بۇل قازاق پارلامەنتى تاريحىندا بۇرىن سوڭدى بولماعان وقيعا. «اق جول» پارتيا ۇستانىمىن بۇزعان دەپۋتاتتى پارلامەنت ءماجىلىسى شاقىرىلىمىنىڭ ەڭ سوڭعى كۇنى تاراتىلۋعا دەيىن ءۇش ساعات قالعاندا پارتيادان، ءبىر ساعات قالعاندا دەپۋتاتتىق مانداتىنان ايىرىپ ۇلگەرگەن قازاقستانداعى، بالكىم الەمدەگى جالعىز پارتيا! پارلامەنت ءماجىلىسى تارايتىن كۇننەن ءبىر كۇن بۇرىنعى دەپۋتات ابيلداەۆتىڭ تەرىس پيعىلدى سۇحباتىنا بايلانىستى «اق جول» پارتياسى تەز جانە قاتال شارا قابىلدادى. ونى 2023 جىلعى 19 قاڭتاردا تۇسكە دەيىن ەكى ساعاتتا پارتيادان دا شىعارىپ، پارلامەنتتىك مانداتىن دا قايتارىپ الدى. تۇستەن كەيىن پارلامەنت تاراعانى تۋرالى مەملەكەت باسشىسى جارلىعى شىقتى. بۇل شەشىم بارلىق باسپاسوزدە جاريالاندى. «اق جول» پارتياسى توراعاسى ازات پەرۋاشەۆتان باستاپ، پارتيانىڭ باسشىلارى مەن بەلسەندى مۇشەلەرى، ەلگە بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى، جۋرناليستەر ءوز وي-پىكىرلەرىن جاريالادى.
وسىمەن ءبارى تۇيىندەلگەندەي بولىپ، دەمىمىزدى باسقان ەدىك. دەگەنمەن، الەۋمەتتىك جەلىدە «ۇلتشىلداردى جاۋ ساناعان دەپۋتات تۋرالى ۇلتشىل دەپۋتات قازىبەك يسا نە دەيدى؟»-دەگەن پىكىرلەردى كوزىمىز شالىپ قالا بەرگەسىن، ءوزىمىز دە وي ءتۇيىنىمىزدى ەلمەن بولىسۋگە تۋرا كەلدى. ءبىز 2002 جىلعى ناۋرىزدان بەرى، “اق جول” پارتياسىنىڭ 20 جىلدان اسقان عۇمىرىندا تالايدى كوردىك. العاش پارتيا قۇرىلعاندا بيلىكتىڭ قارسىلىعىن، كەيىن پارتيا «بايلار مەن كەدەيلەر» بولىپ، ەكىگە بولىنگەندە، ءبىر جاعىنان «ءبىز عانا “ناعىز وپپوزيتسياشىلدارمىز” دەيتىندەردىڭ ۇزدىكسىز شابۋىلى، ەكىنشى جاعىنان بيلىكتىڭ، ەرتەلى-كەش ەرتىسباەۆتاردىڭ تاس لاقتىرۋىن دا كورگەنبىز. بارىنە توتەپ بەرىپ، ەشكىمگە قارىز بوپ قالماي، قارىمتا قايتارىپ، لايىقتى جاۋاپ بەرگەنبىز.
سول كەزدە دە، “اق جولدان” بولىنگەندەردىڭ رەسەي استاناسىنا شاۋىپ بارىپ، ء“بىز ماسكەۋدە وقىعانبىز، ۇلتشىلدار ەمەسپىز، بىزگە سەنىڭدەر” دەگەندەرىن دە ەسىتتىك. ول تۋرالى كەزىندە جازدىق تا. بۇلاردىڭ ءبارى «اق جول» پارتياسىنىڭ ءار كەزدە كىتاپ بولىپ، شىعىپ كەلە جاتقان قۇجاتتار تاريحىندا جازىلعان. «قازاق ءۇنى» ۇلتتىق باسىلىمىنىڭ سارعايعان بەتتەرىندە دە سايراپ جاتىر...
ول مايداننىڭ ءبارى پارتيا، ۇيىمدار اراسىنداعى ادەتتەگى باسەكە مەن كۇرەس بولعاندىقتان ۇيرەنشىكتى جايتتەر ەدى.
