نا سايتە اكوردى وپۋبليكوۆالي پولنىي تەكست ۆىستۋپلەنيا پرەزيدەنتا كازاحستانا، پەرەداەت adyrna.kz.
قۇرمەتتى ۇكىمەت مۇشەلەرى! قۇرمەتتى جيىنعا قاتىسۋشىلار!
كۇردەلى گەوساياسي سىن-قاتەرگە قاراماستان، ەلىمىز ءبىر قالىپتى دامىپ كەلەدى. مۇنى جارتى جىلدىق ناتيجەدەن كورىپ وتىرمىز. ەكونوميكا 3,4 پايىزعا، ال ناقتى سەكتور 4,1 پايىزعا ءوستى. اسىرەسە، وڭدەۋ ونەركاسىبى سالاسىندا ايتارلىقتاي ىلگەرىلەۋ بار. دەگەنمەن، ينفلياتسيا دا ءبىر ورىندا تۇرعان جوق. قازىر بۇل كورسەتكىش 14,5 پايىزعا جەتىپ، 2015 جىلعى دەڭگەيدەن اسىپ ءتۇستى.
ءبىرىنشى جارتى جىلدىقتا ەكونوميكامىز قالپىنا كەلدى. بىراق حالىقارالىق ينستيتۋتتار قازاقستاننىڭ ىشكى جالپى ءونىمى بيىل 2 پايىزعا عانا وسەدى دەپ بولجاپ وتىر. بۇعان دەيىن ولار ءوسىم 3,7 پايىز بولاتىنىن ايتقان ەدى. سوندىقتان، ۇكىمەت ەل ەكونوميكاسىنىڭ تۇراقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس. ەڭ باستىسى، ازاماتتاردىڭ ناقتى تابىسىن ارتتىرۋ قاجەت.
قۇرمەتتى ارىپتەستەر!
جالپى، ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى سىن-قاتەرلەرگە توتەپ بەرىپ جاتىر دەۋگە بولادى. قازىر حالىقارالىق ينستيتۋتتار الەمدىك ەكونوميكا قارقىنى باسەڭدەيدى دەگەن بولجام ايتۋدا. سوعان سايكەس ينفلياتسيا جاپپاي ءوسۋى مۇمكىن. وڭىرلىك داعدارىستىڭ ۇزاققا سوزىلىپ بارا جاتقانىن بايقاپ وتىرمىز. ءتىپتى، بۇل احۋال جاھاندىق توقىراۋعا ۇشىراتادى دەگەن قاۋىپ بار. وسىنداي جاعدايدا ۇكىمەتتىڭ جانە ۇلتتىق بانكتىڭ نەگىزگى مىندەتى – ينفلياتسيانى تۇراقتاندىرىپ، ازاماتتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ بولۋعا ءتيىس. سونداي-اق، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ قاجەت.
ەندى ناقتى مىندەتتەرگە توقتالايىن.
ءبىرىنشى. ينفلياتسيانى تۇراقتاندىرۋ
قازىر ينفلياتسيانىڭ شارىقتاپ كەتۋى ەڭ كۇردەلى ماسەلە بولىپ وتىر.باعانىڭ وسۋىنە ازىق-تۇلىك ينفلياتسياسى اسەر ەتتى. ونىڭ دەڭگەيى 19,2 پايىزعا جەتتى. جالپى، ازىق-تۇلىك بىردەن 80 پايىزعا قىمباتتادى. ۇكىمەتتىڭ باعانى تۇراقتاندىرۋعا باعىتتالعان شارالارى ءتيىمسىز بولىپ شىقتى. ۇكىمەت ينفلياتسيانى ەسكى ءادىس-تاسىلمەن توقتاتقىسى كەلەدى. ونىڭ وزىندە بيۋدجەتتەن قوسىمشا قاراجات ءبولىپ، باعانى جاساندى تۇردە عانا رەتتەپ وتىر. ياعني، قىمباتشىلىقتىڭ سەبەبىمەن ەمەس، سالدارىمەن كۇرەس ءجۇرىپ جاتىر. ال، شىن مانىندە، كەرىسىنشە بولۋى كەرەك.
ۇكىمەت بار جاۋاپكەرشىلىكتى وڭىرلەرگە ارتىپ قويدى. ولار اكىمشىلىك رەسۋرستى پايدالانىپ، دۇكەندەردى ارالاپ ءجۇر، باسقا تاسىلدەر جانە جاڭا يدەيالار جوق. مۇنداي جۇمىس ەشقاشان ءتيىمدى بولعان ەمەس. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، نارىق زاڭدىلىعىنا ساي كەلەتىن جاڭا ۇستانىم جوق.
بولەە دۆۋح لەت نازاد يا داۆال پورۋچەنيە زاپۋستيت ناتسيونالنۋيۋ توۆاروپروۆودياششۋيۋ سيستەمۋ س سەتيۋ وپتوۆو-راسپرەدەليتەلنىح تسەنتروۆ.
پراۆيتەلستۆو زاۆولوكيتيلو ەگو يسپولنەنيە. پلانى ي پۋبليچنىە زاياۆلەنيا وستاليس نا بۋماگە.
پروەكتى سترويتەلستۆا وپتوۆو-راسپرەدەليتەلنىح تسەنتروۆ پو سحەمە گچپ سوۆمەستنو س كرۋپنىمي پرەدپرينيماتەليامي نە رەاليزوۆانى.
پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ ۆ وكتيابرە دولوجيت، چتو سدەلانو ۆ ەتوي سفەرە. پريۆلەكيتە زاينتەرەسوۆاننىح ينۆەستوروۆ.
دالەە. سەگودنيا رەشەنيا و زاپرەتە ەكسپورتا توي يلي ينوي پرودۋكتسي پرينيمايۋتسيا بەز ۋچەتا توۆارنوگو بالانسا.
ەتو پريۆوديت ليبو ك دەفيتسيتۋ، ليبو ك سنيجەنيۋ پريۆلەكاتەلنوستي پرويزۆودستۆا نەوبحوديمىح توۆاروۆ. ۆ يتوگە ەففەكتيۆنوست پودوبنىح مەر رەزكو پاداەت.
پراۆيتەلستۆۋ سلەدۋەت ۋتۆەرديت پراۆيلا فورميروۆانيا بالانسا كليۋچەۆىح توۆاروۆ ي، ساموە گلاۆنوە، رازرابوتات ەدينۋيۋ ينفورماتسيوننۋيۋ سيستەمۋ مونيتورينگا.
ەتو پوزۆوليت يمەت دوستوۆەرنىە داننىە وب وستاتكاح پرودۋكتسي دليا پرينياتيا رەشەني.
نيزكۋيۋ ەففەكتيۆنوست پوكازىۆاەت دەياتەلنوست ستابيليزاتسيوننىح فوندوۆ. يح ۆوزدەيستۆيە نا رىنوك مينيمالنوە. پوروي وني ستانوۆياتسيا كورمۋشكوي دليا نەدوبروسوۆەستنىح ليتس. س ەتيم نادو رازوبراتسيا.
رەگۋليارنو ۆىياۆليايۋتسيا فاكتى بيۋدجەتنىح حيششەني.
اكيمى ۋتراتيلي كونترول زا راسحودوۆانيەم گوسۋدارستۆەننىح سرەدستۆ.
پراۆيتەلستۆوم پرەدلاگاەتسيا ۋۆەليچيت وبەم "وبوروتنوي سحەمى" دو 100 ميللياردوۆ تەنگە. ۋ مەنيا ۆوپروس: پروسچيتان لي وجيداەمىي ەففەكت؟
لوگيچنەە بىلو بى كرەديتوۆات نە تورگوۆىە سەتي، ا ناپريامۋيۋ پرويزۆوديتەلەي.
سەيچاس نە جدۋ وتۆەتنوي رەاكتسي پراۆيتەلستۆا. نۋجنو وبدۋمات كونەچنوە رەشەنيە س توچكي زرەنيا ەففەكتيۆنوستي.
كەلەسى ماسەلە.
مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى الدىن الا ساتىپ الۋ تاسىلدەرىن كەڭىرەك قولدانا باستادى. بيىلعى شىلدەگە دەيىن الەۋمەتتىك ماڭىزى بار 47 مىڭ توننا ازىق-تۇلىككە قاتىستى وسىنداي شارتتار جاسالدى. دەگەنمەن، مۇنداي كولەمدەگى تاۋار ىشكى نارىققا ايتارلىقتاي ىقپال ەتپەيتىنى انىق.
ءونىمدى اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەردەن الدىن الا تىكەلەي ساتىپ الۋ جولدارىن ايقىنداۋ قاجەت. مۇنىمەن قۇزىرلى مينيسترلىكتەر اينالىسۋعا ءتيىس. اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى وسى ءتاسىلدى جەتىلدىرۋ ءۇشىن ءتيىستى قاۋىمداستىقتاردى جانە نارىق سۋبەكتىلەرىن جۇمىلدىرۋعا ءتيىس.
تاعى ءبىر وزەكتى ماسەلە – ءونىمدى ساتۋ. وكىنىشكە قاراي، ەلىمىزدەگى ءونىمنىڭ ءبارى بىردەي دۇكەن سورەسىنەن تابىلا بەرمەيدى. يمپورتپەن قاتار، ىشكى كەدەرگىلەر دە بار. اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەردىڭ ماسەلەلەرى دە از ەمەس. ولار تاۋاردىڭ ۇزدىكسىز جەتكىزىلۋىن، ءونىم ساپاسىنىڭ تۇراقتى بولۋىن قامتاماسىز ەتە المايدى. باسقا دا تالاپتار بار. ارينە، مۇنىڭ ءبارىن بىرتىندەپ رەتكە كەلتىرگەن ءجون. سوندىقتان، فەرمەرلەرگە قولداۋ كورسەتۋ تاسىلدەرىن بىرلەسە ازىرلەۋدى تاپسىرامىن. كەرەك بولسا "اتامەكەن" پالاتاسىن وسى جۇمىسقا تارتۋ كەرەك. شارۋا قوجالىقتارىنا ءىرى ساۋدا جەلىلەرىمەن تىعىز بايلانىس ورناتۋعا مۇمكىندىك بەرىلۋى كەرەك. مۇنداي مۇمكىندىك ولاردىڭ جۇمىسىن جانداندىرىپ، سالاعا ينۆەستيتسيا تارتۋعا جول اشادى.
