"ەگەر الداعى سايلاۋ ءادىل وتپەسە، قاڭتار ناۋرىزعا ۇلاسادى" - قازىبەك يسا (ۆيدەو)

5200
Adyrna.kz Telegram

"ادىلەتتى قازاقستاننىڭ باستى تالابى - ءادىل سايلاۋ بولۋى ءتيىس. ەگەر بۇرىنعىداي بۇرمالاۋلار بولسا، وندا قاڭتار – ناۋرىزعا ۇلاسىپ كەتۋى بەك مۇمكىن… “نۇر وتانعا” 80-90 پايىز داۋىس بەرگەنىنە كىم سەنەدى؟ ەل سەنە مە؟ وزدەرى دە سەنبەيدى بيلىكتىڭ!". بۇل پىكىردى قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى قازىبەك يسا ايتتى، دەپ جازادى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى. 

"وسىدان ەكى اپتا بۇرىن سەنات وتىرىسىندا پرەزيدەنت توقاەۆ پارلامەنتتىڭ ءرولى ارتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتىپ، الداعى سايلاۋدىڭ اشىق تا ادال ءوتۋى تيىستىگىنە ۇلكەن ءمان بەردى. ياعني ادىلەتتى قازاقستاننىڭ باستى تالابى - ءادىل سايلاۋ بولۋى ءتيىس. ادىلدىك جايلى ايتقاندا، ءبىز ەڭ الدىمەن قاڭتار قاسىرەتىنەن قانداي ساباق الدىق؟ قانداي قورىتىندى شىعاردىق؟ مۇنىڭ ءبارىن الدىمىزداعى پارلامەنت سايلاۋى ايقىن كورسەتەدى! ءيا، سايلاۋ ءادىل دە، اشىق ءوتۋى ءتيىس! ەگەر بۇرىنعىداي بۇرمالاۋلار بولسا، وندا قاڭتار – ناۋرىزعا ۇلاسىپ كەتۋى بەك مۇمكىن… ياعني، مەملەكەتتىڭ تاعدىرى بيلىكتىڭ ادىلدىگىنە بايلانىستى ءوز قولىندا تۇر. ءادىل مەملەكەت بولۋى ءۇشىن ەڭ الدىمەن ءادىل سايلاۋ بولۋى ءتيىس. ءبىز بۇنىڭ ءبارىن قاۋىپ ەتكەننەن ايتىپ جاتىرمىز. ويتكەنى، بۇعان دەيىنگى سايلاۋلاردىڭ قالاي وتكەنىن وتە جاقسى بىلەمىز. ياعني، «سايلاۋ ماڭىزدى ەمەس، ساناۋ ماڭىزدى بولعان» دەگەن تالاي سايلاۋ باسىمىزدان وتكەن. شىندىعىن ايتايىق! وسى 30 جىل بويى ەلدى ادىلەتسىزدىك پەن جەمقورلىق جاۋلاپ السا دا، قانشاما ەكونوميكالىق داعدارىستار، دەۆالۆاتسيا، ينفلياتسيا بولسا دا، سايلاۋ سايىن بيلىك پارتياسى “نۇر وتانعا” 80-90 پايىز داۋىس بەرگەنىنە كىم سەنەدى؟ ەل سەنە مە؟ وزدەرى دە سەنبەيدى بيلىكتىڭ!", - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى. 

ايگىلى اۆراام لينكولننىڭ «سايلاۋ بيۋللەتەنى وقتان دا كۇشتى»-دەيدى. ياعني بۇرىنعى سايلاۋلارىمىز حالىقتىڭ جۇرەگىنە قادالعان وق بولىپ قادالعانى انىق.

