Ysqaq Ulan Nurgeldiuly 1993 jyly 12 maýsymda Almaty oblysy, Kegen aýdany, Qarabulaq aýylynda dúnıege kelgen. Aqynnyń óleńderi "Ulan", "Jas Alash" gazetterinde, "Jalyn" jýrnalynda, "Jastyq - jalyn jyr", "Taý men ózen jyrlary" jınaqtarynda jaryq kórgen. Endeshe nazarlaryńyzǵa qalamgerdiń birshama týyndylaryn usynamyz.
Tús
Ókinishti-aq, óńimde emes túsimde,
Ótken kúnder kóńilimdi túsirgen.
Apam kelip sıpap ketti shashymnan,
Atam ekken alma baqtyń ishinde.
Ýaqytyńdy ótkizesiń tekke dep,
Qaraılamaı kete bardy ókpelep.
Qalbań-qulbań men júgirem sońynan,
Jalynamyn ketpeshi apa, ketpe dep.
Bul kúnderi ar aldynda aıyp kóp,
Qarsy aldy ma,
keń qushaǵyn jaıyp Kók.
Etegińe úlgermedim jarmasyp,
Aq jaýlyǵyń ushty kózden ǵaıyp bop.
Al men qaldym, elesińdi qushaqtap,
Balaǵymnan qoıǵandaı-aq tusap baq.
Siz ketkende japalaqtap qar jaýdy,
Peıilińiz dep uǵyndym túsi appaq.
Ókinishti-aq, óńimde emes túsimde,
Ótken kúnder kóńilimdi túsirgen.
Apam kelip sıpap turdy shashymnan,
Atam ekken alma baqtyń ishinde.
***
Bir ǵumyrdy bastamaı aıaqtadym,
Bir isimdi tastadym, bastadym da.
Bos ótkizgen ýaqyttyń aıap bárin,
Endi otyrmyn oı mújip jas shaǵymda.
Bir sulýdy súımedim kezdestirgen,
Qarańǵyda kim bilsin súıdim ba álde?
Taǵdyrym sol degenge senbes múldem,
Men beıbaqqa sol túni syı qylǵan ne?
Bir dastandy bastadym, bitirmedim,
Barlyǵynyń basy bar aıaǵy joq.
Qaıta qoıyp shyqsam da útirlerin,
Núktesi joq óleńniń baıany joq...
Omar emen, uly oılar kútetindeı,
Dánenem joq taýsylyp ishetindeı.
Ólmeppin ǵoı, o, Táýbe nege desem,
Bastaǵan bir tirligim bitetindeı...
Meniń ákem jaqsy adam
Meniń ákem jaqsy adam, joq kúmánim,
Seıilteıin kóńildiń kók tumanyn.
Erte turyp qarasam aına aldynan,
Dál ákemdi kórgendeı bop turamyn.
Kirlemegen ańqaý jan, er kóńildi,
Keıde syrbaz, ázilqoı, keıde muńdy.
Jamandyǵym ózimnen, al qanymnan,
Kóshirgenmin tek jaqsy jerlerimdi.
Ot oınaǵan kózi onyń ótkir qandaı,
Barlyq zilin tirliktiń betke urǵandaı.
Meni áldekim maqtasa sezem ishteı,
Aýmaı qapsyń ákeńnen dep turǵandaı.
Sýretteımin syr alyp, túrin kórmeı,
Qateliktiń almaısyń birin jóndeı.
Túısigimmen túsinem tirlik zańyn,
Birin kórip sezinem birin kórmeı.
Jeldeı kórmes taǵdyrdyń daýyldaryn,
Sezermisiń janymnyń aýyrǵanyn.
Arǵy ómirde qalarmyz dıdarlasyp
Kim qaıtarǵan raıynan taý uldaryn?
Sheshe meni keshirme
Sheshe meni keshirme qatelessem,
Shataq bolyp týyppyn shata emes men.
Jigerim qum bolǵanda janıtuǵyn,
Áke ornyna sen maǵan áke emes pe eń?
Úmittendiń qonar dep, saǵan da baq,
Uly adam bolasyń dep maǵan qarap.
Uly emes ury boldym sezip júrmin,
Julyp ap, meıirimińdi jaǵańnan ap.
Tamǵannan qara jerge kindik qanym,
Býlyǵyp jatty ishimde sumdyqtarym.
Ańǵarmappyn aýzymdy ashyp júrip,
Aıtylmaýǵa tıisti shyndyq baryn.
Bir shyndyq bar menimen sen biletin,
Bir sumdyq bar amalsyz kóndiretin.
Sary altyndaı sabyrym bar edi ǵoı,
Ashýlansam aqylǵa jeńdiretin.
Kóz aldynda kólbeńdep kóshi úmittiń,
Esi kirmeı júr áli esiriktiń.
Azabyn qashanǵy endi arqalaımyz?
Aıtylýǵa tıisti ótiriktiń.
Jarǵa ıtere beredi jalǵan mynaý,
Taý ulyna jarasar taýdan qulaý.
Keshiredi keshirmeı qaıtedi dep,
Ózińdi ábden basynyp alǵanmyn-aý.
Sheshe meni keshirme qatelessem...
Baýyryńa meni bas ana!
Baýyryńa meni bas ana, qınalyp baram,
Qasiretim bar keýdemde jınalyp qalǵan.
Baýyryńa basyp qutqarshy kesapattardan,
Qudaıǵa senem, senemin ana ılanyp saǵan.
Urynyp júrdim uǵynbaı sheshimińdi áli,
Bilmeppin sende alapat keshirim baryn.
