تەمىردەي ءتارتىپتى ءسۇيتىن، ءوزى ەرىنبەي ەڭبەك ەتەتىن، تاپسىرمانىڭ ورىندالۋىن قاتاڭ تالاپ ەتەتىن باسشى جۇرتتىڭ بارىنە بىردەي ۇناي بەرمەسى ايان. سول ءبىر جىلدارى جاريالىلىق دەگەن جەلەكپە ناۋقان باستالىپ، باسىنى ۇجىمنىڭ ءوزى سايلايتىن، جۇمىسىنىڭ باعاسىن ارىپتەستەرى بەرەتىن بولعاندا ماقتاۋلى مىنەزدەمە الا الماي ەرجۇمان وتەشۇلىنىڭ ەڭسەسى ءبىراز تۇسەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە 1979 جىلدان باستاپ رەسپۋبليكالىق «لەنينشىل جاس» گازەتىندە رەداكتوردىڭ ورىنباسارى بولعان ەرجۇمان سمايىل 1987 جىلى «سوتسياليستىك قازاقستان» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنا قايتىپ ورالادى.
ەندىگىدە اتقاراتىن قىزمەتى – پارتيا تۇرمىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى. بۇل كەزدە باسشى كادرلار وزىنە رەزەرۆ دايارلاۋى كەرەك دەگەن تاعى ءبىر باستاما شاڭ بەرگەن بولاتىن. ءار باسشى وزىنە 3 ادامدنان ءىزباسار ازىرلەپ، ولاردىڭ باس-باسىنا مىنەزدەمە بەرىپ، ونى ورتالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ بيۋروسىنا بەكىتىپ الۋعا ءتيىس بولدى. سونىڭ كەزەگى سارباس اقتاەۆقا كەلگەندە ول باسىلىم باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رەتىندە ساۋىتبەك ءابدراحمانوۆ، ەرجۇمان سمايىل جانە قادىر الىمقۇلوۆتى تاڭداپ، سولاردىڭ مىنەزدەمەسىن بيۋرودا بەكىتتىردى. كوپ ۇزاماي، ەرجۇمان سمايىل باس رەداكتوردىڭ يدەولوگيا جونىندەگى ورىنباسارى بولدى.
شيرەك عاسىرعا تاياعان ءومىرىن وسى گازەتكە ارنادى. كەلگەن جىلىنان باستاپ 20 جىل بويى گازەتتە ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، رەداكتوردىڭ ورىنباسارى سياقتى قىزمەتتەردە بولدى. باس باسىلىمنىڭ ۇجىمىن اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستاپ، گازەتتىڭ مەرەيىن اسىرىپ، مارتەبەسىن كوتەرۋگە جان اياماي اتسالىستى. اراسىندا ءبىر جارىم جىلداي ءبىرىنشى باسشى دا بولدى. 1998 جىلى باس رەداكتور بولىپ تاعايىندالدى. 2003-2004 جىلدارى بولسا «ەگەمەن قازاقستان» رەسپۋبليكالىق گازەتى» اكتسيونەرلىك قوعامى پرەزيدەنتى، كەيىننەن ۆيتسە-پرەزيدەنتى بولدى.
ەگەمەن قازاقستان 1919 جىلى 17 جەلتوقساندا ورىنبوردا شىققان «ۇشقىن» دەپ اتالاتىن گازەتتەن باستاۋ الادى. جىلداردىڭ جەلەۋىمەن گازەتتىڭ اتاۋى دا بىرنەشە رەت وزگەرىسكە ۇشىرادى. 1920 جىلدان 1937 جىلعا دەيىن «ەڭبەك تۋى»، «ەڭبەكشى قازاق»، «ەڭبەكشىل قازاق»، «سوتسيالدى قازاقستان»، «سوتسياليستىك قازاقستان» دەگەن ءتۇرلى اتاۋلارمەن قۇبىلسا دا، گازەتتىڭ باستى ءمانى مەن ماعىناسى، ماقساتى ەش وزگەرمەدى. سوڭعى اتاۋىمەن بۇل گازەت 54 جىل بويى حالىققا حابار تاراتۋمەن بولدى [7].
ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىك الۋىنا بىرنەشە قادام قالعاندا، 1991 جىلى ماۋسىمدا گازەتتىڭ اتى «ەگەمەندى قازاقستان» دەپ وزگەرتىلدى. بۇل وزگەرىس كەزەڭىندە گازەتتىڭ باس رەداكتورى جازۋشى، بەلگىلى پۋبليتسيست شەرحان مۇرتازا بولدى. كەيىننەن لينگۆيستەردىڭ جانە ءابىش كەكىلباەۆتىڭ ۇسىنۋىمەن «ەگەمەن قازاقستان» بولىپ وزگەردى.
تاۋەلسىزدىك العانعا دەيىن دە، كەيىن دە بۇل قارا شاڭىراق كوپتەگەن اتاقتى تۇلعالاردىڭ ءبىرىنشى ءۇيى بولدى. بۇرىنعى تاريحىنا كوز سالساق تا، سماعۇل سادۋاقاسوۆ، بەيىمبەت مايلين، مۇحتار اۋەزوۆ، جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ، وراز جاندوسوۆ، تۇرار رىسقۇلوۆ ءتارىزدى تەكتى تۇلعالار قىزمەت ەتكەن، شىعارمالارىن جاريالاپ، ويلارىن بولىسكەن باسپانىڭ قوعام ومىرىندەگى ۇلكەن ءرولىن بايقاي الامىز. كەيىنگى ۇرپاقتىڭ اراسىنان گازەت باسشىلىعىندا نۇرلان ورازالين، بالعابەك قىدىربەكۇلى، ساپار بايجانوۆ، ساۋىتبەك ءابدىراحمانوۆ سياقتى الىپ تۇلعالار بولدى.
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى – قازاقستانداعى ەڭ ءىرى جانە بەدەلدى گازەتتەردىڭ ءبىرى. ول 1919 جىلى قۇرىلىپ، قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ رەسمي باسىلىمى بولدى.
ەلىمىزدىڭ باس گازەتىندە ءتۇرلى تاقىرىپتاردا، سونىڭ ىشىندە ساياسات، ەكونوميكا، مادەنيەت، قوعام جانە ءومىردىڭ باسقا دا سالالارىنداعى جاڭالىقتار، ساراپتامالىق ماقالالار، تۇسىنىكتەمەلەر، سۇحباتتار جانە باسقا دا ماتەريالدار جاريالانادى. گازەت ەل ىشىندە دە، شەتەلدە دە كوپ وقىلادى.
گازەت قازاق تىلىندە شىعادى، بىراق ورىس تىلىندەگى نۇسقاسى دا بار. كوپتەگەن ءىرى گازەتتەر سياقتى بۇل گازەت تە ەلىمىزدىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىندە ماڭىزدى ءرول اتقارىپ، ازاماتتار مەن وقىرمانداردىڭ الۋان ءتۇرلى اقپاراتتارعا قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتەدى. سونىمەن قاتار، ول ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ جانە قوعامدىق پىكىردى قالىپتاستىرۋ الاڭى قىزمەتىن اتقارادى.
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى قازاق اقپارات كەڭىستىگىندە بەدەلدى باسىلىم رەتىندە تانىلادى. گازەتتىڭ ماتەريالدارى مەن پىكىرلەرى قوعام ءۇشىن ماڭىزدى اقپارات كوزدەرى جانە قوعامدىق ديالوگتىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرى بولىپ سانالادى.
ەلىمىزدىڭ باس گازەتىندە شەراعانىڭ مەكتەبىندە، قازاقتىڭ ءومىرى، قوعامنىڭ شىندىعى مەن ادىلدىگى ءۇشىن كۇرەسكەن ازاماتتاردىڭ ورتاسىندا قىزمەت ەتكەن ەرجۇمان وتەشۇلى تۋرا مىنەزدى، ەڭبەكقور، تاباندى ازامات بولدى. سول ءۇشىن دە قازىرگى جاس بۋىن جۋرناليستەرى عانا ەمەس، ءوزىنىڭ زامانداستارى دا سىيلاستىقپەن «ەر-اعا» دەپ اتاعان.
