جاڭاوزەن تولقۋدا. تولقىماي قايتسىن، 8 جىل بويى جۇمىسقا قابىلداۋعا موراتوري جاريالانعالى حالىق جۇمىس تابا الماي ساندالۋدا. جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ كوشەگە شىعىپ، جۇمىس سۇراپ تۇرعاندارىنا ون شاقتى كۇنگە جاقىندادى. قالانىڭ ورتالىق الاڭىن سوڭعى ەكى كۇننەن بەرى پوليتسيا باقىلاۋعا الدى. قالا اكىمدىگىنىڭ جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك ءبولىمى ورنالاسقان "نەكە سارايى" عيماراتىنىڭ الدىنا جينالعان جۇمىسسىزدار مەكەمە الدىن بوساتار ەمەس. حالىقتىڭ تالابى 150 مىڭ تەڭگە جالاقىسى بار جۇمىس پەن جاستارپ ماسەلەسى. ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆقا ۆيدەو ۇندەۋ دە جولدادى.
ال، جەرگىلىكتى بيلىك ماسەلەنى شەشەمىز دەيدى. وسى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن بوس جۇمىس ورىندارى جارمەڭكەسىن وتكىزۋدە. اقپاننىڭ 23-ءى كۇنى جاڭاوزەنگە ەڭبەك جارمەڭكەسىن وتكىزۋگە كەلگەن ماڭعىستاۋ وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ماقسات ىسقاقوۆ اشۋلى جۇرتقا باسۋ ايتتى.
- تىنىشتىق ساقتايىق. قازىرگى كەزدە 87 ادام تەگىن وقۋعا جولداما الدى. 91 ادام جۇمىسقا الىندى. 100 مىڭ تەڭگەدەن اساتىن ايلىق تولەيتىن 400-دەي جۇمىس ورنى بار. ولاردى ادىلبەك قۇلىنتايۇلى (جاڭاوزەن قالاسى اكىمى) قازىر ءبارىن ءتورت عيماراتقا ءبولىپ، ازاماتتاردىڭ ارقايسىسىن جەكە قابىلداپ، قولىنا انىقتاماسىن بەرەدى. ەلدىڭ اماندىعى، جۇرتتىڭ تىنىشتىعى كەرەك بىزگە. اينالىپ كەلگەندە جاڭاوزەن - قاسيەتتى جەر. مىنا جاعدايدى پايدالانىپ كەتپەسىن، - دەدى ىسقاقوۆ جينالعان جۇرتقا.
ال، جينالعان جۇرت بۇل كەزەكتى كوز بوياۋ دەيدى. سەبەبى، ولاردى جۇمىسقا الاتىن مەكەمەلەر بۇگىن بار، ەرتەڭ جوق كاسىپورىندار ەكەن. جەكەمەنشىك كاسىپورىنداردا جۇمىس ىستەيتىندەر قاشانعا دەيىن جۇمىس ىستەيتىندەرىن دە بىلمەيتىن كورىنەدى. سەبەبى، جاڭاعى كاسىپورىندار ۇتىپ العان تەندەرلەرى ءبىتىپ قالعان سوڭ جۇمىستان شىعارىپ جىبەرەدى نەمەسە كاسىپورىن جابىلىپ قالادى.
جۇرتشىلىققا جۇمىس ۇسىنىپ كەلىپ تۇرعان مەكەمەلەر كەرىسىنشە، جينالعانداردىڭ اشۋىن كەلتىرگەن كورىنەدى. اقتاۋ قالاسىنان كەلگەن قۇرىلىس كومپانيالارى 70-90 مىڭ ارالىعىندا ەڭبەكاقى ۇسىنىپتى.
«بۇل اقشاعا جانۇيامىزدى اسىرايمىز با؟ الدە جول شىعىنىمىزدى جابامىز با، الدە پاتەر جالدايمىز با؟» دەگەن كوپشىلىك 2011 جىلى قويىلعان ءموراتوريدى الىپ تاستاپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋدى تالاپ ەتىپ وتىر.