انتبۇزار ابيلداەۆ ۇلتتى ساتىپ كەتتى!
ال ەندى مىناۋ ءماجىلىس دەپۋتاتى ازامات ابيلداەۆتىڭ ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا جەر استىنان جىك شىققانداي، سايلاۋ باستالعاندا سايتانداي ساپ ەتە قالعان ساتقىندىعى ناعىز ارقادان سۇعىلعان قانجار بولدى… ويتكەنى، بۇل جەردە ءبىر پارتيانىڭ عانا ماسەلەسى ەمەس، ۇلت مۇددەسى، تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ مۇددەسى قاراقان باستىڭ قاراۋلىق پيعىلىمەن جەكە ەسەپ ءۇشىن ساتىلىپ كەتىپ تۇر…ابيلداەۆتىڭ “مەن مالدىڭ ىشىندە جۇرگەندە پارتيانى ۇلتشىلدار جاۋلاپ الىپتى” دەگەن ماعىنادا سايراعان وتىرىگىنە كەلەيىك.
ونىڭ “ازاتتىق راديوسىنا” بەرگەن سۇقباتىندا دا، ازاتتىعىمىزعا قارسى قاراۋ پيعىلىن اشىق ءبىلدىرىپ كەلە جاتقان رەسەيدىڭ سولوۆەۆ پەن سيمونياندارىنا قارايتىن ارنالارعا ايتقان “ارىزىندا” دا اۋزىنان تۇسپەي ايىپتاعان ۇلتشىلدارىندا كىمدەردى مەڭزەگەنىن جاقسى ءبىلىپ وتىرمىز. جات ەلدىڭ ارناسىنا جاعى تالماي سارناۋى الدىمەن ول اتاعان ۇلتشىلداردىڭ الدىڭعى قاتارىنداعى وزىمىزگە باعىتتالىپ جاتقاندىقتان، بۇل ماسەلەنى قازاقشا تاپسىرلەپ كورەيىك.
الدىمەن ايتارىمىز، ا.ابيلداەۆ دەگەن كىم ەدى؟!. ونىڭ پارلامەنت سايتىنداعى ءومىربايانىنا قاراساق، 1972 جىلى الماتى وبلىسى جامبىل اۋدانى قاستەك اۋىلىندا تۋعان. 2012 -2016 جج. بەسىنشى سايلانعان پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى. 2015 جىلدان «قالماق تۇقىمىنىڭ رەسپۋبليكالىق پالاتاسىنىڭ» توراعاسى، 2021 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنان "قازاقستاننىڭ ەت وداعى" باسقارماسىنىڭ توراعاسى. بىردەن ايتارىمىز، ەشقانداي پارتيادا دا، پارلامەنت پەن ۇكىمەتتە دە، ءتىپتى ەشقانداي قۇزىرلى ورگانداردا دا، قاتارىنداعى قىزمەتكەردىڭ ىشىندە نە بارىن تەكسەرىپ، انىقتاي الاتىن رەنتگەن اپپاراتى شىققان جوق ءالى...
«ىشتەن شىققان جاۋ جامان»، ”ادام الاسى - ىشىندە” دەگەن ماقالداردى اتام قازاقتىڭ بوسقا ايتپاعانىنا انىق كوزىمىز جەتتى! ياعني، ەل ىشىندە وندايلار دا كەزدەسىپ تۇراتىنىن بىلە باستادىق. ءوز باسىم پارلامەنتكە بارعالى ەكى جىل بولدى. مەن ماجىلىستەگى الەۋمەتتىك-مادەني كوميتەتتە، ول اگرارلىق كوميتەتتە ىستەدى. تەك اپتاسىنا ءبىر رەت قانا فراكتسيا جيىنىندا عانا كورىپ قالامىز.
جاقىن ارالاسقان جوقپىز.
