سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگى ءىرى كولەمدەگى رەپۋتاتسيالىق شابۋىلدار قالىپتى قۇبىلىسقا اينالعان، ۋىتتى ورتاعا اينالىپ وتىر. تاپسىرىسپەن جاسالاتىن كامپانيالار، جاسىرىن پيار-سوعىستار جانە جەكەلەگەن توپتاردىڭ مۇددەسىنە جۇمىس ىستەيتىن جاريالانىمدار جازاسىز قالاتىن مادەنيەتتى قالىپتاستىردى.
ءىرى كومپانيالار دامۋعا نەمەسە اشىق كوممۋنيكاتسياعا ەمەس، وزدەرى تۋرالى «جازىلماۋى» ءۇشىن جانە اقپاراتتىق شابۋىلداردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قوماقتى بيۋدجەت بولۋگە ءماجبۇر. باقىلاۋشىلاردىڭ باعالاۋىنشا، «قارا پيار» جانە ودان «قورعاۋ» قىزمەتتەرىنىڭ نارىعى ونداعان ميلليون دوللارمەن ولشەنەدى – بۇل قوعام مۇددەسىندەگى جۋرناليستيكاعا دا، ءباسپاسوز بوستاندىعىنا دا ەش قاتىسى جوق قۇبىلىس.
وسىنداي جاعدايدا Freedom Holding Corp. باس ديرەكتورى تيمۋر تۋرلوۆتىڭ قازتاگ باسشىلىعىنا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالۋى جونىندەگى پىكىرى جەلتوقسان باسىنداعى ەڭ كوپ تالقىلانعان تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى بولدى. الماتىدا جۋرناليستەرمەن وتكەن سوڭعى كەزدەسۋدە ول بيىل ساۋىردەن بەرى Freedom Holding تۋرالى قازتاگ جاريالاعان ماتەريالدار «شىندىققا ساي كەلمەيدى» دەپ اشىق مالىمدەپ, اگەنتتىك ماتەريالدارىندا جەكەلەگەن سۋبەكتيۆتى پىكىرلەر عانا ەمەس، فاكتىلەردىڭ بۇرمالانۋى جانە وقىرمان مەن رەتتەۋشىلەرگە اسەر ەتۋگە باعىتتالعان مانيپۋلياتسيالار بايقالعانىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ سوزىنشە، قازتاگ «كۇنىنە 12-گە جۋىق ماتەريال جاريالاپ، بەيتاراپتىقتى مۇلدە كوزدەمەگەن»، ال كەيبىر ماتىندەردە كومپانيانىڭ زاڭ جۇزىندە داۋلاۋىنا بولاتىن مالىمدەمەلەر كەزدەسكەن.
«ادامداردا باعالايتىن پىكىر ايتۋ قۇقىعى بار، ونىڭ ىشىندە تەرىس پىكىر دە بولۋى مۇمكىن، – دەدى تۋرلوۆ. – بىراق ەشكىمنىڭ شىندىققا جاناسپايتىن فاكتىلەردى ايتۋعا قۇقىعى جوق». كومپانيا بارلىق قۇجاتتىق دالەلدەردى جيناپ، تەرگەۋ ورگاندارىنا تاپسىرعانىن دا اتاپ ءوتتى.
قازتاگ ءىسى: كوپتەن بەرگى داۋدىڭ بولجالدى نۇكتەسى
حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگى قازتاگ «“فريدوم فينانس” كومپانياسىنىڭ الدانىپ قالعان سالىمشىلارى» تۋرالى جاريالانىمدارىنان كەيىن كوپتەن بەرى داۋدىڭ ورتاسىندا. 2025 جىلعى ساۋىردە اگەنتتىك ينۆەستورلاردىڭ شىعىندارى تۋرالى ماتەريال جاريالاعان بولاتىن، الايدا كومپانيا بۇل اقپاراتتى مانيپۋلياتسيا جانە قىسىم كورسەتۋگە باعىتتالعان ۇيىمداستىرىلعان PR-شابۋىلىنىڭ بولىگى دەپ اتادى.
ءوز كەزەگىندە قازتاگ باسشىلىعى بۇل ايىپتاۋلاردى جوققا شىعارىپ, جاعدايدى باسقا سيپاتقا بۇرۋعا تىرىسۋدا. اگەنتتىك رەداكتسيا ماتەريالداردى دايىنداۋ كەزىندە «قولدانىستاعى نورمالارعا سايكەس بارلىق قاجەتتى شارالاردى قابىلداعانىن» مالىمدەيدى. سونىمەن قاتار، قازتاگ پوليتسياعا جاسالعان ارىزدىڭ ارتىندا «پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتكەرلەرى تۇر» دەپ سانايدى جانە بۇل ءىستى «قازاقستانداعى الداعى سايلاۋلاردىڭ الدىندا پايدا بولعان ساياسي ءىس» دەپ باعالايدى.
ال “فريدوم فينانس” كومپانياسىنىڭ ادۆوكاتى الەكساندر كامەندروۆسكي تەرگەۋگە اگەنتتىك مالىمدەمەلەرىن «تىكەلەي جوققا شىعاراتىن» قۇجاتتار ۇسىنىلعانىن راستادى. 8 جەلتوقساندا قازتاگ باس ديرەكتورى اسەت ماتاەۆ پەن باس رەداكتور امير كاسەنوۆ الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنە قك-ءتىڭ 274-بابىنىڭ 2-بولىگى بويىنشا كورىنەۋ جالعان اقپارات تاراتۋ ىسىندە كۇدىكتى رەتىندە جاۋاپ الۋعا شاقىرىلدى.