وتاندىق تاۋاردىڭ ساۋدا ورىندارىنا كەدەرگىسىز شىعارىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. بۇل – وتە ماڭىزدى ماسەلە. سونداي-اق، ونىمگە قوسىلاتىن باعانى ناقتى بەلگىلەپ، ارادا جۇرگەن ساۋداگەرلەر سانىن ازايتۋ قاجەت. ول ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، جەدەل تۇردە ءتيىستى زاڭنامالىق شارالاردى قابىلداۋىمىز كەرەك. ۇكىمەت "اتامەكەن" پالاتاسىمەن بىرلەسىپ، "قازاقستاندا جاسالعان" جالپىۇلتتىق جوباسىن باستاۋ ءۇشىن ۇسىنىستار ازىرلەۋگە ءتيىس.
كراينە ۆاجنو ناۆەستي پوريادوك ۆ تورگوۆوي سيستەمە، يمەيۋششەي ودين يز سامىح ۆىسوكيح ۋروۆنەي تەنەۆوي ەكونوميكي - 40 پروتسەنتوۆ.
فاكتى سپەكۋلياتسي، مانيپۋليروۆانيا تسەنامي، سوزدانيا يسكۋسستۆەننوگو دەفيتسيتا - ەتو دالەكو نە پولنىي پەرەچەن نارۋشەني.
ۆسە ەتو زاكلادىۆاەتسيا ۆ ستويموست توۆاروۆ ي وپلاچيۆاەتسيا گراجدانامي.
پراۆيتەلستۆۋ سوۆمەستنو س گەنەرالنوي پروكۋراتۋروي سلەدۋەت ۆىرابوتات مەرى پو ۋسيلەنيۋ وتۆەتستۆەننوستي ۆلادەلتسەۆ زا سودەرجانيە رىنكوۆ، سوبليۋدەنيە چەستنوي كونكۋرەنتسي، زاششيتۋ ينتەرەسوۆ پروداۆتسوۆ وت نەپراۆومەرنىح دەيستۆي ادمينيستراتسي تورگوۆىح پلوششادەي.
جدۋ وت پراۆيتەلستۆا ي اكيموۆ كونكرەتنىح شاگوۆ پو پوۆىشەنيۋ ەففەكتيۆنوستي يمەيۋششيحسيا ينسترۋمەنتوۆ، ا تاكجە ۆنەدرەنيۋ نوۆىح پودحودوۆ ك رابوتە.
ۆ ۋسلوۆياح سلوجنوي مەجدۋنارودنوي وبستانوۆكي منوگوكراتنو ۆوزراستاەت اكتۋالنوست پرودوۆولستۆەننوي بەزوپاسنوستي.
روست ميروۆىح تسەن نا پرودۋكتى پيتانيا ۋجە دوستيگ 34 پروتسەنتوۆ. تسەنا پشەنيتسى ۆىروسلا نا 47 پروتسەنتوۆ، كرۋپ - نا 18 پروتسەنتوۆ.
يز-زا زاسۋشليۆوي پوگودى وجيداەتسيا سنيجەنيە ۋروجاينوستي ۆ ستراناح ەۆروپەيسكوگو سويۋزا، سشا، كانادە ي درۋگيح.
نا ەتوم فونە ۆ كازاحستانە نابليۋداەتسيا زامەدلەنيە تەمپوۆ روستا سەلحوزپرويزۆودستۆا.
پرويزۆودستۆو سليۆوچنوگو ماسلا سوكراتيلوس نا 12 پروتسەنتوۆ، وبرابوتاننوگو مولوكا - نا 7,5 پروتسەنتا، ساحارا - نا 5,5 پروتسەنتا، سىروۆ - نا 3 پروتسەنتا.
ۆ تو جە ۆرەميا وبەمى يمپورتا ۆىروسلي نا 22 پروتسەنتا. ۆ چاستنوستي، ۆۆوز مولوكا ۋۆەليچيلسيا نا 17 پروتسەنتوۆ.
پروفيلنوە مينيستەرستۆو دوكلادىۆاەت، چتو ۆ 2023 گودۋ كازاحستان دوستيگنەت پرودوۆولستۆەننوي نەزاۆيسيموستي پو مياسۋ پتيتسى (دوليا يمپورتا سەيچاس سوستاۆلياەت 40 پروتسەنتوۆ), كولباسنىم يزدەليام (44 پروتسەنتا) رىبە (60 پروتسەنتوۆ), سىرام ي تۆوروگۋ (50 پروتسەنتوۆ), ساحارۋ (60 پروتسەنتوۆ), مولوچنوي پرودۋكتسي (4 پروتسەنتا).
نو مى ۆيديم ينۋيۋ كارتينۋ. ك پريمەرۋ، يز رانەە ۆۆەدەننىح سەمي ساحارنىح زاۆودوۆ سەگودنيا دەيستۆۋيۋت تولكو چەتىرە (ۆ الماتينسكوي ي جامبىلسكوي وبلاستياح), كوتورىە زاگرۋجەنى ليش نا ترەت (31 پروتسەنت).
مينسەلحوزوم پلانيرۋەتسيا ۋۆەليچيت دوليۋ سۆەكلوۆيچنوگو ساحارا ۆ 6 راز ك 2026 گودۋ (س 7 دو 43 پروتسەنتوۆ). ودناكو زا پوسلەدنيە چەتىرە گودا پلوششادي ساحارنوي سۆەكلى سوكراتيليس نا ترەت.
مى نا 90 پروتسەنتوۆ زاۆيسيم وت يمپورتنوگو ساحارا. زدەس موجنو سسىلاتسيا نا رەشەنيا ۆ رامكاح ەاەس، نو، ۆ ليۋبوم سلۋچاە، ەتو سەرەزنىي پروسچەت پراۆيتەلستۆا. زناچيت، نە زاششيتيلي پوزيتسيۋ گوسۋدارستۆا. پوەتومۋ يا وبياۆليايۋ ۆىگوۆورى مينيسترام باحىتۋ سۋلتانوۆۋ ي ەربولۋ كاراشۋكەەۆۋ.
پراۆيتەلستۆۋ نۋجنو ۆ سروچنوم پوريادكە رازرابوتات وتدەلنىي وتراسلەۆوي پروەكت پو رازۆيتيۋ ساحارنوي وتراسلي.
تسەل - زناچيتەلنوە سوكراششەنيە يمپورتوزاۆيسيموستي، پوستەپەننىي پەرەحود ك سامووبەسپەچەنيۋ.
ينتەرەس سو ستورونى ۆنۋترەننيح ي ينوستراننىح ينۆەستوروۆ ك ەتوي وتراسلي دوستاتوچنو ۆىسوك، نۋجنى پراۆيلنىە پودحودى.
ەتو پرينتسيپيالنىي ۆوپروس، يمەيۋششي ۆ توم چيسلە ۆنۋتريپوليتيچەسكوە زناچەنيە.
مى سەگودنيا ۆيديم، چتو پرويسحوديت ۆ ماگازيناح. پوزور!
رانەە پو موەمۋ پورۋچەنيۋ بىل رازرابوتان پلان وبەسپەچەنيا پرودوۆولستۆەننوي بەزوپاسنوستي نا سرەدنەسروچنىي پەريود.
نو ۆمەستو كونكرەتنوگو الگوريتما دەيستۆي ۆ ەتوم پلانە تولكو نابور بلاگيح ۋسترەملەني. ەست وپاسنوست ەگو نەيسپولنەنيا.
نۋجنو دوپولنيتەلنو راسسموترەت اكتۋالنىي ۆوپروس ماسسوۆوگو وبنوۆلەنيا پاركا سەلحوزتەحنيكي.
ۆاجنو زادەيستۆوۆات ۆسە ۆوزموجنىە يستوچنيكي فينانسيروۆانيا. پورۋچايۋ ۆنەدريت مەحانيزم لگوتنوگو كرەديتوۆانيا س تسەليۋ پريوبرەتەنيا وتەچەستۆەننوي سەلحوزتەحنيكي زا سچەت سرەدستۆ وپەراتورا روپ.
بەز رازۆيتوگو اگروپرومىشلەننوگو كومپلەكسا نەۆوزموجنو گوۆوريت وب وبەسپەچەني پرودوۆولستۆەننوي بەزوپاسنوستي. ەتو اكسيوما.
ۋروجاينوست راستەنيەۆودستۆا زناچيتەلنو وتستاەت وت ميروۆوي.
وبەسپەچەننوست سوبستۆەننىمي سەمەنامي سوستاۆلياەت ۆسەگو 51 پروتسەنت. پو تاكيم پوزيتسيام، كاك كارتوفەل ي ساحارنايا سۆەكلا، ەتوت پوكازاتەل نە پرەۆىشاەت ي 10 پروتسەنتوۆ.
مى سيلنو زاۆيسيمى وت يمپورتنىح سەميان. پراۆيتەلستۆۋ سلەدۋەت رازۆيۆات پەرۆيچنوە سەمەنوۆودستۆو نا بازە وپىتنىح حوزيايستۆ. نۋجنو پوموچ بيزنەسۋ وبنوۆيت وبورۋدوۆانيە، ا تاكجە كومپلەكسنو ستيمۋليروۆات اگروناۋكۋ.
پرويزۆوديتەلنوست ي ۋروجاينوست ۆ رەشايۋششەي ستەپەني زاۆيسيات وت سوبليۋدەنيا اگروتەحنولوگي. ۆ ناشەي سترانە فەرمەرى ۆنوسيات تولكو چەتۆەرت نەوبحوديموگو وبەما ۋدوبرەني. ەتو سۆيازانو س يح دوروگوۆيزنوي.
ناش رىنوك ۋدوبرەني كريتيچەسكي زاۆيسيت وت يمپورتا ي نەسكولكيح وتەچەستۆەننىح پرويزۆوديتەلەي.
ۆدوباۆوك نەداۆنيايا پروۆەركا ۆىياۆيلا فاكتى زاۆىشەنيا تسەن دليا وتەچەستۆەننىح اگراريەۆ.
ناپريمەر، توو "كازفوسفات" پروداۆالو زناچيتەلنىە وبەمى ۋدوبرەني اففيليروۆاننوي كومپاني (توو "KAZ Chemicals Trading House"), كوتورايا دوباۆليالا دو 30 پروتسەنتوۆ تورگوۆوي ناتسەنكي.
