الماتىدا كوپجاسار نارىباەۆقا ارنالعان ەسكەرتكىش تاقتانىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولدى

1012
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2023/06/snimok-veb-straniczy_30-6-2023_141337_almaty.tv_.jpeg
اشىلۋ سالتاناتىنا قازاقستاننىڭ بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى، عالىمدارى قاتىستى. ماۋسىمنىڭ 3,  تاڭەرتەڭ تولەباەۆ كوشەسى، №98 مەكەنجايىندا، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم جانە تەحنيكا قايراتكەرى كوپجاسار نارىباەۆقا ارنالعان ەسكەرتكىش تاقتانىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولدى. بۇگىن ول 85 جاسقا تولار ەدى، كوپجاسار نارىباەۆ بۇل ۇيدە 1985-2020 جىلدار ارالىعىندا تۇرعان. بەلگىلى ۇستاز جانە جاستاردىڭ تالىمگەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ جوعارى جانە ورتا ارناۋلى ءبىلىم ءمينيسترى (1983-1987), جوعارعى كەڭەستىڭ دەپۋتاتى بولدى. ح جانە ءحى سايلانعان قازاق كسر كەڭەسى، 10 جىل بويى ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دى 1991-2001 جىلدار ارالىعىندا باسقاردى. جوعارى عىلىمي جەتىستىكتەرى جانە كوپتەگەن شەتەلدىك عىلىمي جانە وقۋ ورىندارىمەن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋداعى سىڭىرگەن ەڭبەگى جانە بىرنەشە حالىقارالىق شەتەلدىك عىلىم اكادەميالارىنىڭ تولىق مۇشەسى. 300-دەن استام عىلىمي ەڭبەكتەرى، ونىڭ ىشىندە 30 كىتاپ پەن مونوگرافيالار، 15 بروشيۋرالار شىعارعان. ەسكەرتكىش تاقتانىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قازاقستاننىڭ بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى، عالىمدارى قاتىستى.
– كوبەكەڭ سان قىرلى دارىن يەسى، ولەڭ شىعارعان. ول ءومىرىنىڭ ەكى كەزەڭگە بولىنگەنىن ايتاتىن: 1986 جىلعا دەيىن جانە ودان كەيىنگى. ەڭ جەمىستى كەزەڭى – ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ رەكتورى بولعان ۋاقىتى.  – مەن ول جىلدارى قازۇۋ-دا قىزمەت ەتتىم، فاكۋلتەت دەكانى بولدىم. مەن كەزەكشىلىك كەزىندە ول كىسىمەن كوپ اڭگىمەلەسكەنىمدە، ونىڭ اقىل-ويىنىڭ قانشالىقتى بيىك ەكەنىنە كوزىم جەتەتىن. بۇل سيرەك كەزدەسەتىن قاسيەت. ول ماعان، ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتە ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى ەكى فاكۋلتەت بار، ول - تاريحي جانە فيلولوگيالىق فاكۋلتەتتەر. ويتكەنى ولار قازاقستان تاريحىن جانە قازاق ءتىلىن، قازاق ادەبيەتىن، ياعني ۇلت تاريحىن، ءتىلىن، ادەبيەتىن وقىتاتىن فاكۋلتەتتەر دەيتىن. ول كىسى فاكۋلتەتىمىزگە كوپ كومەكتەستى... كوبەكەڭ عاجاپ تۇلعا، ناعىز مەملەكەت قايراتكەرى ەدى.
كوپجاسار نارىباەۆتىڭ شاكىرتى، ءارى ارىپتەسى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ەرجان جاتقانباەۆ: «مەن كوبەكەڭمەن 20 جىل قىزمەتتەس بولدىم، ونىڭ جەرلەسى، تۋىسى بولماسام دا، ومىردە ماعان كوپ كومەگىن تيگىزدى»، - دەيدى.