ايتا كەتەيىك، بۇل باپ قاتاڭ سانكتسيالارمەن قاراستىرىلادى: 3 مىڭ اەك-كە دەيىن ايىپپۇل، 80 ساعاتقا دەيىن قوعامدىق جۇمىستار، بوستاندىعىن شەكتەۋ نەمەسە ءۇش جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ.
تيمۋر تۋرلوۆتىڭ ايتۋىنشا، Freedom توڭىرەگىندەگى مەديا-مانيپۋلياتسيالار 2019 جىلدان بەرى جالعاسىپ كەلەدى: «اي سايىن 100–150 جاريالانىم كومپروماتتىق كانالداردا شىعادى». ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل ۇلكەن بيۋدجەتتەرى مەن تۇراقتى ينفراقۇرىلىمى بار تۇتاس يندۋستريا. تۋرلوۆ اقپاراتتىق سوعىستارعا كىرىسۋ نيەتى جوق ەكەنىن اتاپ ءوتتى: «زورلىققا زورلىقپەن جاۋاپ بەرۋ – ورتانىڭ دەگراداتسياسىنا اپاراتىن جول. ءبىز تەك زاڭدى ادىستەردى قولدانامىز».
پاراللەلدى كەيس: Orda.kz توڭىرەگىندەگى جاعداي
قازتاگ ىسىمەن قاتار قوعام نازارىن وزىنە اۋدارعان تاعى ءبىر رەزونانستىق وقيعا – Orda.kz باس رەداكتورى گۇلنار باجكەنوۆاعا قاتىستى ءىس. 8 جەلتوقساندا الماتى قالالىق سوتى ادۆوكات مۋرات ادام كەلتىرگەن، ۇستاۋ كەزىندە پروتسەسسۋالدىق نورمالاردىڭ بۇزىلعانى جانە سوتتىڭ دالەلدەمەلەردى تالداماعانى تۋرالى شاعىمىنا قاراماستان، ونى ءۇي قاماقتا قالدىرۋ تۋرالى شەشىمدى كۇشىندە قالدىردى.
ەسكە سالايىق، بيىل 1 جەلتوقساندا الماتى مەن استاناداعى Orda.kz كەڭسەلەرىندە ءتىنتۋ جۇرگىزىلىپ، جۋرناليستەر ۇستالىپ، تەحنيكا تاركىلەنگەن بولاتىن. قورعاۋشىلار ادۆوكاتتىڭ زاڭدى قىزمەتىنە كەدەرگى جاسالعانىن مالىمدەپ، پروكۋراتۋراعا شاعىم جولدادى. گۇلنار باجكەنوۆاعا قاتىستى ءىس تە قك-ءتىڭ 274-بابى («كورىنەۋ جالعان اقپارات تاراتۋ») بويىنشا قارالۋدا.
بۇل جاعداي حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ نازارىن اۋداردى. جۋرناليستەردى قورعاۋ كوميتەتى (CPJ) جانە ء«ادىل ءسوز» قورى رەداكتسيانىڭ قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋىن تالاپ ەتىپ، ءوز ۇستانىمدارىن جاريالادى.
قوعامداعى پىكىر ەكەۋىنە قاتىستى دا ءبىر سۇراق توڭىرەگىندە توعىسىپ وتىر: ءسوز بوستاندىعىنىڭ شەكاراسى مەن ءسوز ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ارا-جىگى قاي جەردە اجىراتىلىپ، ارەكەت قاشان زاڭ بۇزۋشىلىققا اينالادى؟
بۇل جاعداي مەديا نارىعى ءۇشىن نەنى بىلدىرەدى
“فريدوم فينانس” vs قازتاگ جانە Orda.kz ءىسى – قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگى الدەقاشان جاڭعىرتۋدى قاجەت ەتەتىنىن ايقىن كورسەتەدى. كوپ جىلدار بويى ءسوز بوستاندىعى بىزدە ادال جۋرناليستيكا جۇرگىزۋ قۇقىعىنان گورى جازاسىز ايىپ تاعۋعا، ەموتسيالىق كامپانيالارعا، سۋبەكتيۆتى ينتەرپرەتاتسيالارعا جانە اشىق تاپسىرىستارعا مۇمكىندىك رەتىندە قابىلدانىپ كەلدى.
الايدا ءسوز بوستاندىعى جالعان اقپارات تاراتۋ ەركىندىگى دەگەندى بىلدىرمەيدى. سوندىقتان قازىرگى ۋاقىتتا قوزعالعان قىلمىستىق ىستەر ماڭىزدى پرەتسەدەنتكە اينالۋى مۇمكىن. ەگەر بۇل تەرگەۋلەر لوگيكالىق شەشىمىنە دەيىن جەتكىزىلسە، ولار قوعامدىق ايىپتاۋلارداعى شەكتى نۇكتەلەردى انىقتاپ، ازاماتتار مەن كومپانيالاردى قىسىمنان جانە بوپسالاۋدان قورعاۋعا، «قارا پيار» نارىعىن قىسقارتۋعا جانە باق-قا دەگەن ينستيتۋت رەتىندەگى سەنىمدى قالپىنا كەلتىرۋگە ىقپال ەتە الادى. مۇنداي پروتسەستەر قوعامعا مەديا سالاسىنداعى زاڭسىزدىقتار جازاسىز قالمايتىنى جونىندە ماڭىزدى بەلگى بەرۋى مۇمكىن. بالكىم، ءدال وسى كەزەڭ مەديا كەڭىستىگىنە كاسىبي ستاندارتتاردىڭ قايتا ورالىپ، ءسوز ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك ءباسپاسوز ەركىندىگىن شەكتەيتىن قۇرال ەمەس، كەرىسىنشە ونىڭ ىرگەتاسى ەكەنىن تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن بەتبۇرىس ساتىنە اينالار.
دەرەككوز: Todayinfo