داننۋيۋ سيتۋاتسيۋ ۋدالوس يسپراۆيت مەرامي انتيمونوپولنوگو رەاگيروۆانيا - پرويزۆوديتەل ۆوزۆراششاەت سۆوي نەزاكوننىي دوحود.
سووتۆەتستۆۋيۋششيە ۆەدومستۆا دولجنى دەرجات ۆوپروس نا جەستكوم كونترولە.
ۆ تسەلوم دەفيتسيت ۋدوبرەني - ەتو ميروۆايا تەندەنتسيا.
كازاحستان ەجەگودنو يمپورتيرۋەت بولەە 600 تىسياچ تونن مينەرالنىح ۋدوبرەني، يز نيح 80 پروتسەنتوۆ (500 تىسياچ تونن) - يز روسسي.
پراۆيتەلستۆۋ نۋجنو پرينيات كومپلەكسنىە مەرى دليا نەدوپۋششەنيا دەفيتسيتا ۋدوبرەني ي زاۆىشەنيا يح ستويموستي.
ۆ كازاحستانە ەست تسەلىي رياد كالينىح ي فوسفوريتنىح مەستوروجدەني س رازۆەداننىمي زاپاسامي.
نۋجنو ناچات يح پرومىشلەننۋيۋ رازرابوتكۋ ي نالاديت پرويزۆودستۆو وتەچەستۆەننىح ۋدوبرەني. پو-درۋگومۋ وت يمپورتنوي زاۆيسيموستي پو ۋدوبرەنيام مى نە سموجەم ۋيتي.
پراۆيتەلستۆۋ سلەدۋەت ۆزيات داننىي ۆوپروس نا وسوبىي كونترول.
ەكىنشى. ازاماتتاردىڭ تابىسىن ارتتىرۋ جانە ادام كاپيتالىن دامىتۋ.
سوڭعى جىلدارى حالىقتىڭ تابىسى بىرتىندەپ ءوستى. بىلتىر بۇل ءوسىم 5 پايىز شاماسىندا بولدى. بىراق، الماتى، اتىراۋ، قىزىلوردا، ماڭعىستاۋ جانە تۇركىستان وبلىستارىندا جۇرتتىڭ تابىسى ورتاشا رەسپۋبليكالىق دەڭگەيگە جەتپەيدى. بۇل كورسەتكىش الماتى جانە شىمكەنت قالالارىندا دا تومەن. ال، قىزىلوردا وبلىسىندا حالىقتىڭ تابىسى ءتىپتى ازايىپ كەتتى. بيىل مامىر ايىندا ازاماتتاردىڭ ناقتى تابىسىنىڭ كورسەتكىشى مينۋس 2,9 پايىز بولدى. مۇنداي قۇلدىراۋ كوپتەن بەرى بولعان ەمەس.
حالىقتىڭ تابىسىن ارتتىرۋ باعدارلاماسى قابىلداندى. بىراق، ونىڭ جۇرتقا تيگىزىپ جاتقان پايداسى شامالى. ەڭ الدىمەن، جەرگىلىكتى جەرلەردە ءتيىمدى جۇمىس جۇرگىزىلۋى كەرەك. اكىمدەر جىل سايىن ءاربىر 10 مىڭ تۇرعىنعا 100 جاڭا جۇمىس ورنىن اشۋعا ءتيىس. مەنىڭ بىلۋىمشە، بۇل باعىتتا ناقتى ناتيجە جوق. تاعى دا ەسكەرتەمىن. ءوڭىر باسشىلارىنىڭ جۇمىسىن باعالاعان كەزدە وسى كورسەتكىشكە باسا ءمان بەرەمىز. جۇمىس ورىندارىن اشۋ جۇرتتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى. ەكونوميكانىڭ تۇراقتى دامۋى دا وسىعان بايلانىستى. سوندىقتان ۇكىمەت اكىمدەرمەن بىرلەسىپ، بۇل مىندەتتىڭ قالاي ورىندالىپ جاتقانىن تالداۋعا ءتيىس.
حالىق سانى كوبەيگەن سايىن تۇراقتى جۇمىس ورىندارى اشىلۋى كەرەك. بىراق، ماڭعىستاۋ وبلىسىندا وسى ماسەلە ەسكەرىلمەگەن. مۇندا ءجونسىز جۇرگىزىلگەن كوشى-قون ساياساتىنىڭ سالدارىنان كۇردەلى احۋال قالىپتاسىپ وتىر. تۇرعىنداردىڭ سانى كوبەيگەنىمەن، الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم سالىنعان جوق. جۇمىس ورىندارى اشىلمادى. تۇرمىس ساپاسى تومەندەپ كەتتى. جۇرت "قازمۇنايگاز" كومپانياسىنا جۇمىسقا تۇرعىزۋدى، جوعارى جالاقى بەرۋدى تالاپ ەتۋدە. اشىعىن ايتقاندا، جاڭاوزەندەگى كەن ورىندارىنىڭ كوپشىلىگى سارقىلىپ بارادى. بۇل جاعداي بارشاعا ءمالىم. سوڭعى 15 جىلدا وسى وڭىردە مۇناي ءوندىرۋ ءىسى 30 پايىزعا ازايعان. سوعان قاراماستان، جۇمىسشىلار سانى 50 پايىزعا كوبەيدى. ەڭبەكاقى تولەۋ قورى 10 ەسە ارتتى. ال، كوپ جالاقى تولەنەتىن ءۇش ءوڭىردىڭ ءبىرى – وسى ماڭعىستاۋ ولكەسى. ناقتى ايتساق، جاڭاوزەن ورتاشا ەڭبەكاقىنىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيى بويىنشا كوش باستاپ تۇر. ۇكىمەت جاڭاوزەندى دامىتۋ ءۇشىن ارنايى جوسپار قابىلدادى. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قوماقتى قارجى ءبولىپ، سالىقتى ازايتىپ وتىر. وسىنداي تىكەلەي قولداۋ شارالارى ەلىمىزدىڭ باسقا وبلىستارىنىڭ ەسەبىنەن جاسالۋدا. جۇرتتىڭ بارىنە مۇناي-گاز سالاسىنان جۇمىس تاۋىپ بەرۋ مۇمكىن ەمەس. مۇنى اشىق ايتۋىمىز كەرەك.
وڭىردەگى جۇمىسسىزدىق ىشكى جانە سىرتقى كوشى-قون ۇدەرىسىنە بايلانىستى كۇشەيىپ بارادى. ۇكىمەتكە ىشكى ەكونوميكالىق رەسۋرستاردى جۇمىلدىراتىن جاڭا تاسىلدەر ازىرلەۋدى تاپسىرامىن. بۇل رەتتە، حالىقتى وزگە ايماقتارعا كوشىرۋ باعدارلاماسىن تۇبەگەيلى قايتا قاراۋ كەرەك.
ءبىز تاريحي وتانىنا ورالعان قانداستاردى تولىق قولدايمىز. بىراق، تەك ماڭعىستاۋ وڭىرىمەن شەكتەلۋگە بولمايدى. باسقا وبلىستارعا، سونىڭ ىشىندە ءوندىرىسى دامىعان ايماقتارعا قونىستانۋعا بولادى. ءبىز قاجەتتى جاعدايدى جاساۋعا دايىنبىز.
قازىرگى زاماندا وڭىرلەردە، ەلدەردە، ءتىپتى، قۇرلىقتاردا جۇمىس كۇشىنىڭ كوشى-قونى ءجۇرىپ جاتىر. بۇل زاڭدى قۇبىلىسقا اينالدى. وسى ۇردىسكە ءبىزدىڭ ازاماتتار دا ۇيرەنۋى كەرەك. كورشى ەلدەردىڭ ازاماتتارى بۇل جاعدايعا جاقسى بەيىمدەلدى. ءبىز قانداستارىمىزدىڭ بارلىق سالادا، سونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك قىزمەتتە جۇمىس ىستەگەنىن قالايمىز. ولار جاڭا قازاقستاندى قۇرۋعا ءوز ۇلەسىن قوسادى دەپ سەنەمىن.
قازىرگى تاڭدا جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋعا باسا نازار اۋداراتىن كەز كەلدى. جىل سايىن ەڭبەك نارىعىنا 300 مىڭعا جۋىق جاستار شىعادى. ەلىمىزدە وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ءوزىن-ءوزى دامىتۋىنا جاعداي جاسالىپ جاتىر. بىراق، ناقتى شارالارعا قاراماستان، جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەسى تولىق شەشىلمەي كەلەدى. كەيبىر ايماقتا جاستار اراسىنداعى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى ەلىمىزدەگى ورتاشا كورسەتكىشتەن ايتارلىقتاي جوعارى. اسىرەسە، نۇر-سۇلتان، الماتى قالالارى، الماتى، قاراعاندى، سولتۇستىك قازاقستان جانە شىعىس قازاقستان وبلىستارى – سونىڭ قاتارىندا. ۇكىمەت جانە وبلىس اكىمدەرى وسى ماسەلەگە ايرىقشا نازار اۋدارۋعا ءتيىس. جىل اياقتالعاندا ءتيىستى قورىتىندىسىن شىعارامىز.
ەكى مىڭىنشى جىلدارى بالا سانى كۇرت كوبەيگەنى بەلگىلى. كەلەسى جىلدان باستاپ سول كەزەڭدە دۇنيەگە كەلگەن ۇرپاق ەڭبەك نارىعىنا شىعا باستايدى. وسىنى ەسكەرگەن ءجون. سوندىقتان، جۇرتتى جۇمىسپەن قامتۋ ىسىنە قاتىستى تىڭ تاسىلدەر قولدانۋ قاجەت. ال، ازاماتتارىمىز قازىرگى زامانداعى حالىقارالىق نارىق ۇردىسىنە بەيىمدەلۋى كەرەك.
ەلىمىزدىڭ دەموگرافيالىق، كوشى-قون، تەحنولوگيالىق دامۋ بارىسىن دا ەسكەرگەن ابزال. بۇل ماسەلەنىڭ دەموگرافيالىق جانە ەكونوميكالىق قىرىن بىردەي ۇشتاستىرا بىلگەن ءجون. ۇكىمەتكە ەڭبەك نارىعىن دامىتۋ جوسپارىن شۇعىل ازىرلەۋدى تاپسىرامىن.