ونىڭ “پارتيا بۇرىن كاسىپكەرلەر پارتياسى ەدى، كەيىنگى كەزدە عانا اياق استىنان ۇلتشىل بوپ كەتتى” دەگەنى قىپ-قىزىل وتىرىك. “اق جول” پارتياسى بۇرىننان، 2007 جىلى قازاقستانداعى ۇلتتىق كونتسەپسيا قابىلداعان تۇڭعىش جانە جالعىز پارتيا! 2012 جىلى پارلامەنت ماجىلىسىنە ءوتىپ، پارتيا فراكتسياسى قۇرىلا سالىسىمەن الاش باعدارلاماسىن قابىلداعان پارتيا! ونىڭ ۇلتتىق مۇددەگە قارسىلىعىن، قوي تەرىسىن جامىلىپ جۇرگەن قاراۋ پيعىلىن قايدان بىلەمىز؟ ول وسى الاش باعدارلاماسىن قابىلداۋعا، ت.ب. ۇلتتىق مۇددەمىزدى قورعايتىن شارالارعا قاتىسىپ ءجۇردى عوي!؟ ءتىپتى ءبىر رەت كەنەسارى حاننىڭ باسىن قايتارۋ تۋرالى ساۋال دا جاساپ ەدى...
ءيا، ماسەلە سوندا بولىپ تۇر عوي! بۇرىن كەنەسارى حاننىڭ باسىن قايتارۋ تۋرالى دەپۋتاتتىق ساۋال جاساعان جاساعان ادامدى بۇلاي ۇلتتىق مۇددەنى ساتادى دەپ كىم ويلايدى؟! ەندى اياق استىنان قۇبىلىپ شىعا كەلگەنى ءبىز ءۇشىن كۇتپەگەن جاعداي بولدى؟ ودان باق-تار دا سۇحبات الا بەرمەيتىن «ازاتتىقتىڭ» ءتىلشىسى نۇرگۇل تاپاەۆانىڭ ءبىزدىڭ ءبىر ارىپتەسىمىزگە ايتۋىنا قاراعاندا، ءوزى سۇحبات بەرۋگە كەلىسىپ، ودان ءتىلشى ۋكراينا-رەسەي قاتىناسىن، ۇلتشىلدىق ماسەلەسىن سۇراماسا دا، سۇحبات بارىسىندا اياق استىنان بىردەن سول تاقىرىپقا كىرىسىپ كەتىپتى...
ەلباسى تۋرالى زاڭنىڭ جويىلۋىنان كەيىن بىردەن مۇنداي ەل مۇددەسىنە قارسى سۇحبات بەرۋى، تاۋەلسىز مەملەكەتتەر تۋرالى، ولاردىڭ پرەزيدەنتتەرى جايلى ەشقانداي دەپۋتاتتىق ەتيكاعا جاتپايتىن سوزدەر ايتۋى قيسىنسىز. تاۋەلسىز ۋكرايناعا رەسەيدىڭ باسقىنشىلىعىن «ارنايى وپەراتسيا» دەپ، كورشى ەلدىڭ ەتىگىن سۇيرەتكەن قاتارداعى ساربازى جاتتاعان ۇراندى وزگە ەلدىڭ ساياساتكەر دەپۋتاتىنىڭ ايتۋى، ءبىر ەلدى جەرگە تىعىپ، ءبىر ەلدى كوككە كوتەرۋى «اق جول» پارتياسىنىڭ ۇستانىمىنا دا ەش ساي كەلمەيدى، قاراما-قايشى! ونىڭ وسى تىرلىگى كوڭىلگە كوپ كۇدىك ۇيالاتادى.
ساياسي ۇستانىمىنا ساي بىرەۋلەر پارتيادان شىعىپ، بىرەۋلەر كىرىپ جاتادى. ال ەكس-اقجولدىق، ەكس-دەپۋتاتتىڭ پارتيانى بىلاي قويىپ، «كىلەڭ ۇلتشىلدار جينالىپ العان» دەپ، پارلامەنتتىڭ، ەلدىڭ، مەملەكەتتىڭ ۇستىنەن ات ايداۋى ءبارىمىزدى دە تاڭعالدىرۋدا. ونىڭ پارتيادان شىعارىلىپ، مانداتتان دا ايرىلعاسىن ارى قاراي ءوزىنىڭ اڭگىمەسىنىڭ اۋانىن ۇلعايتىپ، ەلدىڭ ۇستىنەن وزگە ەلگە ارىز ايتۋى - الدىڭعى وقيعانىڭ كەزدەيسوق ەمەس ەكەنىن دالەلدەۋدە.
