«اۋىلعا ءشامشى كەلىپتى. كەنەن اتاسىنا سالەم بەرە كەلگەن ەكەن. ول اۋىلدىڭ مادەنيەت ۇيىندە جۇرتشىلىقپەن كەزدەسۋ دە وتكىزەتىن بولىپتى» دەگەن ءسوز كوپشىلىككە لەزدە تارالىپ، ادامدار ۇلكەن دەمەي، كىشى دەمەي ورتالىققا قاراي اعىلدى. سولاردىڭ قاتارىندا مەن دە اتاقتى كومپوزيتوردى كورۋگە اسىقتىم. بۇل 1975 جىلدىڭ ۇمىتپاسام جاز ورتاسى بولاتىن. ۇلكەن جولمەن اۋىل ىرگەسىنەن ءوتىپ بارا جاتىپ ءشامشى اعا توقساننىڭ بىرىنە كەلىپ وتىرعان قارت اقىنعا سالەم بەرمەي كەتۋدى ابەستىك دەپ بىلگەن عوي. استە ونەر ءدۇلدۇلىن قۇرمەتتەگەن ادام وسىلاي ىستەسە كەرەك-ءتى.
انە-مىنە دەگەنشە مادەنيەت ءۇيىنىڭ ۇلكەن كورۋ زالى ادامعا لىق تولدى. زالدا وتىرعان اۋىل تۇرعىندارىنا الماتىداعى قازمۋ-ءىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ وسىندا عىلىمي پراكتيكادا جۇرگەن ستۋدەنتتەرى دە كەلىپ قوسىلدى. ءبارىمىز قادىرمەندى قوناقتى تاعاتسىزدانا كۇتىپ وتىرمىز. ءبىر كەزدە مادەنيەت ءۇيىنىڭ ۇلكەن ەسىگى اشىلىپ ءشامشى قالداياقوۆ پەن ءوزىمىز تۇرىپ جاتقان كيروۆ اتىنداعى كولحوزدىڭ (قازىر كەنەن اۋىلى) پارتكوم حاتشىسى وكەن اديمولداەۆ ىشكە كىردى. وسى ساتتە زالدا وتىرعان جۇرت دۋىلداتا قول سوعىپ قۇرمەت كورسەتتى. ولار ساحناداعى ورىندىقتارعا جايعاسىپ وتىرعان سوڭ پارتكوم حاتشىسى كەلگەن قوناقتى تانىستىرىپ وعان ءسوز بەردى. تىڭدارماندارىمەن اشىق اڭگىمە-دۇكەن قۇرعان كومپوزيتور ءوزىنىڭ ءسوز مايەگىن تامىزا سويلەيتىن شەشەندىك قىرىن دا كورسەتتى. قويىلعان سۇراقتارعا ۇتىمدى جاۋاپ بەرىپ، كەيدە جۇرتتى كۇلدىرىپ تە وتىردى. «ولەڭنىڭ ەستىسى بار، ەسەرى بار» دەمەكشى، ونەر تۋىندىلارىنىڭ ساپاسىنا ءاتۇستى قاراۋعا بولمايدى. ولەڭ ايتقاننىڭ ءبارى ءانشى ەمەس، ءان شىعارعاننىڭ ءبارى ءشامشى ەمەس قوي، - دەدى ول ازىلدەي سويلەپ. ءوزىنىڭ الداعى شىعارماشىلىق جوسپارلارى تۋرالى سۇراعان ستۋدەنتكە: - بۇل اۋىلعا كەنەن اتامنىڭ كەنەن ونەرى جۇعىستى بولسىن دەپ ارنايى كەلدىم. بۇيىرتسا كەلەشەكتە جاڭا اندەر دۇنيەگە كەلە جاتار، - دەدى ونەر ساڭلاعى.
كومپوزيتورمەن كەزدەسۋ وتە اسەرلى ءوتتى. ودان شىققان ادامداردىڭ جۇزدەرىندە كوتەرىڭكى كوڭىل-كۇي بايقالعانداي بولدى. اسىرەسە جاستار جاعى ءشامشى اعانى قاۋمالاپ، سوزگە تارتىپ، سۇراقتارىن قويىپ، ەركىن سۇحباتتاسىپ جاتتى. ول بىزبەن ەسكەرتكىشكە سۋرەتكە تۇسۋگە دە كەلىستى. كاسىبي فوتوگراف بولماعاندىقتان تۇسكەن سۋرەتتىڭ ساپاسى ونشالىقتى جاقسى بولماي شىقتى. دەگەنمەن بۇكىل ەلىمىزگە «قازاق ءۆالسىنىڭ كورولى» اتانعان ايگىلى كومپوزيتورمەن اۋىلداعى كەزدەسۋ وسى ءبىر سارعايعان فوتوسۋرەت ارقىلى ماڭگىلىك شەجىرە بولىپ قالا بەردى. ول كەزدە ءشامشى اعا 45 جاستا ەدى. قامال بۇزار قىرىق جاستىڭ اينالاسى عوي بۇل جاس. كەيىن ءشامشى اعانى تەلەديداردان كوردىم، بۇل ونىڭ اۋىرىپ جۇرگەن كەزى بولۋى كەرەك، ءوڭى جۇدەۋ كورىندى. سول سىرقاتتان ول 62 جاسىندا دۇنيەدەن وزدى. قازاقتىڭ ماڭدايىنا بىتكەن ەرەكشە دارىن يەسى حالقىنا ماڭگىلىك ەسكىرمەيتىن، ولمەيتىن تاماشا اندەرىن مۇراعا قالدىرىپ كەتتى. ءار قازاقتىڭ جۇرەگىنەن بەرىك ورىن العان ءشامشى اندەرى ءالى تالاي ۇرپاقتى رۋحاني جاعىنان قاناتتاندىرىپ، ومىرلەرىن قۋانىشقا بولەي بەرمەك.
اسكەن باتىشەۆ،
زەينەتكەر
جامبىل وبلىسى، قورداي اۋدانى، كەنەن اۋىلى
سۋرەتتە: اۋىل جاستارى مەن الماتىلىق ستۋدەنتتەر ورتاسىندا ءشامشى قالداياقوۆ (وڭ جاقتا) جانە وكەن اديمولداەۆ (سول جاقتا).