– كوبەكەڭ مەنىڭ تالىمگەرىم بولدى، سول كىسىنىڭ ارقاسىندا 20 جىلدا 46 عىلىم دوكتورى مەن كانديداتىن دايىندادىم. «پرەزيدەنت ماعان ۇجىمدى ساقتاپ قالۋعا، ۋنيۆەرسيتەتكە باس كوز بولۋدى تاپسىرعان ەدى، مەن ونى ورىندايمىن» دەگەن بولاتىن. رەكتور بولعان كەزىندە قازۇۋ-دىڭ اۋماعىن ساقتاپ قالدى، بۇل ونىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن كورسەتەدى. ادامداردى قاتتى قۇرمەتتەيتىن، ۇجىمدى باعالايتىن. كەيدە كوشەدە قازۇۋ-دىڭ پرورەكتورى بولعان كەزدەگى ەڭبەگىم ءۇشىن العىس ايتاتىن ادامداردى كەزدەستىرەمىن. ولارعا ايتارىم، ماعان ەمەس، رەكتور كوپجاسار نارىباەۆقا راحمەت ايتۋ كەرەك، ول كىسى تىنىش جۇمىس ىستەۋگە، جالاقىنى ۋاقىتىندا الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن قادامدارعا باردى. ۋنيۆەرسيتەتتە كوپتەگەن يگى ىستەر اتقارىلعانى كوپجاسار ءنارىبايۇلىنىڭ ارقاسىندا بولدى».
ەسكەرتكىش تاقتانىڭ اشىلۋ سالتاناتىنان كەيىن كوپجاسار نارىباەۆتىڭ ۇلى مارات سۇحبات بەردى: – بۇگىن وتباسىمىز ءۇشىن ايتۋلى كۇن، اكەم كوپجاسار نارىباەۆ 85 جاسقا تولار ەدى. ول 1938 جىلى 3 ماۋسىمدا دۇنيەگە كەلگەن. ءبىزدىڭ وتباسىمىز 1985 جىلدان بەرى وسى ۇيدە تۇرادى، كوپتەگەن جاعىمدى ەستەلىكتەر ونىمەن بايلانىستى، مەنىڭ جاستىق شاعىم وسىندا ءوتتى، مەن لەنين اتىنداعى قازاق پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتىنىڭ ستۋدەنتى بولىپ، ەڭبەك جولىمدى باستادىم ... مەن ءۇشىن اكەم كوپ قىرلى تۇلعا. ومىردە، ەڭبەكتە ۇلگى ، قۋانىش پەن قيىندىقتى قابىلداۋدىڭ ۇلگىسى. اكەمنىڭ جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ دەڭگەيى جوعارى ەدى، ونىڭ وسى قاسيەتىنە ءتانتى بولاتىنمىن... اكەم ءار ادامعا جەكە كوزقاراس قاجەت، وعان مۋزىكالىق اسپاپ سياقتى ىلتيپاتپەن قارايتىنىن، ونى قالاي باپتايسىڭ، سولاي وينايتىنىن ايتاتىن. اكەم قىزىقتى اڭگىمەلەسۋشى ەدى. كەيبىر ءىس-شارالاردا مەن اكەممەن بىرگە باراتىنمىن. سول كەزدە سويلەگەن سوزدەرى مەن ورىنداۋلارىن ىقىلاسپەن تىڭداپ، قىزىعاتىنمىن. ونىڭ جەكە كىتاپحاناسى بولدى. ول ونەرگە، مۋزىكاعا قاتتى قۇمار، كابينەتىندە ءىلۋلى تۇرعان دومبىرانى شەرتەتىن. ول حالىق مۋزىكاسىن جاقسى كورەتىن، ونىڭ پلاستينكالارىنىڭ ۇلكەن جيناعى بولعان. ول كىتاپتاردى جاقسى كوردى، ۇنەمى وقىپ، كوپتىلدى، كوپ جانرلى ۇلكەن كىتاپحانا جينادى... مەنىڭ ءجيى ءمان بەرەتىنىم، ونىڭ شىنايى دوس بولا الاتىنى. دوستارى ونشا كوپ ەمەس ەدى، بىراق سول دوستارىمەن قۋانىشتا دا، قيىن ساتتە دە بىرگە بولاتىن، قوناققا كەلگەندە دە داستارحان باسىندا قازاقشا، ورىسشا ءان ايتاتىن... اكەم ولەڭ جازاتىنداردىڭ قاتارىنان ەدى. 1986 جىلى جەلتوقسان وقيعاسى كەزىندە دە اكەم زارداپ شەككەن ەدى. ول سول كەزدە قازاقستاننىڭ جوعارى جانە ورتا ارناۋلى ءبىلىم ءمينيسترى بولىپ، ماسكەۋدىڭ نۇسقاۋىمەن كوپتەگەن ناعىز پاتريوتتار، ءوز سالاسىنا كوپ جاقسىلىق جاساعان باسشىلار قىزمەتىنەن بوساتىلدى، ونىڭ ىشىندە اكەم دە بار ەدى.
پىكىرلەر