ءماجىلىس دەپۋتاتتارى پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆقا اباي وڭىرىندەگى ورتكە قاتىستى دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى، دەپ جازادى "ادىرنا".
دەپۋتاتتىق ساۋال ماتىنىندە ايماققا ەكولوگيالىق زارداپ جانە ادام شىعىنىن كەلتىرگەن الاپات ءورت بىرقاتار ماسەلەلەردىڭ باسىن اشقانىن جانە وسعان قاتىستى شۇعىل شەشىمدەر شىعارۋ قاجەتتىگى ايتىلدى.
"اباي وبلىسىندا بولعان جانە ادام ولىمىنە الىپ كەلگەن الاپات ءورت – بۇكىل حالقىمىز ءۇشىن ۇلكەن قايعىلى وقيعا بولدى. قوعامدى ءدۇر سىلكىندىردى.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ وسى كەزدە اباي وبلىسىندا حالىقتىڭ ورتاسىندا بولىپ، قازا تاپقانداردىڭ تۋىستارىمەن كەزدەستى جانە ولارعا جان-جاقتى كومەك كورسەتۋدى تاپسىردى. بۇل كەزدەسۋدىڭ وتە اۋىر جاعدايدا وتكەنىن بارلىعىمىز كوردىك.
پرەزيدەنت ۇكىمەت، ۋاكىلەتتى مينيسترلىكتەر مەن ءوڭىر اكىمدىگىنىڭ الدىنا مىندەتتەر قويدى، ءتيىستى شەشىمدەردى قابىلداپ، جاعدايدى تولىق باقىلاۋعا الدى.
باس پروكۋراتۋرا قوزعاعان قىلمىستىق ءىس اياسىندا جاۋاپتى لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ ءىس-ارەكەتىنە قۇقىقتىق باعا بەرىلىپ، كىنالىلەردىڭ بارلىعى زاڭ بويىنشا جاۋاپقا تارتىلاتىنى ايتىلدى.
ءوز كەزەگىندە پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى اباي وبلىسىنا بارىپ، ءورت سوندىرۋشىلەرمەن جانە تۇرعىندارمەن كەزدەستى، ەرىكتىلەردىڭ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرۋعا اتسالىستى.
شىنىن ايتۋ كەرەك، جەرگىلىكتى جەردە ورىن العان جاعداي ازاماتتىق قورعاۋ ورگاندارى، ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندار تابيعي اپاتتارعا دايىن بولماعانىن تاعى دا كورسەتتى. دەپۋتاتتار ۇكىمەتتىڭ نازارىن ورمان شارۋاشىلىعىنداعى ورتكە قارسى جانە قۇتقارۋ قىزمەتىندەگى جۇيەلى پروبلەمالارعا اۋدارىپ، بىرنەشە دەپۋتاتتىق ساۋالدار جولداعان بولاتىن.
بىراق ءىس جۇزىندە ماسەلەلەر تولىق شەشىلمەگەن. مۇنداي سالعىرتتىقتىڭ ورىن تولماس اۋىر قايعىعا الىپ كەلەتىنىن ءومىر كورسەتىپ وتىر.
مەملەكەت باسشىسى توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى جەدەل شتابتىڭ وتىرىسىندا بىلتىر قوستاناي وبلىسىندا بولعان ورتتەن قورىتىندى شىعارىلماعانىن، بەرىلگەن تاپسىرمالار ساپاسىز ورىندالعانىن قاتاڭ سىنعا الدى.
وسىعان بايلانىستى بولاشاقتا توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جۇيەلى شارالار قابىلداۋ قاجەت دەپ سانايمىز، اتاپ ايتقاندا:
ءبىرىنشى. ورمان جانە دالا ورتتەرىن ۋاقتىلى انىقتاۋ جانە ولاردىڭ الدىن الۋ جونىندەگى ناقتى جۇمىس ىستەيتىن ءىس-قيمىل الگوريتمىن ازىرلەۋ قاجەت.
سەبەبى وسى جولى ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندار اراسىندا ۇيلەستىرىلگەن جۇمىستىڭ بولماۋىنا بايلانىستى قاۋىپتى-قاتەردى ۋاقتىلى بولجاۋ جانە الدىن الۋ مۇمكىن بولمادى.
ءورت وشاعى تۋرالى العاشقى دەرەكتەر 8 ماۋسىم ساعات 11:23-تە عارىش اپپاراتتارىنان الىنىپ، 8 ماۋسىم ساعات 13.20-دا توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتتەر بازاسىنا بەرىلسە دە، قاۋىپ دەڭگەيى لايىقتى باعالانبادى.
