ىسقاق ۇلان نۇرگەلدىۇلى 1993 جىلى 12 ماۋسىمدا الماتى وبلىسى، كەگەن اۋدانى، قارابۇلاق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اقىننىڭ ولەڭدەرى "ۇلان", "جاس الاش" گازەتتەرىندە، "جالىن" جۋرنالىندا، "جاستىق - جالىن جىر", "تاۋ مەن وزەن جىرلارى" جيناقتارىندا جارىق كورگەن. ەندەشە نازارلارىڭىزعا قالامگەردىڭ ءبىرشاما تۋىندىلارىن ۇسىنامىز.
ءتۇس
وكىنىشتى-اق، وڭىمدە ەمەس تۇسىمدە،
وتكەن كۇندەر كوڭىلىمدى تۇسىرگەن.
اپام كەلىپ سيپاپ كەتتى شاشىمنان،
اتام ەككەن الما باقتىڭ ىشىندە.
ۋاقىتىڭدى وتكىزەسىڭ تەككە دەپ،
قارايلاماي كەتە باردى وكپەلەپ.
قالباڭ-قۇلباڭ مەن جۇگىرەم سوڭىنان،
جالىنامىن كەتپەشى اپا، كەتپە دەپ.
بۇل كۇندەرى ار الدىندا ايىپ كوپ،
قارسى الدى ما،
كەڭ قۇشاعىن جايىپ كوك.
ەتەگىڭە ۇلگەرمەدىم جارماسىپ،
اق جاۋلىعىڭ ۇشتى كوزدەن عايىپ بوپ.
ال مەن قالدىم، ەلەسىڭدى قۇشاقتاپ،
بالاعىمنان قويعانداي-اق تۇساپ باق.
ءسىز كەتكەندە جاپالاقتاپ قار جاۋدى،
پەيىلىڭىز دەپ ۇعىندىم ءتۇسى اپپاق.
وكىنىشتى-اق، وڭىمدە ەمەس تۇسىمدە،
وتكەن كۇندەر كوڭىلىمدى تۇسىرگەن.
اپام كەلىپ سيپاپ تۇردى شاشىمنان،
اتام ەككەن الما باقتىڭ ىشىندە.
***
ءبىر عۇمىردى باستاماي اياقتادىم،
ءبىر ءىسىمدى تاستادىم، باستادىم دا.
بوس وتكىزگەن ۋاقىتتىڭ اياپ ءبارىن،
ەندى وتىرمىن وي ءمۇجىپ جاس شاعىمدا.
ءبىر سۇلۋدى سۇيمەدىم كەزدەستىرگەن،
قاراڭعىدا كىم ءبىلسىن ءسۇيدىم با الدە؟
تاعدىرىم سول دەگەنگە سەنبەس مۇلدەم،
مەن بەيباققا سول ءتۇنى سىي قىلعان نە؟
ءبىر داستاندى باستادىم، بىتىرمەدىم،
بارلىعىنىڭ باسى بار اياعى جوق.
قايتا قويىپ شىقسام دا ۇتىرلەرىن،
نۇكتەسى جوق ولەڭنىڭ بايانى جوق...
ومار ەمەن، ۇلى ويلار كۇتەتىندەي،
دانەنەم جوق تاۋسىلىپ ىشەتىندەي.
ولمەپپىن عوي، و، تاۋبە نەگە دەسەم،
باستاعان ءبىر تىرلىگىم بىتەتىندەي...
مەنىڭ اكەم جاقسى ادام
مەنىڭ اكەم جاقسى ادام، جوق كۇمانىم،
سەيىلتەيىن كوڭىلدىڭ كوك تۇمانىن.
ەرتە تۇرىپ قاراسام اينا الدىنان،
ءدال اكەمدى كورگەندەي بوپ تۇرامىن.
كىرلەمەگەن اڭقاۋ جان، ەر كوڭىلدى،
كەيدە سىرباز، ازىلقوي، كەيدە مۇڭدى.
جاماندىعىم وزىمنەن، ال قانىمنان،
كوشىرگەنمىن تەك جاقسى جەرلەرىمدى.
وت ويناعان كوزى ونىڭ وتكىر قانداي،
بارلىق ءزىلىن تىرلىكتىڭ بەتكە ۇرعانداي.
مەنى الدەكىم ماقتاسا سەزەم ىشتەي،
اۋماي قاپسىڭ اكەڭنەن دەپ تۇرعانداي.
سۋرەتتەيمىن سىر الىپ، ءتۇرىن كورمەي،
قاتەلىكتىڭ المايسىڭ ءبىرىن جوندەي.
تۇيسىگىممەن تۇسىنەم تىرلىك زاڭىن،
ءبىرىن كورىپ سەزىنەم ءبىرىن كورمەي.
جەلدەي كورمەس تاعدىردىڭ داۋىلدارىن،
سەزەرمىسىڭ جانىمنىڭ اۋىرعانىن.
