ەكونوميكانىڭ دامۋىنا ىرگەلى عىلىم مەن قولدانبالى عىلىمنىڭ قايسىسىنىڭ ۇلەسى باسىم. بۇل سۇراققا عىلىم دوكتورى، نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اسسيستەنت پروفەسسورى، ۇعا اكادەميگى ءارى ازيا قۇرلىعى بويىنشا The Ferran Sunyer i Balaguer Prize حالىقارالىق سىيلىعىنىڭ يەگەرى دوربەتحان سۇراعان جاۋاپ بەردى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
«ارينە قولدانبالى عىلىم ەكونوميكاعا ۇلكەن كومەك، قارجى اكەلەتىن سالا. شىن مانىسىندە تەحنولوگيا اكەلەدى. جالپى ۋاقىت بويىنشا قارايتىن بولساق ىرگەلى عىلىمنىڭ ۇلتقا، مەملەكەتكە، ەلگە جانە الەمدىك دەڭگەيدە اكەلەتىن پايداسى قولدانبالى عىلىمنان كەم ەمەس. مىسال رەتىندە بىزدە نەگىزگى تالاپ عىلىمعا، ۇكىمەتكە بولسىن. ال ول تالاپتى كىم قويادى، حالىق قويادى. ءبىز قاراپايىم حالىق رەتىندە قالتا تەلەفونىن، تەلەديدارلاردى، قىمبات ماشينالاردى جانە كۇندەلىكتى كوز الدىمىزدا قولداناتىن تەحنولوگيالاردى كورەمىز. قاراپايىم ادامداردىڭ تالابى مىنانداي، «مۇنىڭ بارلىعى شەتەلدە جاسالعان، ءبىزدىڭ عالىمدارىمىز قانداي جاڭالىق اشتى» دەگەن سۇراق قويادى. بىراق ونداي تەحنولوگيالىق جەتىستىكتەرگە عالىمداردىڭ قاتىسى جوق ەكەنىن قاراپايىم حالىق تۇسىنە بەرمەيدى. وسىدان «ىرگەلى عىلىم نە ءۇشىن قاجەت» دەگەن سۇراق تۋىندايدى. جاڭالىقتار اشىلىپ جاتىر، بىراق ول ءسىزدىڭ توڭازىتقىشىڭىزعا تاماق سالىپ بەرمەيدى. سىزگە بىردەن ساپالى، جاقسى ماشينا جاساپ بەرمەيدى.
جالپى عىلىمنىڭ جالعىز ماقساتى بار، ول – جاڭادان تانىم قالىپتاستىرۋ، ءبىلىم جاساۋ. مىسالى، ىرگەلى عىلىمدى تاريح عىلىمىندا قاراستىرايىق. مىسالى تاريح عىلىمى ءبىز قانشا دانا، كەرەمەت باتىر بولعانىمىزدى ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن كەرەك ەمەس. تاريح عىلىمىنڭ قاراپايىم ماقساتى بار، ول – وتكەندى ءبىلۋ. ال ونى قولداناسىز با، جوق پا ول عالىمنىڭ شارۋاسى ەمەس، ونى ءار ادام شەشەدى. ىرگەلى عىلىم دەگەنىمىز جوعارى ءبىلىمنىڭ تىرەگى. حالىققا تۇسىنىكتىرەك ەتىپ جەتكىزەتىن ءبىر ءسوز بار. حايپ بولىپ كەتتى عوي. ءبىز «جاساندى ينتەللەكت» دەپ جاتامىز. ال جاساندى ينتەللەكتىنى جاساۋ ءۇشىن ساۋاتتى، ينتەللەكتىسى جوعارى جاستارىمىز قاجەت. ول ءۇشىن ولاردى وقىتۋىمىز كەرەك. ال ولاردى وقىتۋ ءۇشىن قاراپايىم ماتەماتيكا مۇعالىمى كەرەك. ول مۇعالىمدەر الەمدىك دەڭگەيدە عىلىممەن اينالىسىپ جۇرگەن بولۋى قاجەت. عىلىمدا قورمادا دەگەن ءسوز بار. قازىرگى تاڭدا عىلىممەن اينالىسىپ جۇرگەن ادام جوعارى دەڭگەيدە ساپالى ءبىلىم بەرە الادى. سولاي ماتەماتيكانى الاتىن بولساق، ينجەنەرلەردى، جاساندى ينتەللەكتپەن اينالىساتىن جاستاردى دايىنداۋ ءۇشىن ماتەماتيكانىڭ نەگىزدەرىن بەرۋ كەرەك. جاساندى ينتەللەكتىمەن اينالىسۋ ءۇشىن تىزىمدەر بارشىلىق، ءبىز سول تىزىمدەر بويىنشا زاماناۋي تالاپتارعا ساي ساباق بەرىپ، ينتەللەكتۋالدىق پوتەنتسيالدى جوعارى دەڭگەيدە جوعارى ۇستاۋىمىز قاجەت»، – دەيدى جاس عالىم.
