنشىلارى وليمپياداعا قاتىسىپ جاتقان بىلعارى قولعاپ شەبەرلەرى جايلى جازعاندارىنا شولۋ جاساپ كورەلىك.
سونگەن سەنىم
28-شىلدە كۇنى بوكستان قازاقستان كومانداسىنىڭ كاپيتانى اسلانبەك شىمبەرگەنوۆ پاريج وليمپياداسىنداعى العاشقى جەكپە-جەگىندە ۇتىلىپ قالدى. 71 كەلى سالماقتا العاشقى جەكپە-جەگىن وتكىزگەن شىمبەرگەنوۆ يوردانيالىق زەياد يشايشكە جول بەردى. ودان سوڭ ىلە-شالا ەل ءۇمىت ارتقان 92 كەلىدەن جوعارى سالماقتا جۇدىرىقتاساتىن قامشىبەك قوڭقاباەۆ ەۋروپا چەمپيونى (2023), بيىل الەم چەمپيوناتىندا قولا جۇلدە العان يسپانيالىق ايۋب گادفا دريسسيدەن جەڭىلدى.
ال 31 شىلدەدە ماحمۇد سابىرحان ءبىرىنشى اينالىمدا يسپانيالىق حوسە كيلەسكە ەسە جىبەردى. يسپاندىق اتلەت ءبىرىنشى راۋندتا 4:1, ەكىنشى راۋندتا 5:0, ال ءۇشىنشى راۋندتا 3:2 ەسەبىمەن باسىمدىق تانىتتى.
ال قىزدار كومانداسىنان 75 كەلىگە دەيىنگى سالماقتا جۇدىرىقتاسقان ۆالەنتينا حالزوۆا دا العاشقى سىندا پانامالىق اتەينا بايلونعا ەسە جىبەردى.
كەشە، 1 تامىز كۇنى ەل سەنگەن قوس بوكسشى ايبەك ورالباي مەن مۇحامەدسابىر بازارباي جارتىلاي فينالعا وتە المادى. شيرەك فينالداعى سايىستا تورەشىلەردىڭ شەشىمى بويىنشا ايبەك ورالباي ازىربايجاندىق بوكسشىدان، ال مۇحامەدسابىر بازارباي گرۋزيندىك سپورتشىدان جەڭىلدى.
تورەشىلەرگە تورەلىك قانداي بولماق؟
تورەشىلەردىڭ شەشىمىن ادىلەتسىز دەپ باعالاعان قازاقستان ۇلتتىق وليمپيادالىق كوميتەتى پاريج وليمپياداسىندا 63,5 كەلى سالماقتا جۇدىرىقتاسقان مۇحاممەدسابىر بازاربايۇلى مەن گرۋزيالىق لاشا گۋرۋلي اراسىنداعى جەكپە-جەك ناتيجەسىن ءتۇسىندىرۋدى تالاپ ەتىپ، رەسمي تۇردە PBU-عا (Paris boxing Unit) شاعىم ءتۇسىردى.
«ءبىز بۇل ناتيجەمەن كەلىسپەيمىز جانە PBU-دان تۇسىنىكتىمە تالاپ ەتتىك. بۇدان حوك تا حاباردار. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، قازاقستاندىق بوكسشى 2024 جىلعى وليمپيادانىڭ جارتىلاي فينالىنا جولداما بەرەتىن ماڭىزدى كەزدەسۋدە جەڭىسكە جەتتى. وتكەن جەكپە-جەكتىڭ ناتيجەسىن قايتا قاراۋ مۇمكىن ەمەستىگىن دە تۇسىنەمىز. الايدا، ءبىز ءىرى حالىقارالىق جارىستاعى تورەلىك ءادىل ءارى تازا بولعانىن قالايمىز»، - دەدى قازاقستان ۇوك باس حاتشىسى جانار ۋتەشەۆا.
بۇعان دەيىن ۇوك قازاقستاندىق بوكسشىلاردىڭ جەكپە-جەگىندە جۇمىس ىستەگەن كەيبىر تورەشىلەردىڭ قىزمەتىنە كۇمان كەلتىرەتىنىن مالىمدەپ، PBU-عا (Paris boxing Unit) جۇگىنگەن ەدى.
