ۋرا-ا-ا-ا، مەن پرەزيدەنت ەمەسپىن!

1731
Adyrna.kz Telegram

(بۇگىنگى ساتيرا)

ادامنىڭ تۇسiنە كەيدە كiرمەيتiن نارسە كiرەدi. تاڭ الدىندا قارا تەرگە ءتۇسiپ، شوشىپ وياندىم.
قاپتاعان حالىق ەكەن دەيمiن تۇسiمدە، ءبارiنiڭ كوزi اسپاندا قالىقتاپ ۇشىپ جۇرگەن بiر اپپاق قۇستا.
– بۇل نە قۇس؟ – دەيمiن قاسىمدا تۇرعان بiرەۋدi ءتۇرتiپ.
– باقىت قۇسى!– دەيدi ول كوكتەن كوزiن الماستان. – كiمنiڭ باسىنا كەلiپ قونسا، سول ادام وسى ەلگە پرەزيدەنت بولادى!
– قويشى-ەي؟! – دەيمiن نانار-نانباسىمدى بiلمەي. -تۋرا ەرتەگiدەگiدەي ەكەن!
دەگەنمەن مەن دە كوپپەن بiرگە تەلمiرiپ، جاڭاعى قۇستان كوز الماي قاراپ تۇرمىن. كەنەت، ناناسىز با، نانبايسىز با، اق قۇس اينالىپ-اينالىپ قالىقتاپ ءجۇرiپ، تۋرا مەنiڭ مىج-مىج قالپاق كيگەن باسىما كەلiپ قونباسى بار ما! اپىرماۋ، راس پا، وتiرiك پە دەپ قۋانعاننان ەسiم كەتكەنi سونشا، تiپتi قيمىلداۋعا شامام كەلەر ەمەس. جاڭاعى قاسىمدا تۇرعان ادام ءوڭ-ءتۇسi بۇزىلىپ، دەرەۋ مەنiڭ جاعاما جارماستى:
– وڭباعان، كوررۋپتسيونەر، سەن اق قۇستى ساتىپ العانسىڭ، سەن بيلiكتiڭ جiبەرگەن جانسىزىسىڭ! كوزiڭدi قۇرتۋ كەرەك سەنiڭ! مەن ەندi ساعان عۇمىر بويى وپپوزيتسيا بولىپ وتەم!
الگiگە: «مەن ەشقانداي بيلiكتiڭ ادامى ەمەسپiن، شۋىلداسقان نە قىلعان حالىق ەكەنiن بiلiپ كەل دەپ مىقتىگۇل (ايەلiم) جiبەرگەن، كەرەك بولسا، سول قۇستى سەن-اق ال» – دەپ ايتايىن دەسەم، تiلiم تاڭدايىما جابىسىپ سەكىلدى، ءتىپتى دىبىسىم شىقپايدى.
قايدان پايدا بولا قالعانىن بiلمەيمiن، كەنەت جان-جاعىم جارقىلداعان فوتواپپارات پەن جۋرناليستەرگە تولدى دا كەتتi. ءوزiمiزدiڭ «حابار» مەن «قازاقستان» دەيسiڭ بە، شەتەلدiك «بي-بي-سي» دەيسiڭ بە، قۇداي-اۋ، بارلىعى مەنەن بiر اۋىز ءسوز ەستiگiسi كەلiپ ءولiپ بارادى.
– ايتىڭىزشى، – دەدi بiرەۋi, – سiز پرەزيدەنتتiك بيلiككە جەتكەنشە نەندەي كاسiپپەن شۇعىلداندىڭىز؟
– مەن ءوزi ...i-i-i.. كوپ جىلداردان بەرi جۇمىسسىزبىن...– دەپ باستاپ كەلە جاتىر ەدiم، قايدان شىققانىن بiلمەيمiن، جانىمدا شاشىن جىلميتا تاراعان، مۇرىنى كارتوپ تارiزدەس بiرەۋ پايدا بولا كەتتi. سويلەگەندە تiپتi اۋزى-اۋزىنا جۇقپايدى.
– ابىرجىماڭىز، – دەدi ول. – مەن سiزدiڭ باس كەڭەسشiڭiز بولامىن. بۇلار ادەيi ارانداتۋشىلىق سۇراقتار قويۋى مۇمكiن، ءوزiم-اق جاۋاپ بەرەم، سiز تەك باس يزەپ تۇرساڭىز بولدى.
– بۇل كiسi بەلگiلi قالامگەر، – دەدi ول جۋرناليستەرگە قاراپ. ونداعان كiتاپتارى جۇزدەگەن شەتەل تiلدەرiنە اۋدارىلعان، عۇمىر بويى شىعارماشىلىق جۇمىستا بولعان ادام، بۇگiن حالىقتىڭ قولداۋىمەن پرەزيدەنتتiككە قول جەتكiزiپ وتىر.