ەگەمەن قازاقستانداعى جۋرناليستەرگە دەمەۋ، قولداۋ بولعان باس رەداكتور شەرحان مۇرتازادان قازاق ءباسپاسوزى مەن جۋرناليستيكاسىنىڭ ماقساتتارىنا جەتەتىن جولدا ءوزىنىڭ ونەر-ءبىلىمىن سارپ ەتكەن، بار ىنتا-جىگەرىمەن تەرىن توككەن تۇلعالار تۋرالى سۇراعاندا شەراعانىڭ ەرجۇمان سمايىلدى اتاعانى دا بەكەر ەمەس. ەڭبەكشىل مىنەزىن، شىن ەڭبەكتى قادىرلەي بىلەتىن قاسيەتىن ايتىپ، ەر-اعاعا «ەڭبەكتىڭ ەرى» دەگەن اتاق بەرگەنى رەداكتسيانىڭ اۋىر جۇگىن ارقالاعان ورىنباسارىنا دەگەن ەرەكشە قۇرمەتىن اڭعارتادى.
رەداكتسيانىڭ جالپى باسشىلىعى شەرحان مۇرتازادا بولعانىمەن، بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ۇيلەستىرۋ، تىلشىلەردى جۇمىلدىرۋ، گازەت جوسپارلانىپ، جارىققا شىققانعا دەيىنگى بارلىق قارا جۇمىستى اتقارۋ ەرجۇمان وتەشۇلىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىندە بولدى. باسشىعا قوسشىنىڭ ساي كەلۋى دە ءبىر باقىت. رەداكتسيادا وتەتىن لەزدەمەدە ەرجۇمان سمايىل ۇنەمى تىڭ تاپسىرما، يدەيا، وي بەرىپ وتىردى. تىلشىلەردى ءبىر اۋىز سوزبەن قاناتتاندىرىپ، جىگەرىن جانىدى. ارقاسىندا ەكى الىپ تۇرعانىن بىلگەن تىلشىلەر دە ەشتەڭەدەن ايانبادى. سونىڭ ارقاسىندا شەرحان مۇرتازا باسقارعان تۇستا «ەگەمەن قازاقستان» باسىلىمى ەل گازەتىنە اينالدى.
باس رەداكتور بولىپ كىم كەلسە دە، ەر-اعا ءوزىنىڭ ورىنباسارلىق قىزمەتىن ءمىنسىز اتقارىپ، جوعارى دەڭگەيدى ورىندادى. رەداكتسيانىڭ ابىرويىنا، بەدەلىنە سەلكەۋ تۇسىرمەدى، ەشقاشان الاسارتپادى. رەداكتور ورىنباسارى دەگەن اتاۋى بولماسا، بار جۇمىسقا باس-كوز بولعان، ءتۇننىڭ ءبىر ۋاقىتىنا دەيىن سوزىلاتىن گازەتتىڭ قارا جۇمىسىنا دا، باسىلىمنىڭ مازمۇنىنا جاۋاپتى، رەداكتسيا ۇجىمىنىڭ شىعارماشىلىق الەۋەتىنە، ۇجىمدىق كوڭىل-كۇيگە نەگىز بولعان، قىزمەتتەستەرىنىڭ ۇستازى مەن ارقا سۇيەرى بولدى.
ءابىش كەكىلبايۇلىنان «ەگەمەننىڭ لوكوموتيۆى» دەگەن اتاۋ العان ەرجۇمان سمايىل كۇنى-ءتۇنى ۇيقى كورمەي ەڭبەك ەتىپ، شارشاۋدى بىلمەي، قانشا جىل وتسە دە ءبىر قالپىنان تايمادى. كوبىرەك رەداكتورلىق قىزمەتىنە دەن قويعان پۋبليتسيست از جازسا دا، وقىرماننىڭ كوكەيىنە جەتىپ، جۇرەگىنەن ورىن الاتىن ماقالالار جازدى. ساياساتتانۋشى بولسا دا، ساياساتكەر بولسا دا، ويعا العانىمەن وي تالاستىرىپ، ساياسي تاقىرىپتارعا، ءالى ەشكىم جازا قويماعان تاقىرىپتارعا بايلانىستى قالام تەربەدى. مەملەكەت پەن ۇلتتىڭ مۇددەسى جايىندا، الەۋمەتتىك-قوعامدىق ماڭىزى بار تاقىرىپتاردان دا الشاق بولعان جوق.
