باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ باتاسى

3483
Adyrna.kz Telegram
بۇرىنعى سەمەي وبلىسى Iشكi iستەر باسقارماسىنىڭ ۇيىمداسقان قىلمىسقا قارسى كۇرەس ءبولiمiنiڭ باستىعى پولكوۆنيك توقتار مانكەنوۆتىڭ اڭگىمەسى. بiردi بiرگە ساباقتاپ، الىپ قاشقان ويدىڭ ىرقىمەن مەجەلi تۇسقا جەتكەندەرiن دە اڭدامادى. باۋىرىن كەڭگە جازعان بەلەڭ-بەلەڭ جيدەبايدىڭ قىرقاسى كوز الدارىندا. سونىڭ بiر كەزەڭiنە قونىس تەپكەن ابايدىڭ قىستاۋى. مiنە، نەشە جىل كورمەسە دە، تانىس مەكەن توقتاردىڭ كوزiنە وتتاي باسىلدى. ماشينا توقتاسىمەن، مۇراجايدىڭ ادامى قارسى الدى. – اسسالاۋماعالەيكۇم! – ۋاعاليكۋماسسالام! قوش كەلدiڭiزدەر! – راحمەت! ابايدىڭ باسىنا زيارات ەتەيiك دەپ، سەمەيدەن ارنايى شىقتىق. – ولارىڭىز وڭ بولعان ەكەن. – نازارىن، نەگiزگi اڭگiمەسiن توقتارعا بۇرا سويلەدi. – وندا مىنا ۇيiنەن باستايىق. – جاقسى. Iشi باياعى جىلدارى ءوزi كورگەندەگiدەن ءسال-ءپال جاڭا بۇيىمدارمەن تولىعىپ وزگەرگەن، ايتپەسە دەنى سول قالپى. ەپتەپ، قوناقتاردى قابىلداۋ ءتارتiبi ەۋروپاشالانىپتى. سوعان قاراعاندا سىرت ادامداردىڭ قاتىناۋى ارتقانعا ۇقسايدى. ال قورىم بۇرىنعىسىنان دا الدەقايدا توزعان. قازاقتاردا مولانى جاڭارتپايتىن ەجەلگi سالت بار، بiر جاعى سوعان دا جورىدى. زيارات ەتە ارۋاقتارعا باعىشتاپ قۇران وقىدى. وسى ساپار جيدەبايدان بايقاعان جاڭالىعى – شاكارiمنiڭ مولاسى بولدى. جارىقتىق، قالىڭ قورىمنان وقشاۋ، شەتكەرiرەك جەرلەنiپتi. باسى دا قارايتىلعان، بiراق، بۇعان دەيiن ەشكiم ايتپاي كەلگەن. سوڭعى جىلداردىڭ جاڭعىرۋ لەبىمەن بەتi اشىلىپ جاتقان جايت ەكەنiن توپشىلادى. باس-اياعى بiر ساعاتتىڭ و جاق، بۇ جاعىندا قاسيەتتi دە تاريحي قىستاۋدىڭ ەشتەمەسiن قالدىرماي ارالاپ شىقتى. الگi وزدەرiن قارسى العان ادام مۇراجايدىڭ ديرەكتورى ەكەن. ول كiسiگە شەكسiز العىستارىن ايتىپ، قايتا كەرi قايتتى. سارايى ساڭعىراي، قاسيەتتi مەكەنiمەن كوزايىم بولعانىنا قۋناپ، جانى سەرگىپ سالا بەردى. ءار نارسەگە اڭتارىلا قارايتىن جاس بالاداي، مىنا جالعان دۇنيەگە كوزi تويماي قۇنىعا ءتۇستi. «مىڭمەن جالعىز الىسقان ادامنىڭ» باسىنا بارىپ ءتاۋ ەتكەننەن كەيiن بە، تiپتەن رۋحتانىپ، مۇقالعان قاجىر-قايراتى قايتا جەتiلiپ، شىڭدالعانداي ءدۇر سiلكiندi. ەسiنە جارىقتىقتىڭ ءجۇز جيىرما بەس جىلدىق تويى ورالدى. ... ادەتتەگiدەي ەلدەن بۇرىن ميليتسيالاردى توپىلتىپ، توكتi كەپ. توقتار دا سولاردىڭ قاتارىندا ءتارتiپتi قاداعالاۋشىلاردىڭ بiرi رەتiندە بارعان.