مىناۋ نە تانتىپ كەتتi, قايداعى كiتاپ، قايداعى شەتەل دەيمiن iشتەي.
– كەشiرiڭiز، پرەزيدەنت مىرزا، ايەلiڭiز نەمەن شۇعىلدانادى؟ – دەدi تاعى بiر جالبىر شاش جۋرناليست قىز.
– مىقتىگۇل ەندi... ءۇي شارۋاسىندا..، – دەپ باستاي بەرگەنiم سول ەدi, كەڭەسشiم تاعى دا ورتا جولدان كيiپ كەتتi:
– بۇل كiسiنiڭ زايىبى ...i-i-i, اتىن اتاماي-اق قويالىق، بەلگiلi عالىم، عىلىم دوكتورى، كوپ جىلداردان بەرi «ءۇي شارۋاسىنداعى ايەلدiڭ قوعامداعى ورنى» دەگەن تاقىرىپتى زەرتتەپ ءجۇر.
«ءوي، سەن ءوزiڭ اعىپ تۇرعان سۋايت ەكەنسiڭ عوي!» – دەپ كەڭەسشiمە ەسكەرتۋ جاسايىن دەسەم، قۇدانىڭ قۇدiرەتi, داۋسىم شىقپايدى. تەك اياعىن cيىر باسىپ كەتكەن ادام قۇساپ، ەكi كوزiم باعجاڭداپ، وعان قاراي بەرەمiن.
– وتباسىڭىز جونiندە ايتىپ وتسەڭiز، بالالارىڭىز نەشەۋ، قانداي كاسiپپەن اينالىسادى؟
تاعى دا كەڭەسشiم اعىپ الا جونەلدi:
– بۇل كiسiنiڭ التى بالاسىنىڭ بارلىعى شەتەلدە جوعارى بiلiم العان. نەگiزiنەن وسى ەلدەگi جەر استى بايلىعى، ينۆەستيتسيا تارتۋ، مەملەكەتتiك ساتىپ الۋ، اقپارات تاراتۋ، قورعانىس سالاسى، مەملەكەت قاۋiپسiزدiگi, سوت جانە پروكۋراتۋرا، قارجى پوليتسياسى، iشكi iستەر قىزمەتi, شەتەلدەرمەن بايلانىس، كوررۋپتسياعا قارسى قىزمەت، قىسقاسى بارلىق سالاعا باقىلاۋ جاسايدى.

«قاپ، مىناۋ تiرiدەي ءولتiردi-اۋ!» –دەيمiن كەڭەسشiمە iشتەي ىزا بولىپ، بiراق سويلەۋگە دارمەن جوق.
– شەتەل بانكiلەرiندە ەسەپ-شوتىڭىز بار شىعار؟ – دەدi كوزiلدiرiكتi بiرەۋ.
– ارينە، ارينە، – دەپ كەڭەسشiم iلiپ الا جونەلدi. بۇل كiسiنiڭ شۆەيتساريا بانكiلەرiندە 100 ميلليون دوللارى بار. باسقاشا ويلاپ قالماڭىزدار، ول شەتەلدە باسىلعان كiتاپتارىنىڭ قالاماقىسى...
راسىن ايتۋ كەرەك، iشiم كادiمگiدەي جىلىپ قالدى. مىقتىگۇل كەشە كەشكi شاي ۇستiندە: «كەلەسi اپتادا كiشi ۇلدىڭ «ۆىپۋسكنويى»، ولسەڭ دە 100 دوللار تاپ!» – دەپ قاتال تاپسىرما بەرگەن. ايتەۋiر شەتەلدە اقشام بار ەكەنiن بiلiپ تۇر عوي، كەڭەسشiمنەن 100 دوللار قارىزعا سۇراپ الارمىن دەپ ويلادىم، كوڭiلiم جايلانىپ.
– سونىمەن سۇحبات اياقتالدى، جۋرناليست مىرزالار، قازiر پرەزيدەنتتiڭ ماڭىزدى جۇمىستارى بار، جول بەرiڭiزدەر! – دەدi كەڭەسشiم ءتۇسiن سۋىتىپ. قارا كوزiلدiرiك تاققان ەڭگەزەردەي ءتورت-بەس جiگiت قورشاعانداردى ءارi-بەرi يتەرiپ، جول اشا باستادى. وققاعارلارىم شىعار دەپ ويلادىم iشiمنەن.
اۋماعى اتشاپتىرىم كابينەتكە كەلiپ كiردiك. كەنەت تەرەزەگە جاقىنداعان كەڭەسشiمنiڭ ءتۇسi بۇزىلىپ، ىمداپ مەنi شاقىردى. قاراسام، كوشە تولى تەڭiزدەي تولقىعان حالىق. تiپتi شەت-شەگi كورiنبەيدi. قولدارىندا كوتەرگەن ترانسپارانتتارى، ۇندەۋلەرى بار: «پرەزيدەنتتiڭ كەتۋiن تالاپ ەتەمiز!»، «ەلدi پاراقورلىق جايلاپ الدى!»، «ۇلت رەتiندە جويىلىپ بارامىز!»، «حالىقتىڭ بايلىعى وزiنە قايتارىلسىن!»، «جازىقسىز ولتiرiلگەندەردiڭ قانى كiمنiڭ موينىندا؟»، «ءسوز بوستاندىعى جوق مەملەكەتتەومىر ءسۇرۋ مۇمكiن ەمەس!»، «تiلiمiزگە تەڭدiك بەرiلسiن!»، «مۇناي دوللارى حالىقتىڭ يگiلiگiنە جۇم¬سالسىن!» دەگەن سەكiلدi نە بiر سۇمدىقتاردى جازىپ الىپتى.
بۇندايدى كورمەگەن باسىم، زارەم كەتiپ، كەڭەسشiمە قارايمىن. ول ايىلىن دا جيار ەمەس. قوبىراعان بiر قاعازداردى تەز-تەز سومكەسiنە سالىپ، كەتپەكشi بولىپ جاتىر. بiرەۋلەرمەن قالتا تەلەفونى ارقىلى حابارلاستى:
– ءبارi ويداعىداي، ۆەرتولەتتi دايىنداڭدار، مەن ارتقى ەسiكتەن شىعامىن!
كەنەتتەن ءوز-وزiنەن تiلiم شىعىپ كەتتi. جانۇشىرىپ، كەتiپ بارا جاتقان كەڭەسشiمنiڭ ەتەگiنە جارماستىم:
– قايدا باراسىڭ مەنi تاستاپ، مىنا حالىققا نە دەيمiز؟!

