ابىلقايىر حان تۋرالى كىتاپتىڭ كوشىرمەسى ءۇندىستاننان تابىلدى. بۇل تۋرالى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى قولجازبالار جانە سيرەك كىتاپتار ۇلتتىق ورتالىعىندا وتكەن «ءۇندىستان قورلارىنداعى ورتالىق ازيا جانە قازاقستان تاريحىنا قاتىستى كونە قولجازبالار مەن ارحيۆتىك دەرەكتەر» اتتى عىلىمي سەمينار بارىسىندا ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
سەميناردا «ارحيۆ-2025» جوباسى اياسىندا قولجازبالار جانە سيرەك كىتاپتار ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ ماماندارى ءۇندىستاننان ەلگە جەتكىزگەن تاريحي قولجازبالار مەن قۇجاتتاردى عىلىمي اينالىمعا ەنگىزۋ، ءۇندىستان قورلارىنداعى ءالى دە انىقتالماعان قازاقستان جانە ورتالىق ازياعا قاتىستى ماڭىزدى تاريحي قۇجاتتاردى جيناۋ جانە زەرتتەۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
«ارحيۆ-2025» مەملەكەتتىك جوباسى دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ تاريحىنا قاتىستى بارلىق دەرەكتەردى جيناۋعا جاڭا مۇمكىندىكتەر اشۋدا. وتكەن جىلى ۇندىستانعا ۇيىمداستىرىلعان عىلىمي-زەرتتەۋ ەكسپەديتسياسى وتە تابىستى ءوتتى. ورتالىقتىڭ ماماندارى، عالىمدار ەلىمىزدىڭ تاريحىنا قاتىستى كوپتەگەن قۇندى قۇجاتتاردىڭ كوشىرمەسىن تاۋىپ، ەلگە جەتكىزدى. بۇل باسى عانا. سەبەبى ءۇندىستان ارحيۆىندە قازاق تاريحىنا قاتىستى مۇرالار وتە كوپ جيناقتالعان. الداعى ۋاقىتتا دا جۇمىستار جالعاساتىنىنا سەنىمدىمىن»، - دەدى قولجازبالار جانە سيرەك كىتاپتار ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى جاندوس بولدىقوۆ.
سەمينار بارىسىندا قازاقستانداعى ءۇندىستان ەلشىلىگى جانىنداعى سۆامي ۆيۆەكاناندا مادەني ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ساندجاي ۆەدي ءۇندى ەلىنىڭ پاتنا كىتاپحاناسى قورىنان تابىلعان پارسى تىلىندەگى «تاريح-ي-ابۋل حاير حان» جانە «History of Mongols» كىتاپتارىنىڭ كوشىرمەسىن تاپسىردى.
«اتا-بابالارىمىز ورتاعاسىرلاردان بەرى مادەني بايلانىسىن ۇزگەن جوق. ۇنەمى ءبىر-بىرىمەن تىعىز قارىم-قاتىناستا بولعانىن قازىرگى ءۇندىستاننىڭ ارحيۆ، كىتاپحانا قورلارىنان تابىلىپ جاتقان تاريحي قۇجاتتار ايقىندايدى. بۇگىن قازاقستاننىڭ قولجازبالار جانە سيرەك كىتاپتار ۇلتتىق ورتالىعىنا ەكى كىتاپتىڭ كوشىرمەسىن تاپسىردىق. قازاقستاننىڭ زەرتتەۋشى عالىمدارى كىتاپتاردى اۋدارىپ، زەرتتەۋ جۇرگىزسە كوپتەگەن قۇندى مالىمەتتەر تابا الادى دەپ سەنەمىن. قازىر عانا تاريحشى، عالىمداردىڭ قازاق پەن ءۇندى قارىم-قاتىناسى تۋرالى زەرتتەۋ جۇمىستارىن ەستىپ وتە قاتتى قۋانىپ وتىرمىن. سىزدەردە مىقتى عالىمدار كوپ. ءبىز ءبىر-بىرىمىزگە قولداۋ كورسەتۋ ارقىلى تاريحتى زەرتتەۋدە كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە جەتەمىز»،- دەدى ساندجاي ۆەدي.
سونىمەن قاتار ال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ «جازبا جادىگەر جانە رۋحاني مۇرا» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ قىزمەتكەرى، PhD دوكتورى ءومىر ورازۇلى دالا ەليتالارىنا ارنايى جازىلعان ورتاعاسىرلىق تۇركى مەديتسينالىق تراكتاتتارىنىڭ كوشىرمەسىن تاپسىردى. ولاردىڭ قاتارىندا كوشىم حاننىڭ جەكە دارىگەرى بولعان سۇلتāن ءالӣ ءال-ءحۋراسانӣدىڭ «داستӯر ال-‘يلāج» («ەمشىلىك ءداستۇرى») اتتى تراكتاتى مەن شايبانيلەردىڭ حانى ءابداللاتيفتىڭ جەكە دارىگەرى مۋللا مۋحامماد يۋسۋفتىڭ «زۋبدات ال-كاححالين» («كوز دارىگەرلەرىنىڭ قايماعى») ەڭبەگى بار. عالىم قازاق تاريحىنا، ونىڭ ىشىندە حالىقتىق مەديتسينا سالاسىنا قاتىستى قۇندى تراكتاتتار ءۇندىستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قورىنان انىقتالىپ، زەرتتەلگەنىن مالىمدەدى.
سەمينار اياسىندا 2022 جىلى ءۇندىستاننان ەلگە جەتكىزىلگەن قۇجاتتاردىڭ «ءۇندىستان ۇلتتىق ارحيۆىندەگى قازاق كوشىنە قاتىستى قۇجاتتار» كورمەسى تانىستىرىلدى.
