«بوتانيكا جانە فيتوينترودۋكتسيا ينستيتۋتى» رمك اعا عىلىمي قىزمەتكەرى سۆەتلانا نابيەۆا باۋم توعايىندا جۇرگىزىلگەن عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ قورىتىندىلارى تۋرالى ايتىپ بەردى.
2021 جىلدىڭ مامىر-قازان ايلارى ارالىعىندا بوتانيكا جانە فيتوينترودۋكتسيا ينستيتۋتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى 20 ەكسپەديتسيالىق ساپار جاسادى، ونىڭ بارىسىندا «باۋم توعايى» مەملەكەتتىك تابيعي پاركىنىڭ اۋماعى زەرتتەلدى. جوعارى ساتىداعى وسىمدىكتەردەن باسقا بالدىرلاردىڭ 46 ءتۇرى، زيانكەستەردىڭ 15 ءتۇرى (ەمەندە، قاراعاشتا، تەرەكتە ورمەكشى كەنەلەردىڭ، تالدىڭ بويىندا زياندى جاندىكتەردىڭ، جانە ت.ب. بار ەكەنى انىقتالدى), سونداي-اق اعاشتارعا زيان كەلتىرەتىندەردىڭ 60 ءتۇرى، ولاردىڭ كوپشىلىگى پاتوگەندى جانە پارازيتتىك بولىپ تابىلادى، اۋرۋلاردى تۋدىرادى جانە سايىپ كەلگەندە اعاشتار جويادى. ەڭ قاۋىپتى زيانكەستەر ءالسىز وسىمدىكتەرگە قونىپ، ەمەن مەن ۇيەڭكىنى، تەرەكتى، ورىكتى بىرتىندەپ شىرىتەدى.
«باۋم توعايىنداعى جارامسىز اعاشتاردىڭ اراسىندا ىقتيمال قاۋىپتى اعاشتار بار – ولار جەلدىڭ اسەرىنەن كەز كەلگەن ۋاقىتتا قۇلاپ كەتۋى مۇمكىن. اۋرۋعا ۇشىراعان اعاشتار ءشىريدى ءارى كەۋىپ كەتەدى. شەكتى جاسىنا جەتكەن اعاشتار دا اپاتتى بولادى. باۋم توعايى ءتىرى ورگانيزم ىسپەتتى، وەىڭ دا جەتىلۋى، قارتايۋ كەزەڭى بولاتىنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. ەگەر وتكەن عاسىردىڭ سوناۋ 60-70 جىلدارىندا وتىرعىزىلعان قاراعاشتار، كۇمىس ۇيەڭكىلەر، باسقا دا اعاش تۇرلەرى قازىرگى كەزدە شەكتى جاستارىنا جەتتى. ءتىپتى ولار بىرتىندەپ جارامسىز بولۋدا»، - دەپ ءتۇسىندىردى سۆەتلانا نابيەۆا.
ءسوزىنىڭ سوڭىن قورىتىندىلاعان ساراپشى باۋم توعايىن ساقتاۋ ماسەلەسىنە ۇلتتىق ساياباقتار مەن قورىقتارداعى تابيعاتتى قورعاۋ تۇرعىسىنان قاراۋعا بولمايتىنىن اتاپ ءوتتى. ويتكەنى، توعاي ەڭ الدىمەن قالالىق ينفراقۇرىلىم وبەكتىسى، دەمەك ول ۇنەمى نازار اۋدارۋدى، كۇتىمدى جانە دامۋدى قاجەت ەتەدى.
