كتو، زاچەم ي پوچەمۋ رازرۋشال زولوتووردىنسكيە گورودا

21160
Adyrna.kz Telegram

كاك سووبششاەت يزدانيە business-gazeta.ru, روسسيسكايا يمپەريا ۆ تەچەني ريادا ستولەتي رازرۋشالا زولوتووردىنسكيە گورودا، ستيرايا سامۋ پاميات و ۆەليكوي تيۋركسكوي يمپەري پروشلوگو. ا زاودنو، پەرەپيسىۆايا يستوريۋ.

تاك اۆتور يزدانيا business-gazeta.ru كاميل ابليازوۆ ۆ سۆوەي  ستاتە «پوچەمۋ تاك سيستەمنو رازرۋشالي وستاتكي گورودوۆ زولوتوي وردى؟» پيشەت:

 

كاميل ابليازوۆ: «پوچەمۋ تاك سيستەمنو رازرۋشالي وستاتكي گورودوۆ زولوتوي وردى؟»

كاك ستولەتيامي ۋنيچتوجالي ناسلەديە تيۋركسكوي تسيۆيليزاتسي: ۋچاستۆوۆال داجە پەتر ستولىپين

ۆكلاد تاتارسكيح پلەمەن، سوستاۆلياۆشيح وسنوۆۋ زولوتوي وردى، ۆ ستانوۆلەنيە روسسيسكوي يمپەري ۆ گرانيتساح وگرومنوگو زولوتووردىنسكوگو پروسترانستۆا نەوتسەنيم، ۋۆەرەن يزۆەستنىي پرەدپرينيماتەل يز ساراتوۆا ي تاتارسكي وبششەستۆەننىي دەياتەل كاميل ابليازوۆ. تەم ۋديۆيتەلنەە، چتو نا تەرريتوري روسسي وستاليس نەترونۋتىمي ي حوروشو سوحرانيليس گرەكو-ريمسكيە پامياتنيكي زاپادنوي تسيۆيليزاتسي، نو سوۆسەم نەت زولوتووردىنسكيح. ۆ سۆوەي ستاتە نا «بيزنەس Online» ابليازوۆ راسسكازىۆاەت و پريچيناح، كوتورىە پريۆەلي ك ستول پلاچەۆنىم رەزۋلتاتام.

كاميل ابليازوۆ: «ۆكلاد تاتارسكيح پلەمەن، سوستاۆلياۆشيح وسنوۆۋ زولوتوي وردى، ۆ ستانوۆلەنيە ي پوسلەدۋيۋششەە وبرازوۆانيە روسسيسكوي يمپەري ۆ گرانيتساح وگرومنوگو زولوتووردىنسكوگو پروسترانستۆا، نەوتسەنيم»فوتو: «بيزنەس Online»

گورود ساراي — ودين يز كراسيۆەيشيح گورودوۆ، دوستيگايۋششي چرەزۆىچاينوي ۆەليچينى

يسحود تاتارسكيح پلەمەن ۆ ناچالە XIII ۆەكا يز يۋجنىح رايونوۆ سيبيري، كيماكسكوگو كاگاناتا ۆسلەد زا سۆويم حانوم دجۋچي س تەرريتوري، پەرەداننىح ەمۋ رانەە ۆ ليچنوە ۆلادەنيە (ۆكليۋچايا پوۆولجە س بۋلگاروم), پريۆەل ك وبرازوۆانيۋ ۋنيكالنوگو تسەنتراليزوۆاننوگو گوسۋدارستۆا — زولوتايا وردا. ونو راسشيريلو ي مودەرنيزيروۆالو ميروۆۋيۋ تورگوۆو-ترانسپورتنۋيۋ سەت «ۆەليكي شەلكوۆىي پۋت»، ۋسكوريلا پەرەدۆيجەنيە ماتەريالنىح رەسۋرسوۆ ي وبەسپەچيلا بەزوپاسنوست تورگوۆىح پۋتەي، چتو پودستەگنۋلو ينتەگراتسيوننىە پروتسەسسى ۆ ەۆرازي. ۆ كوروتكيە سروكي نا بەرەگاح رەكي يتيلي (ۆولگي) پري سيلنوي حانسكوي ۆلاستي ۆوزنيكلي كرۋپنەيشيە تورگوۆىە ي ەكونوميچەسكيە تسەنترى، بىلي پوستروەنى مەگاپوليسى، وبورۋدوۆاننىە ۆسەمي بلاگامي سوۆرەمەننوي تسيۆيليزاتسي — كاناليزاتسيەي، ۆودوسنابجەنيەم. دوما سترويليس يز كيرپيچا، س وبوگرەۆاەمىمي پولامي. شيروكيە ۋليتسى ي كۆارتالى نوۆىح گورودوۆ وتليچاليس پراۆيلنوي پلانيروۆكوي س پرەكراسنوي ارحيتەكتۋروي ستروەني، كراسيۆىمي بازارامي، رازۆيتىم گوستينيچنىم سەرۆيسوم (كاراۆان-سارايامي), منوگوچيسلەننىمي يرريگاتسيوننىمي كانالامي ي باسسەينامي، داجە فونتانامي دليا يح جيتەلەي.

