"دينارا" كافەسىنىڭ اكىمشىلىگى قازاقشا ءمازىر سۇراعان ازاماتتاردى شەتتەتىپ، "ناتسيست، فاشيست" دەپ ايىپتادى. قازاق تىلدىلەرگە سارقىنىن توگىپ، تۇتاس قازاقتى ايىپتاعان راميل مۋحورياپوۆ Facebook پەن ينستاپاراعىنداعى كەشىرىم سۇراعان ۆيدەولارىن ءوشىرىپ تاستادى. "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى قازاق ءتىلى مەن الاشتىلدىلەردىڭ شەتتەتىلگەنىنە قاتىستى بەلسەندىلەرگدىڭ، جۋرناليستەر مەن شىعارماشىل ازاماتتاردىڭ وي-پىكىرىن توپتاستىردى.
بەللا ورىنبەتوۆا، جۋرناليست:
اقش-تا وتكەن عاسىردىڭ 60 جىلدارىنا دەيىن ناسىلدىك سەگرەگاتسيا بولعانىن بىلەسىز عوي، قارا ناسىلدىلەر كىرمەيتىن كافە، دۇكەن، قوعامدىق كولىكتەر بولدى. سول سياقتى قازاق ءتىلدى تۇتىنۋشىلار كىرمەۋى كەرەك پە "دينارا" سياقتى كافەلەرگە؟ زاڭمەن مۇنداي الالاۋعا تىيىم سالىنعان. بارعان بەلسەندىلەر قۇقىن، زاڭ تالاپتارىنىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتۋ ءۇشىن بارعان.
تاناگوز تولقىنقىزى، اقىن:
قازاقتار، وزدەرىڭدى سىيلاساڭدار "دينارا" كافەسىنە مۇلدە بارماڭدار!.. بانكروتقا ۇشىراسىن! ەگەر ەلدە زاڭ جۇمىس ىستەمەسە، وندا تەك ماحاتما گانديدىڭ ءتاسىلىن قولدانۋ كەرەك. ءاربىر قازاق ءتىلىن مەنسىنبەيتىن بيزنەس وبەكتىسى [وشاعى، نىشانى] بانكروت بولۋى كەرەك.
DINARA’داعى جانجال – جارانىڭ اسقىنعانىنا ايعاق. زاڭدى قۇقىعىن تالاپ ەتكەن تۇتىنۋشىلارعا «كافەدەن شىعىڭدار، ناتسيست، فاشيست، ناتسيوناليسسىڭدەر، ۇلتارالىق ءتىل – ورىس ءتىلى، سوعان سۇيەنەمىز» دەپ، قيسىنسىز ءۋاج كەلتىرگەن. وسىلايشا مەملەكەتتىك تىلدە قىزمەت العىسى كەلگەن ازاماتتاردىڭ قۇقىعى ورەسكەل بۇزىلدى. بەس جىلدان اسا مەرزىمدە قازاقستاندىقتاردىڭ قازاقشا اقپاراتتانۋ حاقى اياقاستى ەتىلگەن.5 اقپانداعى كونفليكتىدە كافە اكىمشىلىگى تىلدەر تۋرالى، تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعى تۋرالى، بىلتىر قاڭتاردىڭ باسىندا كۇشىنە ەنگەن وزگەرىستەر تۋرالى نورمالاردى ورەسكەل بۇزىپ قانا قويماي، تۇتىنۋشىلاردىڭ جەكە قادىر-قاسيەتىن قورلاپ، اۋىر سوزدەر ايتتى. ءتىپتى ۇلتارازدىق تۋدىرۋ قىلمىسىنىڭ سيپاتى بايقالدى.
ۇلتتىق يدەنتيفيكاتسيا جۇرگىزىلمەۋىنىڭ سالدارى وسىلاي بولادى. الەمدە قازاقستان عانا ەمەس، بارلىق مەملەكەت كوپۇلتتى. بىراق ولار ءبىز قۇساپ “كوپۇلتتىمىز” دەپ ايقايلامايدى، مەملەكەتقۇراۋشى ۇلتتىڭ ءتىلى مەن ءدىلىن باستى ورىنعا قويادى.
وسى ءبارىنىڭ ساناسىنا ءسىڭىپ قالعان دۇنيە، ول - "رۋسسكي يازىك مەجناتسيونالنوگو وبششەنيا" دەگەن ءسوز. نەمەسە، ورىس ءتىلى - رەسمي ءتىل دەگەن ۇستانىم. بۇل ەكەۋى دە جوق زاڭدا. 1995 جىلعى قر كونستيتۋتسياعا دەيىن ورىس ءتىلى ۇلتارالىق ءتىل بولعان. قازىر، 28 جىل بولدى ونى الىپ تاستاعالى. قازاقستاندا ۇلتارالىق ءتىل دەگەن جوق، تەك مەملەكەتتىك ءتىل دەگەن عانا بار. كونستيتۋتسيا بويىنشا ورىس ءتىلى تەك قانا مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە عانا قازاق تىلىمەن رەسمي تۇردە تەڭ قولدانىلادى دەلىنگەن. ورىس تىلىنە "رەسمي" مارتەبە بەرىپ جۇرگەن ءوزىمىز.
"تويعان سوڭ توقتىنىڭ ەتى توپىراق تاتيدىنىڭ" كەرى عوي. مۇندايلارعا ءالى كۇنگە دەيىن قازاقتىڭ نانى ءتاتتى، ءتىلى ارام بوپ تۇر. جاۋاپقا تارتىلۋى كەرەك!
نۇربول سەيىلبەك، ساياساتتانۋشى:
ەكى تاراپتى دا تىڭداپ الماي جاتىپ، اۆتوماتپەن كەلىپ، كافەدەن شىعىڭدار دەپ كوتەنزورلىققا سالۋى ارتىق ەندى. پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنە قۇقىقتىق مادەنيەت قاجەت. مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن شىنايى كوتەرمەي، مۇنداي جاعداي جالعاسا بەرەدى. سەبەبى، مەملەكەتتىك ءتىل قورلانعان جەردە، مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت قورلانا بەرەدى.
رۋزا بەيسەنباي-تەگى، قوعام بەلسەندىسى:
كەشىرمەيىك قازاقتار، قانشا كەشىرۋگە بولادى قازاق ەلىندە قازاق ءتىلىن بولدىرمايتىن ناعىز ناتسيس-فاشيستەردى!؟ تيتتەي بولسىن نامىسىڭىز بولسا، "دينارا" دەگەن كافەگە اياق اتتاپ باسپاڭىزدار.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