Taǵdyr degeniń talqyǵa túspeıdi eken ǵoı,
Qalaı kóterip júrgensiń osynyń bárin.
Tasqa uryp alam basymdy jeligip dáıim,
Aqyl aıt ana, quptasam seni quptaıyn.
Ákesiz ótken taǵdyrǵa aryz aıtpaıyn,
Aq mamańdy ber anashym emip uıyqtaıyn.
Aq mamańdy ber ana, baıaǵy bal kúndegideı,
Jaltaqtap óskem sen joqta árkimge birdeı.
Zil qaıǵy basyp qaldy ǵoı eńsemdi meniń,
Zirkildep qoısam keshersiń álgindegideı.
Baýyryńa meni bas ana!
Apama
Uıasyna batty áne, munarlap Kún,
Apa sizdeı janymdy uǵa almaq kim?
Baǵbandary baqılyq bolyp ketken,
Bolashaǵyn kim oılar mynaý baqtyń.
Bolashaǵyn kim oılar, keleshegin
Esin áli jıǵan joq eresegiń.
Úılen deýshi eń apataı úıge barsam,
Aqylyńdy almadym nege seniń?
Tárbıeme tanytyp basymdylyq,
Ósirip eń adam qyp, aqyn qylyp.
Siz ketkende apataı men túgili,
Alma baqta jylady shashyn julyp.
Janyńyzdy jaıdary jaqut tekti,
Aldy daǵy, Ázireıil ýaqyt ketti.
Kúnniń nury jeńindeı kóılegińniń,
Kózdiń jasyn súrtti de batyp ketti.
Uıasyna batty áne munarlap Kún!
Sýǵa baram...
Sý taýsylyp qalypty ǵoı úıdegi,
Shelek alyp, etigimdi kıgeli,
jatyr edim,
jeńgem aldy suraqqa,
"Sý jetedi, syltaý qyldyń"- úı neni?
"Taǵy kerek, kir jýýǵa "-dedim men,
Túste kúnde sýǵa ketem teginnen.
Shelek sýdy bir tógemin, bir quıam,
Kúnde osylaı arpalysam sezimmen.
Sýsamyr-aý,-deıtin shyǵar el meni,
Túsiner me, saǵynyshty mendegi?
Men sýatqa barǵan kezde qalqataı,
Sen mektepten jatatynsyń kelgeli.
Sý basynda turatynmyn sony ańdyp,
Sen kelesiń senimim mol oǵan nyq.
Seni kútip qansha baqyr sýymdy
Qara jerge tóktim eken obal qyp?
Seni kútem joldyń boıy kózimde,
Taýsylmaıtyn saǵynysh ta, tózim de,
Shóldep júrmin sýǵa emes tek qana,
Kózińdegi kóldeı tunyq sezimge.
Syrtyńnan kóp qarap turam qamyǵa,
Qandaı jannyń buıyrdyń dep baǵyna?
Tús boldy ǵoı baqyr bos pa jeńeshe?
Sýǵa baram, sýǵa baram taǵy da!..
TAÝDA
Men ár kúni muńǵa batam, oılanam,
Maza bermeı túrtpekteıdi oı maǵan.
Sosyn sharshap, qashyp shyǵyp qaladan,
Taýǵa baryp emin erkin boı jazam.
Taýǵa baram, aıdy qusham súıip men,
Aıyǵamyn kúndelikti kúıikten.
Qandaı ǵajap quzar shyńnyń basynda,
Pendelikke qarap turý bıikten!
Janym meniń taýǵa qumar, o bastan,
Taýlar meniń taǵdyryma jol ashqan.
Men qalaısha tiktemeıin eńsemdi?!
Mańdaıymnan súıip tursa kók aspan.
Keıde qala jatsa jandy jaralap,
Bezip ketem keń dalany aralap.
Dıýana bop ketkim keledi, eh sonda!
Taýdaǵy bir tas úńgirdi panalap.
Meıli sonda ótsin aılar jyldarym,
Uqsam deımin asqaqtyqtyń syrlaryn.
Babalardyń bersem deımin aýdaryp,
Tasqa qashap, jazyp ketken jyrlaryn!
Quzar shyńdy mekendeıdi qyran qus,
Taý balasy qyranǵa uqsap týar-mys.
Meniń taýda qanatymdy qataıtqan,
Táńirime aıtyp qaıtam myń alǵys!
TÝǴAN JERGE
Qarabulaq - asqar taýlar shyń quzdar!
Maǵan ottan ystyq sendik túngi yzǵar.
Biri kelip qulaıtyndaı basyma,
Zəý kóktegi jarqyraǵan juldyzdar.
Mundaǵy aı jaqyn týǵan jerge tym,
Aı səýlesi aımalaıdy kól betin.
Seni óleńge aınaldyrmaı ólmeımin,
Myna ómirge aqyn bolyp kelgesin.
Sińispegen tasbaýyrlaý qalaǵa,
Meniń janym óle qushtar dalaǵa.
Jańbyrdan soń jan saraıyn ashatyn,
Kókemaral shashqan jupar aýaǵa.
Jonymyzdy kúnge qaqtap tamyzda,
Joq izdeýmen jastyq ótti ańyzda.
Aıtqandaryn eki etpeıtin bolǵan soń,
Aýyldaǵy shaldar maǵan dán yrza.
Jáı-kúıine qaraılasyp kóp eldiń,
Sol aýyldyń batasymen kógerdim.
Shyń basyn ap, ǵaryshqa qol sozsam da,
O týǵan jer, senen árkez tómenmin.
"Adyrna" ulttyq portaly