جاڭاوزەن تۇرعىنىنىڭ ارىزىنا رەسمي جاۋاپ
2011 جىلى ەڭبەكاقىسىن داۋلاپ شىققان جۇرتشىلىققا پوليتسيا وق اتىپ، بىرنەشە ادام قازا تاپقان بولاتىن. سول وقيعادان سوڭ قازمۇنايگازعا قاراستى بارلىق مەكەمەلەر جۇمىسقا الۋعا موراتوري جاريالانعان بولاتىن.
ءوزىن ءلاززات دەپ تانىستىرعان تۇرعىن سول 2011 جىلى وقۋ ءبىتىرىپتى.
-سودان بەرى جۇمىسقا ورنالاسا المادىم. ماماندىعىم اۆتوماتتاندىرۋ. وزەنمۇنايگازعا قاراستى ۋات كومپانياسىنان ءىس-تاجىريبەدەن ءوتتىم. بارماعان جەرىم قالمادى. بارىنىڭ ايتاتىنى موراتوري. تازالىق مەكەمەلەرىنە جۇمىسقا جىبەرەدى. ايلىعى شايلىعىنا جەتپەيتىن. توبىمىزدا 20-30 ادام وقىدى. ال، ەندى ويلاي بەرىڭىز سول سەگىز جىلدا قانشا ديپلومدى جاس جۇمىسسىز قالعانىن دەيدى ءلاززات.
وسى جاعدايعا قاتىستى بەلگىلى زاڭگەر ايگۇل ورىنبەكتىڭ پىكىرىن بىلگەن ەدىك.
-زاڭ بويىنشا بۇل دۇرىس ەمەس. سەبەبى، ءوزىمىزدىڭ ازاماتتاردى جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك كومپانيالارعا جۇمىسقا الۋعا موراتوري قويىپ قويۋ دۇرىس ەمەس. بۇل تەك قانا جاڭاوزەندە ەمەس ەكەن. اقتاۋدا دا سولاي دەپ جۇرت جازىپ جاتىر. بۇل قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنىڭ قۇقىعىن شەكتەۋ. ياعني، شەت ەل ازاماتتارىنا ءبىزدىڭ مۇناي كومپانيالارىندا جۇمىس ىستەۋىنە بولادى دا، بىراق ءبىزدىڭ ازاماتتارعا بولمايدى. بۇنىڭ ءوزى ۇلتارازدىعىن تۋدىراتىن ۇلكەن ماسەلە. جەرگىلىكتى بيلىك بۇل ماسەلەنى تەزدەتىپ شەشۋ كەرەك. ماعان جاڭاوزەننەن جاستار حابارلاسىپ جاتىر. «ءبىز قازىر اشىنىپ وتىرمىز. نەگە شەت ەلدىڭ ازاماتتارى بىزگە كەلىپ جۇمىس ىستەيدى دە، جەرگىلىكتى تۇرعىندار مىنا ءبىز، نەگە جۇمىس ىستەمەيمىز؟» دەپ. بۇل 2011 جىلعى بولعان وقيعادان كەيىن جەرگىلىكتى حالىققا كورسەتىلگەن قىسىم دەپ ويلايمىن.
ءبىز وسى ماسەلەگە بايلانىستى وزەنمۇنايگازعا قاتىستى رەسمي تۇلعالارعا حابارلاسىپ، جاۋاپ الا المادىق. بارلىعى جينالىستا ەكەن.
ماڭعىستاۋ وبلىسى اكىمدىگى ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، وبلىستىڭ ءتۇرلى كاسىپورىندارىنداعى ورتاشا ايلىق جالاقىسى 110 مىڭ تەڭگە بولاتىن جۇمىس ورىندارىنا 3800-دەن استام ءوتىنىش قابىلدانعان.
وڭعار قابدەن
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