ارعى ومىردە قالارمىز ديدارلاسىپ
كىم قايتارعان رايىنان تاۋ ۇلدارىن؟
شەشە مەنى كەشىرمە
شەشە مەنى كەشىرمە قاتەلەسسەم،
شاتاق بولىپ تۋىپپىن شاتا ەمەس مەن.
جىگەرىم قۇم بولعاندا جانيتۇعىن،
اكە ورنىنا سەن ماعان اكە ەمەس پە ەڭ؟
ۇمىتتەندىڭ قونار دەپ، ساعان دا باق،
ۇلى ادام بولاسىڭ دەپ ماعان قاراپ.
ۇلى ەمەس ۇرى بولدىم سەزىپ ءجۇرمىن،
جۇلىپ اپ، مەيىرىمىڭدى جاعاڭنان اپ.
تامعاننان قارا جەرگە كىندىك قانىم،
بۋلىعىپ جاتتى ىشىمدە سۇمدىقتارىم.
اڭعارماپپىن اۋزىمدى اشىپ ءجۇرىپ،
ايتىلماۋعا ءتيىستى شىندىق بارىن.
ءبىر شىندىق بار مەنىمەن سەن بىلەتىن،
ءبىر سۇمدىق بار امالسىز كوندىرەتىن.
سارى التىنداي سابىرىم بار ەدى عوي،
اشۋلانسام اقىلعا جەڭدىرەتىن.
كوز الدىندا كولبەڭدەپ كوشى ءۇمىتتىڭ،
ەسى كىرمەي ءجۇر ءالى ەسىرىكتىڭ.
ازابىن قاشانعى ەندى ارقالايمىز؟
ايتىلۋعا ءتيىستى وتىرىكتىڭ.
جارعا يتەرە بەرەدى جالعان مىناۋ،
تاۋ ۇلىنا جاراسار تاۋدان قۇلاۋ.
كەشىرەدى كەشىرمەي قايتەدى دەپ،
ءوزىڭدى ابدەن باسىنىپ العانمىن-اۋ.
شەشە مەنى كەشىرمە قاتەلەسسەم...
باۋىرىڭا مەنى باس انا!
باۋىرىڭا مەنى باس انا، قينالىپ بارام،
قاسىرەتىم بار كەۋدەمدە جينالىپ قالعان.
باۋىرىڭا باسىپ قۇتقارشى كەساپاتتاردان،
قۇدايعا سەنەم، سەنەمىن انا يلانىپ ساعان.
ۇرىنىپ ءجۇردىم ۇعىنباي شەشىمىڭدى ءالى،
بىلمەپپىن سەندە الاپات كەشىرىم بارىن.
تاعدىر دەگەنىڭ تالقىعا تۇسپەيدى ەكەن عوي،
قالاي كوتەرىپ جۇرگەنسىڭ وسىنىڭ ءبارىن.
تاسقا ۇرىپ الام باسىمدى جەلىگىپ ءدايىم،
اقىل ايت انا، قۇپتاسام سەنى قۇپتايىن.
اكەسىز وتكەن تاعدىرعا ارىز ايتپايىن،
اق ماماڭدى بەر اناشىم ەمىپ ۇيىقتايىن.
اق ماماڭدى بەر انا، باياعى بال كۇندەگىدەي،
جالتاقتاپ وسكەم سەن جوقتا اركىمگە بىردەي.
ءزىل قايعى باسىپ قالدى عوي ەڭسەمدى مەنىڭ،
زىركىلدەپ قويسام كەشەرسىڭ الگىندەگىدەي.
باۋىرىڭا مەنى باس انا!
اپاما
ۇياسىنا باتتى انە، مۇنارلاپ كۇن،
اپا سىزدەي جانىمدى ۇعا الماق كىم؟
باعباندارى باقيلىق بولىپ كەتكەن،
بولاشاعىن كىم ويلار مىناۋ باقتىڭ.
بولاشاعىن كىم ويلار، كەلەشەگىن
ەسىن ءالى جيعان جوق ەرەسەگىڭ.
ۇيلەن دەۋشى ەڭ اپاتاي ۇيگە بارسام،
اقىلىڭدى المادىم نەگە سەنىڭ؟
تاربيەمە تانىتىپ باسىمدىلىق،
ءوسىرىپ ەڭ ادام قىپ، اقىن قىلىپ.
ءسىز كەتكەندە اپاتاي مەن تۇگىلى،
الما باقتا جىلادى شاشىن جۇلىپ.
جانىڭىزدى جايدارى جاقۇت تەكتى،
الدى داعى، ازىرەيىل ۋاقىت كەتتى.
كۇننىڭ نۇرى جەڭىندەي كويلەگىڭنىڭ،
كوزدىڭ جاسىن ءسۇرتتى دە باتىپ كەتتى.
ۇياسىنا باتتى انە مۇنارلاپ كۇن!
سۋعا بارام...