وليمپيادا ويىندارىنداعى بوكس باسەكەسىن ۇيىمداستىرۋشىلار بۇل ەسكەرتۋگە نازار اۋدارىپ، اتالعان جاعدايعا قاتىستى زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە ۋادە بەردى. اتالعان تورەشىلەرگە قاتىستى ءىس قوزعالدى. الايدا، ەرەجەگە سايكەس، اياقتالعان جەكپە-جەكتەر ناتيجەسى قايتا قارالمايدى. الايدا تورەشىلەردىڭ ءوز قىزمەتىندە قاتەلىك جىبەرگەنى دالەلدەنسە، ولار قىزمەتتەن شەتتەتىلۋى مۇمكىن.
كىمدەر قالدى؟
ەرلەر قۇرامىنان شارشى الاڭداعى تەكەتىرەسكە وكىنىشكە قاراي، ەكى بوكسشىمىز عانا باق سىنايدى. ولار – 51 كەلى سالماقتا بوكستاساتىن ساكەن بيبوسىنوۆ پەن جارتىلاي اۋىر سالماقتا (81 كگ) جۇدىرىقتاساتىن نۇربەك ورالباي. ەكەۋىنىڭ دە شيرەك فينالداعى جەكپە-جەگى بۇگىن، 2 تامىزدا وتەدى. ساكەن بيبوسىنوۆ تۇركيادان كەلگەن سامەت گۋمۋسقا، ال نۇربەك ورالباي ازىربايجاندىق مۋراد اللاحۆەرديەۆكە قارسى شىعادى.
ايەلدەر قۇرامىنان نازىم قىزايباي شيرەك فينالدا برازيليالىق كارولين باربوسانى ايقىن باسىمدىقپەن ۇتتى. ەندى ونىڭ كەلەسى جەكپە-جەگى كولۋمبيالىق ۆالەنسيا ۆيكتوريا ينگريت لورەنامەن وتەدى.
“نە ىستەپ جۇرسىڭدەر شۇبىرىپ ءبارىڭ؟..”
ەل سەنگەن سپورتشىلاردىڭ العاشقى جەكپە-جەگىندەگى ساتسىزدىگىن جەلىدە كوپشىلىك سىنعا الۋدا. بەيجىڭ وليمپياداسىنىڭ چەمپيونى، بوكسشى باقىت سارسەكباەۆ بوكسشىلارمەن قوسا، باپكەردى، جاتتىقتىرۋشى كوماندانى سابىرحاننىڭ جەڭىلىسىنەن كەيىن سوگىپ تاستادى:
“جىگىتتەردىڭ فيزيكاسى وتە ناشار! ەكىنشى راۋندتا دەمالىستارى قيىنداپ، ارەڭ ءجۇر رينگتە. ۋدارلارى از. كومبيناتسيا ۋداروۆ ءتىپتى از. 3 مينۋتتا قانشا ۋدار جاۋدىرۋعا بولادى؟! فيزيكاسىمەن اينالىسۋعا ارنايى شاقىرتىلعان كۋبالىق مامان قايدا قاراپ ءجۇر؟ تسەلايا ناۋچنايا گرۋپپا قايدا؟ نەگە ءبىزدىڭ بوكسەرلار دەمى جەتىسپەي ءجۇر؟ ءۇش راۋند اياقتا تۇرا المايدى. نە ىستەپ جۇرسىڭدەر شۇبىرىپ ءبارىڭ؟ ءبىرىنشى بويدان وتە المادى دەگەن نە سۇمدىق؟؟؟
ءبىر سۇراق: ءاربىر بوكسەر ليتسەنزيا العاننان وليمپياداعا دەيىن نەشە بوي وتكىزدى؟ پراكتيكا بار ما؟ مىسالى، مەن جارتى جىلدا 22 بوي وتكىزدىم. باس باپكەرگە ايتاتىن ءسوزىم جوق ءتىپتى،” - دەپ جازدى ول.
بوكستان قازاقستان قۇراماسىنىڭ بۇرىنعى باس باپكەرى تۇرسىنعالي ەدىلوۆ (ونىڭ باسشىلىعىمەن بوكسشىلارىمىز سيدنەي وليمپياداسىندا تاريحتاعى ەڭ ۇزدىك ناتيجەگە قول جەتكىزگەن ەدى) سابىرحاننىڭ سەنساتسيالىق جەڭىلىسكە ۇشىراۋىنىڭ سەبەپتەرىن ساراپتاپ بەردى.