ۆ 1333 گودۋ ارابسكي پۋتەشەستۆەننيك يبن-باتتۋتا پوبىۆال ۆ ساراە (ساراي-باتۋ، يسكە-ساراي، يلي سوۆرەمەننوە سەليترەننوە گوروديششە نەدالەكو وت استراحاني) ي وپيسال ەگو تاك: «گورود ساراي — ودين يز كراسيۆەيشيح گورودوۆ، دوستيگايۋششي چرەزۆىچاينوي ۆەليچينى، نا روۆنوي زەملە، پەرەپولنەننوي ليۋدمي، كراسيۆىمي بازارامي ي شيروكيمي ۋليتسامي. ودناجدى مى پوەحالي ۆەرحوم… نامەرەۆاياس وبەحات ي ۋزنات رازمەرى گورودا… ۆىەحالي ۋتروم، ا دوەحالي دو درۋگوگو كونتسا گورودا تولكو پوسلە پولۋدنيا… ي ەتو ۆسە سپلوشنوي رياد دوموۆ». پري سرەدنەي سكوروستي دۆيجەنيا ۆەربليۋدا 6 كم/چ راسستويانيە، پرويدەننوە يبن-باتتۋتوي، سوستاۆيلو نە مەنەە 36-40 كم، چتو دوستاتوچنو منوگو دليا سرەدنەۆەكوۆوگو گورودا. ساراي-باتۋ بىل، ۆەروياتنو، ودنيم يز سامىح بولشيح ي بلاگوۋستروەننىح گورودوۆ توي ەپوحي.

انالوگيچنۋيۋ كارتينۋ موجنو نابليۋدات پري راسسموترەني تەرريتوري ۆتوروي زولوتووردىنسكوي ستوليتسى — نوۆوگو سارايا (ساراي-بەركە، ساراي-دجاديد، يلي تسارەۆسكوە گوروديششە نەدالەكو وت ۆولگوگرادا). سدەلاننوە ۆ ناچالە XIX ۆەكا وپيسانيە تەرريتوري نوۆوگو سارايا زۆۋچيت تاك: «وت سەلا پريشيبا چەرەز گورود تسارەۆ… — سپلوشنىە نا 15 ۆەرست ي بولەە، وگرومنىە وستاتكي زداني. ۆ راسپولوجەني ۋليتس وبنارۋجيۆاەتسيا پراۆيلنوست. موجنو ۋزنات دوم، پريسترويكي، ساد، كاناۆى ي ۆودوەمى… رازۆالينى پو رەكە سپلوشنىە ي وبشيرنىە».