25 جىل بويى باس گازەتتىڭ اتاق-ابىرويى ءۇشىن باسپا جولىنىڭ ىستىعى مەن سۋىعىن كەشكەن، ءوزى عانا ەمەس، وزگەنى دە سولاي تاربيەلەگەن، ەڭبەكقورلىققا باۋلىعان، جاس بۋىن جۋرناليستەرىنىڭ كاسىبي جۋرناليست رەتىندە شىڭدالۋىنا قولداۋ كورسەتكەن، دەمەگەن ەرجۇمان وتەشۇلى سياقتى الىپ تۇلعالار كەمدە-كەم.
رەداكتسيادا قىزمەت اتقارعان ۋاقىتىندا جوعارىدان كەلگەن كوپ تاپسىرمانىڭ ىشىنەن كوڭىلگە قوىنمدىسىن ىرىكتەپ الىپ، قوشىنا كەلمەيتىنىن ىسىرىپ وتىرعان. ادىلەتسىزدىككە جانى قاس، ۇستەمدىككە كونە سالمايتىن، ءوزى كەلىسپەگەن زاتتاردى ەش قابىلدامايتىن ادام بولدى.
ەرجۇمان وتەشۇلىنىڭ كەزىندە رەداكتسيادا قىزمەتتە بولعان جۋرناليستەر ونىمەن قىزمەتتەس بولىپ جۇمىس ىستەۋدىڭ قانشالىقتى جەڭىل بولعانىن ايتادى. ول كىسى ەشقاشان بىرەۋگە داۋىس كوتەرىپ، قاتتى داۋىسپەن سويلەمەگەن. قانداي ءىس بولسا دا اقىلمەن شەشتى. قيىن-قىستاۋ شاقتاردا جاس بۋىنعا اقىل-كەڭەس بەرىپ، باستاعان ءاربىر ىستەرىندە قولداۋ بولدى. ەر-اعامەن 6 جىل بىرگە جۇمىس ىستەگەن داستان كەنجالين رەداكتوردىڭ بىرەۋگە سوگىس جاريالاپ، تۇسىنىكتەمە جازدىرىپ، ءتىپتى ەسكەرتۋ جاساعانىن دا كورمەگەن [8]. ادامداردى ءبولىپ جارماي، بارىنە بىردەي قارادى، اسىرەسە جاستاردىڭ شىعارماشىلىعىنا ءمان بەرىپ، ەرەكشە ءبىر قامقورلىق كورسەتتى. مىنەزىنىڭ جۇمساقتىعىمەن قاتار، جۇمىسقا قاتىستى تالاپشىل بولدى. بىراق وسى تالاپشىلدىعىنىڭ ارقاسىندا «ەگەمەن قازاقستان» باسىلىمىنا جۇمىسقا كەلگەن بارلىق جۋرناليستەر شىڭدالىپ، باسپادا ءوز ورىنىن تاپتى.
جۇمىسقا كەلگەندە قاتال رەداكتوردىڭ جۋرناليستىك ارىنىنا شىداعان جۋرناليستەر رەداكتسيادا قالىپ، شىداماعاندارى قىزمەتتەن باس تارتاتىن. سەبەبى ول ماسەلە گازەت جۇمىسىنا قاتىستى بولعاندا اسا تالاپشىل بولدى. اۋىردىڭ ۇستىمەن، جەڭىلدىڭ استىمەن ءجۇرۋدى دۇرىس كورەتىن جۋرناليستەردى جاقتىرمايتىن. ارقاشان ۇلتىمىزدىڭ قامى مەن مەملەكەتىمىزدىڭ مۇددەسى ءۇشىن بىلەك سىبانا ەڭبەك ەتكەن ازامات. جاس جۋرناليستەردىڭ كوبىسى ونىڭ جۇمىس قارقىنىنا ىلەسە الماي قالىپ جاتاتىن.