ادام دەگەن ساپىرىلىسىپ، توقتاۋسىز ءۇستىن-ءۇستىن اعىلادى. كوبiسi جانە نەگiزگi سىيلى قوناقتار الماتىدان شاقىرىلعان. نەبiر مارقاسقالار توبە كورسەتiپ قالادى. «باۋىرجان مومىشۇلى كەلiپتi» دەگەندi قۇلاعى شالدى. اقىرىنداپ سۇراستىرا ءجۇرiپ، قاي ۇيگە تۇسكەنiن دە بiلiپ الدى. ويى – اڭىز ادامعا رەتi كەلسە سالەم بەرۋ. اراسىنا ۋاقىت سالىپ، بiر-ەكi مارتە سول ءۇيدiڭ الدىنان ارى-بەرi ءوتتi دە. بiراق، ەشقانداي كوزدەگەن كiسiسiمەن جولىعا العان جوق. سوسىن، «جارايدى، جولىعۋدى جازباعان شىعار» دەگەن ويمەن قويعان. كەش تە باتۋعا تايانعان مەزەت ەدi, ءسويتiپ الاعىزعان كوڭiلiنە سابىر سۋىن سەۋiپ تۇرعانىندا ءبولiم باستىعىنىڭ قىلپى بايقالدى. اياعىن اپىل-عۇپىل باسىپ، وكشەسi جەرگە تيمەي ۇشىرتا زاۋلاتادى. انشەيiندە تىم سابىرلى ادامنىڭ مۇنداي مازاسى قاشقان ءساتiن كورۋ توساڭداۋ ەكەن. قاسىنا جەتكەن بەتتە: – مانكەنوۆ، مومىشۇلى بiر نارسەگە ىرزا بولماي، شي شىعاردى. بار، تiلiن تاپشى! – تۇكiرiگiنە شاشالىپ، كەكەشتەنە سويلەپ، قالش-قالش ەتەدi. سۇسىنان سۇس قالماعان، انشەيiندەگi نارتتاي قىزىل ورىس ودان سايىن ءورت بولىپ الىپتى. – ماقۇل، يۆان اداموۆيچ! بiراق… – نە بiراق؟.. – ول كiسiنiڭ مiنەزi قيىنداۋ دەپ ەستۋشi ەدiم، كونسە جاقسى. – توقتار دا قاپەلiمدە «الدە قايتەدى؟» دەگەن ويمەن مۇدiرiڭكىرەدى. – كوندiر! ايتپەسە ءبارiمiز قۇريمىز. بiزدiڭ ۋچاستوكتاعى كيiز ۇيدە ول. – جانى قىسىلىپ، جانالقىمىنا تاقالعانى كورiنiپ-اق تۇر. – جارايدى. – جۇگiر. جۇدەمدەتە باسىپ الگi ءۇيدiڭ تۇسىنا تايانعاندا، بiر توپ ادامنىڭ وشارىلا ۇيمەلەگەنiن بايقادى. «ءورت سوندiرەتiندەي جەتپەي، بايىپتى كورiنەيiن» دەگەن شامامەن، سابىرلى كەيiپتە اياعىن سالماقتى باستى. سويتكەنiنشە سۋسار بوركiن بiر جاق شەكەسiنە قاراي قيسايتا كيگەن، ءوڭiرi اشىق ادام وزiنە قاراي كەلە جاتتى. ونىڭ قويۋ مۇرتى كوزiنە جىلىۇشىرادى. تاڭەرتەڭنەن بەرi سالەمدەسپەك نيەتپەن iزدەگەن ادامى – وسى. بiر قولىندا تاياعى بار ەكەن. كەلەسi قولىندا ترۋبكاسى بارىن اۋزىنا اپارا بەرiپ، iزiنشە كوك ءتۇتiن بۇرق ەتكەندە بايقادى. سويتكەنشە