موجنو ي دالەە پرودولجات، پەرەچيسليايا ي وپيسىۆايا درۋگيە گورودسكيە تسەنترى زولوتووردىنسكوي تسيۆيليزاتسي: موحشي (ناروۆچات), بۋلگار، گيۋليستان، ۋكەك (ساراتوۆ) ي دالەە. نو گدە وني سەيچاس، گدە يح رازۆالينى؟ وب يستوريچەسكوي رەكونسترۋكتسي بۋلگارا — وتدەلنىي رازگوۆور. چاست يستوريچەسكي يزۆەستنىح گورودوۆ (ناپريمەر، گيۋليستان) تاك ي نە بىلي نايدەنى يلي نە لوكاليزوۆانى س يزۆەستنىمي گوروديششامي. ەتو سوۆسەم نە وب يستوري س كوليزەەم، پومپەيامي يلي پارفەنونوم ۆ افيناح — پريمەروۆ تسيۆيليزاتسيوننوگو ۆانداليزما ۆ يستوري پرەدوستاتوچنو. نو پوچەمۋ تاك سيستەمنو، س زاۆيدنىم ۋپورستۆوم، دولگيە ستولەتيا رازرۋشالي وستاتكي گورودوۆ زولوتوي وردى، چتوبى پولنوستيۋ ۋنيچتوجيت ماتەريالنىە وستاتكي تيۋركسكوي تسيۆيليزاتسي، نە وستاۆيت و نەي ني سلەدا، ني پامياتي؟ پوچەمۋ نا تەرريتوري روسسي وستاليس نەترونۋتىمي ي حوروشو سوحرانيليس گرەكو-ريمسكيە پامياتنيكي زاپادنوي تسيۆيليزاتسي ي سوۆسەم نەت زولوتووردىنسكيح؟ س مومەنتا پوكورەنيا كازانسكوگو (1552 گود), استراحانسكوگو (1556), ا ۆپوسلەدستۆي ي سيبيرسكوگو (1588) حانستۆ، تەرريتوري گورودسكيح تسەنتروۆ پرەۆراششاليس ۆ كامەنولومني. ۆ 1578 گودۋ تسار فەدور يۆانوۆيچ ۆەلەل لومات «ميزگيتي ي پولاتى ۆ زولوتوي وردە ي تەم دەلاتي گورودا». ۆ دوكۋمەنتاح وت 1631–1632 گودوۆ ۋجە يدەت رەچ و پولنوي زاسترويكە استراحاني: «ۆەلەنو برات نا احتۋبە كيرپيچ، ي حانسكۋيۋ مەچەت ي دوم حانسكي سلومات، چتوبى بىلو دوۆولنو كاك بەلوگو كامنيا، تاك ي جەلەزا… ۆەلەنو پوسىلات پومەسياچنو نا رەكۋ احتۋبۋ دليا كيرپيچنوي ي كامەننوي لومكي». ي تاكيە جە سلۋچاي ادمينيستراتيۆنىح ۋكازوۆ يلي مەستنىح ينيتسياتيۆ نابليۋداليس پراكتيچەسكي ۆو ۆسەح ۋتسەلەۆشيح زولوتووردىنسكيح گورودسكيح تسەنتراح — موحشي، بۋلگار، ۋكەك ي در.

وسوبەننو سيلنو پوسترادال گورود موحشي (ناروۆچات), كوتورىي پراكتيچەسكي بىل ستەرت س ليتسا زەملي، نو كامني كوتوروگو پوشلي نا سترويتەلستۆو تسەركۆەي، موناستىرەي ي كازەننىح دوموۆ.

نوبەلي رازمەششالي نەفتيانوە پرويزۆودستۆو نا تەرريتورياح زولوتووردىنسكيح گورودسكيح تسەنتروۆ

ۆ ناچالە 70-ح گودوۆ XIX ۆەكا ۆلادەلەتس ۋۆەكسكوي تەرريتوري كونستانتين ماۋرين لومال كيرپيچ ي كامني يز زولوتووردىنسكيح پوستروەك دليا ۆوزۆەدەنيا موستوۆىح گورودا ساراتوۆا. زا تري گودا يز ۋۆەكا بىلو ۆىۆەزەنو سۆىشە 70 تىس. ۆوزوۆ كيرپيچا. ارحەولوگ فرانتس باللود ۆ سۆوەي رابوتە «پريۆولجسكيە پومپەي» ۋكازىۆال نا شيروكوە يسپولزوۆانيە وردىنسكوگو كيرپيچا پري ۆوزۆەدەني تسەركۆەي ي جيلىح ستروەني ۆ XVII–XIX ۆەكاح پو ۆسەمۋ پوۆولجيۋ. سوۆرەمەننىە يسسلەدوۆانيا پوكازىۆايۋت، چتو وردىنسكي كيرپيچ ياۆليالسيا كاچەستۆەننىم پرودۋكتوم سۆوەگو ۆرەمەني، شيروكو يسپولزوۆالسيا دليا ۆوزۆەدەنيا ستەن ي درۋگيح كونسترۋكتيۆنىح ەلەمەنتوۆ زداني.

