كەشە، 2024 جىلدىڭ 14 ماۋسىمىندا 82 جاسقا قاراعان شاعىندا مۇرات اۋەزوۆ باقيعا وزدى. ول 80 جاسقا تولعان كەزىندە قايراتكەردى تىكەلەي دە، جەلىدە دە قۇتتىقتاپ، كوپشىلىك ءوزىنىڭ ىقىلاسىن بىلدىرگەن. ەستەلىك، ەسسەلەر جازىلعان. بۇگىن دە جازىلىپ، جاريالانىپ جاتقاندارى بار. سونداي جازبالاردىڭ ءبىرىن قىسقارعان نۇسقادا جاريالاعاندى ءجون كوردىك. اۆتور ايتقانداي، قايراتكەردىڭ "جاس تۇلپار" ۇيىمى كەزەڭىندەگى بەلسەندىلىگى ءالى كۇنگە جەكە زەرتتەلمەي كەلەدى.
مۇرات مۇحتارۇلى اۋەز - حح-عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنداعى ۇلتتىق "جاس تۇلپار" قوزعالىسىنىڭ باسكەرى عوي. بۇل قوزعالىس ەلگە ۇلكەن ءدۇمپۋ اكەلدى. ساياساتتان گورى رۋحاني-مادەني سالالاردا جاپپاي سەرپىلىس تۋعىزۋعا سەپتىك ەتكەن قوزعالىس. قازاق حالقى ءوز جەرىندە ۇلت ەكەنىن سەزىنىپ، ءوز تاعدىرىن ءوزى قولعا الۋعا بەكىنگەن ءسات، وسى "جاس تۇلپاردان" باستالدى. بۇنى ءالى كۇنگە ساياساتتانۋشىلار،تاريحشىلار رەسمي-عىلىمي تۇردە جازباي، زەرتتەمەي، باعالاماي وتىر.
بۇل قوزعالىس قىزىل يمپەريانىڭ 2-الەمدىك سوعىستان كەيىنگى قازاقتى كەزەكتى وتارلاۋىنا دەگەن قارسى ىشكى بۇلقىنىس بولاتىن.
«جاس تۇلپاردان» كەيىن "دوس-مۇقاساندار", "گۇلدەر" سىقىلدى ونەرپاز توپتار تۋدى، جاستاردى ءدۇر سىلكىندىردى، ودان ءارى اقىن-جازۋشىلار تۇلەدى. ۇلتتىڭ رۋحى سامساپ شىعا كەلدى. اسىرەسە، بۇل سەرپىلىستىڭ رۋحاني شىڭى ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ "از ي يا" كىتابى. بۇل ەندى قىزىل يمپەرياعا رۋحاني تۇردە ء"بىز ەندى بۇدان ءارى وتار بولۋدان باس تارتامىز!" تۇرعىدان بەرىلگەن جاۋاپ ەدى.
1989 جىلى قۇرىلعان "نەۆادا-سەمەي" انتيادەرولىق قوزعالىسىن ولجەكەڭ باسقارىپ، وعان ورىنباسارلىق ەتكەن مۇرات مۇحتارۇلىنىڭ تاندەمى جاقسى ەدى. سول جىلى مامىر ايىندا الماتىدا ۇلكەن جيىن بولىپ، ارتى سەمەيگە، قاراۋىلعا ونداعان اۆتوبۋستارمەن بارعان جاستاردىڭ ىشىندە بولدىق.
سوندا كوپ باستامانى مۇرات اعامىزبەن شەشىپ ەدىك. ىلعي 28-30-داعى جاستار سەمەيدە، ولجاس اعامىزبەن كەزدەسۋدى شەشكەنبىز. سودان سول ويدى مۇرات اعامىزعا ايتىپ ەدىك، ول كىسى ونى 1 ساعاتتىڭ ىشىندە شەشىپ، ەكەۋى قوناقۇيدەگى كەڭ بولمەدە ونشاقتى جىگىتتى قابىلداپ، ساعاتتان استام اڭگىمەلەسكەنىمىز بار. كەيىن سول جىگىتتەر بۇدان رۋحتانىپ، ءوز وڭىرلەرىمىزدە قوزعالىس قۇرىپ كەتتىك - مەن اقتوبەدە "جەم" انتيادرولىق قوزعالىسىن، ءاليحان بايمەن "ۇلىتاۋ" قوزعالىسىن قۇردى، باسقا دا جىگىتتەر ءدۇر ەتە ءتۇستى. كەيىن ءبارىمىز دە ەلدىڭ ازاتتىعىنا كىرىسىپ كەتتىك. مۇرات اعامىزدىڭ ىسكە دەگەندە شىعارماشىل ادامعا ءتان ىرعالماي-جىرعالماي-اق كىرىسىپ كەتەتىن ءابجىل مىنەزى بارىن، ءدال ءارى تاپ باساتىنىن سوندا كورگەم. كەيىن ول اۆتوريتاريزمگە قارسى تۇرعان ەڭ العاشقى وپپوزيتسيانى باسقاردى - "ازامات" پارتياسىن قۇردى! وسىنىڭ ءبارى اعا ۇرپاق تاراپىنان تاريحتاعى بوسالقى دۇنيەنى تولتىراتىن قايراتكەرلىكتەر!
«جاس تۇلپاردىڭ» باسىندا تۇرعان مۇرات مۇحتارۇلى اۋەزدىڭ ءومىرى وسىنداي ۇلتتىق سەرپىلىسكە تولى، فينالى - ازاتتىق، ارينە!
Serik Ergali
