"كەشە اناۋ الگى 2 مينيسترگە توقاەۆ سوگىس بەردى. ولارعا سوگىس بەرمەۋ كەرەك. ولاردى قۋ كەرەك! باقىت سۇلتانوۆ تا، ەربول قاراشوكەەۆ تا نازارباەۆتىڭ ورناتىپ كەتكەن كلانى! وزدەرى جۇمىس ىستەمەي، بيۋدجەتتىڭ اقشاسىن تالان-تاراجعا سالىپ، تەندەرلەردى بىلىقتىرىپ، ۇرلاپ وتىرعان كوررۋپتسيونەرلەردىڭ بارلىعىن توقتاتىپ، ورىندارىنا بىلەتىن ازاماتتاردى قويۋ كەرەك". بۇل پىكىردى بەلگىلى ساياساتكەر، قوعام قايراتكەرى بالتاش تۇرسىمباي Adyrna.kz ۇلتتىق پورتالىنىڭ تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى.
«توقاەۆ جينالىس وتكىزىپ، وزەكتى ماسەلەلەردى ايتقانمەنەن ونىڭ ايتقانىن ەشكىم ورىندامايدى. ارينە، ول كوتەرگەن سۇراقتاردىڭ ءبارى حالىققا وتە قاجەت. حالىق بۇگىن قينالىپ جاتىر. ءبىر جاعىنان قىمباتشىلىق، ەكىنشى جاعىنان جۇمىسسىزدىق، ءۇشىنشى جاعىنان مىناۋ كوررۋپتسيا... مىنە، وسى ۇشەۋى حالىقتى جەگىدەي جەپ ءجۇر. ونى توقاەۆ ناقتى بىلمەگەنمەن، سەزىپ وتىر», - دەيدى ساياساتكەر.
بالتاش تۇرسىمبايدىڭ ايتۋىنشا، حالىقتىڭ پرەزيدەنتكە قاتىستى پىكىرى ەكىگە ءبولىنىپ، ءبىر-بىرىنە قاراما-قارسى پىكىرلەر تۋىنداۋدا.
«ءبىرىنشى تاراپ «ءيا،توقاەۆ مىرزا! سىزدىكى دۇرىس. مىنەكەي، ەندى تۇزەلەمىز» دەسە، ەكىنشى تاراپ «3 جىل بويى ايتىلىپ كەلە جاتىر. ەشتەنە دە ورىندالعان جوق» دەيدى. شىنىمەن، توقاەۆتىڭ ەل پرەزيدەنتى بولعانىنا 3 جىل بولدى. نە ىستەدى؟ حالىق شۋلاي بەرگەننەن كەيىن ۇرى، ءبىلىمى جوق، ساۋاتسىز ءماميندى قىزمەتتەن كەتىردى. ال سول مامين قازىر قايدا؟ ونى ەشكىم تەرگەپ جاتقان جوق. ەشكىم ونى اشىق جۇردە جازالاپ جاتقان جوق. نەگە دەسەڭ... ول ۇرى! ەندى ول ۇرىنىڭ ورنىنا ونىڭ سمايىلوۆ دەگەن ورىنباسارىن قويدى. ونى تاعايىنداعان تاعى دا توقاەۆ. ەندى سمايىلوۆتان نە كۇتۋگە بولادى؟! ونىڭ كەلگەنىنە ءبىر جىلعا جاقىنداپ قالدى. ەشتەڭە ىستەگەن جوق!»، - دەيدى بالتاش تۇرسىمباي.
ساياساتكەر مەملەكەت مۇددەسىن قورعاي الماعان مينيسترلەر باقىت سۇلتانوۆ پەن ەربول قاراشوكەەۆكە سوگىس جاريالاۋ از دەيدى...
«مەن ءبىر-اق مىسال ايتايىن. كەشە اناۋ الگى 2 مينيسترگە توقاەۆ سوگىس بەردى. ولارعا سوگىس بەرمەۋ كەرەك. ولاردى قۋ كەرەك! ورىندارىنا بىلەتىن ازاماتتاردى قويۋ كەرەك. اناۋ پرەمەر-مينيستر ورىنباسارى - ساۋدا جانە ينتەگراتسيا ءمينيسترى باقىت سۇلتانوۆ تا، اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ەربول قاراشوكەەۆ تا نازارباەۆتىڭ ورناتىپ كەتكەن كلانى! سولاردان توقاەۆ قۇتىلا المايدى. سوگىس بەرۋ دەگەن نە ولارعا؟ اناۋ ۇرى شال ەرتەڭ توقاەۆقا: «ەي، تيمەسەيشى ولارعا» دەيدى. سەبەبى، ەكەۋى دە ءوزىنىڭ كلانى عوي. توقاەۆ بولسا: «ەندى ولارعا ءبىر سوگىس بەرىپ قويدىم. حالىق وسىلاي قينالىپ جاتىر. تاعى دا كورەرمىز» دەيدى. سول «كورەرمىزبەن» تاعى دا 2-3 جىل وتەدى»، - دەيدى ساياساتكەر.