پوسلە پولنوگو ۆىۆوزا كيرپيچا ي كامنەي يز ستروەني زولوتووردىنسكيح گورودوۆ ساراي-باتۋ، نوۆىي ساراي، بۋلگار، ۋۆەك ي در. ناچينايا س پەتروۆسكيح ۆرەمەن نا يح تەرريتورياح بىلي ورگانيزوۆانى كرۋپنىە سەليتريانىە پرويزۆودستۆا دليا يزگوتوۆلەنيا پوروحا. كستاتي، تەرريتوريا، نا كوتوروي رانەە راسپولاگالسيا پەرۆىي ساراي (ساراي-باتۋ), يز-زا سۆوەگو سپەتسيفيچەسكوگو پرويزۆودستۆا پولۋچيلا نازۆانيە سەليترەننوە. ودنيم يز ۆاجنىح كومپونەنتوۆ سىريا پري پرويزۆودستۆە كوستنوي مۋكي ي سەليترى سلۋجيلي وستانكي ليۋدەي ي جيۆوتنىح يز زاحورونەني. ۆ 1741 گودۋ نا ۋۆەكە بىل پوستروەن زاۆود پو ۆىرابوتكە سەليترى، نو ۆ 1749-م يز-زا «يستوششەنيا» زاپاسوۆ سىريا ون بىل ۋپرازدنەن ي سوەدينەن س احتۋبينسكيم سەليتريانىم زاۆودوم. كستاتي، ۋۆەكسكي سەليتريانىي زاۆود بىل سامىم ۋسپەشنىم پرومىشلەننىم وبەكتوم ساراتوۆا، كوتورىي پرينەس ماكسيمالنۋيۋ پريبىل ۆ كازنۋ گورودا.

وسوبەننو ينتەنسيۆنوە رازرۋشەنيە زولوتووردىنسكيح گوروديشش پرويسحوديلو ۆو ۆتوروي پولوۆينە XIX ۆەكا، كوگدا پو درەۆنيم كاراۆاننىم پۋتيام ي ۆ مەستاح پەرەپراۆ پروكلادىۆاليس جەلەزنىە دوروگي، سترويليس نەفتەحرانيليششا براتەۆ نوبەل. نوبەلي رازمەششالي نەفتيانوە پرويزۆودستۆو نا تەرريتورياح زولوتووردىنسكيح گورودسكيح تسەنتروۆ، گدە وپيات فيگۋريرۋيۋت ساراي-باتۋ، نوۆىي ساراي، ۋكەك، بۋلگار ي در. وستاتكي روسكوشنىح تاتارسكيح ۋسادەب، بوگاتىح ماۆزولەەۆ نا تەرريتوري ۋكەكسكوي اگلومەراتسي بىلي وتدانى پود پرومىشلەننىە زاسترويكي نوبەلەي. تولكو نا تەرريتوري زولوتووردىنسكوگو ۋكەكا زا 1913 گود بىلي سوورۋجەنى رەزەرۆۋارى ۆ كوليچەستۆە 31 شتۋك، يز كوتورىح 19 — ەمكوستيۋ 2 ملن 945 تىس. پۋدوۆ. پلوششادكي پود رەزەرۆۋارى تششاتەلنو راسچيششاليس وت تاتارسكيح زاحورونەني ي ستروەني. يز فۋندامەنتنىح كامنەي سترويليس پروتيۆووپولزنەۆىە ستەنى، ا يز وستاۆشەگوسيا سترويتەلنوگو ماتەريالا ي وبلومكوۆ كەراميكي فورميروۆالي پلوششادكي پود وپورى رەزەرۆۋاروۆ. پريچەم سلەدى بەسكونترولنوي «ارحەولوگيچەسكوي» دەياتەلنوستي «توۆاريششەستۆا نەفتيانوگو پرويزۆودستۆا براتەۆ نوبەل» ناشليس ليش سپۋستيا نەسكولكو دەسياتيلەتي ۆ مۋزەياح نەمەتسكيح گورودوۆ بەرلين ي يەنا.

