Äbılqaiyr han turaly kıtaptyŋ köşırmesı Ündıstannan tabyldy. Būl turaly Mädeniet jäne aqparat ministrlıgı Qoljazbalar jäne sirek kıtaptar ūlttyq ortalyǧynda ötken «Ündıstan qorlaryndaǧy Ortalyq Aziia jäne Qazaqstan tarihyna qatysty köne qoljazbalar men arhivtık derekter» atty ǧylymi seminar barysynda mälım ettı, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Seminarda «Arhiv-2025» jobasy aiasynda Qoljazbalar jäne sirek kıtaptar ūlttyq ortalyǧynyŋ mamandary Ündıstannan elge jetkızgen tarihi qoljazbalar men qūjattardy ǧylymi ainalymǧa engızu, Ündıstan qorlaryndaǧy älı de anyqtalmaǧan Qazaqstan jäne Ortalyq Aziiaǧa qatysty maŋyzdy tarihi qūjattardy jinau jäne zertteu mäselelerı talqylandy.
«Arhiv-2025» memlekettık jobasy düniejüzı qazaqtarynyŋ tarihyna qatysty barlyq derekterdı jinauǧa jaŋa mümkındıkter aşuda. Ötken jyly Ündıstanǧa ūiymdastyrylǧan ǧylymi-zertteu ekspedisiiasy öte tabysty öttı. Ortalyqtyŋ mamandary, ǧalymdar elımızdıŋ tarihyna qatysty köptegen qūndy qūjattardyŋ köşırmesın tauyp, elge jetkızdı. Būl basy ǧana. Sebebı Ündıstan arhivınde qazaq tarihyna qatysty mūralar öte köp jinaqtalǧan. Aldaǧy uaqytta da jūmystar jalǧasatynyna senımdımın», - dedı Qoljazbalar jäne sirek kıtaptar ūlttyq ortalyǧynyŋ direktory Jandos Boldyqov.
Seminar barysynda Qazaqstandaǧy Ündıstan elşılıgı janyndaǧy Svami Vivekananda mädeni ortalyǧynyŋ direktory Sandjai Vedi ündı elınıŋ Patna kıtaphanasy qorynan tabylǧan parsy tılındegı «Tarih-i-Abul hair han» jäne «History of Mongols» kıtaptarynyŋ köşırmesın tapsyrdy.
«Ata-babalarymyz ortaǧasyrlardan berı mädeni bailanysyn üzgen joq. Ünemı bır-bırımen tyǧyz qarym-qatynasta bolǧanyn qazırgı Ündıstannyŋ arhiv, kıtaphana qorlarynan tabylyp jatqan tarihi qūjattar aiqyndaidy. Bügın Qazaqstannyŋ Qoljazbalar jäne sirek kıtaptar ūlttyq ortalyǧyna ekı kıtaptyŋ köşırmesın tapsyrdyq. Qazaqstannyŋ zertteuşı ǧalymdary kıtaptardy audaryp, zertteu jürgızse köptegen qūndy mälımetter taba alady dep senemın. Qazır ǧana tarihşy, ǧalymdardyŋ qazaq pen ündı qarym-qatynasy turaly zertteu jūmystaryn estıp öte qatty quanyp otyrmyn. Sızderde myqty ǧalymdar köp. Bız bır-bırımızge qoldau körsetu arqyly tarihty zertteude köptegen jetıstıkterge jetemız»,- dedı Sandjai Vedi.
Sonymen qatar äl-Farabi atyndaǧy QazŪU «Jazba jädıger jäne ruhani mūra» ǧylymi-zertteu ortalyǧynyŋ qyzmetkerı, PhD doktory Ömır Orazūly dala elitalaryna arnaiy jazylǧan ortaǧasyrlyq türkı medisinalyq traktattarynyŋ köşırmesın tapsyrdy. Olardyŋ qatarynda Köşım hannyŋ jeke därıgerı bolǧan Sūltān Älӣ äl-Hurasanӣdıŋ «Dastӯr al-‘ilāj» («Emşılık dästürı») atty traktaty men şaibanilerdıŋ hany Abdallatiftıŋ jeke därıgerı Mulla Muhammad İusuftyŋ «Zubdat al-kahhalin» («Köz därıgerlerınıŋ qaimaǧy») eŋbegı bar. Ǧalym qazaq tarihyna, onyŋ ışınde halyqtyq medisina salasyna qatysty qūndy traktattar Ündıstan Respublikasynyŋ qorynan anyqtalyp, zerttelgenın mälımdedı.
Seminar aiasynda 2022 jyly Ündıstannan elge jetkızılgen qūjattardyŋ «Ündıstan Ūlttyq arhivındegı qazaq köşıne qatysty qūjattar» körmesı tanystyryldy.
Ūqsas jaŋalyqtar