بالتاش تۇرسىمباي وتاندىق قانت وندىرىسىنە قاتىستى ماسەلە ءىس جۇزىندە قالاي شەشىلۋ كەرەكتىگىنە توقتالدى.
«قانت قىزىلشاسى دەيدى. پرەزيدەنت توقاەۆ بۇل سۇراقتى تاعى دا كوتەردى. جەتى قانت زاۋىتىنىڭ بۇگىندە تەك تورتەۋى عانا حالقىمىزدىڭ 5-اق پايىز قانتپەن قامتاماسىز ەتىپ وتىر. ال ەندى وسىنداي شۇرايلى جەرلەردى الىپ جاتقان قازاقستان نەگە قانت قىزىلشاسىمەن ءوزىن-ءوزى قامتاماسىز ەتپەيدى؟ قازىر باتىستا قانت قىزىلشاسىن ءوسىرۋ بويىنشا ۇزدىك تەحنولوگيا دامىعان. سول ۇزدىك تەحنولوگيانى كىشكەنە عانا زەرتتەپ، سونى قازاقستاننىڭ جەرىنە قوندىراتىن بولسا، 3 جىلدىڭ ىشىندە ءبىز ءوزىمىزدى 100 پايىز قانتپەنەن قامتاماسىز ەتەمىز. ال قازىر ونىمەن كىم شۇعىلدانىپ جاتىر؟ ول اناۋ ءمينيستردىڭ ميىنا دا كىرىپ شىقپايدى. ونداي تەحنولوگيا، ءوندىرىس دەگەن... قانت زاۋىتى دەگەن... ونىڭ ءيىسى مۇرنىنا دا بارمايدى»، - دەيدى بالتاش تۇرسىمباي.
ساياساتكەردىڭ ايتۋىنشا، ەكى مينيسترلىك سوزدەن ناقتى ارەكەتكە كوشىپ، باتىل شەشىمدەر قابىلداۋى ءتيىس.
«نەگە ەكى مينيسترلىك وسى ماسەلەگە قاتىستى تەكسەرىس جۇرگىزبەيدى؟ نەگە كونتسەپتسيا جاسامايدى؟ نەگە ول ءوندىرىستى ورنىنا قويمايدى؟ مىسالى، بىزدە سۋى بار جەر قانداي؟ جەتىسۋ دەيمىز... جەتىسۋدىڭ سۋى 40 ملن حالىققا قانت قىزىلشاسىن ءوندىرىپ، دۇكەندەرگە شىعارا الادى. ال قازىر بىزدە 19-اق ملن حالىق. سول 19 ملننىڭ 5-اق پايىزىن عانا قانت قىزىلشاسىمەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرمىز. ولار وسى سۇراققا جاۋاپ بەرۋلەرى كەرەك. ال ولار ءبىر سوگىس الدى. بولدى. نازارباەۆتىڭ كلانى وزدەرىنىڭ جۇمىسىن ءارى قاراي ىستەي بەرەدى. الگى تەندەرلەرىن ۇرلايدى، جەيدى... ول كلاننىڭ تاعى كلانى بار. انا كلان بار، مىنا كلان بار. بۇنىڭ بارلىعىن ءۇزۋىمىز كەرەك قوي..»،- دەيدى ساياساتكەر.
بالتاش تۇرسىمباي توقاەۆقا حالىقپەن جاقىن بولىپ، ۇلت بولاشاعى ءۇشىن باتىل قادامدار جاساۋعا شاقىردى.