“يسپاندىق وتە جاقسى جەكپە-جەك وتكىزدى. ول ءوزىنىڭ بويىنىڭ ارتىقشىلىعىن پايدالانىپ، جاقسى قوزعالىپ، ماحمۇدقا بىرنەشە رەت كۇشتى سوققى بەردى. سابىرحاننىڭ جەكپە-جەككە جوسپارى بولماعان سياقتى. نۇربەك ورالباي سياقتى سىرتقا شىعىپ، قارسىلاسىن كەسپەك بولدى. بىراق نۇربەكتىڭ جولى بولدى، ول تەحنيكامەن جەكپە-جەككە شىقپاعانىمەن، كيلجەس تەحنيكالى، ويىنشى. ەڭ سوراقىسى مەن سابىرحانداعى شايقاستىڭ كەلبەتىن كورمەدىم. بۇرىن ول قۋلىقپەن قارسىلاستارىن جۇلىپ الاتىن، الدايتىن. مۇندا ول تەك ءوز كۇشىنە سۇيەندى. بىراق بۇل دا جەتكىلىكسىز بولدى! ءۇشىنشى راۋندتا بارىپ شابۋ كەرەك ەكەنى بارىنە تۇسىنىكتى بولعاندا، ول مۇنى ىستەي المادى. مۇلدە كۇش بولمادى،” - دەدى ول.
ال سپورت ءجۋرناليسى لەونيد يۋرەۆ بۇگىنگى بوكسشىلاردىڭ ارەكەتىنە تومەندەگىدەي باعا بەردى:
«ماحمۇت سابىرحان وليمپيادالىق سالماققا 13 ايدان ءسال استام ۋاقىت بۇرىن كوتەرىلدى. بۇل ءتىپتى قارسى شابۋىلعا شىققان يسپاندىقتى جەڭۋگە دە جەتپەيدى. نەلىكتەن ول 54 كەلىدەن ەرتەرەك كەتپەدى؟ مەنىڭ ويىمشا، بۇنىڭ جاۋابى قاراپايىم: الەم چەمپيوناتىنداعى ءساندى پرەميۋمدار ءۇشىن. ال ىشكى سەزىمدەرى - سالماق قوسۋ وتە وڭاي دەگەن بولار. ول ۇلكەن قاتە. ءبىزدىڭ بوكستا ءبارى جاقسى ما؟ ولاي بولسا، مىرزاعالي ايتجانوۆتى تاعى ءجۇز جىلعا ۇلتتىق قۇرامادا قالدىرايىق. سوسىن ءبىز كەم دەگەندە ءبىر وليمپيادا قولاسىن قاناعات تۇتارمىز»، - دەپ جازدى يۋرەۆ سارسەنبى كۇنى ءوزىنىڭ Telegram-كانالىندا.
كەشەگى ايبەك ورالباي مەن مۇحامەدسابىر بازاربايدىڭ جەڭىلىسىنە قالىڭ جۇرت تورەشىلەردى كىنالاۋدا. ء“ادىل باعا بەرمەدى”، “ەندى ەشكىمنەن ءۇمىت كۇتىپ كەرەك ەمەس” دەپ قازاق قوعامىنىڭ ساعى سىندى. ال اتتاسىنىڭ جەڭىلىسىنە كۇيىنگەن سپورت ءجۋرناليسى ايبەك قابىلشا باپكەر دۇرىس باعىت-باعدار بەرمەدى دەيدى:
“قازىر عانا ايبەك ورالبايدىڭ جەكپە-جەگىن جۇرگىزىپ شىقتىم. وكىنىشتى. ءدال وسى جەكپە-جەكتەگى جەڭىلىستە مىرزاعالي ايتجانوۆ كىنالىدەي كورىندى. ايبەك ءبىرىنشى راۋندتا قارسىلاستى بىت-شىت قىلىپ جەڭدى. ءوزىنىڭ جەڭىسكە دەگەن قۇشتارلىعىمەن، مىنەزىمەن قارسىلاسىن تاپتاپ تاستادى. بولدى عوي، وسى تاكتيكانى جالعاستىرا بەرۋ كەرەك ەدى. ارقاسىنان قاعىپ، “ەركەكسىڭ، جارايسىڭ، العان بەتىڭنەن تايما!” دەۋدىڭ ورنىنا “قورعان، ابايلا، ساق بول” دەۋدىڭ كەرەگى جوق ەدى. “العاشقى راۋندتا ءتورت تورەشى سەنى قولدادى، كەلەسىسىندە دە وسىلاي جۇدىرىقتاس. وسى بەتىڭنەن تايماشى. وسى راۋندتى الساڭ، كەلەسى كەزەڭگە ءوتىپ تۇرسىڭ عوي” دەگەن قولداۋ ءبىلدىرۋ كەرەك ەدى. جاس بۋىننىڭ جالىنىن وسىلاي سوندىرەمىز عوي” دەپ كۇرسىندى ول.
دينا ليتپين
“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
