الماتى قالاسىندا اتموسفەرالىق اۋانىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان جۇيەلى ءارى كەشەندى جۇمىستار كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. قالالىق ەكولوگيانى جاقسارتۋ ماسەلەسى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ باستى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. مامانداردىڭ مالىمەتىنشە، قازىرگى تاڭدا قالا اۋماعىنداعى زياندى شىعارىندىلاردىڭ شامامەن 60 پايىزى اۆتوكولىك قۇرالدارىنان بولىنەدى. وسىعان بايلانىستى نەگىزگى نازار كولىك سەكتورىنداعى ەكولوگيالىق جاعدايدى رەتتەۋگە جانە باقىلاۋدى كۇشەيتۋگە اۋدارىلىپ وتىر. بۇل تۋرالى الماتى قالاسىنىڭ ەكولوگيا جانە قورشاعان ورتا باسقارماسىنىڭ وكىلدەرى رەسمي تۇردە مالىمدەدى.
اتموسفەرالىق اۋانى قورعاۋ جونىندەگى بەكىتىلگەن ءىس-شارالار جوسپارى اياسىندا ەكولوگيالىق قىزمەت ماماندارى الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىمەن بىرلەسىپ تۇراقتى تۇردە رەيدتىك ءىس-شارالار ۇيىمداستىرۋدا. رەيد بارىسىندا «Eco Almaty» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ جىلجىمالى ەكولوگيالىق زەرتحانالارى پايدالانىلىپ، اۆتوكولىك قۇرالدارىنىڭ زياندى شىعارىندىلارى تىكەلەي وقيعا ورنىندا ولشەنەدى. بۇل ءتاسىل ەكولوگيالىق تالاپتاردى بۇزۋ فاكتىلەرىن جەدەل انىقتاۋعا جانە ناقتى دەرەكتەر نەگىزىندە ءتيىستى شارالار قابىلداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
اتالعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسى دە ايتارلىقتاي. 2025 جىلى «Eco Almaty» جشس جانە «رەنەسسانس پليۋس» كومپانياسىنىڭ ماماندارى تاراپىنان 186 مىڭنان استام ولشەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلىپ، ەكولوگيالىق تالاپتاردى بۇزعان تۇلعالارعا قاتىستى 20 مىڭعا جۋىق اكىمشىلىك حاتتاما تولتىرىلعان. وسى شارالار اياسىندا سالىنعان ايىپپۇلداردىڭ جالپى سوماسى 653 ميلليون تەڭگەدەن اسىپ، بۇل ەكولوگيالىق زاڭنامانىڭ ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋدەگى باقىلاۋدىڭ كۇشەيگەنىن كورسەتەدى.
سونىمەن قاتار جوسپار شەڭبەرىندە قورشاعان ورتاعا تەرىس اسەرى جوعارى نىسانداردى انىقتاۋ باعىتىنداعى جۇمىستار دا قولعا الىنعان. اتاپ ايتقاندا، قاتتى وتىندى پايدالاناتىن قوعامدىق تاماقتانۋ ورىندارى، ونىڭ ىشىندە كومىر نەمەسە اعاش جاعىپ جۇمىس ىستەيتىن كاۋاپحانالار مەن مونشالارعا ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ وتىر. بۇل نىسانداردىڭ اتموسفەرالىق اۋاعا تيگىزەتىن اسەرىن ازايتۋ ماقساتىندا ءتيىستى تەكسەرۋلەر جۇرگىزىلىپ، ەكولوگيالىق تالاپتاردى ساقتاۋ بويىنشا ءتۇسىندىرۋ جانە باقىلاۋ شارالارى جۇزەگە اسىرىلۋدا. اتالعان باعىتتاعى جۇمىستار الداعى ۋاقىتتا دا جالعاساتىن بولادى.
ايتا كەتۋ كەرەك، قازىرگى تاڭدا الماتى قالاسىندا «الماتى قالاسىنىڭ اۋماعىندا اتموسفەرالىق اۋانى قورعاۋ سالاسىنداعى ارنايى ەكولوگيالىق تالاپتاردى ەنگىزۋ تۋرالى» جاڭا ەرەجەلەر جوباسى ازىرلەندى. اتالعان قۇجات قازىرگى ۋاقىتتا مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كەلىسۋ راسىمىنەن ءوتىپ جاتىر. جاڭا ەرەجەلەر حالىق پەن بيزنەس سۋبەكتىلەرىنە قولداۋ كورسەتۋ تەتىكتەرىن قاراستىرىپ، ەكولوگيالىق تازا تەحنولوگيالارعا كەزەڭ-كەزەڭىمەن كوشۋگە، سونداي-اق اۆتوپاركتى جاڭارتۋعا ارنالعان قۇقىقتىق نەگىز قالىپتاستىرۋدى كوزدەيدى.
بۇل ەرەجەلەر قابىلدانعاننان كەيىن كۇتىلەتىن ناتيجەلەر جان-جاقتى ءارى كەشەندى بولماق. ەڭ الدىمەن، نەگىزگى لاستاۋشى كوزدەردىڭ ءبىرى سانالاتىن اۆتوكولىك پاركى قاتاڭ ەكولوگيالىق باقىلاۋعا الىنادى. بۇعان دەيىن ەكولوگيالىق رەتتەۋگە از دەڭگەيدە تارتىلعان III ساناتتاعى كاسىپورىندار دا جاڭا تالاپتارعا سايكەس ەكولوگيالىق نورمالاردى ساقتاۋعا جانە مىندەتتى تەكسەرۋدەن وتۋگە ءتيىس بولادى. سونىمەن قاتار اۋا ساپاسىن تاۋلىك بويى جەدەل باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن بىرىڭعاي مونيتورينگ جۇيەسىن قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل جۇيە ارقىلى الىناتىن دەرەكتەر تۇرعىندار ءۇشىن اشىق فورماتتا ۇسىنىلىپ، قالا ەكولوگياسىنىڭ جاي-كۇيى تۋرالى اقپاراتتىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرادى.