ادام كاپيتالىن دامىتۋ ىسىندە ءبىلىم سالاسى نەگىزگى ءرول اتقارادى. ءبىز جۋىردا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىن ەكىگە بولدىك. بۇل قادام قوردالانعان ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن قاجەت بولدى. ۇكىمەت جانە جاڭا مينيسترلىكتەردىڭ باسشىلارى وتاندىق ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىن تىڭ سەرپىنمەن دامىتۋعا كۇش سالادى دەپ سەنەمىن.
مەن وسى جىلدى بالالار جىلى دەپ جاريالادىم. بىراق، سوڭعى جىلدارى مەكتەپ قابىرعاسىندا زورلىق-زومبىلىقتىڭ كوبەيىپ كەتكەنى الاڭداتادى. ونىڭ ۇستىنە، تولىق جابدىقتالعان مەكتەپتەردىڭ 65 پايىزىندا (ياعني، 3 مىڭ مەكتەپتە) بەينەباقىلاۋ جۇيەسى تالاپقا ساي ەمەس، كەيدە مۇلدەم جۇمىس ىستەمەيدى. جالپى، ەلىمىز بويىنشا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ ءوز-وزىنە قول سالۋى، ياعني سۋيتسيد ازايدى. دەگەنمەن، الماتى، جامبىل، قوستاناي جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا مۇنداي وقيعالار كوبەيىپ بارادى. بالالاردى زورلىق-زومبىلىقتان قورعاۋعا، ءسۋيتسيدتىڭ الدىن الۋعا، ءاربىر بالانىڭ قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان كەشەندى جوسپار قاجەت.
تاعى ءبىر تۇيتكىلگە توقتالسام. جەكەمەنشىك بالاباقشالاردا بالالاردى ۇرىپ-سوعۋ دەرەكتەرى بار. سونىمەن قاتار، جۇمىس ىستەمەيتىن بالاباقشالارعا قارجى ءبولۋ كوبەيىپ كەتتى. مۇنىڭ ءبارى ولاردىڭ قىزمەتى اشىق ەمەس ەكەنىن، ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىگى جوقتىعىن كورسەتەدى. باسقاشا ايتقاندا، قوعام تالابىنا ساي ەمەس. 2011 جىلى بالاباقشالاردىڭ ليتسەنزيا بويىنشا جۇمىس ىستەۋ ءتارتىبىن توقتاتتىق. مەملەكەت بۇل قادامعا امالسىزدان باردى. ويتكەنى، مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردى بالاباقشامەن بارىنشا قامتۋىمىز كەرەك بولدى. بۇل رەتتە، جەكە سەكتوردىڭ الەۋەتىن پايدالانۋ ماڭىزدى ەدى. ناتيجەسىندە 2 جانە 6 جاس ارالىعىنداعى بالالاردىڭ 88 پايىزدان استامى بالاباقشامەن قامتىلدى. ەندى قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىراتىن كەز كەلدى. ۇكىمەت وسى ماسەلەنى مۇقيات قاراستىرۋى كەرەك. ليتسەنزيالاۋ ءتارتىبىن قايتا ەنگىزۋ، ەڭ الدىمەن، مەملەكەتكە ەمەس، قوعامعا قاجەت شارا. ويتكەنى، باستى ماقسات – بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ.
كەلەسى ماسەلە – قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ. بۇل – وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ قارىم-قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن قولعا الىنعان باستاما. قوسىمشا سپورتتىق جانە شىعارماشىلىق ءبىلىم بەرۋ ىسىنە مەملەكەت تاپسىرىسى بويىنشا قارجى بولىنەتىن بولدى. بۇل قادام ۇيىرمەلەر مەن سەكتسيالارعا قاتىساتىن بالالاردىڭ سانىن 70 پايىزعا دەيىن ارتتىردى. مۇنى ستراتەگيالىق تۇرعىدان دۇرىس شەشىم بولدى دەپ سانايمىن. دەگەنمەن، جوبا ىسكە قوسىلعان جىلى بىرقاتار ولقىلىقتارعا جول بەرىلدى. ياعني، قارجى ماسەلەسىنە جانە ءتيىستى پورتالدىڭ ("ارتسپورت") جۇمىسىنا قاتىستى قاتەلىكتەر بولدى. قارجىنى ارتىق جۇمساۋ، الاياقتىق، اشىقتان-اشىق جىمقىرۋ باستالدى. اتا-انالار بالالارىن بىردەن بىرنەشە ۇيىرمەگە بەرەتىن بولدى. وكىنىشكە قاراي، مۇنداي تەرىس پيعىل باسقا بالالاردىڭ جولىن كەسىپ وتىر. كەمشىلىكتىڭ ءبارىن تۇزەتىپ، وسى يگى باستامانى جالعاستىرۋ قاجەت. اكىمدىكتەر جانە ءماسليحاتتار قوسىمشا بىلىمگە بولىنەتىن بيۋدجەت قاراجاتى جەتپەي قالۋى مۇمكىن دەپ الاڭداپ وتىر. بىلىمگە سالىنعان قاراجات – مەملەكەت ءۇشىن ەڭ باستى ينۆەستيتسيا بولۋى كەرەك. بۇل – وتە ماڭىزدى ماسەلە. تۇپتەپ كەلگەندە، دامۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى – ءبىلىم سالاسى. سوندىقتان، بۇدان ەشكىم ۇتىلمايتىنى ءسوزسىز. ۇكىمەت پەن اكىمدەر جۇرتشىلىقپەن بىرلەسىپ، جوبانى جەتىلدىرۋگە ءتيىس. ونى ساپالى ءارى ءتيىمدى جاساۋ قاجەت. ناقتى عىلىمدار مەن ينجەنەريا سالاسى بويىنشا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋگە ايرىقشا نازار اۋدارۋ كەرەك. بالالاردى دەنە شىنىقتىرۋ جانە اكادەميالىق تۇرعىدان بىردەي دامىتۋ قاجەت. اۋىلدىق جەردە تۇراتىن بالالارعا باسا ءمان بەرگەن ءجون. بارلىق ايماقتاعى بالالاردىڭ قوسىمشا ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىگى بولۋعا ءتيىس. قۇزىرلى مينيسترلىك پەن اكىمدىكتەر جوبانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن رەتتەپ، ءجىتى باقىلاۋى قاجەت. بۇعان دەيىن بولىنگەن قارجىنىڭ جۇمسالۋىن تەكسەرۋ كەرەك. بۇل مىندەت باس پروكۋراتۋراعا جۇكتەلەدى. انىقتالعان كەمشىلىكتەردى ۇكىمەتپەن بىرلەسىپ جويۋ قاجەت.
ۇكىمەتتىڭ باستى مىندەتىنىڭ ءبىرى – انا مەن بالانىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ. وكىنىشكە قاراي، سابيلەردىڭ ءولىمى كوبەيدى. انا ءولىمى دە وسۋدە. مەن پەريناتالدىق قىزمەتتىڭ جاي-كۇيىن تەكسەرۋگە تاپسىرما بەردىم. ونىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءتيىستى شارالار قابىلدانۋى كەرەك ەدى. بىراق، بارلىق جۇمىس اۋديت دەڭگەيىندە توقتاپ قالدى. قازىرگى پەرزەنتحانالاردىڭ كوبى حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي ەمەس. سوندىقتان شۇعىل شارالار قابىلداپ، وسى ماسەلەنى شەشۋ قاجەت.
جالپى، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى تۋرالى ايتار بولساق، مۇندا تۇيتكىلدى ماسەلەلەر كوپ. قازاقستاندا سوزىلمالى اۋرۋ سالدارىنان قايتىس بولۋ كورسەتكىشى وتە جوعارى. اسىرەسە، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىنا مۇشە ەلدەرمەن سالىستىرعاندا بىزدەگى احۋال وتە ناشار. مەديتسينا سالاسىنا بولىنگەن قارجى كولەمى ارتقانىمەن، مۇندا قوردالانعان ماسەلەلەر شەشىمىن تاپپاي وتىر. مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى ءتيىمدى بولمادى، ناقتى ناتيجە جوق. ءۇش ميلليونعا جۋىق ادام مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدان تىس قالعان. سونىڭ كەسىرىنەن ولار دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى قىزمەتتەردى تولىق پايدالانا المايدى. ۇكىمەت ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگىمەن بىرلەسىپ، مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ جونىندە ۇسىنىستار دايىنداۋى كەرەك.
كەلەسى وزەكتى ماسەلە – دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن تسيفرلاندىرۋ. بۇل جۇمىس وتە باياۋ ءجۇرىپ جاتىر. جالپى، تسيفرلاندىرۋدىڭ قازىرگى دەڭگەيى دارىگەرلەردىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتىپ وتىرعان جوق. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا 40-تان استام اقپاراتتىق جۇيە جۇمىس ىستەيدى. ءار جۇيەنىڭ ءوز كەمشىلىكتەرى بار. مينيسترلىك بولسا، جاۋاپكەرشىلىكتەن قاشىپ، ناقتى شەشىم قابىلداماي وتىر. ال، مۇنىڭ زاردابىن دارىگەرلەر مەن ازاماتتار تارتۋدا. ۇكىمەت وسى ماسەلەنى تەز ارادا شەشۋى كەرەك.
ەندى، كۇن تارتىبىندەگى شۇعىل ماسەلەلەرگە توقتالايىن.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتى بويىنشا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار كوبەيىپ كەلەدى. سوڭعى ەكى اپتادا ناۋقاستاردىڭ سانى 30 پايىزعا ارتقان. ءبىزدىڭ ەلدە دە احۋال كۇردەلەنە ءتۇستى. الماتى "قىزىل" ايماققا قايتا كىرۋى مۇمكىن. نەگىزگى سەبەپ – تۇرعىندار مەن دارىگەرلەردىڭ قاۋىپسىزدىك شارالارىن ساقتاماۋى. مەكەمەارالىق كوميسسيانىڭ جۇمىسىن كۇشەيتۋ قاجەت. سونداي-اق، رەۆاكتسيناتسيا ناۋقانىن جانداندىرعان ءجون. بۇل جۇمىستا ەشقانداي اسىرا سىلتەۋ بولماۋى كەرەك. شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ مۇددەسىن ەسكەرگەن ابزال.
ي ۆ زاۆەرشەنيە پو داننومۋ بلوكۋ. پو موەمۋ پورۋچەنيۋ ادمينيستراتسيا پرەزيدەنتا كووردينيرۋەت رازرابوتكۋ دۆۋح پيلوتنىح ناتسيونالنىح پروەكتوۆ: "كومفورتنايا شكولا" ي "مودەرنيزاتسيا سەلسكوگو زدراۆووحرانەنيا".