جانىنان جايمەن ءوتiپ، ىلگەرى وزدى. سالەمدەسپەك بولعان جوسپارى، ءادiرام قالدى. بەتپە-بەت تايانعاندا دانەمە دە iستەي الماي، تiل-اۋزى بايلانعانى. ءارi ءوڭi تىم سۇستى ەكەن، ونىڭ ۇستiنە قاۋىم ەل بايەگi شىعىپ سوڭىنان بۇگەجەك قاعادى. ەشكiمنiڭ بiر اۋىز تiل قاتۋعا مۇرشاسى جوق. ايتەۋiر، بايقاعانى ءبارiنiڭ iس-قيمىلدارى جازىقتى جان سياقتى. باستاپقىدا سابىرعا شاقىرا سويلەپ، تيiستi سازايلارىن السا كەرەك، مىستاي بوپ، مىسىقتابانداپ قانا ءىلبيدi. توقتاردىڭ جادىنا باستىعىنىڭ تاپسىرماسى ءتۇستi. ابدىراعان ەسiن تەز جيا قويىپ، ون شاقتى قادام ۇزاپ كەتكەن كiسiنiڭ سوڭىنان تۇرە قۋدى. وكشەلەپ كەلدi دە «ورىسشا سويلەسەم بە، قازاقشا سويلەسەم بە؟» دەپ، ءسال ويلانىپ بارىپ: – جولداس گۆارديا پولكوۆنيگi! – قولى شەكەسiنە سارت ەتiپ، چەست بەردi. – بiر اۋىز ءسوز ايتۋعا مۇرسات ەتسەڭiز. – اۋزىنا انا تiلi ورالا بەردi. – ۇرىقسات سۇراپ تۇرعان پانفيلوۆشىنىڭ ۇلى. – سوڭعى ويدان شىعارعان وتiرiگiنە قۇلاعى دۋ ەتىپ، شىمىرىكتى. اكەسi سوعىسقا قاتىسقانىمەن، قاي مايداندا بولعانىن بiلمەيتiن. باۋكەڭ قالت توقتاپ، جەپ جiبەرەردەي وتكiر كوزiن مۇنىڭ قاراشىعىنا قاداپ، ءسال-ءپال بوگەلدi.
سونىڭ وزiنە توقتار بۋىن-بۋىنىنان ءال قاشىپ، ەسiنەن ايىرىلىپ قالا جازدادى. سوسىن باتىر باسىنان اياعىنا، اياعىنان باسىنا تاعى بارلاي كوز جۇگiرتتi. – ءيا، جولداس اعا لەيتەنانت، مەن سiزدi تىڭداپ تۇرمىن. – ەرنiنە ترۋبكاسىن اپارا بەرiپ، بۇعان سول قىرىن قالپى يىعىنىڭ ۇستىنەن ءۇن قاتتى. – مەن، اكەم پانفيلوۆشى بولعاننان كەيiن، سiزگە سالەم بەرۋدi ءوزiمنiڭ پارىزىم دەپ سانادىم. – سوزدەرi شاشىراڭقى شىقتى. – اكەڭ تiرi مە؟ – مايداننان ورالمادى. – ىم-م-م… – ماقۇلداعانداي باسىن ماقساتسىز يزەدi. – مەن سiزگە بۇل وڭiردەن اتتانعانىڭىزشا قىزمەت ەتسەم دەپ ەدiم… – وندا شاقىرت ماشينانى! – باس جوق، اياق جوق بiردەن وسىلاي دەدi. – توي بiتپەي قايدا بارامىز، جولداس پولكوۆنيك؟ – ەندi-ەندi وزiنە كەلiپ، بويىن يگەردi. – سەمەيگە! – شورت كەستi. – جولداس پولكوۆنيك، بۇلا ەركەلiگiڭiزدi حالقىڭىز كوتەرەدi, ارۋاق كوتەرە الا ما؟ مومىشۇلىنىڭ ءوڭi قۇپ-قۋ بولىپ كەتتi. مۇنى شايناپ تاستايتىنداي سۇستى كەيپiمەن ىزبارلانا قادالدى. توقتاردىڭ جۇرەگi شىم ەتiپ، «بۇلiنگەن ناستەنi ودان سايىن بىلىقتىردىم-اۋ؟» دەپ، زارەسi ءزار تۇبiنە جەتتi. سويتكەنiنشە باتىر اشۋىن سىرتقا سالعان مىساسىنان قايتقانداي، وڭiنە بولماشى شۋاق جۇگiردi. – سەن شىنىندا دا پانفيلوۆشىنىڭ بالاسىنا ۇقساپ كەلەسiڭ. – ترۋبكاسىن باپپەن بiر سورىپ قويدى. مىنا سوزدەن كەيiن بارىپ توقتار جەڭiلدەنەيiن دەدi. ەندi بايقادى، ەل جان-جاقتان قاۋمالاي قورشاپ الىپتى. – ولار دا ارۋاقتان اتتاعان جوق ەدi. ارۋاقتى سىيلاعاندارىنىڭ ارقاسىندا عانا ماسكەۋ مىزعىماي قالدى. سەن مەنiڭ اقجولتايىم سياقتى ەكەنسiڭ. – جانىنا تايانىپ، يىعىنان ۇستادى. – باستا ورداڭا، كورسەت قىزمەتiڭدi. كۇللi قاۋمالاعان جۇرت وسى ءسوزدi كۇتiپ تۇرعانداي، لەزدiڭ اراسىندا جان-جاققا شاشىلعان تارىداي پىشىراپ، تارادى دا جونەلدi. «جۇرiڭiزدەر، جۇرiڭiزدەر!» دەگەن بiر-ەكi دۇركiن قولقالاۋ دا ەستiلدi. قايدا اپارارىن بiلمەگەندiكتەن، الگi iلتيپات تانىتقان ادامداردىڭ سوڭىنان ىلەستى. التى قانات اق ورداعا داستارحاندى قايىستىرا جاساعان ەكەن. تورگە كورپەلەردi قاباتتاي سالىپ، قۇس جاستىقتاردى توپىلتا تاستاپتى. جاڭا عانا شىرقى قاشىپ ويسىراعان ءۇي، زاماتىندا-اق مەيماناسى تاسىپ، دۋمانى اسقاقتاپ شىعا كەلدi. ءتوردi تولتىرا باتىر شىنتاقتاي جايعاستى دا، اياق جاعىنا توقتار تىزە بۇكتى. قىز-كەلiنشەكتەر سىلاڭ قاعىپ ءۇستi-ۇستiنە ەتتi دە اكەلiپ، شايدى دا قۇيىپ قۇراق ۇشادى. دامىلدار ەمەس. مەيمانداردان ەكەۋiنەن باسقا ەشكiم جوق. سول ءۇش-ءتورت ادام قىزمەت جاساپ، شاۋىپ ءجۇر. بiر كەزدەردە بارىپ باتىر تiل قاتتى: – يتتi يەسi ءۇشiن سىيلايدى. حالىقتى سەن سياقتى ازاماتتارىنىڭ ارقاسىندا العايدى، ارداق تۇتادى. جۇرەك كوزدەن دە كورەگەن، سوعىسقا بارساڭ قاھارمان بولاتىن ەدiڭ. ويتكەنi, تىم ادال ەكەنسiڭ. بiزدiڭ باتالوننىڭ كوميسسارى – جولتايدى كوزiمە ەلەستەتتiڭ. سوعان بولا بۇرىلدىم. نىسپىڭدى ايتا وتىر ال، بiلiسە بەرەلiك. – اتىم – توقتار. باتىر جايدارىلانا جىميدى. – ناعىز حالىقتىق ەسiم، «توقتا، ار» دەگەنگە سايادى ەكەن. بۇلا مiنەزدەن توقتامايتىن بويىڭا بiتكەن اساۋلىق جوق پا؟ – سوڭعى ءلامى ازىلگە بۇرعاندىعى. وفيتسەر جىگىت تiل قاتا قويمادى، ناقتىسى وقۋشىداي تاقىلداپ كەتكەنىم ۇيلەسپەس دەپ توپشىلادى. – بالا توقتاماي شەتىنەي بەرگەن سوڭ، اكە-شەشەمنىڭ ۇمىتىنە ءجىپ تاققان سىڭايى... – بوگەلىپ بارىپ جاۋاپ قايىردى. – تاك، سولاي دە، «مىنەزىڭدە اساۋلىق جوق پا؟» دەگەنىم سودان عوي. توقتاعانىڭ دۇرىس بولىپتى. مەن دە الگىندە ارعا سالىپ، توقتادىم. لەزدiڭ اراسىندا وڭiندە جاڭاعى جايدارىلىقتىڭ ۇشقىنى دا جوق، مۇزداي قۇرسانىپ شىعا كەلدi. – سەن، مۇمكiن، اسكەري پوستتا قىزمەتتە شىعارسىڭ؟! – ءدال سولاي، گۆارديا پولكوۆنيگi! – قازiر بار دا باستىعىڭا مەنiمەن وتىرعانىڭدى ايتىپ، ەسكەرتiپ كەل. – قۇپ بولادى، جولداس پولكوۆنيك! سىپتىعىرداي جiگiت ورنىنان شيراق قوزعالىپ، اتىپ تۇرەگەلىپ سىرتقا بەتتەدi. تابالدىرىقتان اتتاعانى سول-تۇعىن، قىستىعا شىققان «توقتار ءاندiربايۇلى!» دەگەن ءۇندi قۇلاعى شالدى. جالت قاراپ ەدi, بۇكەڭدەي باسىپ كەلە جاتقان يۆان اداموۆيچتi كوردi. – باۋكەڭ قالاي، اشۋى قايتتى ما؟ – بiرiنشi ساۋالى وسى بولدى. – ساباسىنا ءتۇستi. – جارايسىڭ، توقتار! – ءوڭiنiڭ ءارi كiرە جىميدى. – جانىمىزدى بiر الىپ قالدىڭ. ايتپەسە بۇل وقيعا وبكومنىڭ بiرiنشi حاتشىسى موروزوۆتىڭ قۇلاعىنا جەتسە، بiزدiڭ ساۋدامىز بiتەتiن ەدi. – يۆان اداموۆيچ، – ناشاندiكتiڭ ءسوزiن ءبولدi, – مەنi «باستىعىڭا ەسكەرتiپ، قايتادان قايتىپ كەل» دەپ جiبەردi. – بiرگە بولىڭىز، بiرگە، بiرگە… باسقا جاقتى ءوزiم قاداعالايمىن. – قولدى-اياققا تۇرماي بەزەك قاعىپ، دامىلسىز باسىن يزەدi. – ايتەۋiر، شي شىقپاي، ريزا كۇيدە اتتانسىن. – ماقۇل، بار كۇشiمدi سالامىن. – ءسويتiڭiز، توقتار ءاندiربايۇلى. – جاقسى. سول ءتۇنi سالەم بەرۋدi عانا ارمان ەتكەن اسىل اعامەن تاڭ اتقانشا بiرگە دامدەس بولىپ، قۇلاعىنىڭ قۇشىرى قانعانشا اڭگiمەسiن تىڭدادى. – بiر تيىندىق ماي شامنان كەزiندە بۇكiل ماسكەۋ ورتەنiپ كەتكەنiنەن قۇلاعدار شىعارسىڭ. – ويلى دا تۇڭعيىق جانارىن توقتارعا اۋدارىپ، بۇدان جاۋاپ كۇتكەندەي بiراز بوگەلدi. – بiراق، قانشا الەۋەتتi دە زۇلماتتى سناريادتاردىڭ جالىنىنا ورتەنبەدi. ونىڭ سەبەبiنiڭ نە ەكەنiن بiلەسiڭ بە؟ توقتاردىڭ نە «ءيا»، نە «جوق» دەپ جاۋاپ قايىرۋعا ءداتi بارمادى، قاپەلiمدە جازا باسىپ جاراسىمىن تاپقان مىنا سالتاناتىن كەزدەيسوق بۇزىپ الۋدان قورىقتى. سوندىقتان نە دە بولسا ۇندەمەگەندى ءجون سانادى. ونىسى دۇرىستىققا باستاعانىن اڭعاردى. باتىر تاعى دا ءسوزiن ساباقتادى. – ويتكەنi, ول كەز ورىستىڭ شونجارلارى توڭiرەگiندەگi وركەنيەتكە ەلiكتەگەندiگiنەن، ءوز قاعىنان ءوزi جەرiنگەن شاق-تۇعىن. الگiلەر انا تiلiندە سويلەگەندە، سوزدەردi ادەيi بۇرا تارتا قولداناتىن. ونداعىسى «بiز ناعىز اقسۇيەك ورىسپىز، سونىمەن قاتار ۇلىقپىز، سوندىقتان تۋعان تiلiمiزدiڭ ەملەسiن بۇزا سويلەۋگە قاقىمىز بار» دەپ قورىتتى. بۇل قاراكەت ۇلتتىڭ نەگiزگi دiڭiن شiرiتتi. سوندىقتان قۇنى بiر-اق تيىن ماي شامنىڭ ونى جاعىپ جiبەرۋگە قاۋقارى ابدەن جەتتi. ال ەكiنشi دۇنيەجۇزiلiك سوعىستا بومبىنىڭ دا ماسكەۋدi وتقا وراي الماعانى، وزدەرiن اقسۇيەكتiككە ساناعان، ناتiندە جەتi اتاسىنان بەرi قارا تاباندىلىقتان ارىلماعان مۇجىقتاردىڭ «اقىلدى بولا باستاعان» تۇسى ەدi. بiر ءسوزدi قايتالاي بەرۋ ارقىلى ولاردىڭ سiلەسiن قاتىرىپ، ياھۋديلەر «ءلابباي» ۇرعىزىپ قويعان بولاتىن. توقتار مىنا ءلامنىڭ بايىبىنا بارا الماي، استارىن نەگە جورىرىن بiلمەي ەسi شىقتى. ونىڭ قاتتى اۋرەلەنگەنi سونداي، تۇس-تۇستاعى كيiز ۇيلەردەن اۋەلەگەن ءان قاناتىن دا، سىڭعىرلاي جەتكەن قىز-كەلiنشەكتەردiڭ ءۇنiن دە ەستiمەدi. استارلى اڭگىمەنىڭ ءادىبىن سوگە الماي وزiمەن ءوزi ىشتەي ارپالىسىپ، ايتىلعان ويدىڭ ۇشتىعىن تاپپاي اۋرەگە ءتۇستى. – ءيا، تiلiمiز بايلانىپ كەلەدi, – اۋىر كۇرسiندi, – سول اباي اتامىزدان كەيiن «مىڭمەن جالعىز الىساتىن» بiرەۋ تۋمادى عوي. – جان قالتاسىنان قارمانىپ وتتىق الدى دا، ترۋبكاسىن تۇتاتتى. كوك ءتۇتiندi بۇرق ەتكiزدi. – قازاق – ۇلتشىل بولۋى كەرەك، بiراق، ءجۇزشiل بولۋى قاجەت ەمەس. ءبىز سياقتى كىشكەنتاي ