حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتسىزدىعى نەمەسە بانكتەردىڭ قۋلىعى

2497
Adyrna.kz Telegram

ءبىراز ۋاقىتتان بەرى الەمدە الداۋ ارقىلى، ادامنىڭ مۇلكىن نەمەسە قارجىسىن تارتىپ الۋ ماقساتىندا كوپتەگەن ارەكەتتەر قولدانىلادى. اتاپ ايتقاندا، قارجىلىق پيراميدالار، الاياقتىق جانە تاعى باسقالار.

ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر (ەدب) حالىقتىڭ سەنىمىن ياكي قارجىلىق ساۋاتسىزدىعىن پايدالانىپ، كرەديت نەمەسە يپوتەكا الۋ بويىنشا كەلىسىم-شارت جاساسقان قۇجاتتارعا قىزمەت كورسەتۋ ءۇشىن، كوميسسيالار قوسىپ جۇرگەن كورىنەدى. بىراق، ۇلتتىق بانكتىڭ نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەرىن ساراپتاپ، زەرتتەپ شىقساق، اتالمىش كوميسسيالار زاڭسىز ەكەنىن بايقاۋعا بولادى.

باق سول ماسەلە بويىنشا ءبىراز ماتەريالدار دايىنداپ، ۇگىت-ناسيحاتتىق جۇمىستار دا جۇرگىزىپ ۇلگەرگەن ەكەن. ەندى زاڭگەرلەر بولسا، ادىلەتتىلىك ورناتۋ ءۇشىن، حالىقتان جيناعان ارىزدار نەگىزىندە سوتقا جۇگىنىپ، زاڭدى شەشىم كومەگىمەن تولەنگەن حالىقتىڭ قارجىسىن قايتارۋعا بار كۇشتەرىن سالىپ كەلگەن. سوت القاسى بولسا، حالىقتىڭ جاعىندا بولىپ، زاڭ نەگىزىندە، ەدب زاڭسىز العان كوميسسيالاردى قايتارۋدى مىندەتتەپ، ومىرىمىزدە ادىلەتتىلىك ءالى قالعان ەكەنىن دالەلدەپ جۇرگەن.

ناتيجەسىندە، سوڭعى جىلدار ىشىندە جازىلعان ارىزدار قاناعاتتاندىرىلىپ، قورىتىندىسىندا 7 ملرد مولشەرىندە حالىقتىڭ قارجىسى قايتارىلعان بولاتىن.

الايدا حالىقتىڭ قۋانىشى ۇزاق سوزىلعان جوق. ەندى عانا تولەنگەن كوميسسيالار زاڭسىز بولعانىن تۇسىنگەن قوعام، تاعى دا ءوز ماسەلەسىمەن بەتپە-بەت قالىپ وتىر.

وكىنىشكە وراي اعىمداعى جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ، سوتقا وسى باعىت بويىنشا تاپسىرىلعان ارىزدار قاناعاتتاندىرىلماي، بەلگىسىز ۋاقىتقا  شەگىرىلىپ كەلەدى، ال كەيبىر باستالىپ كەتكەن سوت پروتسەسستەرىنىڭ قورىتىندىسى تەرىس بولىپ، اياقتالىپ كەلەدى. ۇكىمەت بولسا، قۇزىرلى مەملەكەتتىك ورگاندار بولسا ءۇنسىز، ناقتى پوزيتسياسىن ايقىنداعان جوق.

حالىق ۇرەيلەنىپ، قوعامدىق ىزا پايدا بولىپ، جاعداي شيەلەنىسە ءتۇستى. دەمەك، ۇكىمەت حالىقتىڭ ەڭبەكپەن تاپقان قارجىسىن ەدب جەپ وتىرعانىنا تاعى دا كوز جۇمعان سىڭايلى. ناتيجەسىندە، ادىلەتتىلىك، حالىقتىڭ سەنىمى قايدا قالدى؟!

بىلىكتى مامان، زاڭگەر دۋلات ديليارانىڭ پىكىرىن دە كەلتىرۋ ورىندى دەپ سانايمىن: «اعىمداعى جىلدىڭ 19 ناۋرىزىنان باستاپ، اتالمىش باعىت بويىنشا قارالىپ جاتقان ىستەردى ءبىرىنشى ينستانتسيالى سوتتار كەيىنگە قالدىرىپ نەمەسە ازاماتتاردىڭ تالاپتارى بويىنشا تەرىس شەشىمدەر شىعارىپ كەلەدى. قازىرگى تاڭدا، قولىمىزدا اراسى 13 كۇن، ءبىر سۋديانىڭ شىعارعان ەكى شەشىمى بار. تالاپ پەن نەگىز بىردەي، ال شەشىم ەكى ءتۇرلى (بىرەۋىن قاناعاتتاندىرعان، ال ەكىنشىسىن قاناعاتتاندىرماعان).