وني يمەيۋت چەتكيە زاداچي ي سروكي رەاليزاتسي، وريەنتيروۆانى نا كونكرەتنىە رەزۋلتاتى.
ناپومنيۋ، و چەم يدەت رەچ.
ناتسپروەكت "كومفورتنايا شكولا" پرەدپولاگاەت سترويتەلستۆو وكولو 840 تىسياچ ۋچەنيچەسكيح مەست پو نوۆىم سترويتەلنىم ستاندارتام، وسناششەننىح سوۆرەمەننىم وبورۋدوۆانيەم.
پروەكت ناتسەلەن نا رەشەنيە ۆوپروسا ترەحسمەننوگو وبرازوۆانيا، اۆارينىح شكول، ەدينووبرازيا ۋسلوۆي پولۋچەنيا وبرازوۆانيا.
ناتسپروەكت "مودەرنيزاتسيا سەلسكوگو زدراۆووحرانەنيا" پوزۆوليت وبەسپەچيت ۆسە سەلا پولوجەننوي مەديتسينسكوي ينفراسترۋكتۋروي.
ون وحۆاتيت 650 ناسەلەننىح پۋنكتوۆ س بولەە چەم 800 تىسياچامي گراجدان. زاپلانيروۆانا مودەرنيزاتسيا 32 رايوننىح بولنيتس دو ۋروۆنيا منوگوپروفيلنىح مەدۋچرەجدەني.
ۆ رەزۋلتاتە راسستويانيە دليا پولۋچەنيا ەكسترەننوي ي سرەدنەتەحنولوگيچنوي مەدپوموششي سوكراتيتسيا س 500 دو 200 كيلومەتروۆ.
پراۆيتەلستۆۋ ۆ رامكاح بيۋدجەتنوگو پروتسەسسا دو سەنتيابريا تەكۋششەگو گودا سلەدۋەت پروۆەستي ۆسە راسچەتى ي پرينيات نەوبحوديمىە مەرى دليا رەاليزاتسي ۋكازاننىح ناتسپروەكتوۆ.
ترەتە. سوۆەرشەنستۆوۆانيە دەنەجنو-كرەديتنوي ي نالوگوۆو-بيۋدجەتنوي پوليتيكي
پريحوديتسيا كونستاتيروۆات، چتو زا ۆسە ۆرەميا سۋششەستۆوۆانيا وتەچەستۆەننوي فينانسوۆوي سيستەمى نام نە ۋدالوس دوبيتسيا پولنوتسەننوگو فۋنكتسيونيروۆانيا پروتسەنتنوگو كانالا.
ەتو سنيجاەت ەففەكتيۆنوست دەنەجنو-كرەديتنوي پوليتيكي - ودنوگو يز گلاۆنىح مەحانيزموۆ ۋپراۆلەنيا ەكونوميكوي.
دليا رەشەنيا ەتوي پروبلەمى ترەبۋيۋتسيا كومپلەكسنىە مەرى كاك سو ستورونى فينرەگۋلياتوروۆ، تاك ي سو ستورونى پراۆيتەلستۆا.
نەدوستاتوچنو دەيستۆەننايا مونەتارنايا پوليتيكا تاكجە وگرانيچيۆاەت رازۆيتيە فينانسوۆوگو سەكتورا. ي ناوبوروت.
سەگودنيا نابليۋداەتسيا سيتۋاتسيا، كوگدا نا فونە بۋرنوگو روستا پوترەبيتەلسكيح زايموۆ سوكراششاەتسيا دوليا كورپوراتيۆنوگو كرەديتوۆانيا - كليۋچەۆوگو فاكتورا ەكونوميچەسكوي اكتيۆنوستي.
زا پيات لەت دوليا كورپوراتيۆنىح كرەديتوۆ ۆ وبششەم وبەمە ۆىداننىح زايموۆ ۋمەنشيلاس س 68 دو 41 پروتسەنتا.
ليۋبوي مالو-مالسكي زناچيمىي پروەكت پريحوديتسيا كرەديتوۆات ليبو زا سچەت گوسۋدارستۆەننىح ينستيتۋتوۆ رازۆيتيا، ليبو زا سچەت زايموۆ مەجدۋنارودنىح فينانسوۆىح ورگانيزاتسي. ي ەتو پري توم، چتو ۆ بانكاح يمەەتسيا 11 تريلليونوۆ تەنگە ۆىسوكوليكۆيدنىح اكتيۆوۆ. ەتو، پو سۋتي، كاتاستروفيچەسكايا سيتۋاتسيا، بەز ۆسياكوگو پرەۋۆەليچەنيا.
فينانسوۆىي رەگۋلياتور وتچيتىۆاەتسيا و پرينياتىح مەراح ۆ چاستي وسلابلەنيا پرۋدەنتسيالنىح نورماتيۆوۆ. ودناكو، كاك پوكازىۆايۋت داننىە، ەتيح مەر نەدوستاتوچنو.
پوەتومۋ ناتسيونالنومۋ بانكۋ، اگەنتستۆۋ پو رەگۋليروۆانيۋ فينانسوۆىح رىنكوۆ سوۆمەستنو س پراۆيتەلستۆوم نەوبحوديمو ۆىرابوتات دوپولنيتەلنىە رىچاگي ي ستيمۋلى دليا ۆوۆلەچەنيا بانكوۆ ۆ كرەديتوۆانيە رەالنوگو سەكتورا ەكونوميكي.
سوحرانياەت سۆويۋ وستروتۋ ۆوپروس سپراۆەدليۆوگو راسپرەدەلەنيا دوحودوۆ مەجدۋ ۋروۆنيامي بيۋدجەتوۆ.
ۆ ۋسلوۆياح جەستكوي فيسكالنوي تسەنتراليزاتسي سيستەما راسپرەدەلەنيا دوحودوۆ نەوبەكتيۆنا.
ۆسە رەگيونى، زا يسكليۋچەنيەم چەتىرەح، پرەۆراتيليس ۆ دوتاتسيوننىە ي زاۆيسيات وت تسەنترا. پو سۋتي، وني نە موتيۆيروۆانى ۋۆەليچيۆات سوبيراەموست نالوگوۆ.
ۆ رەزۋلتاتە وبرازۋەتسيا نەحۆاتكا سوبستۆەننىح سرەدستۆ.
مەستنىە بيۋدجەتى پوكرىۆايۋت تولكو پياتۋيۋ چاست وت نەوبحوديموگو فينانسيروۆانيا.
وستالنوە ۆوزموجنو پولۋچيت تولكو "دوگوۆوريۆشيس" س تسەنتروم. وب ەتوم يا ۋجە گوۆوريل.
ۆسە يزمەنەنيا ۆ تەكۋششيح بيۋدجەتاح ترەبۋيۋت راسسموترەنيا نا زاسەدانياح رەسپۋبليكانسكوي بيۋدجەتنوي كوميسسي ي ماسليحاتوۆ، چتو چاستو پريۆوديت ك يزليشنەي بيۋروكراتي ي زاتياگيۆانيۋ سروكوۆ.
ۆ يتوگە سوتسيالنىە وجيدانيا گراجدان نە وپراۆدىۆايۋتسيا. يمەيۋتسيا فاكتى، كوگدا سترويتەلنو-مونتاجنىە رابوتى ناچينايۋتسيا ليش نا ترەتي گود.
پري ەتوم سلوجيۆشاياسيا سيستەما ستاۆيت ۆو گلاۆۋ ۋگلا سۆوەۆرەمەننوست ي پولنوتۋ وسۆوەنيا بيۋدجەتنىح سرەدستۆ. ا ەففەكتيۆنوست راسحودوۆ ي كاچەستۆو ۆىپولنەننىح رابوت وستايۋتسيا نا ۆتوروم پلانە.
نوۆايا نالوگوۆو-بيۋدجەتنايا پوليتيكا دولجنا ماكسيمالنو دەتسەنتراليزوۆات فينانسوۆو-ەكونوميچەسكيە فۋنكتسي ۆ پولزۋ رەگيونوۆ.
نا مەستنىي ۋروۆەن موجنو پەرەدات زناچيتەلنوە كوليچەستۆو ستاتەي دوحودوۆ ي راسحودوۆ، ۋجەستوچيۆ پري ەتوم سپروس زا يح رەاليزاتسيۋ.
تولكو ۆ ەتوم سلۋچاە پوۆىسياتسيا رول ي وتۆەتستۆەننوست مەستنىح ۆلاستەي زا كونەچنىي رەزۋلتات.
منويۋ ۋجە داۆاليس كونكرەتنىە پورۋچەنيا پو سوۆەرشەنستۆوۆانيۋ بيۋدجەتنوگو پلانيروۆانيا، مەجبيۋدجەتنىح وتنوشەني، سيستەمى وتسەنكي. ودناكو رەزۋلتات مينيمالنىي.
موي پرەتەنزي ادرەسۋيۋتسيا مينفينۋ. پورۋچايۋ اسپير سوۆمەستنو س رەگيونامي ي ەكسپەرتنىم سووبششەستۆوم پودگوتوۆيت پاكەت پراكتيچەسكيح رەفورم پو ۆسەم ۆىشەۋكازاننىم پريوريتەتام.
رەفورمى دولجنى ۆ پولنوي مەرە ۋدوۆلەتۆوريات ينتەرەسى گراجدان ي بيزنەسا.
ناچاتا رابوتا پو پروتيۆودەيستۆيۋ نەزاكوننوي كونتسەنتراتسي ەكونوميچەسكيح رەسۋرسوۆ ي ۆوزۆراتۋ نەزاكوننو پولۋچەننوگو يمۋششەستۆا.
بىلي سوزدانى سووتۆەتستۆۋيۋششيە كوميسسي، اكتيۆنوست كوتورىح ۆ پوسلەدنەە ۆرەميا زامەتنو سنيزيلاس.
سلەدۋەت بولەە وپەراتيۆنو پرينيمات مەرى، ناپراۆلەننىە نا دەمونوپوليزاتسيۋ توۆارنىح رىنكوۆ ي ۆوزۆرات كاپيتالا.
ۆمەستە س تەم نەوبحوديمو يسكليۋچيت ليۋبىە پەرەگيبى ي زلوۋپوترەبلەنيا پو وتنوشەنيۋ ك دوبروسوۆەستنومۋ بيزنەسۋ.