مى س كوللەگامي وبنارۋجيلي ۋپومينانيە فاميلي پەترا ستولىپينا

وسوبىي ينتەرەس ۆىزىۆايۋت تە گوسۋدارستۆەننىە دەياتەلي، كتو ياۆنو يلي نەياۆنو، نو سپوسوبستۆوۆال ۋنيچتوجەنيۋ ي رازگرابلەنيۋ ماتەريالنىح سۆيدەتەلستۆ تاتارسكوي كۋلتۋرى. تاكيح «كۋلتۋرنىح» گوسۋدارستۆەننىح دەياتەلەي دوستاتوچنو. پري نەداۆنەم يزۋچەني ارحيۆنىح دوكۋمەنتوۆ و پەرەداچە نەفتيانوي كومپاني براتەۆ نوبەلەي نوۆىح، نايبولەە تسەننىح س ارحەولوگيچەسكوي توچكي زرەنيا ۋچاستكوۆ تەرريتوري ۋۆەكسكوگو گوروديششا، مى س كوللەگامي وبنارۋجيلي ۋپومينانيە فاميلي پەترا ستولىپينا، كوتورىي توگدا گۋبەرناتورستۆوۆال ۆ ساراتوۆە، ۆ سپيسكە پروتوكولا زاسەدانيا. گۋبەرناتور ستولىپين پەرەدال كومپاني براتەۆ نوبەلەي ۆ 1903 گودۋ ۋچاستكي تەرريتوري ۋۆەكا، كوتورىە رانەە (س 1893 گودا) ەي نە ۋداۆالوس پولۋچيت. نا ەتيح ۋچاستكاح، كاك وكازالوس پوتوم، راسپولاگالسيا زولوتووردىنسكي ماۆزولەي. يستوريا س پەرەداچەي ۋچاستكوۆ تەرريتوري اۋكنۋلاس ۆ 1913-م، كوگدا پروۆوديليس بولشيە ارحەولوگيچەسكيە راسكوپكي ۆ ۋۆەكە پري پاتروناجە درۋگوگو ساراتوۆسكوگو گۋبەرناتورا — شيرينسكوگو-شيحماتوۆا: بىلي راسكوپانى بوگاتىە زاحورونەنيا زولوتووردىنسكوي زناتي.

پروتوكول زاسەدانيا پو پەرەداچە زەملي ۋۆەكا كومپاني براتەۆ نوبەلەي، ستر. 1

پروتوكول سترويتەلنوگو وتدەلەنيا ساراتوۆسكوگو گۋبەرنسكوگو پراۆلەنيا

8 دەكابريا 1903, №442

دوۆەرەننىي توۆاريششەستۆا نەفتيانوگو پرويزۆودستۆا بر. نوبەل پوچەتنىي پوتومستۆەننىي گراجدانين تيحون فەدوروۆيچ پەرشين وبراتيلسيا ۆ گۋبەرنسكوە پراۆلەنيە س پروشەنيەم و رازرەشەني دوۆەريتەليۋ ەگو پوسترويكي جيلوگو دوما دليا رابوچيح نا نەفتيانوم سكلادە توۆاريششەستۆا بر. نوبەل بليز گور. ساراتوۆا، نا ۋۆەكە; پري چەم پروسيتەل پەرشين پرەدستاۆيل پروەكت جيلوي پوسترويكي c كوپيەي ي كوپيۋ سۆوەي دوۆەرەننوستي. پو راسسموترەني سترويتەلنىم وتدەلەنيەم گۋبەرنسكوگو پراۆلەنيا پرينياتوگو پروەكتا، تاكوۆوي وكازالسيا ۆ تەحنيچەسكوم وتنوشەني سوستاۆلەننىم پراۆيلنو، ا پوتومۋ سترويتەلنوە وتدەلەنيە پولاگاەت ۋتۆەرديت ي زەمليۋ ۆوزۆراتيت پروسيتەليۋ پەرشينۋ; پرينياتىە جە دوكۋمەنتى پريلوجيت ك دەلۋ، كوتوروە زارەگيستريروۆات ي سۆوەۆرەمەننو سدات ۆ ارحيۆ.

پودپيسالي:

گۋب. ينف. كلەمەنتەۆ، گۋب. ارح. تيحوميروۆ،

ملاد. ارحيت. ستەرليگوۆ ي ملاد [تەكست نەرازبورچيۆ].