«اق جول» الاش يدەياسىن ۇستانعان ۇلتشىل پارتيا
بۇنداي كەزدە «اق جول» پارتياسى بىردەن وتە دۇرىس شەشىم قابىلداپ، ونى پارتيادان شىعارىپ، ءوزىنىڭ نىق ۇلتتىق ۇستانىمىن كورسەتتى. ارى قاراي ەندى ونىڭ پارتيامىزعا ەش قاتىسى جوق. بىراق بۇل جەردە ەكى ماسەلەنى ايتۋىمىز كەرەك:
1.ونىڭ “پارتيا تەك كاسىپكەرلىكتى قولداعان، اياق استىنان ۇلتشىل بولدى” دەگەنى شىندىققا ساي كەلمەيدى. “اق جول” پارتياسى قاشاننان ۇلتشىل بولعانىن ەل وتە جاقسى بىلەدى. ياعني، وسى ۇلتشىلدىقتى ابيلداەۆ قازاقستان ءۇشىن ەمەس، ءوزىنىڭ رەسەيلىك تاپسىرما بەرۋشىلەرى ءۇشىن ايتىپ وتىرعان سياقتى... بىراق ونىڭ ول وتىرىگىن وپ-وڭاي اشكەرلەۋگە بولادى: جوعارىدا ايتقانىمىزداي، 2007 جىلدان باستاپ، ۇلتتىق تۇجىرىمداماسىن جاريالاپ، 2011 جىلدان باستاپ، پارتيامىز “الاش” يدەياسىن تۋ رەتىندە ۇستاپ، باس قۇندىلىعىمىز رەتىندە رەسمي تۇردە جاريا ەتتىك.
مىسالى:
- 2012 جىلدان بەرى “الاشتىڭ اق جولى” ءداستۇرلى بايقاۋىن وتكىزىپ جاتىرمىز.
- 2014 جىلى پارتيامىزدىڭ سەزىندە ساياسي باعدارلامامىزعا “الاش ۇستانىمىن ناسيحاتتاۋ” قوسىمشا باعدارلاماسىن قابىلدادىق،
- 2016 جىلدان ونى ساياسي باعدارلامامىزعا ەڭ ءبىرىنشى قۇندىلىق دەپ، ءنومىرى 1-باپتى “تاۋەلسىزدىك پەن “الاش” ۇلتتىق يدەياسى” دەپ كىرگىزدىك.
سودان بەرى بۇل باپ ءبىزدىڭ ساياسي باعدارلامادا باستى ورىندا تۇر.
قانشاما رەت پارتيا قۇرىلتايلارى وتكەندە، ساياسي باعدارلاما اشىق تالقىلانعاندا، ابيلداەۆ ەشقاشان وعان قارسى شىققان جوق، نە جالپى ۇلتتىق ۇستانىمدارعا قارسى سويلەگەن دە جوق. داۋىس بەرگەندە ىلعي قولداپ ءجۇردى، قالىس قالىپ كورگەن ەمەس.
- پارلامەنتتىك مىنبەدەن فراكتسيامىز 2012 جىلدان باستاپ، 50-دەن استام ۇلتشىلدىق دەپۋتاتتىق ساۋال جاسادىق، تەك الاش تاقىرىبىمەن عانا شەكتەلىپ قالعان جوقپىز. مىسالى – مەملەكەتىمىزدىڭ اتاۋىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسى» ەمەس، «قازاق رەسپۋبليكاسى» دەپ، تاريحي اتىن قايتارۋ تۋرالى، ت.ب. ابيلداەۆ بارشا مۇنداي ساۋالدارىمىزدى فراكتسيا مۇشەسى، دەپۋتات رەتىندە قولداپ، قول قويعان (2012-2016, 2021-2023 ج.) ياعني، ونىڭ ۇلتشىلدىققا قارسى اڭگىمەلەرى ەندى عانا، كەشە عانا اياق استىنان شىقتى دەۋگە بولادى. بۇل دەگەنىمىز - وسى پارتيامىزعا جات كوزقاراس وعان تاياۋدا پايدا بولعان تاپسىرما بەرۋشىلەردىڭ تالابى ەكەنىن انىق كورسەتۋدە.