ەكىنشى. ءورتتى جوعارى دالدىكپەن انىقتايتىن زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ:
- ورمان القاپتارى مونيتورينگىنىڭ قولدانىستاعى اقپاراتتىق جۇيەلەرىن دۇرىس ءارى بارلىق جەردە پايدالانۋدى قامتاماسىز ەتۋ;
- ءورت وشاقتارىن انىقتاۋدىڭ قوسىمشا جەرۇستى جۇيەلەرىن ورناتۋ;
- جەردى زوندتايتىن قازاقستان سپۋتنيكتەرىن جوعارى دالدىگى بار جىلۋ داتچيكتەرىمەن جاراقتاندىرۋ;
- تابيعي اپاتتار جاعدايىندا ءتيىستى قىزمەتتەردى فوتو جانە بەينە-ءتۇسىرۋ مۇمكىندىكتەرى بار دروندارمەن جابدىقتاۋ قاجەت.
ءۇشىنشى. ورمان شارۋاشىلىقتارى، رەزەرۆاتتاردى باسقارۋ ورتالىقتارى ورنالاسقان اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردە ساپالى ينفراقۇرىلىم بولۋعا ءتيىس. ولاردى بايلانىس جۇيەسىمەن جانە جىلدام ينتەرنەتپەن، ساپالى جولدارمەن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك.
ءتورتىنشى. ورمان سالاسىنىڭ ماماندارىن دايارلاۋ جانە قولداۋ، ورمان شارۋاشىلىقتارىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋ وتە ماڭىزدى.
«سەمەي ورمانى» ورمان تابيعي رەزەرۆاتىنىڭ بالانسىندا 363 تەحنيكا بار. وندا نەلىكتەن ادامدار ءورتتى سوندىرۋگە جەكە كولىكتەرىمەن بارعان؟ تەحنيكانىڭ جاي-كۇيى قانداي؟ ءتىپتى قاجەتتى تەحنيكا بار ما؟ سوندىقتان ورمان شارۋاشىلىقتارىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن جاڭارتىپ، ارنايى ورتكە قارسى تەحنيكامەن تولىق جابدىقتاۋ قاجەت.
سونداي-اق رەزەرۆات جانىندا تابيعي اپاتتارمەن كۇرەسۋگە ارنالعان ارنايى بولىمشە بولۋعا ءتيىس جانە ونى بارلىق قاجەتتى جابدىقتارمەن، سونىڭ ىشىندە ورمان قورىنىڭ جاي-كۇيىن باقىلاۋعا ارنالعان دروندارمەن جاراقتاندىرۋ كەرەك.
ورمان شارۋاشىلىعى قىزمەتكەرلەرىن الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىن كۇشەيتىپ، ولاردىڭ جالاقىسىن ۇنەمى ارتتىرىپ وتىرعان ءجون. سونداي-اق قىزمەتكەرلەردى ارنايى كيىممەن جانە جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت.
بەسىنشى. توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ جەكە قۇرامىنىڭ سانىن كوبەيتۋ، ارنايى ورتكە قارسى تەحنيكامەن جانە ءجۇرىپ ءوتۋ مۇمكىندىگى جوعارى تەحنيكامەن جاراقتاندىرۋ، ازاماتتىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىن الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ ماسەلەلەرىن شەشۋ (بۇل تۇرعىن ءۇي ماسەلەسى جانە كوممۋنالدىق قىزمەتتەر ءۇشىن وتەماقى), سونداي-اق «قازاۆياقۇتقارۋ» اق اۆياپاركىن جاڭارتۋ جانە ۇلعايتۋ كەرەك.
التىنشى. بۇل ماسەلەلەر كەزەك كۇتتىرمەيدى، شۇعىل شەشىمدەردى قاجەت ەتەدى.
سوندىقتان ۇكىمەتكە ۆەدومستۆوارالىق جۇمىس توبىن قۇرىپ، ورمان شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى جانە ورتكە قارسى قورعاۋدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى ماسەلەلەردى تولىق قارجىلاندىرۋ جانە زاڭنامانى، ونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ ماسەلەسىن قايتا قاراۋ كەرەك. بۇل جۇمىسقا دەپۋتاتتار دا قاتىسۋى قاجەت", دەلىندى ساۋال ماتىنىندە.