ۋتۆەرديل گۋبەرناتور ستولىپين

پروتوكول زاسەدانيا پو پەرەداچە زەملي ۋۆەكا كومپاني براتەۆ نوبەلەي، ستر. 2

گەوگرافيچەسكيە نازۆانيا «ۆىچيششايۋتسيا» وت تاتارسكوگو سودەرجانيا

نو ەسلي ي يسچەزايۋت ماتەريالنىە وستاتكي زولوتووردىنسكوي تسيۆيليزاتسي، تو وستاەتسيا تاتارسكي ەتنوس، يازىك ي توپونيميكا. نا ستارىح مارشرۋتنىح كارتاح نازۆانيا مەستنوستي، رەك، وزەر ي ۆەرشين بىلي نە پروستو س تاتارسكوي توپونيميكوي، ا نەسلي سمىسلوۆۋيۋ ينفورماتسيۋ. تاك، ناپريمەر: تيريانكۋل — «گلۋبوكوە وزەرو» (راسپولاگاەتسيا ۆ گلۋبوكوم تەكتونيچەسكوم رازلومە), چەباركۋل — «كراسيۆوە وزەرو» (يز-زا منوگوچيسلەننىح لەسيستىح وستروۆوۆ). «كازالوس بى، نە تاك ۋج رازنووبرازنى درەۆنيە تيۋركسكيە يمەنا زدەشنيح گور ي رەچەك: كاراتاش، كىزىلتاش، اكترۋ، كوكسۋ… ودناكو پوسلۋشايتە: چەرنىي كامەن، كراسنىي كامەن، بەلوە ستويبيششە، زەلەنايا ۆودا… پريدۋماەش لي لۋچشە؟» ەتي ستروكي پرينادلەجات سوۆەتسكومۋ ي روسسيسكومۋ گەومورفولوگۋ ي گەوگرافۋ الەكسەيۋ رۋدومۋ. دليا گەولوگا ەتي نازۆانيا — كاك پۋتەۆوديتەل. وني پەرەشلي يز پروشلوگو ۆ ناشۋ سوۆرەمەننوست. نو ي تۋت يمەيۋت مەستو پارادوكسى «سوۆرەمەننوگو» وسمىسلەنيا تاتارسكوي توپونيميكي. نا پوزدنيح كارتاح، ناچينايا س 30-ح گودوۆ XX ۆەكا ي پو ناستوياششەە ۆرەميا، گەوگرافيچەسكيە نازۆانيا «ۆىچيششايۋتسيا» وت تاتارسكوگو سودەرجانيا ي سمەنيايۋتسيا نا درۋگيە، بەزليكيە، كاك ناپريمەر: بلاگودارنوە، سۆياتوە، پۋتەۆودنوە يلي نا بولەە كوميچنىە، گدە تاركۋل پرەۆراششاەتسيا ۆ تاراسكۋل. ەتو ناپوميناەت يستوريۋ س پەرەيمەنوۆانيەم ناسەلەننىح پۋنكتوۆ نەمتسەۆ پوۆولجيا، وبرازوۆانيەم ۆ 1946 گودۋ كالينينگرادسكوي وبلاستي، پەرەيمەنوۆانيەم ناسەلەننىح پۋنكتوۆ ي ۋليتس ۆ روسسي پوسلە 1991 گودا. ي تاكيح پريمەروۆ نەمالو.