سوڭعى ۋاقىتتا ءنورماتيۆتى-قۇقىقتىق اكتىلەرگە ەشقانداي وزگەرىستەر ەنگىزىلمەگەن، بىراق سوت القالارى بانك جاعىنا تۇرىپ، تۇبەگەيلى پوزيتسيالارىن وزگەرتكەن.

ءبىزدىڭ قۇقىقتىق كومەگىمىزگە جۇگىنگەن حالىق جاعدايدى تۇسىنبەي، نەگىزدەلگەن، كەلەسىدەي سۇراقتار قويۋدا: «سوندا ۇزاق ۋاقىتتان بەرى سۋديالار حالىق جاعىنا شىعارعان شەشىمدەرى دۇرىس بولعان جوق پا، نە قاتەلەسىپ جۇرگەن بە؟! نەگە بۇرىن شەشىم شىعارعان كەزدە، قازىر قولدانىپ جۇرگەن باپتارعا سۇيەنبەگەن؟! كىمنىڭ مۇددەسى كوزدەلىپ ءجۇر؟!». شىنىمەن دە سۇراقتار جاۋاپتارعا قاراعاندا الدەقايدا كوپ. ال جوعارعى سوت، ۇلتتىق بانك ۇندەمەي جۇرگەندەرى، الەۋمەتتىك شيەلىنىستى كۇشەيتىپ كەلەدى.

قازىرگى تاڭدا بارلىق رەسپۋبليكا بويىنشا زاڭگەرلەردىڭ كۇشى جۇمىلدىرىلىپ، ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن قۇزىرلى ورگاندارعا ۇندەۋ تاستالعان بولاتىن جانە ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن، باسقا دا  شارالار قولدانىلۋدا. ءبىزدىڭ ۇستانىمىمىز بەرىك جانە ازاماتتاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ بويىنشا سوڭىنا دەيىن بارۋعا ءازىرمىز».

ال ەندى، وسى ماسەلە جونىندە حالىق اراسىندا ءبىراز تۇجىرىمدار پايدا بولىپ، «ۇزىن قۇلاق» كومەگىمەن الەۋمەتتىك جەلىدە تاراپ جۇرگەن بىرنەشە قۇندى ويلارعا توقتالا كەتسەك.

بىرىنشىدەن، حالىق سوزىنە جۇگىنسەك، جوعارعى سوت جاعىنان لاۋازىمدى تۇلعا تاراپىنان، سوتتارعا اۋىزشا بۇيرىق جىبەرىلگەن كورىنەدى. سول بۇيرىقتا تەرىس شەشىم قابىلداڭدار دەگەن وي تارالعان سياقتى. ودان بولەك، كەيبىر زاڭگەرلەر ماسەلە شەشىلۋ ماقساتىندا 16 ساۋىردە ناقتى شەشىم قابىلدانادى دەگەن دە سوزدەر ايتىلۋدا.

ەندى سوڭعى ايتىلعان وي بويىنشا اتالعان كۇن، ساياساتكەرلەردىڭ دە اۋىزدارىندا ءجۇر. كەيبىرەۋلەرىنىڭ پايىمداۋىنشا 16 ساۋىردە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋ جاريالانىپ، 16 ماۋسىمدا ءوتۋى ءتيىس دەپ وي ايتىلعان.

دەمەك، قورىتىندىلاي كەلگەندە، وسىنىڭ بارلىعىسى كەزەكتى ساياسي ويىن بولۋى دا ىقتيمال عوي. شىنىمەن اتالمىش ستسەناري بويىنشا جاعداي ءوربيتىن بولسا، جاڭا پرەزيدەنتتىڭ كومانداسى، حالىق پەن سايلاۋ الدىندا ۇپاي جيناۋ ءۇشىن، زاڭسىز كوميسسيالار بويىنشا ماسەلەسىن شەشۋلەرى ابدەن مۇمكىن.

قالي اۋباكىروۆ

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

 

پىكىرلەر