ەرجۇمان وتەشۇلى تۇنىمەن ۇيىقتاماي، رەداكتسيا جۇمىسىمەن اينالىسسا دا، كەلەسى كۇنى ۋاقىتىمەن جۇمىسقا كەلىپ، شارۋالارىن جالعاستىراتىن. قازاقستانداعى ەڭ اتاقتى 8 باسىلىمنىڭ باس رەداكتورلارىنىڭ ورىنباسارى بولىپ جۇمىس ىستەدى. «سوتسياليستىك قازاقستان» گازەتىنىڭ باسشىسى ساپار بايجانوۆ بولعاندا قاتارداعى جۋرناليست، ك.دۇيسەەۆ ۋاقىتىندا پارتيانىڭ ءومىرى، ناسيحات بولىمدەرىندە مەڭگەرۋشى بولدى. ەگەمەن قازاقستاندا دا كوپتەگەن ۇلى ازاماتتاردىڭ قاراماعىندا جۇمىس ىستەپ، كەيىننەن باس رەداكتور بولىپ 33 جىل قىزمەت اتقاردى. الدىڭعى بۋىننان ادالدىقتى، باسقالارعا قيانات ەتپەۋدى، قول استىنداعى قىزمەتكەرلەرگە وزىمەن تەڭ دارەجەدە قاراۋدى، جۇمىس بارىسىنداعى ءار كۇننەن، كەزدەسۋ مەن ساپاردان، ءار ورىن العان وقيعادان وي قورىتۋدى ۇيرەندى. باسشىلىقتان بەرىلگەن تاپرسىمانى، جەتكىزىلگەن ويدى دامىتۋدى، الدىن-الا ەرتەڭگە جوسپار جاساۋ ارقىلى جۇمىس ىستەۋدى، ءومىردىڭ ارقاشان وزگەرىپ تۇراتىنىن كوڭىلىنە ءتۇيدى. ءوزى ايتقانداي، ورىنباسار بولۋداعى ەڭ ماڭىزدىسى باسشىنىڭ ورنىن باسۋدى كوزدەمەۋ، ءوزىڭنىڭ ورىنداۋشىلىق قابىلەتىڭدى كورسەتۋ، باسقالارعا دا وسى قابىلەتتى ءسىڭىرۋ دەپ ۇقتى. پۋبليتسيست ءوزى بىرگە جۇمىس ىستەگەن باس رەداكتورلاردان قانشالىقتى ءتالىم السا، كەيىنگى بۋىن جۋرناليستەرى دە ودان سونشالىقتى ۇلگى الدى. ول كىسىدەن تاباندىلىق پەن تياناقتىلىقتى، سوزىندە تۇرۋدى، پرينتسيپ ۇستانۋدى، ەڭبەكقورلىقتى ۇيرەندى. ەرجۇمان اعانى ۇستاز رەتىندە كورەتىن مىڭداعان جۋرناليست بار، ولاردىڭ بارلىعى ءپۋبليتسستتى قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ قارا نارى دەپ ەسەپتەيدى.
ەرجۇمان وتەشۇلى جاستاردى ەلىمىزدەگى شىعارماشىلىقتىڭ زيالىلاردىڭ ءبىر وكىلى، ۇلتتىق يدەولوگيا ءۇشىن كۇرەسكەن جاۋىنگەر جانە ۇلتتىق ويلاۋدى جەتكىزۋشى، ادىلەتتى تۇلعالار ەتىپ تاربيەلەۋگە كۇش سالدى. رەداكتسياعا كەلگەن جانە گازەت تىسىنداعى كوپتەگەن جاستىڭ الەۋمەتتىك الەۋەتىن كوتەردى، ساياسات جانە مادەنيەتتەگى ءورىسىن كەڭەيتتى.
ءوزى قاراماعىندا جۇمىس ىستەگەن باس رەداكتورلاردىڭ ءبارىنىڭ كوڭىلىنەن شىققان ەر-اعانى ءابىش كەكىلبايۇلى ەڭبەك داستانى، رەداكتورعا قاراعاندا الدەقايدا شاپشاڭ، شيراق قيمىلدايتىن تياناقتى قايراتكەر رەتىندە سيپاتتاعان.