ا تاكيە فاكتى ۋ ناس يمەيۋتسيا. نا مەستاح تو ي دەلو پرودولجاەتسيا داۆلەنيە نا پرەدپرينيماتەلەي.
ەسلي تاك بۋدەت پرودولجاتسيا، پريمەم جەستكيە مەرى ۆ وتنوشەني ساميح سوترۋدنيكوۆ پراۆووحرانيتەلنىح ورگانوۆ.
چەتۆەرتوە. پوددەرجكا رەالنوگو سەكتورا ەكونوميكي
مى ياۆلياەمسيا سۆيدەتەليامي گلوبالنوي بوربى زا ينۆەستيتسيوننىي كاپيتال.
كاجدايا ۆتورايا يز پوچتي 1400 كرۋپنىح زارۋبەجنىح كومپاني پريوستانوۆيلا دەياتەلنوست يلي پولنوستيۋ ۋشلا س روسسيسكوگو رىنكا.
پراۆيتەلستۆۋ سلەدۋەت سوزدات بلاگوپرياتنىە ۋسلوۆيا دليا يح رەلوكاتسي ۆ كازاحستان. ەتو داست نام حوروشيە ۆوزموجنوستي دليا ناراششيۆانيا پرويزۆودستۆا توۆاروۆ سرەدنيح ي ۆەرحنيح پەرەدەلوۆ.
يا پورۋچال پراۆيتەلستۆۋ پودگوتوۆيت پۋل ينۆەستيتسيوننىح پروەكتوۆ ۆ سفەرە وبراباتىۆايۋششەي پرومىشلەننوستي ي وترابوتات ەگو س پوتەنتسيالنىمي ينۆەستورامي. داننايا رابوتا ۆسە ەششە ۆەدەتسيا ۆ رەجيمە سوۆەششاني ي ۆسترەچ.
ۆ چاستي كونكرەتنىح رەزۋلتاتوۆ پوكا مالو چەم موجنو پوحۆاستاتسيا. نوۆىح پروەكتوۆ، پو سۋششەستۆۋ، نەت.
ەششە راز پودچەركيۆايۋ: پروەكتى پرەجدە ۆسەگو رەاليزۋيۋتسيا ۆ رەگيوناح، نا مەستاح. پوەتومۋ سپروس زا يح پريۆلەچەنيە ي دوۆەدەنيە دو كونەچنوگو رەزۋلتاتا س اكيموۆ بۋدەت تاكوي جە، كاك س مينيستەرستۆ.
ۋ ناس ەست پلانى پو ستيمۋليروۆانيۋ ينۆەستيتسي ۆ رازرابوتكۋ نەدر. ۆاجنايا زاداچا - وبەسپەچيت پروزراچنوست ي ەففەكتيۆنوست رابوتى گەولوگيچەسكوي وتراسلي سترانى.
مى منوگو گوۆوريم وب ەتوم، داجە سوزدالي وتدەلنوە مينيستەرستۆو. ودناكو وتسۋتستۆيە پروزراچنوستي ي كۋلۋارنوە پرينياتيە رەشەني پو سەي دەن سدەرجيۆايۋت رازۆيتيە وتراسلي - وبوگاششايۋتسيا ليۋدي، يمەيۋششيە دوستۋپ ك گەولوگيچەسكوي ينفورماتسي.
پودكوۆەرنۋيۋ رازداچۋ ۋچاستكوۆ رازليچنىم فاۆوريتام ي دەلتسام دوپۋستيت نەلزيا. يا ۋجە وب ەتوم گوۆوريل.
پراۆيتەلستۆو ۋجە نەسكولكو لەت وبەششاەت سوزدات وتسيفروۆاننىي بانك داننىح مينەرالنىح رەسۋرسوۆ س وتكرىتوي گەولوگيچەسكوي ينفورماتسيەي. سرەدستۆا بىلي ۆىدەلەنى، نو ەتا ۆاجنەيشايا زاداچا دو سيح پور نە يسپولنەنا ي زابالتىۆاەتسيا پود رازنىمي پرەدلوگامي.
ۆ لۋچشەم سلۋچاە رەچ يدەت و نەپروفەسسيوناليزمە، ۆ حۋدشەم - و پرەدنامەرەننوم سابوتاجە. ي تو، ي درۋگوە، پرەدۋپرەجدايۋ، چرەۆاتو سەرەزنىمي پوسلەدستۆيامي دليا يسپولنيتەلەي.
ەتو كاساەتسيا پرەجدە ۆسەگو پروفيلنوگو مينيستەرستۆا، نو تاكجە ي درۋگيح ۆەدومستۆ. چتو كاساەتسيا پروفيلنوگو مينيستەرستۆا، تو يا وبياۆليايۋ مينيسترۋ ۆىگوۆور.
ۆو-پەرۆىح، ۆىگوۆور زا تو، چتو يا ۋجە سكازال. ا تاكجە زا تو، چتو زاتەيالي نەپونياتنۋيۋ ۆولوكيتۋ ي ديسكۋسسيۋ ۆوكرۋگ دالنەيشەي سۋدبى پوپۋلياتسي سايگاكوۆ. زاچەم ەتو ۆسە ۆىۆوديت نا تاكوي ۋروۆەن وبششەستۆەننوگو وبسۋجدەنيا؟
نۋجنو پروفەسسيونالنو پودويتي ك ەتومۋ ۆوپروسۋ، س ۋچەتوم مەنتاليتەتا ناشەي ناتسي.
دەيستۆيتەلنو، سايگاكي ياۆليايۋتسيا دليا كازاحوۆ سۆياششەننىمي جيۆوتنىمي. ۆنوسيتسيا پرەدلوجەنيە، چتوبى يزيات يز پريرودنوگو لاندشافتا 80 تىسياچ سايگاكوۆ، تو ەست ۋبيت يح. نو ەست، ۆيديمو، ي درۋگيە مەتودى. پوسوۆەتۋيتەس سو سپەتسياليستامي، ەتو جە كراينيە مەرى. يا نە يسكليۋچايۋ، چتو، ۆوزموجنو، پريدەتسيا پريبەگنۋت ي ك ەتوي مەرە. نو ەتو كراينيايا مەرا، پودچەركيۆايۋ. نۋجنو پروفەسسيونالنو پودحوديت ك ەتومۋ ۆوپروسۋ.
چتو كاساەتسيا ۆىشەۋكازاننوگو ۆوپروسا، پراۆيتەلستۆو دولجنو دولوجيت و پريچيناح زاتياگيۆانيا زاپۋسكا ناتسيونالنوگو بانكا داننىح.
ۆ تسەلوم تسيفروۆيزاتسيا يدەت مەدلەننو، نا موي ۆزگلياد، نەۋدوۆلەتۆوريتەلنو. يا پورۋچال ۋلۋچشيت رابوتۋ ناتسيونالنوگو حولدينگا "زەردە", كوتورىي پودۆەرگسيا كريتيكە سچەتنوگو كوميتەتا. پرەمەر-مينيسترۋ كاك كۋراتورۋ تسيفروۆيزاتسي سلەدۋەت وبراتيت وسوبوە ۆنيمانيە نا ەتوت ۆوپروس.
مينيسترۋ يا دەلايۋ زامەچانيە. يا سچيتايۋ، چتو ۆى نەۋدوۆلەتۆوريتەلنو رابوتاەتە، پودۆوديتە پرەمەر-مينيسترا.
نەەففەكتيۆنايا پوليتيكا سوحرانياەتسيا ي ۆ سفەرە نەدروپولزوۆانيا. پو موەمۋ پورۋچەنيۋ پروۆوديتسيا ماسشتابنايا رەۆيزيا نەيسپولزۋەمىح مەستوروجدەني س دالنەيشەي يح پەرەداچەي دوبروسوۆەستنىم ينۆەستورام. نو رەزۋلتاتى پوكا نە ۆپەچاتليايۋت.
يمەيۋتسيا تاكجە منوگوچيسلەننىە فاكتى نەزاكوننوي دوبىچي يسكوپاەمىح ي دەيستۆيا كونتراكتوۆ س يستەكشيمي سروكامي.
پياتوە. وبەسپەچەنيە ەنەرگەتيچەسكوي بەزوپاسنوستي
نەسموتريا نا پروۆەدەننۋيۋ مودەرنيزاتسيۋ وتەچەستۆەننىح نەفتەپەرەراباتىۆايۋششيح زاۆودوۆ، ۆ سترانە ەجەگودنو ۆوزنيكاەت دەفيتسيت نەفتەپرودۋكتوۆ.
پو موەمۋ پورۋچەنيۋ پروۆەدەنا پروۆەركا يح دەياتەلنوستي.
تاك، زا 2020-2021 گودى زافيكسيروۆانو 410 فاكتوۆ ۆنەپلانوۆوگو پروستويا (نا اتىراۋسكوم نپز - 372 (!), پاۆلودارسكوم - 14, شىمكەنتسكوم - 24).
تەكۋششايا پروتسەسسينگوۆايا سحەما پەرەرابوتكي نەفتي پوزۆوليالا نەەففەكتيۆنىم پوسرەدنيكام پولۋچات وسنوۆنۋيۋ دوليۋ دوحودوۆ، توگدا كاك زاۆودى وستاۆاليس نەدوفينانسيروۆاننىمي.
بىلو پرينياتو رەشەنيە پەرەيتي نا كومبينيروۆاننۋيۋ سحەمۋ، كوتورايا پرەدۋسماتريۆاەت وسۋششەستۆلەنيە ماركەتينگا نەفتەپرودۋكتوۆ نەفتەدوبىۆايۋششيمي كومپانيامي ي ساميمي نپز.
ەتو پوزۆوليت يم ۋۆەليچيت دوحودى، كوتورىە موجنو ناپراۆيت نا مودەرنيزاتسيۋ پرويزۆودستۆا ي پوۆىشەنيە زارابوتنىح پلات.
دالەە. ەففەكتيۆنوست ناتسيونالنىح كومپاني - ەتو پو-پرەجنەمۋ سەرەزنايا پروبلەما.
سوحرانياەتسيا بولشوي وبەم ادمينيستراتيۆنىح راسحودوۆ ۆ ناتسيونالنىح ي كۆازيگوسۋدارستۆەننىح كومپانياح.
