ەندى ءبىر - ەكى گەنەرالدىڭ ۋاقىتشا عانا باسى كەتەدى . باسى ەمەس، استىنداعى ستولىمەن قولىنداعى مانسابى كەتەدى . ال اسكەري بولىمشەنىڭ باسشىسى ول جازالانادى . بىراق ادام شىعىنى بولماسا ولد ا سوڭىن سۋىتادى . قىسقاسى بۇگىن - اق ايقاي شۋ بولىپ كىم كىنالى دەپ اۋدان ، وبلىس سونداي - اق استانادان كوميسسيالار اعىلادى . ونى جورعالاپ ءجۇرىپ ءبارى كۇتەدى . قازى - قارتا ، جال - جاياسىن ، اراعىن ، ساۋناسىن ، قوناقۇيىن دايىندايدى . ءسويتىپ ۆيپ دەپ اتالاتىن ارنايى جەزوكشەلەردى سىيعا تارتادى ، ولاردىڭ ساۋداسى جۇرەدى .
ويتكەنى ول قىزداردىڭ ءبىر ءتۇنى 250 مىڭنان 1 000 000 - عا دەيىن بارادى . قىزىق مىنە، وسىدان سوڭ باستالادى . حالىققا جەتكەن شىعىن ەسەپتەلەدى . ونى ەكى - ءۇش ەسە قىلىپ ەسەپتەپ، وكىمەتكە جەتكىزەدى . وعان وكىمەت قاراجات بولەدى . ال وسى جەردە ءوزارا تارتىس باستالادى . تاپ بۇگىن - اق الداعى تەندەر مەنىكى دەپ اقشاسىن الىپ شەنەۋنىكتەردىڭ ەسىگى الدىندا تۇرعان قۇرىلىس كومپانيالارىنىڭ وكىلدەرىن كورسەڭىزدەر تاڭ قالماڭىزدار . بۇل سيستەما سولاي جۇمىس جاسايدى . بۇل ۇيرەنشىكتى جاعداي . سونىمەن ءارى قاراي نە بولادى ...
ءارى قاراي ۋاقىت ءوتىپ بۇل جارىلىس ۇمىت بولا باستايدى . اندا - ساندا ءبىر بەيشارانى ءارى - بەرى سۇيرەلەپ جۇرگەن سوت پروتسەسسىن تۆ - دان كورسەتەدى . ارينە تەرگەۋ امالدارى ءجۇرىپ جاتىر دەيدى . ونان ءارى ەشتەڭە ايتىلمايدى ، كورسەتىلمەيدى . سەبەبى ءبىزدىڭ ەلدە مۇنداي بولماۋى ءتيىس . ويتكەنى ءبىز دامىعان 30 - ەلدىڭ بىرىندە تۇرامىز . جاعدايىمىز جاقسى بال جەپ سۇتكە شومىلىپ ءجۇرمىز . بىراق قىزىقتىڭ قىزىعى وكىمەتتەگى اقشا وسىندا كەپ تۇسكەندە باستالادى . ويتكەنى ول اقشانىڭ 30 - 40 پايىزى وتكات بوپ باكە ، ساكەنىڭ قالتاسىنا تۇسەدى . ال جوعارىعا بەرىپ قويعان قۇرىلىس كومپانياسى جۇمىسشىنى جالاقىسىنان قىسادى . ياعني جارىتىپ اقشا بەرمەيدى . ەندى ءسىز ويلاپ كورىڭىز . تۇرعىن ۇيلەرگە جەتكەن شىعىندى ەسەپتەپ كوميسسيا قۇرامىز . مىنە سول كوميسسيادا توگىلگەننەن جالاپ قالادى . اقشا تىقساڭ ەكى - ءۇش ەسەعىپ شىعىن جازىپ بەرەدى . ال اقشاڭ بولماسا شىعىننىڭ جارى اقشاسىنعانا الاسىڭ . نەگە دەيسىزبە ، ويتكەنى سەنىڭ جارى شىعىنىڭ اقشا بەرگەن بىرەۋدىڭ ۇيىنە قوسىلىپ كەتتى . قىسقاسى ءۇش ايدانسوڭ ەشكىمگە ەشتەڭە بولمايدى . ەشكىم سوتتالمايدى . ال مانسابى مەن ستولىنان ايرىلعاندار ۇندەمەي كەپ بۇرىنعى ورىندارىنا وتىرا سالادى . بۇل ولارعا ءۇش ايلىق ەڭبەك دەمالىسىنا بارىپ كەلگەنمەن بىردەي . ال ەگەر سول ادامدار ورنىنا قايتا كەلمەسە ، وعاندا تاڭ قالماڭىز . ويتكەنى ولار لاۋازىمى ءوسىپ استاناعا كەتكەن بولۋى مۇمكىن . مىنە بۇل اقيقات ، بۇل شىندىق. قازاق حالقى وسىنداي قيتۇرقىمەن ءومىر سۇرە بەرەدى ، اشىنادى ، جىلايدى بىراق شىدايدى . ويتكەنى تاعىدا سول قيت ەتسە بولدى يمامدار شىعادى . ويباي باسشىعا قارسى شىعۋعا بولمايدى ، ەل امان ، جۇرت تىنىش . ەڭ باستىسى سوعىس جوق دەپ ، بولمايتىن سوعىسپەن قورقىتادى . ولارعا سابىربايلارمەن ، شۇكىربايلار قوسىلىپ تاۋبەگە شاقىرادى . مىنە مۇنىڭ سوڭى بەلگىلى . يا ، يا دۇرىس ايتادى ، باستىسى سوعىس جوققوي ، دەنىمىز ساۋ ، وتباسىمىز امان . بۇل بىزگە قۇدايدان كەلگەن ءىس دەپ باياعى كاپىر تونعا ورانىپ قازاق سورلى ءومىر سۇرە بەرەدى .
عاني ءاليحان