2.ونىڭ قازىرگى ىستەپ جاتقانى پارتيامىزعا عانا قارسى ەمەس، ەلىمىزگە، تاۋەلسىزدىگىمىزگە، جەر تۇتاستىعىمىزعا قارسى قارەكەت. ماسەلە پارتيادا ەمەس. ونى بىردەن رەسەيدىڭ اتىشۋلى شوۆينيستىك ارنالارىنا شاقىرعانى، ولار ونى “قاھارمان” جاساۋعا قاتتى تىرىسىپ جاتقاندارى - بۇل ءجاي وقيعا ەمەستىگىن دالەلدەيدى.
ابيلداەۆ - رەسەي جوباسى ما؟
ابيلداەۆپەن كورشى ەلدىڭ ارناۋلى قىزمەتى ارنايى اينالىسقان سەكىلدى... ۋكراينادا وسىنداي ورىسشىل دەپۋتاتتار وپزج اتتى ءبىر بلوك قۇرعان بولاتىن، ولاردىڭ ماقساتى - باسقىنشىلار كەلگەندە، پارلامەنتتى وزدەرى قولعا الىپ، رەسەيگە ساياسي قولداۋ كورسەتۋ ەدى. بۇنداي قاتەردىڭ باسىن سەزگەن ساتتە «اق جول» پارتياسى ونى ءبىر ساتتە پارتيادان دا، پارلامەنتتەن دە شىعارىپ، ونداي ارەكەتتەرگە جول بەرمەيتىنىمىزدى ايقىن كورسەتتىك.
ەندى ەلىمىزگە دە، پارلامەنتكە دە، بارلىق پارتيالارعا ابيلداەۆ سيندرومى ساباق بولۋعا ءتيىستى. بالكىم، پارلامەنتكە انت بەرگەن دەپۋتاتتىڭ انتتى بۇزعاندا قانداي جاۋاپقا تارتىلاتىنىنا ەل العاش كۋا بولۋعا تۋرا كەلەتىن ءسات كەلگەن بولار... «قازاقستان رەسەيسىز كۇن كورە المايدى» دەگەن دەپۋتاتتىڭ ءسوزى مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىن تەرىسكە شىعارىپ، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىككە تونگەن زور قاۋىپ! بۇل - پارلامەنت دەپۋتاتىنىڭ: «قر حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇتاستىعى مەن تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋعا، ونىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭدارىنا قاتاڭ باعىنۋعا، دەپۋتاتتىڭ وزىمە جۇكتەلگەن مىندەتتەرىن ادال اتقارۋعا انت ەتەمىن!»-دەگەن انتىن بۇزىپ وتىر ەمەس پە؟!
سول سياقتى بيلىك ورىندارىن قاتاڭ تەكسەرۋدەن وتكىزىپ، باسقا دا تەرىس پيعىلدى، «ورمانعا قاراپ ۇليتىن» ساتقىندار بولسا، تەز اشكەرەلەپ، جولدارىن كەسەتىن ۋاقىت كەلدى. ارينە، بۇل دەگەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ قىزمەتى. دەگەنمەن، ساياسي، قوعامدىق كۇشتەر بۇعان باسا نازار اۋدارعانى ءجون.
ال ەندى بۇل وقيعادان قانداي وي تۇيۋگە بولادى؟
1.بۇل قازاق پارلامەنتى تاريحىندا بۇرىن سوڭدى بولماعان وقيعا.
2.«اق جول» پارتيا ۇستانىمىن بۇزعان دەپۋتاتتى پارلامەنت ءماجىلىسى شاقىرىلىمىنىڭ ەڭ سوڭعى كۇنى تاراتىلۋعا دەيىن ءۇش ساعات قالعاندا پارتيادان، ءبىر ساعات قالعاندا دەپۋتاتتىق مانداتىنان ايىرىپ ۇلگەرەن قازاقستانداعى، بالكىم الەمدەگى جالعىز پارتيا!