تاتارسكي «كيرپيچ» ۆ زدانيە روسسيسكوي گوسۋدارستۆەننوستي ۆپەچاتان ناۆەچنو

ەششە ودين اسپەكت، كوتورىي ۆىزىۆاەت گلۋبوكۋيۋ وزابوچەننوست سرەدي تاتار، — ەتو ۆوپروس تاتارسكوي يدەنتيچنوستي. ۆ سوۆەتسكوم سويۋزە ناتسيونالنوست چەلوۆەكا بىلا پروپيسانا ۆ پاسپورتە ي وپرەدەليالاس ۆ وسنوۆنوم پو وتتسۋ. پو يتوگام پەرەپيسي 1989 گودا ناتسيونالنوستەي ناسچيتىۆالوس 126. نو ۆ روسسيسكيح پاسپورتاح گرافا «ناتسيونالنوست» بىلا وتمەنەنا ي چيسلو «نوۆىح» ناتسيونالنوستەي ستالو سترەميتەلنو راستي: ۆ پەرەپيسي 2002 گودا — 182 ناتسيونالنوستي، ۆ پەرەپيسي-2010 — 193. ۆ حودە وچەرەدنوي ۆسەروسسيسكوي پەرەپيسي 2021 گودا وجيداەتسيا راسشيرەنيە سپيسكا پەرەچنيا ناتسيونالنوستەي. روسستات وبياۆلياەت، چتو پري وبرابوتكە رەزۋلتاتوۆ پەرەپيسي ۆسە ۆوزموجنىە سامونازۆانيا ودنوگو ي توگو جە نارودا گرۋپپيرۋيۋتسيا ۆ ودنۋ كاتەگوريۋ، ودناكو نا پراكتيكە پولۋچاەتسيا ينوە، تاك كاك روسستات پريدەرجيۆاەتسيا سوۆەرشەننو درۋگيح ناۋچنىح مەتوديك. رازدەلەنيە تاتار نا منوگوچيسلەننىە ەتنوگرافيچەسكيە ي ەتنوتەرريتوريالنىە گرۋپپى — وت نوگاەۆ (نوگايسكيح تاتار), كرىمسكيح تاتار، حاكاسوۆ (حاكاسسكيح تاتار) دو سيبيرسكيح تاتار ي درۋگيح — ورگانيزوۆانو ي ناۆيازانو وتدەلنىمي «رەفورماتورامي»، تاكيمي كاك ديرەكتور ينستيتۋتا ەتنولوگي ي انتروپولوگي ۆالەري تيشكوۆ، پروفەسسور نيكولاي  توميلوۆ ي در. ناپريمەر، ەتنوگراف توميلوۆ وپرەدەليال سيبيرسكيح تاتار كاك وتدەلنۋيۋ ناتسيۋ، ا پوتوم كلاسسيفيتسيروۆال يح كاك وتدەلنۋيۋ ەتنوگرافيچەسكۋيۋ گرۋپپۋ. تەم نە مەنەە، پو داننىم پەرەپيسي 2002 گودا، يز 358 949 تاتار، پروجيۆايۋششيح ۆ سيبيري، 9 611 چەلوۆەك ۆىدەليلي كاك وتدەلنۋيۋ ناتسيۋ «سيبيرسكيە تاتارى». داۆايتە توگدا ۆەرنەمسيا ك پروبلەمە پريرودنىح روسسيان، ۆەليكوروسسوۆ، مالوروسسوۆ، رۋسسكيح، كازاكوۆ، سيبيرياكوۆ، حولموگورتسەۆ، ۆياتيچەي، نوۆگورودتسەۆ، سۋزدالتسەۆ، درەۆليان، پوليان ي منوگيح درۋگيح — ەتنوسوۆ بۋدەت نە مەنشە، چەم ۋ تاتار.

دليا توگو، چتوبى مەجناتسيونالنىە وتنوشەنيا ۆ روسسيسكوم وبششەستۆە ستالي بولەە گارمونيچنىمي، نەوبحوديمو نە پروستو بولشە زنات وب يستوري، يازىكە ي كۋلتۋرە توگو يلي ينوگو نارودا، نو ي ۋۆاجات ەگو سوۆرەمەننىە نادەجدى ي سترەملەنيا، ۆ توم چيسلە تاتار روسسيسكوي فەدەراتسي ك سۆوەي يستوري، ك سامونازۆانيۋ «تاتارى».

ساراتوۆسكوي تاتارسكوي وبششەستۆەننوستيۋ سەيچاس گوتوۆيتسيا ك ۆىپۋسكۋ بولشوي منوگوتومنىي كراەۆەدچەسكي سبورنيك پو يستوري زولوتووردىنسكوگو ۋكەكا (ۋۆەكا), ماتەريالى دليا كوتوروگو سوبيراليس ۆ تەچەنيە پوسلەدنيح 30 لەت (س 1991 گودا). ۆ داننوم يزداني بۋدەت پرەدستاۆلەن بولشوي وبەم نوۆوي كراەۆەدچەسكوي ينفورماتسي، كوتورايا پرولەت سۆەت نا منوگيە سوۆرەمەننىە اسپەكتى يزۋچەنيا زولوتووردىنسكوي تسيۆيليزاتسي.

ۆكلاد تاتارسكيح پلەمەن، سوستاۆلياۆشيح وسنوۆۋ زولوتوي وردى، ۆ ستانوۆلەنيە ي پوسلەدۋيۋششەە وبرازوۆانيە روسسيسكوي يمپەري ۆ گرانيتساح وگرومنوگو زولوتووردىنسكوگو پروسترانستۆا نەوتسەنيم. كتو بى چتو ني گوۆوريل، نو تاتارسكي «كيرپيچ» ۆ زدانيە روسسيسكوي گوسۋدارستۆەننوستي ۆپەچاتان ناۆەچنو. يگنوريروۆات ەتوت فاكت پروستو نەۆوزموجنو.

كاميل ابليازوۆ

 

 

 

پىكىرلەر