ەتو نەدورابوتكا رۋكوۆودستۆا "سامرۋك-كازىنا". منوگوە سدەلانو، نو دەل ەششە نەپوچاتىي كراي.
نۋجنو پەرەسموترەت بازوۆىە نورماتيۆى پولوجەننوستي دليا وبەسپەچەنيا نورمالنوگو فۋنكتسيونيروۆانيا فوندا.
سوحرانياەت سۆويۋ اكتۋالنوست زاداچا پەرەزاگرۋزكي ەگو دەياتەلنوستي.
ۆمەستو ۆىسترايۆانيا ەففەكتيۆنوي وپەراتسيوننوي سرەدى ي كورپوراتيۆنوگو ۋپراۆلەنيا "سامرۋك-كازىنا" پو-پرەجنەمۋ ناپريامۋيۋ ۆمەشيۆاەتسيا ۆ وپەراتسيوننۋيۋ ي زاكۋپوچنۋيۋ دەياتەلنوست، كادروۆۋيۋ پوليتيكۋ پورتفەلنىح كومپاني.
توگدا و كاكوم كورپوراتيۆنوم ۋپراۆلەني، و كاكوم IPO موجنو گوۆوريت ۆ داننوم سلۋچاە؟
پورۋچايۋ اسپير سوۆمەستنو س پراۆيتەلستۆوم ي فوندوم پودگوتوۆيت كونكرەتنىە پرەدلوجەنيا پو دالنەيشەي رەفورمە كۆازيگوسۋدارستۆەننوگو سەكتورا.
سلەدۋيۋششەە. پو وتسەنكام ەكسپەرتوۆ، وسەنيۋ ۆ سترانە موجەت ۆوزنيكنۋت دەفيتسيت ديزەلنوگو توپليۆا (100 تىسياچ تونن).
ەتا سيتۋاتسيا سكلادىۆاەتسيا يز گودا ۆ گود، ي ۆسياكي راز ۆو ۆرەميا ۋبوروچنىح رابوت.
وسنوۆنوي ارگۋمەنت پراۆيتەلستۆا - ۆىمىۆانيە توپليۆا س ناشەگو رىنكا ترانزيتنىم ترانسپورتوم ي جيتەليامي پريگرانيچنىح رەگيونوۆ سوسەدنيح ستران.
نو پروبلەما نەسكولكو گلۋبجە - سۋششەستۆۋيۋت ورگانيزوۆاننىە، نالاجەننىە گودامي سحەمى پو ۆىۆوزۋ وتەچەستۆەننىح نەفتەپرودۋكتوۆ ۆ بليزلەجاششيە گوسۋدارستۆا.
افم نۋجنو رازوبراتسيا س ەتيم ۆوپروسوم. پرەدوستاۆتە منە ينفورماتسيۋ، كتو كونكرەتنو ەتيم زانيماەتسيا. زاتەم پريمەم وكونچاتەلنوە رەشەنيە.
تاكجە پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ، اگەنتستۆۋ پو زاششيتە كونكۋرەنتسي ۆىرابوتات ديففەرەنتسيروۆاننىە تسەنى نا نەفتەپرودۋكتى دليا ترانزيتنوگو ترانسپورتا ي پو پەريمەترۋ گرانيتسى.
ەتو سنيزيت تسەنوۆوي ديسپاريتەت س سوسەدنيمي سترانامي ي نە وترازيتسيا ۆ تسەلوم نا تسەناح دليا ناشيح گراجدان.
كليۋچەۆۋيۋ رول ۆ ەكونوميچەسكوم ي سوتسيالنوم بلاگوپولۋچي كازاحستانا يگراەت گازوۆايا وتراسل.
زا سچەت ۆۆەدەنيا نوۆىح پرومىشلەننىح وبەكتوۆ ي گازيفيكاتسي سترانى پوترەبلەنيە گازا نا ۆنۋترەننەم رىنكە ەجەگودنو ۋۆەليچيۆاەتسيا.
زا پوسلەدنيە 10 لەت وبەمى پوترەبلەنيا گازا نا ۆنۋترەننەم رىنكە ۆىروسلي بولەە چەم ۆ دۆا رازا - س 9 دو 19 ميللياردوۆ كۋبيچەسكيح مەتروۆ.
دەفيتسيت گازا ۆ سترانە پروگنوزيرۋەتسيا ۋجە ۆ سلەدۋيۋششەم گودۋ.
پري ەتوم نۋجنو پونيمات، چتو پەرەوريەنتاتسيا گازا س ەكسپورتنوگو نا ۆنۋترەنني رىنوك - ۆىنۋجدەننىي شاگ، كوتورىي ۆەدەت ك پوتەرە ۆاليۋتنوي ۆىرۋچكي ي ۋحۋدشەنيۋ تورگوۆوگو بالانسا.
پوەتومۋ دليا رەشەنيا داننوي پروبلەمى نەوبحوديمى سيستەمنىە مەرى، ۆ توم چيسلە پو ۋۆەليچەنيۋ رەسۋرسنوي بازى ي پەرەرابوتكي گازا.
تولكو ناراستيۆ دوبىچۋ ي پەرەرابوتكۋ گازا، گوسۋدارستۆو سموجەت پولۋچات ەكسپورتنۋيۋ پريبىل ي ۆ پولنوي مەرە وبەسپەچيۆات ۆنۋترەننيە نۋجدى.
پوەتومۋ دليا نوۆىح پروەكتوۆ پو دوبىچە گازا سلەدۋەت پرورابوتات فيسكالنىە پرەفەرەنتسي.
پراۆيتەلستۆو تاكجە دولجنو چەتكو راسپرەدەليت فۋنكتسي مەجدۋ سووتۆەتستۆۋيۋششيمي ناتسيونالنىمي كومپانيامي.
مى بىلي ۆىنۋجدەنى دو كونتسا تەكۋششەگو گودا پرودليت تسەنوۆوە رەگۋليروۆانيە نا روزنيچنۋيۋ رەاليزاتسيۋ سجيجەننوگو نەفتيانوگو گازا.
ودناكو يسكۋسستۆەننوە سدەرجيۆانيە تسەن ۆ بۋدۋششەم موجەت پريۆەستي ك دەفيتسيتۋ. ەتو زاكون رىنكا.
پوەتومۋ پراۆيتەلستۆۋ نەوبحوديمو پرينيات مەرى پو زاپۋسكۋ تورگوۆ، نە دوپۋستيۆ پري ەتوم تسەنوۆىح پەرەكوسوۆ.
كاك ۆام يزۆەستنو، ۆ يۋنە زاۆەرشيلسيا موراتوري نا پوۆىشەنيە تاريفوۆ نا ەنەرگيۋ.
س ۋچەتوم ۆىسوكوگو يزنوسا وبورۋدوۆانيا ي نەوبحوديموستي پودگوتوۆكي ك وتوپيتەلنومۋ سەزونۋ پريحوديتسيا وجيدات پوۆىشەنيا تاريفوۆ.
ك ەتومۋ ۆوپروسۋ سلەدۋەت پودويتي ۆزۆەشەننو، نە دوپۋستيۆ رەزكوگو سكاچكا ي يسكليۋچيۆ ليۋبۋيۋ يزبىتوچنۋيۋ مارجينالنوست كومپاني.
كراينە ۆاجنو وبەسپەچيت پوددەرجكۋ سوتسيالنو ۋيازۆيمىح سلوەۆ ناسەلەنيا.
پراۆيتەلستۆۋ نەوبحوديمو پەرەيتي نا پرواكتيۆنىي فورمات سوتسيالنوي پوددەرجكي، سدەلاۆ ەە بولەە ادرەسنوي.
سوتسيالنۋيۋ كارتۋ سەمي نەوبحوديمو دوۆەستي دو ۋما، چتوبى ونا، ناكونەتس، ستالا رەالنوستيۋ. پەرۆوناچالنايا كونتسەپتسيا پروەكتا نەودنوكراتنو مەنيالاس يز-زا ۋچاستيا ۆ ەە رازرابوتكە نەسكولكيح ۆەدومستۆ.
پورۋچايۋ پراۆيتەلستۆۋ دو كونتسا گودا زاپۋستيت تسيفروۆۋيۋ كارتۋ سەمي ي ۆنەدريت سوتسيالنىي كوشەلەك.
نەلزيا زابىۆات ي وب يمەيۋششەمسيا دەفيتسيتە ەنەرگوموششنوستەي. سوگلاسنو پلانام ەنەرگوبالانسا، ۆ ەتوم گودۋ مى دولجنى بىلي ۆۆەستي بولەە 1 گيگاۆاتتا موششنوستەي. ودناكو رەاليزاتسيا ريادا پروەكتوۆ وتلوجەنا. ۆ تەكۋششەم گودۋ بۋدەت ۆۆەدەن تولكو 31 پروتسەنت وت پلانيروۆاۆشيحسيا موششنوستەي (347 مۆت).
ۆ ۋسلوۆياح ەنەرگودەفيتسيتا تاكيە تەمپى نەپريەملەمى. نادەيۋس، ۆ پراۆيتەلستۆە پونيمايۋت ەتو.
نەدوستاتوچنىمي تەمپامي يدەت ي ۋسيلەنيە ەلەكتريچەسكوي سەتي يۋجنوي ي زاپادنوي زون ەدينوي ەنەرگوسيستەمى سترانى. ۆ ناستوياششەە ۆرەميا رابوتى پو زاپادنوي زونە زاۆەرشەنى تولكو نا 10 پروتسەنتوۆ.
نەوبحوديمو پرينيات ۆسە مەرى دليا سۆوەۆرەمەننوي رەاليزاتسي پروەكتوۆ. وت ەتوگو زاۆيسيت ەنەرگەتيچەسكايا بەزوپاسنوست كازاحستانا.
