Halyqtyń qarjylyq saýatsyzdyǵy nemese bankterdiń qýlyǵy

2496
Adyrna.kz Telegram

Biraz ýaqyttan beri álemde aldaý arqyly, adamnyń múlkin nemese qarjysyn tartyp alý maqsatynda kóptegen áreketter qoldanylady. Atap aıtqanda, qarjylyq pıramıdalar, alaıaqtyq jáne taǵy basqalar.

Ekinshi deńgeıli bankter (EDB) halyqtyń senimin ıakı qarjylyq saýatsyzdyǵyn paıdalanyp, kredıt nemese ıpoteka alý boıynsha kelisim-shart jasasqan qujattarǵa qyzmet kórsetý úshin, komıssııalar qosyp júrgen kórinedi. Biraq, Ulttyq banktiń normatıvtik-quqyqtyq aktilerin saraptap, zerttep shyqsaq, atalmysh komıssııalar zańsyz ekenin baıqaýǵa bolady.

BAQ sol másele boıynsha biraz materıaldar daıyndap, úgit-nasıhattyq jumystar da júrgizip úlgergen eken. Endi zańgerler bolsa, ádilettilik ornatý úshin, halyqtan jınaǵan aryzdar negizinde sotqa júginip, zańdy sheshim kómegimen tólengen halyqtyń qarjysyn qaıtarýǵa bar kúshterin salyp kelgen. Sot alqasy bolsa, halyqtyń jaǵynda bolyp, zań negizinde, EDB zańsyz alǵan komıssııalardy qaıtarýdy mindettep, ómirimizde ádilettilik áli qalǵan ekenin dáleldep júrgen.

Nátıjesinde, sońǵy jyldar ishinde jazylǵan aryzdar qanaǵattandyrylyp, qorytyndysynda 7 mlrd mólsherinde halyqtyń qarjysy qaıtarylǵan bolatyn.

Alaıda halyqtyń qýanyshy uzaq sozylǵan joq. Endi ǵana tólengen komıssııalar zańsyz bolǵanyn túsingen qoǵam, taǵy da óz máselesimen betpe-bet qalyp otyr.

Ókinishke oraı aǵymdaǵy jyldyń naýryz aıynan bastap, sotqa osy baǵyt boıynsha tapsyrylǵan aryzdar qanaǵattandyrylmaı, belgisiz ýaqytqa  shegirilip keledi, al keıbir bastalyp ketken sot proessteriniń qorytyndysy teris bolyp, aıaqtalyp keledi. Úkimet bolsa, quzyrly memlekettik organdar bolsa únsiz, naqty pozıııasyn aıqyndaǵan joq.

Halyq úreılenip, qoǵamdyq yza paıda bolyp, jaǵdaı shıelenise tústi. Demek, Úkimet halyqtyń eńbekpen tapqan qarjysyn EDB jep otyrǵanyna taǵy da kóz jumǵan syńaıly. Nátıjesinde, ádilettilik, halyqtyń senimi qaıda qaldy?!

Bilikti maman, zańger Dýlat Dılıaranyń pikirin de keltirý oryndy dep sanaımyn: «Aǵymdaǵy jyldyń 19 naýryzynan bastap, atalmysh baǵyt boıynsha qaralyp jatqan isterdi birinshi ınstanııaly sottar keıinge qaldyryp nemese azamattardyń talaptary boıynsha teris sheshimder shyǵaryp keledi. Qazirgi tańda, qolymyzda arasy 13 kún, bir sýdıanyń shyǵarǵan eki sheshimi bar. Talap pen negiz birdeı, al sheshim eki túrli (bireýin qanaǵattandyrǵan, al ekinshisin qanaǵattandyrmaǵan).

Sońǵy ýaqytta normatıvti-quqyqtyq aktilerge eshqandaı ózgerister engizilmegen, biraq sot alqalary bank jaǵyna turyp, túbegeıli pozıııalaryn ózgertken.

Bizdiń quqyqtyq kómegimizge júgingen halyq jaǵdaıdy túsinbeı, negizdelgen, kelesideı suraqtar qoıýda: «Sonda uzaq ýaqyttan beri sýdıalar halyq jaǵyna shyǵarǵan sheshimderi durys bolǵan joq pa, ne qatelesip júrgen be?! Nege buryn sheshim shyǵarǵan kezde, qazir qoldanyp júrgen baptarǵa súıenbegen?! Kimniń múddesi kózdelip júr?!». Shynymen de suraqtar jaýaptarǵa qaraǵanda áldeqaıda kóp. Al Joǵarǵy sot, Ulttyq bank úndemeı júrgenderi, áleýmettik shıelinisti kúsheıtip keledi.

Qazirgi tańda barlyq respýblıka boıynsha zańgerlerdiń kúshi jumyldyrylyp, elimizdiń kóptegen quzyrly organdarǵa úndeý tastalǵan bolatyn jáne máseleni sheshý úshin, basqa da  sharalar qoldanylýda. Bizdiń ustanymymyz berik jáne azamattardyń quqyǵyn qorǵaý boıynsha sońyna deıin barýǵa ázirmiz».

Al endi, osy másele jóninde halyq arasynda biraz tujyrymdar paıda bolyp, «uzyn qulaq» kómegimen áleýmettik jelide tarap júrgen birneshe qundy oılarǵa toqtala ketsek.

Birinshiden, halyq sózine júginsek, Joǵarǵy sot jaǵynan laýazymdy tulǵa tarapynan, sottarǵa aýyzsha buıryq jiberilgen kórinedi. Sol buıryqta teris sheshim qabyldańdar degen oı taralǵan sııaqty. Odan bólek, keıbir zańgerler másele sheshilý maqsatynda 16 sáýirde naqty sheshim qabyldanady degen de sózder aıtylýda.

Endi sońǵy aıtylǵan oı boıynsha atalǵan kún, saıasatkerlerdiń de aýyzdarynda júr. Keıbireýleriniń paıymdaýynsha 16 sáýirde kezekten tys prezıdenttik saılaý jarııalanyp, 16 maýsymda ótýi tıis dep oı aıtylǵan.

Demek, qorytyndylaı kelgende, osynyń barlyǵysy kezekti saıası oıyn bolýy da yqtımal ǵoı. Shynymen atalmysh senarıı boıynsha jaǵdaı órbıtin bolsa, jańa prezıdenttiń komandasy, halyq pen saılaý aldynda upaı jınaý úshin, zańsyz komıssııalar boıynsha máselesin sheshýleri ábden múmkin.

Qalı Áýbákirov

"Adyrna" ulttyq portaly

 

Pikirler