سۋ تاۋسىلىپ قالىپتى عوي ۇيدەگى،
شەلەك الىپ، ەتىگىمدى كيگەلى،
جاتىر ەدىم،
جەڭگەم الدى سۇراققا،
"سۋ جەتەدى، سىلتاۋ قىلدىڭ"- ءۇي نەنى؟
"تاعى كەرەك، كىر جۋعا "-دەدىم مەن،
تۇستە كۇندە سۋعا كەتەم تەگىننەن.
شەلەك سۋدى ءبىر توگەمىن، ءبىر قۇيام،
كۇندە وسىلاي ارپالىسام سەزىممەن.
سۋسامىر-اۋ،-دەيتىن شىعار ەل مەنى،
تۇسىنەر مە، ساعىنىشتى مەندەگى؟
مەن سۋاتقا بارعان كەزدە قالقاتاي،
سەن مەكتەپتەن جاتاتىنسىڭ كەلگەلى.
سۋ باسىندا تۇراتىنمىن سونى اڭدىپ،
سەن كەلەسىڭ سەنىمىم مول وعان نىق.
سەنى كۇتىپ قانشا باقىر سۋىمدى
قارا جەرگە توكتىم ەكەن وبال قىپ؟
سەنى كۇتەم جولدىڭ بويى كوزىمدە،
تاۋسىلمايتىن ساعىنىش تا، ءتوزىم دە،
شولدەپ ءجۇرمىن سۋعا ەمەس تەك قانا،
كوزىڭدەگى كولدەي تۇنىق سەزىمگە.
سىرتىڭنان كوپ قاراپ تۇرام قامىعا،
قانداي جاننىڭ بۇيىردىڭ دەپ باعىنا؟
ءتۇس بولدى عوي باقىر بوس پا جەڭەشە؟
سۋعا بارام، سۋعا بارام تاعى دا!..
تاۋدا
مەن ءار كۇنى مۇڭعا باتام، ويلانام،
مازا بەرمەي تۇرتپەكتەيدى وي ماعان.
سوسىن شارشاپ، قاشىپ شىعىپ قالادان،
تاۋعا بارىپ ەمىن ەركىن بوي جازام.
تاۋعا بارام، ايدى قۇشام ءسۇيىپ مەن،
ايىعامىن كۇندەلىكتى كۇيىكتەن.
قانداي عاجاپ قۇزار شىڭنىڭ باسىندا،
پەندەلىككە قاراپ تۇرۋ بيىكتەن!
جانىم مەنىڭ تاۋعا قۇمار، و باستان،
تاۋلار مەنىڭ تاعدىرىما جول اشقان.
مەن قالايشا تىكتەمەيىن ەڭسەمدى؟!
ماڭدايىمنان ءسۇيىپ تۇرسا كوك اسپان.
كەيدە قالا جاتسا جاندى جارالاپ،
بەزىپ كەتەم كەڭ دالانى ارالاپ.
ديۋانا بوپ كەتكىم كەلەدى، ەح سوندا!
تاۋداعى ءبىر تاس ۇڭگىردى پانالاپ.
مەيلى سوندا ءوتسىن ايلار جىلدارىم،
ۇقسام دەيمىن اسقاقتىقتىڭ سىرلارىن.
بابالاردىڭ بەرسەم دەيمىن اۋدارىپ،
تاسقا قاشاپ، جازىپ كەتكەن جىرلارىن!
قۇزار شىڭدى مەكەندەيدى قىران قۇس،
تاۋ بالاسى قىرانعا ۇقساپ تۋار-مىس.
مەنىڭ تاۋدا قاناتىمدى قاتايتقان،
تاڭىرىمە ايتىپ قايتام مىڭ العىس!
تۋعان جەرگە
قارابۇلاق - اسقار تاۋلار شىڭ قۇزدار!
ماعان وتتان ىستىق سەندىك تۇنگى ىزعار.
ءبىرى كەلىپ قۇلايتىنداي باسىما،
زəۋ كوكتەگى جارقىراعان جۇلدىزدار.
مۇنداعى اي جاقىن تۋعان جەرگە تىم،
اي سəۋلەسى ايمالايدى كول بەتىن.
سەنى ولەڭگە اينالدىرماي ولمەيمىن،
مىنا ومىرگە اقىن بولىپ كەلگەسىن.
سىڭىسپەگەن تاسباۋىرلاۋ قالاعا،
مەنىڭ جانىم ولە قۇشتار دالاعا.
جاڭبىردان سوڭ جان سارايىن اشاتىن،
كوكەمارال شاشقان جۇپار اۋاعا.
جونىمىزدى كۇنگە قاقتاپ تامىزدا،
جوق ىزدەۋمەن جاستىق ءوتتى اڭىزدا.
ايتقاندارىن ەكى ەتپەيتىن بولعان سوڭ،
اۋىلداعى شالدار ماعان ءدان ىرزا.
ءجاي-كۇيىنە قارايلاسىپ كوپ ەلدىڭ،
سول اۋىلدىڭ باتاسىمەن كوگەردىم.
شىڭ باسىن اپ، عارىشقا قول سوزسام دا،
و تۋعان جەر، سەنەن اركەز تومەنمىن.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