3.“اق جول” پارتياعا، ۇلتقا قارسى شىققانداردى قالاي شۇعىل جازالاۋ كەرەكتىگىنە جول كورسەتىپ، ۇلگى بولدى!
وسىنداي ۇلت پەن مەملەكەت مۇددەسى ءۇشىن قابىلداعان قاتال شەشىمىمەن “اق جولدى” «الاششىل، ۇلتشىل پارتيا ەمەس”-دەپ جالا جاۋىپ جۇرگەندەردىڭ اۋزىنا قۇم قۇيدى! “اق جول” رەسەيشىلدەرگە، ءپۋتيننىڭ باسقىنشىلدىعىن قولدايتىندارعا دەگەن قاتال شەشىمىن ايقىن كورسەتتى!
4. ەل رەسەيدىڭ باسقىنشىلىق ساياساتىنا بارىنشا قارسىلىعىن ايقىن كورسەتتى. كوپشىلىك «اق جولدى» ۇلتشىل پارتيا رەتىندە قابىلدايتىنىن انىق بايقاتتى. ەگەر مۇنداي كەلەڭسىز جاعداي باسقا پارتيالاردىڭ بىرىندە بولعاندا، بۇنشالىقتى قاتتى رەزونانس بولماس ەدى دەپ ويلايمىز.
5.ابيلداەۆ ۇلتشىل پارتيانى عانا ەمەس، ۇلتتى ساتىپ كەتتى! قازاقتى، ەلدى ساتىپ كەتتى!
6.بۇل بارىمىزگە ساباق بولدى! باسقا پارتيالاردا دا ابيلداەۆتار از بولماۋى مۇمكىن! ال ول پارتيالار دا مۇنداي جاعداي بولعاندا «اق جول» سەكىلدى شۇعىل دا، قاتاڭ شارالار قولدانۋعا دايىن بولۋى ءتيىس!
7.ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ءۇشىن پارلامەنت پەن ۇكىمەت تە، باسشىلىق قۇرامنىڭ، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ ۇلتتىق ۇستانىمىن قاداعالاپ، قاتاڭ تەكسەرۋدەن وتكىزىپ، وسىنداي “اق جول” سەكىلدى قاتاڭ شارالار قابىلداۋى كەرەك!
8.ءبىز كەيىنگى كەزدە وتانعا وپاسىزدىعى ءۇشىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگى باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارىنان باستاپ، جاۋاپتى قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدى سوتتالىپ، ارتى تەرگەلىپ جاتقاندارىن جاقسى بىلەمىز. ال ول ءبىزدىڭ مەملەكەتكە جاسالعان وپاسىزدىقتىڭ، ساتقىندىقتىڭ ءبارى قاي مەملەكەتتىڭ مۇددەسىنە وراي جاسالىپ جاتقانىنا باسا نازار اۋداردىق پا؟ نەگە ولاردىڭ ءبارى رەسەيدىڭ مۇددەسىنە جاسالىپ جاتىر؟ بۇل ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ بۇگىنگى باستى شارۋاسى بولۋى كەرەك.
ءدال قازىر ەل اۋزىندا، كوپتىڭ كوكەيىندە: «ابيلداەۆ كىمدەرگە، قانشاعا ساتىلدى؟ ونىڭ ارتىندا كىمدەر تۇر؟ وعان ەلگە ساتقىندىق جاساعانى ءۇشىن تاپسىرىس بەرۋشىلەر قانداي قانداي سىي-سىياپات بەرمەكشى؟!. ول قانشاعا ساتىلدى؟» دەگەن ساۋالدار سامساپ تۇر. جۇرت جازىپ تا جاتىر جامىراپ. “ابيلداەۆتىڭ قىلمىسىن اشكەرەلەگەن ارناۋلى ورگاندار پارلامەنت سايلاۋى الدىندا “اق جولعا” قارسى ارنايى ايداپ سالىپ وتىر” دەگەن پىكىرلەر دە ءجيى ايتىلۋدا...
Dalainside كانالى دا ابيلداەۆقا «Za ناش دوم - كازاحستان!» اتتى ارنايى ماقالا جاريالاپتى. ولاردىڭ جازۋىنشا "ورىس الەمى" يدەولوگياسىن جۇرگىزەتىن روسسوترۋدنيچەستۆو ۇيىمى قازاقستاندا رەسەيدى قولدايتىن جانە ورىس ءتىلىنىڭ ىقپالىن ساقتاپ قالۋعا نيەتتى ازاماتتاردىڭ باسىن قوسىپ، ولاردىڭ باستاماشىل توپ رەتىندە قوزعالىس نە پارتيا قۇرۋ مۇمكىندىگىن ويلاستىرا باستاعان.
«وسى ورايدا، مانداتىنان ايرىلعان دەپۋتات ازامات ابىلداەۆتىڭ كانديداتۋراسى لايىق دەپ تانىلعان. بىراق بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن، الدىمەن ابىلداەۆپەن كەلىسسوزدەر وتەتىن بولادى. پارتيانىڭ يدەولوگيالىق بلوگىن رەسەيدەن كوپ جىلدان بەرى گرانت الىپ جۇرگەن ساياساتتانۋشىلار دانيار اشىمباەۆ پەن مارات شيبۇتوۆتار وڭاي قۇرىپ بەرە الادى. روسسوترۋدنيچەستۆومەن جۇمىس ىستەيتىن ساياسي تەحنولوگتار ليدەر رەتىندە مىندەتتى تۇردە قازاقشا جاقسى سويلەيتىن قازاق كەرەك ەكەنىن تۇسىنگەن. ازامات ابىلداەۆ وسى رولگە تاپتىرمايتىن كانديدات بولىپ تۇر. بولاشاق پارتيانىڭ ناقتى اتاۋى بەكىتىلمەدى. ازىرگە روسسوترۋدنيچەستۆوعا "Za ناش دوم - كازاحستان!" اتاۋى كوبىرەك ۇناپ وتىر.»-دەپ جازادى.
ۇلتشىلدىق - ۇلتتىڭ تىرەگى، مەملەكەتتىڭ جۇرەگى!
ال ەندى ابيلداەۆ ايتقان «ەلدى جاۋلاپ العان ۇلتشىلدىق» قايدا؟ كەرىسىنشە، بىزگە وتىز جىلدان بەرى ۇلتشىلدىق جەتىسپەي كەلەدى. بيلىكتىڭ الەمدەگى ءاربىر تاۋەلسىزدىككە يە بولعان ەلدەر ءۇشىن ەرەكشە ماڭىزدى، زاڭدى دا ۇلتشىلدىق يدەولوگيانى ۇستانۋىنا ۇلتتىق نامىسى مەن قايرات-جىگەرى جەتە الماي كەلەدى عوي! بارلىق تاۋەلسىزدىك العان ەلدەر مىندەتتى تۇردە جاسايتىن وتارسىزدانۋ يدەياسى دا جاسالعان جوق! ەگەر «اق جول» ۇسىنعانداي مەملەكەت ۇلتتىق مۇددەنى قورعاۋدا ۇلتتىق يدەولوگيانى جولعا قويىپ، ۇلتشىلدىق ۇعىمدى ۇستانعاندا ءدال بۇگىندە پارلامەنت تورىنەن ۇلتتىق مۇددەنى ساتقان ابيلداەۆتار شىقپاس ەدى...
ۇلتقا قاۋىپ ۇلتشىلدىقتان ەمەس – ۇلتسىزدىقتان تونەدى!
ۇلتشىلدىق - ۇلتتىڭ تىرەگى، مەملەكەتتىڭ جۇرەگى!
ۇلتتىق مۇددەنى قورعاۋ ۇلتتىق رۋحتان باستالادى!
«اق جولعا» قارا كۇيە جۇقپايدى
تاعى ءبىر ايتارىمىز، الەۋمەتتىك جەلىدەگى قوعامدىق پىكىردىڭ قاتتى قىزۋىن بايقادىق. ارينە، 300 مىڭداي مۇشەسى بار “اق جولدىڭ” ۇلتتىق ۇستانىمىنا قارسى تەرىس پيعىلدى ءبىر مۇشەسى شىققانعا پارتيانىڭ ابىرويى ءتۇسىپ قالماس... دەگەنمەن بۇل وقيعاعا قاتتى وكىنەمىز. ەل دە وكىنۋدە! ەلگە كوپ راحمەت، قيىن سىناقتا اشىق قولداۋلارىن كورسەتتى، سەنىمدەرى سەتىنەمەدى. قيىندىقتا تابالاي جونەلمەي، سىن ساعاتتا قابىلداعان قاتال شەشىمىزدى باعالاي بىلگەندەرگە ايتار العىسىمىز زور.