"مىسالى، 2007 جىلى پارلامەنتكە تەك قانا “نۇروتاندىقتار" عانا 100 پايىز وتكەن. سول سايلاۋدى ءبىز قاتتى سىناپ جازعانبىز. «ەلباسىعا دەگەن ەل سەنىمىنە نۇكتە قويىلعان سايلاۋى بولدى» دەپ.  سوندىقتان دا، پرەزيدەنتتىڭ ءادىل سايلاۋ ءوتۋ تۋرالى ۇستانىمىن "اق جول" قولدايدى جانە كوپ جىلدار بويى اشىق تا ادال سايلاۋدا "مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ بىردەن-ءبىر باستاۋى - حالىق"  دەگەن كونستيتۋتسيانىڭ 3-بابىن تولىق ىسكە اسۋىن تالاپ ەتىپ كەلەدى. ەرەكشە نازار اۋداراتىن ماسەلە — ەشقانداي سايلاۋ كوميسسياسى مۇشەلەرى بيۋدجەتتىك مەكەمە قىزمەتكەرلەرى بولماۋى ءتيىس. 2017 جىلدان باستاپ، ءبىز تالاي رەت ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى مەن ينتەرنەتكە تىكەلەي اشىق ترانسلياتسيا جاساپ، ءار سايلاۋ ۋچاسكەسىنە بەينەباقىلاۋ ەنگىزۋ جايلى تالاي ۇسىنىس جاساعانبىز. سوندا، سايلاۋ كوميسسيالارى دا، باقىلاۋشىلار دا، كەز-كەلگەن ازامات تا سايلاۋدىڭ ءادىل بولعاندىعىنا، زاڭ بۇزۋشىلىقتاردى انىقتاپ، جولىن كەسۋگە جانە ساياسي باسەكەلەستىك كۇشەيگەن سايىن كۇشەيە بەرەتىن جانجالدى باسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مۇنداي باقىلاۋ داۋىس بەرۋدىڭ اشىق ەڭ جاقسى كەپىلى. سايلاۋدىڭ قورىتىندىسىنا ەل سەنىم ارتادى. بەينەباقىلاۋ كامەرالارىن بەت الپەتتى اۆتوماتتى تانۋ جۇيەسىمەن جابدىقتاۋ بىرنەشە سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندە داۋىس بەرەتىن «كارۋسەلدەرگە» توسقاۋىل قويادى", - دەيدى قازىبەك يسا.

دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، داۋىس ساناۋ كەزىندە باقىلاۋشىلارعا ءار بيۋللەتەن بەلگىسى ءدال كورىنەتىندەي جاقىن جەردەن كورسەتىلۋى كەرەك.

"بۇل بيۋللەتەن ارقىلى داۋىستاردى قايتا ساناۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل شارا وتە ماڭىزدى، ويتكەنى بيۋللەتەندەردىڭ ءبارى جويىلىپ كەتەتىنىن بىلەمىز، ال بەينەجازبا بۇل ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ سەرۆەرىندە ساقتالىپ قالادى. بۇل شەشىم كوپ كۇمان تۋعىزباي، قوعام مەن بيلىك اراسىنداعى سەنىمدىلىكتى ارتتىرادى. الايدا، "اق جولدىڭ" وسى جانە 60-تان استام ۇسىنىستارىنا ۇكىمەت پەن بيلىك پارتياسى، باسقا دا فراكتسيالارداعى ارىپتەستەرىمىز قارسى شىعىپ، وتكىزبەي كەلەدى. بۇنداي بەينەباقىلاۋ كوپ ەلدەردە بار. قىرعىزستان  10 جىل بۇرىن ەنگىزگەن. ۇكىمەت ۆيدەومونيتورينگتەن باس تارتۋعا سىلتاۋ ەتىپ وتىرعان قارجىلىق شىعىن تالاي باعدارلامالارعا جۇمسالعان شىعىننان ارتىق ەمەس جانە ازاماتتاردىڭ ءوز مەملەكەتىنە دەگەن سەنىمىنىڭ ارتۋىمەن بىردەن اقتالادى. مەملەكەتكە ەل سەنىمى مەن قوعامنىڭ تۇراقتىلىعى قاجەت پە؟ قاجەت بولسا، سايلاۋ ءادىل ءوتۋى ءۇشىن ءتۇرلى سىلتاۋلارمەن كەدەرگى جاساماي، وسى ۇتىمدى ۇسىنىستاردى قابىلداۋى قاجەت! «اق جول» ەلىمىزدەگى بارلىق سايلاۋدا سايلاۋ ۋچاسكەلەرىندە بەينەمونيتورينگ ەنگىزۋدى قايتا ۇسىنادى. ءادىل سايلاۋ بولۋى ءۇشىن بۇدان باسقا جول جوق!", - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى. 

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى 

 

پىكىرلەر