«توقاەۆقا قورقىپ، بۇعىپ وتىرماۋ كەرەك. اقوردانىڭ ىشىندە سىپايى كيىمىن كيىپ، ءشايىن ءىشىپ... حالىقتى شاقىرسىن. بىلەتىن ادامداردى شاقىرسىن. ۇسىنىس ەنگىزەمىز، ايتامىز! ول نازارباەۆتىڭ الگى ورناتىپ كەتكەن جۇيەسىن دەرەۋ بۇزۋى كەرەك! كلاننىڭ بارلىعىن قۋ كەرەك! نە سوندا ۇكىمەتكە قازاقستاننان 30 ادام تابىلماي ما؟ قازاق جىگىتتەرى قۇرىپ كەتتى مە ەكەن؟ قۇرىعان جوق. ول جىگىتتەر سىرتتا ءجۇر. ءوندىرىستى ۇيىمداستىراتىن ءبىلىمدى جىگىتتەردى شاقىرسىن. اقىلداسسىن. اقىلىمىزدى ايتامىز. ءبىز حالىققا جاۋ ەمەسپىز عوي. توقاەۆ الدىندا ۇلتتىق قۇرىلتاي وتكىزدى. 117 ادامدى ۇلىتاۋعا الىپ باردى. ول 117 ادامنىڭ سانىن بايقاڭدار. ىشىندە حالىققا جانى اشيتىن 10 ادامدا جوق. قالعانىنىڭ ءبارى جاعىمپازدانىپ، ماقتاپ، ولەڭ ايتىپ جۇرگەندەر. كەشە نازارباەۆتى ماقتاعان، بۇگىن توقاەۆتى ماقتاپ وتىر. ال توقاەۆ «ەي، مەنى ماقتاماڭدار! مەن حالىققا قىزمەت ەتەمىن! حالىققا جۇمىس جاسايمىن!» دەپ ءالى بىردە-ءبىر رەت ايتقان جوق»، - دەيدى بالتاش تۇرسىمباي.
ساياساتكەردىڭ ساراپتاۋىنشا، توقاەۆ ەگەر بيلىكتى ءوز قولىنا الىپ، بۇيرىقتارىمدى ورىنداتامىن دەسە، ۇلتقا جاني اشيتىن ادامداردى قاسىنا جيناپ، تىڭداي ءبىلۋى كەرەك.
«وزدەرى جۇمىس ىستەمەي، بيۋدجەتتىڭ اقشاسىن تالان-تاراجعا سالىپ، تەندەرلەردى بىلىقتىرىپ، ۇرلاپ وتىرعان كوررۋپتسيونەرلەردىڭ بارلىعىن توقتاتۋ كەرەك! ءبىزدىڭ توقاەۆقا جانىمىز اشيدى. بىراق، ول ءوزى ەشقانداي قيمىل جاساپ وتقان جوق. ول ءوزى ءۇشىن ىڭعايلى جاعدايدى ويلاماسىن. قاڭتار كورسەتتى. ەندى ونىڭ بەتىن اۋلاق قىلسىن. قايتادان قايتالانباسىن. بىراق حالىقتىڭ ءتوزىمى شەكسىز ەمەس. ەرتەڭ حالىق قايتادان كوشەگە شىعىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن. سوندىقتان جۇمىس ىستەۋ كەرەك! نازارباەۆتىڭ بۇرىنعى ءادىسىن قايتالاماسىن، ونىڭ حالىقتى وتىرىك الداپ قويىپ، قاسىنداعىلارعا «نۋ نيچەگو يا ۆاس پورۋگال. ەتو تاك نۋ چتوبى نارود نە وبيجالسيا. بىراق سەندەر مىقتىسىڭدار. ۇرلاي بەرىڭدەر، الا بەرىڭدەر، ىستەي بەرىڭدەر» دەگەنىن مەن ءوز قۇلاعىممەن ەستىگەم. بۇل تاپتاۋرىن ەسكى ءادىس ءوتىپ كەتتى. ەندى توقاەۆ تا حالىقتى تاعى 30 جىل وسىلاي الدايمىن دەسە، وندا ول قاتەلەسەدى. قازىر حالىقپەن جۇمىس ىستەۋ كەرەك! اشىق ايتۋ كەرەك! بىلەتىن ادامداردى ماڭايىنا جيناۋ كەرەك. اقىلداسۋ كەرەك. بىزدە حالىققا جانى اشيتىن دۇرىس جاس جىگىتتەر بار. سولاردى قىزمەتكە تاعايىنداۋ كەرەك. ءبىزدىڭ حالىق وتە ءتوزىمدى، شىدامدى. حالىق پرەزيدەنت تاراپىنان ناقتى جۇمىس باستالعانىن سەزىنىپ، توقاەۆتىڭ اجەپتەۋىر جۇمىس ىستەيتىنىنە كوز جەتكىزسە جانە «توقاەۆ حالىقپەن جۇمىس ىستەيدى، ۇرىلاردان قۇتىلادى» دەگەندەي ۇعىم حالىقتىڭ ميىنا قوناتىن بولسا، وندا بارلىعىن تۇزەۋگە ءالى دە مۇمكىندىك بار»، - دەپ اياقتادى ءسوزىن ساياساتكەر.
زارينا اشىربەك،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