ەرجۇمان سمايىل مەملەكەتتىك باسپاسوزدىك دامۋىنا ۇلەسىن قوسىپ قانا قويماي، گازەتتە، ۇلتتىق جۋرناليستيكانى دامىتۋدا قابىلەتتى، تالاپتى، قالامى جۇيرىك جاس جۋرناليستەردى شىڭداپ، ولاردى كاسىبي دايارلاۋعا ءوزىنىڭ ۇلكەن اكادەميكالىق ۇلەسىن قوستى. جۋرناليستيكا فاكۋلتەتتەرىنىڭ تۇلەكتەرى ەرجۇمان وتەشۇلىنىڭ مەكتەبىنە قۇشتار بولسا، ەر-اعانىڭ ءوزى جازۋعا قابىلەتى بار، ويى مەن قيالى ۇشقىر، تۇسىنىگى تەرەڭ، بىلىمگە ۇمتىلعان جاستاردى ستۋدەنت كەزدەرىنەن ويىنا ءتۇرتىپ الىپ، تاڭداپ قوياتىن. كەيىن وسى تۇلەكتەردى رەداكتسياعا جۇمىسقا الىپ، شىڭداپ، مەكتەبىنىڭ تۇلەگى ەتەتىن.
ەگەمەن قازاقستاندا جۇرگەندە ەر-اعا قاتارىنان وزىپ شىعىپ، كورىنىپ جۇرگەن جاس جۋرناليستەردى ءوزىنىڭ داپتەرىنە جازىپ قوياتىنى تۋرالى اڭگىمەلەر دە بولعان. مۇنى ەستىگەن ستۋدەنتتەر بار ىنتا-جىگەرىن سالىپ تۇرىپ ماقالا جازدى. سول كەزدەگى رەداكتور ورىنباسارى تالاپتىلاردىڭ اراسىنان ىرىكتەپ العان تالاي جىگىتتەر مەن قىزداردى رەداكتسياعا جۇمىسقا تارتتى. ەلىمىزدىڭ تالانتتى جاستارى ەرجۇمان وتەشۇلىنىڭ نۇسقاۋىمەن شەرحان مۇرتازانىڭ جانىنا توپتاستى. وسى جاستاردىڭ ىشىندە ەگەمەن قازاقستاننىڭ بەتىندە قالام سەرپىگەن قاينار ولجاي; كەرەكۋدەن كەلىپ باسپادا جاڭا تىنىس العان نۇرتورە ءجۇسىپ; ەرمۇرات باپي، ەركىن قىدىرلار بولدى. ەرجۇمان وتەشۇلى وسى جۋرناليستەردىڭ تالپىنىسى مەن تالانتىن كورىپ، شىعارماشىلىعىنا دەمەۋ بولدى.
ول تاربيەلەگەن جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ تۇلەكتەرى، كوپتەگەن ىنىلەرى مەن قارىنداستارى قازىردە رەسپۋبليكالىق، وبلىستىق باسپالاردىڭ تۇتقاسىن ۇستاعان، حالىقتىڭ اماندىعى جولىندا تەر توككەن ازاماتتار.
جۇزدەگەن شاكىرتتەرىنىڭ اراسىنان جۇلدىزى جانىپ، ءوز سالاسىنىڭ قايتالانباس تۇلعاسى بولعاندارىن ساناپ ءبىتۋ مۇمكىن ەمەس. سولاردىڭ ىشىندە ەر-اعانىڭ ەرەكشە كوڭىلىنە يە بولعان، ءوزى جەكە اتاپ وتكەن وقۋشىلارى بار. «سوتسياليستىك قازاقستانعا» جاس ستۋدەنت بولىپ كەلىپ، بىرنەشە جىلدان كەيىن اعانىڭ وزىنەن سۇحبات العان قاراشاش توقسانباي; جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە اسسيستەنت بولىپ ىستەگەندەگى ستۋدەنتتەرى; «لەنينشىل جاستا» جۇرگەندە ءبىرىنشى كۋرس ستۋدەنتتەرىنەن ءوزى ىرىكتەپ العان نۇرتورە ءجۇسىپ، ەركىن قىدىر، اقىن بايان بەكەتوۆا، زەرتتەۋشى جۋرناليست بەيبىت ساپارالى سياقتى جۋرناليستەر ءپۋبليتسيستىڭ ماقتان تۇتارلارىنا اينالدى.
ەگەمەندەگى جىلدارى ءوزىنىڭ كۋرستاسى، جولداسى ەربول شايمەردەنۇلىنان العان كىتاپتىڭ اۆتورىن دا سولتۇستىك قازاقستاننان رەداكتسياعا جۇمىسقا شاقىردى. وسى جازۋشى جاقسىباي سامرات تا كەيىننەن قالامى ۇشتالعان جۋرناليست بولدى. جازعان ماقالالارىنا قىزىعىپ، سەمەيدەن شاقىرعان ءلايلا تىلەۋباەۆا بولسا جىلدار وتە ەگەمەن قازاقستاننىڭ مىقتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاتارىنان تابىلدى.