كەڭەسشiمدە ماناعى سىپايىلىقتىڭ بiرi جوق. قولىمدى كەرi سەرپiپ تاستاپ، كەكەتە كۇلدi:
– ونى ءوزiڭiز بiلەسiز، پرەزيدەنت مىرزا. ءبۇلدiردiڭiز، ەندi جاۋابىن ءوزiڭiز بەرiڭiز! – دەپ شىعىپ جۇرە بەردi.

قاپ! جۇگiرiپ، قايتادان تەرەزەگە باردىم. ماناعى ماناعى ما، ابدەن اشۋعا مiنگەن حالىق عيماراتتىڭ ءدال تەرەزەسiنiڭ تۇبiنە كەلiپ، «پرەزيدەنت، شىق بەرi!» دەپ ايقايعا باسىپ تۇر. ەندi بولماسا، iشكە باسىپ كiرەتiن تۇرلەرi بار.
قۇرىعان باسىم، قايدان عانا پرەزيدەنت بولىپ ەدiم، قوي، نە دە بولسا كiناسiزدiگiمدى ايتىپ ولەيiن دەپ، تەرەزەنi اشىپ: «حالايىق، مەنiڭ ەشبىر كiنام جوق!» – دەپ ايقاي سالام دەگەندە، ءوز داۋسىمنان ءوزiم شوشىپ وياندىم. داۋسىمنىڭ قاتتى شىققانى سونشا، وكشەسi جىلتىراپ، تەرiس قاراپ، قورىلعا باسىپ جاتقان مىقتىگۇل دە ويانىپ، ماعان ۇيقىلى كوزiمەن ۇرپيە قارادى.
– نە بولدى، تاڭ اتپاي ايقايلاپ؟!
مىقتىگۇلدiڭ داۋسىن ەستiگەسiن، جاڭاعىنىڭ ءبارi ءتۇسىم ەكەنiن ءتۇسiنiپ، ەسiمدi جيعانداي بولدىم. دەگەنمەن بارلىعىن انىقتاپ الماق ويمەن، قايتادان تەرiس قاراپ، ۇيقىعا باسا بەرگەن ايەلiمدi ءتۇرتiپ وياتىپ الىپ:
– كiم... مىقتاش، سەن دوكتور ەمەسسiڭ بە؟ – دەپ باتىلسىزداۋ سۇراق قويدىم.
– نە؟!
– سەن... عىلىم دوكتورى ەمەسسiڭ بە؟
– بيشارا! – دەدi ول ءوزiنiڭ ادەتiنشە، – دوكتور ەمەس، اكادەميكپiن، ۇيىقتا! وقىمايتىن گازەتىڭ جوق، سەنiڭ تۇبiڭە جەتەدi بiر كۇنi!
ۋرا! شىنىمەن-اق جاڭاعى سۇمدىقتىڭ ءبارi ءتۇسiم ەكەن! مەن پرەزيدەنت ەمەسپiن! دوكتور بولماسا دا، مىقتىگۇلiم ءوز جانىمدا. ەڭ باستىسى، موينىمدا ەشكiمنiڭ وبال-ساۋابى جوق! قۇرىسىن ءبارi, ءوز ءۇيiڭ، ولەڭ توسەگiڭدە قايعى-مۇڭسىز جاتقانعا ەشتەڭە جەتپەيدi ەكەن!
اپىرماۋ، پرەزيدەنت بولماۋدىڭ ءوزi ادامعا وسىنشاما قۋانىش سىيلايتىنىن كiم بiلگەن؟ قايتادان كوزiم iلiنiپ بارا جاتىپ، وسىنى ويلادىم.

سايلاۋ بايبوسىن

پىكىرلەر