بىراق، وسىنداي وقيعاعا وكىنىشتىڭ ورنىنا قۋانىشتارىن جاسىرا الماي جاتقاندار دا از دا بولسا، بار ەكەنىن كوردىك… ولار ارينە، كوپ ەمەس جانە كوشەلى جاندار ەمەس، كوشە كەزبەلەرىنىڭ قابىرعالارعا قالاعانىن جازاتىنى سەكىلدى جەلىدە جەلىگىپ، ورتەنگەن ءۇي كورسە، ءوشىرۋدىڭ ورنىنا، قويىنىڭ باسىن ءۇيىتىپ الاتىندار... ولاردىڭ ىشىندە ۇلتتىق مۇددەمىزگە، تىلىمىزگە قارسىلىقتارىن جاسىرۋعا تىرىسىپ، وتىرىك ەلگە جاعىمدى «وپپوزيتسيونەرلەر» رولدەرىن ويناپ، «اڭقاۋ ەلگە ارامزا مولدا» بولىپ جۇرگەندەر دە بار... ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى وزدەرى سويلەيتىن رەسەي تىلىندە اۋىزدارىنا كەلگەنىن جازىپ جاتتى...
ءبىرىنشى كۇنى، ابيلداەۆتىڭ سۇحباتىن ەستىگەن العاشقى كۇنى ولار: «بۇل دەپۋتاتتىڭ رەسەيدى قولداۋى - پارتيانىڭ دا ۇستانىمى» دەپ وتتادى... ەكىنشى كۇنى پارتيا ەلدى تاڭعالدىرىپ، ەكى-ءۇش ساعاتتا ابيلداەۆتى پارتيادان دا، پارلامەنتتەن قۋىپ شىققاندا، بارلىعى «اق جولعا» العىس ايتىپ جاتقاندا، ولار كەشەگى سوزدەرىن ۇمىتىپ: «بۇل اق جولدىڭ» ارنايى قويىلعان قويىلىمى، پيارى، ىشىندە بىرەۋىن ادەيى قۇربان ەتتى» دەپ سوقتى... وزدەرى وسىنداي حالىق جاۋىنىڭ، قارابەتتىڭ ءرولىن ويناۋعا كونە بەرەتىن سەكىلدى سوزدەرىنە قاراعاندا... بىراق ولاردىڭ ۇسقىنىنا قاراساڭ، شىنىندا دا سوندايعا دا باراتىنى بايقالادى... ءۇشىنشى رەت، ابيلداەۆ پارتيا تۇگىلى ەلدى ساتىپ كەتكەندە، ەندى «پارتيا ونىڭ نە ويلايتىنىن انىقتاپ ءبىلۋى كەرەك ەدى» دەپ شىقتى باسقا نە دەرىن بىلمەگەن ولار... تاپ ءبىر سونداي ادامنىڭ ىشكى ويىن انىقتاي الاتىن اپپارات ۇستاپ جۇرگەن سياقتى وزدەرى...
ءبىر كۇن بۇرىن تۇنگى ۇيقىنى ۇمىتىپ، قۋانا سىناعاندار ەندى ابيلداەۆتى «اق جول» پارتيادان شىعارىپ، دەپۋتاتتىعىن قايتارىپ، قاتاڭ شارا قولدانعانىمىزعا دا قۋانىپ وتىرعان جوق… ويتكەنى، سىناۋعا سىلتاۋ تابىلماي قالدى... ال قاراپايىم قالىڭ ەل “اق جول” ناعىز ۇلتشىل پارتيا ەكەنىن كورسەتىپ، شۇعىل قاتال دا، دۇرىس شەشىم قابىلدادى!” دەپ قۋانىپ، قولداپ جاتىر… «اق جولعا» قارا كۇيە جۇقپايدى! اللا جار بولسىن!
قازىبەك يسا