وسىنشا شاكىرتتى ىزدەپ تاۋىپ، رەداكتسياعا جەتەكتەپ اكەلدى، ولاردىڭ ىسىلۋىنا، جۋرناليست رەتىندە جەتىلۋىنە جاردەم بەردى. بىراق وسىنداي ۇستازدىق ەڭبەگىن ەشقاشان بۇلداپ، جاقسىعى مەن تالىمگەرلىگىن مىندەت كورمەدى.
ەرجۇمان وتەشۇلى رەداكتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جاعدايىنا دا كوپ كوڭىل ءبولدى. «ءبىزدىڭ قالامنان باسقا قارۋىمىز دا، بايلىعىمىز دا جوق. وزدەرىڭە كەرەك جاعدايدان تارتىنباڭدار. تىڭداماعاندار تابىلىپ جاتسا، مەن ار ساناماي الدىنا بارۋعا دايىنمىن. ال جۋرناليستەرگە كومەك بەرگەندەردىڭ ماقالاسىن گازەتكە جاريالاۋ جاعىنان ىركىلمەڭدەر. تەك ارام جولدان اۋلاق بولىڭدار»،- دەپ، قىزمەتكەرلەرىنە اقىلىن ايتتى [9].
ادامعا دەگەن جۇمساق جۇرەگىنە قاراماستان، جۇمىسقا كەلگەندە جۇمساق مىنەزدى بولا قويعان جوق. تۋرا، جاقسى مىنەزدى ادام بولدى. ىشىنەن تىنىپ، تىمىرسۋ دەگەندى، ادامنىڭ سىرتىنان تون ءپىشىپ، بارى مەن جوعىن سانامالاۋدى بىلمەدى. ىشىندەگى بارلىق ءسوز سىرتىندا بولدى. مىنەز كورسەتۋى دە ءوز ورنىمەن، ءوز كەزەگىمەن بولدى. وسى تۋرا مىنەزگە يە بولعاندىقتان باسقا ادام بالاسىنىڭ ىشىنە سىر جاسىرىپ، ورىنسىز ازىلدەپ، تىلمەن ءتۇرتىپ، ايتارىن كوڭىلدەن شىعارماعانىن، بار الاسىن ىشىندە ساقتاعانىن جاقتىرمادى. باردى بار، جوقتى جوق دەپ ءتۇبى تۇسسە دە تۋرا ايتتى.
ادامداردى ءبىر-بىرىنە جالعاۋ، دانەكەر، ۇيىتقى بولۋدى دا بىلگەن ادام بولدى. اينالاسىنداعى ادامداردىڭ ەشقايسىن كارى-جاس دەپ الالامادى. بۇل قاسيەتى ناعىز ۇلت ۇلىنا، جۇرت ادامىنا ءتان قاسيەت بولدى. جۇرگەن ورتاسىندا الدەكىمگە قاتىستى ءبىر ءسوز قوزعالا قالسا، ادامنىڭ سىرتىنان سويلەمەيتىن قاسيەتىمەن «كىم بىلەدى» دەپ قىسقا قايىراتىن. بىراق ماڭىزدى وقيعالارعا، جايتتارعا بايلانىستى اعىنان جارىلىپ، ءوز كوزقاراسىن تايسالماي، اشىق ايتتى. دۇنيەنىڭ قىزىقتارىنا، بايلىعىنا تاڭىلماعان تۇلعا بولدى، ەڭبەكتەن باسقا ەش نارسەگە كوڭىل اۋدارمادى. مال، بايلىق جايىندا ءسوز قوزعالسا، بۇل ادام ارتىنان قالاتىن دۇنيە ەكەنىن، بۇگىنگى كۇنگە دەگەن شۇكىرشىلىكپەن ءومىر ءسۇرۋ كەرەك ەكەنىن ايتىپ وتىردى. سول ءۇشىن دە ارتىنان ەرگەن جۇزدەگەن شاكىرتتىڭ ەڭبەكتە دە، ومىردە دە تالىمگەرىنە اينالدى.
دينا ليتپين