التىنشى. اۆتوجول ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ
ءبىز ءبىر اپتا بۇرىن ەلىمىزدىڭ كولىك-ترانزيت الەۋەتىن دامىتۋ ماسەلەلەرى تۋرالى ارنايى جيىن وتكىزدىك. بۇگىن اۆتوجول ينفراقۇرىلىمى سالاسىنداعى تۇيتكىلدەرگە ەرەكشە توقتالعىم كەلەدى. بيىل 11 مىڭنان استام شاقىرىم جولعا ءارتۇرلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. بۇعان 600 ميلليارد تەڭگەدەن استام قارجى ءبولىندى. جوندەۋ جۇمىستارىن سوزبالاڭعا سالۋعا بولمايدى. جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىن قاتاڭ باقىلاۋعا الۋ قاجەت. جولدىڭ ساپاسىنا ايرىقشا نازار اۋدارۋ كەرەك. ەلىمىزدىڭ جولدارى ناشار ەكەنى جانە جول قۇرىلىسى سالاسىن جەمقورلىق جايلاعانى ەشكىمگە جاسىرىن ەمەس. ءتىپتى، باسقا جەردى ايتپاعاننىڭ وزىندە اقورداعا اپاراتىن جولدىڭ ءوزى جاماۋ-جاماۋ، قۇراق كورپەگە ۇقسايتىن بولدى. جالپى، بۇل سالادا قوردالانعان ماسەلە كوپ. تەندەردى جىل سايىن ءبىردى-ەكىلى كومپانيا عانا ۇتىپ الادى. مۇنداي جاعدايدىڭ قايتالانىپ كەلە جاتقانىنا ونداعان جىل بولدى. وسىنىڭ ءبارىن رەتكە كەلتىرۋ ءۇشىن شۇعىل شارالار قابىلداۋ كەرەك. جارتى جىل ءوتتى. ال، جول جوندەۋگە بولىنگەن قاراجاتتىڭ 44 پايىزىنا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ قورىتىندىسى جاسالعان جوق (464 ملرد. تەڭگەنىڭ 263 ملرد. تەڭگەسى بويىنشا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ قورىتىندىسى بار). بۇل جۇمىس پاۆلودار (17%), ماڭعىستاۋ (24%) جانە باتىس قازاقستان (27%) وبلىستارىندا وتە باياۋ جۇرۋدە.
كەلەسى ماسەلە. قازاقستاندا جول قۇرىلىسىنا قاجەتتى ماتەريالدىڭ ءبارى بار. بىراق، وتاندىق ءوندىرىستىڭ الەۋەتى تولىق قولدانىلمايدى. مۇنى، ءتىپتى، قولدان جاسالعان تاپشىلىق دەۋگە بولادى. مىسالى، ەلىمىزدە بيتۋم وندىرەتىن ءۇش زاۋىت بار. سوعان قاراماستان، 200 مىڭ توننا بيتۋم جەتىسپەيدى. قۇرىلىس قارقىندى جۇرگەن كەزدە ونىڭ باعاسى ءۇش ەسە (ياعني، ءبىر تونناسى 90 مىڭنان 250 مىڭ تەڭگەگە دەيىن) قىمباتتايدى. ۇكىمەتكە جول قۇرىلىسىنا قاجەتتى رەسۋرستاردى ءوندىرۋ جانە تۇتىنۋ بارىسىن مۇقيات سارالاۋدى تاپسىرامىن.
سونىڭ نەگىزىندە قۇرىلىس ماتەريالدارىن شىعاراتىن جاڭا كاسىپورىندار اشۋ قاجەت. ال، جۇمىس ىستەپ تۇرعان نىسانداردى جاڭعىرتۋ كەرەك.
تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلە – مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ كونكۋرسىن وتكىزۋ. 2019 جىلدان بەرى اۆتوجول سالاسىندا قۇنى 1,5 تريلليون تەڭگە بولاتىن مەملەكەتتىك كەلىسىم-شارتتار جاسالدى. سونىڭ 40 پايىزىن شەتەلدىكتەردىڭ قاتىسى بار كومپانيالار ۇتىپ العان. ءبىز شەتەلدىك سەرىكتەستەرىمىزگە قولداۋ كورسەتەمىز. ولار ءۇشىن نارىق ءاردايىم اشىق بولادى. بىراق، وتاندىق كومپانيالارىمىز بەلسەنە قاتىسپايدى. ۇكىمەت جەرگىلىكتى كاسىپورىندار ءۇشىن باسەكەلى ورتا قالىپتاستىرۋى كەرەك. كەيبىر ءىرى كومپانيالاردىڭ ەڭبەك جانە ماتەريالدىق رەسۋرستارى جەتكىلىكسىز. سوعان قاراماستان، ولار تەندەردى ۇتىپ الىپ، جۇمىستى مەردىگەرگە ىسىرا سالادى. وسىنداي احۋال جىلدا قايتالانادى. ءتىپتى، جۇمىستىڭ 100 پايىزى باسقا مەردىگەرگە تاپسىرىلعانى جونىندە مالىمەتتەر بار. مىسالى، قاراعاندى–بالقاش اۆتوجولىن (363 شاقىرىم) جوندەۋ جۇمىستارى 2019 جىلدان بەرى جالعاسىپ كەلەدى. بۇل جوبانىڭ جالپى قۇنى – 248 ميلليارد تەڭگە. باس مەردىگەرى وسى جۇمىستى باسقا كومپانياعا تاپسىردى. ال، بۇل كومپانيا بارلىق جۇمىستى قوسالقى مەردىگەرگە ىسىرا سالعان. ءتىپتى، 22 پايىز كولەمىندەگى ۇستەمە اقىسىن دا ۇستاپ قالعان.
تاعى ءبىر وزەكتى ماسەلە – جول بويىندا زاماناۋي قىزمەت كورسەتۋ ءىسىن رەتكە كەلتىرۋ. قازىر ەلىمىزدە وسىنداي 1600 نىسان بار. ونىڭ 68 پايىزى عانا ۇلتتىق ستاندارتقا ساي كەلەدى. ترانزيت تۇرعىسىنان وتە ماڭىزدى تۇركىستان، قاراعاندى جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىنداعى جاعداي وتە ناشار.
س تەكۋششەگو گودا بيزنەسۋ ۆوزمەششاەتسيا 10 پروتسەنتوۆ وت ستويموستي وبەكتا، پودەزدى ك نيم ستروياتسيا زا سچەت بيۋدجەتا. ۆۆەدەنو سۋبسيديروۆانيە زاترات نا سودەرجانيە سانيتارنىح ۋزلوۆ. دليا بيزنەسا سوزدانى ۆسە ۋسلوۆيا، تەپەر اكيمام نا مەستاح نەوبحوديمو ورگانيزوۆات كاچەستۆەننۋيۋ رابوتۋ.
كەلەسى ماسەلە – اۆتوجول سالاسىنا قاتىستى. بۇل سالاعا تۇبەگەيلى رەفورما جاسايتىن ۋاقىت جەتتى. قازىر ەلىمىزدەگى جولدىڭ جاي-كۇيىن قاداعالاپ، قىزمەت كورسەتەتىن ەكى نەگىزگى وپەراتور بار. تۋراسىن ايتساق، ەكەۋى دە ءبىر جۇمىستى اتقارىپ وتىر، جۇمىسشىلارىنىڭ سانى دا قاجەتتى شامادان ارتىق. سوعان قاراماستان، ازاماتتاردان كەلىپ جاتقان ورىندى ارىز-شاعىمدار ازايار ەمەس، ال جولدىڭ ساپاسى مۇلدە سىن كوتەرمەيدى. ۇكىمەتكە "قازاۆتوجول" جانە "كازاحاۆتودوردى" بىرىكتىرىپ، قازاقستاننىڭ ءبىرتۇتاس اۆتوجول كومپانياسىن قۇرۋدى تاپسىرامىن. ناتيجەسىندە قىزمەتكەرلەردىڭ سانى دا قىسقاراتىن بولادى. جالپى، بۇل سالانى كەشەندى تۇردە قايتا جاڭعىرتۋ كەرەك. FIDIC حالىقارالىق قاعيداتتارىن ەنگىزگەن ءجون. ونى جۇزدەن استام ەل پايدالانىپ وتىر. بۇل جۇيە جول سالاسىن ءتيىمدى باسقارۋعا، بيۋدجەت قاراجاتىن ۇتىمدى پايدالانىپ، بارلىق دەڭگەيدەگى جەمقورلىق قاۋپىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرمەك. مۇنداي جۇيەگە كوبى قارسى بولادى. بۇل جەردە ءمينيستردىڭ جانە ءتيىستى ۆيتسە-پرەمەردىڭ نىق ۇستانىمى قاجەت. تۇتاستاي العاندا، وسى ماسەلە بويىنشا ارنايى كوميسسيا قۇرۋ كەرەك. وعان ۇكىمەت مۇشەلەرىن، پرەزيدەنت اكىمشىلىگى، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ وكىلدەرىن، دەپۋتاتتاردى قوسقان ءجون. جارتى جىل ىشىندە بارلىق كەمشىلىكتى، سونىڭ ىشىندە جەمقورلىقتى جانە ولقىلىقتاردى تۇزەتۋگە باعىتتالعان ۇسىنىستاردى ازىرلەپ، ماعان بايانداۋ قاجەت.
ەتا كوميسسيا دولجنا تششاتەلنو راسسلەدوۆات ۆسە نارۋشەنيا، كوتورىە بىلي دوپۋششەنى ۆ پروشلوم، كاك مينيمۋم زا 10 لەت، ۆ سترويتەلستۆە دوروگ ۆ ناشەي سترانە. ۆسەح ۆينوۆنىح ۆ پلوحوم كاچەستۆە دوروگ سلەدۋەت پريۆلەچ ك وتۆەتستۆەننوستي سوگلاسنو زاكونۋ.
****
جالپى، ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىنا ورتاشا دەگەن باعا بەرۋگە بولادى. ۇكىمەت تاباندىلىق تانىتۋعا تىرىسۋدا. بىراق، قازىرگى كەزەڭدە بوساڭسۋعا بولمايدى. جۇمىس قارقىنىن بارىنشا كۇشەيتۋ قاجەت. جاڭا، تىڭ ءادىس-تاسىلدەردى قولدانۋ كەرەك. ۇكىمەت جەدەل ارەكەت ەتەتىن وپەراتيۆتىك شتاب قانا ەمەس، ناقتى رەفورمالاردى ۇسىناتىن جانە جۇرگىزەتىن باستى مەملەكەتتىك مەكەمە بولۋى كەرەك. ەكونوميستەر، كاسىپكەرلەر كوپ. شەتىنەن ءبىلىمدى، دارىندى. بىراق، ولاردىڭ ناقتى ۇسىنىستارى از، ءتىپتى، جوق دەپ ايتۋعا بولادى. كۇزگە قاراي، مۇمكىن، كادرلىق شەشىمدەر قابىلداۋ كەرەك بولادى. ەرەكشە داعدارىس جاعدايىندا بۇل وتە قاجەت ەكەنى تۇسىنىكتى.
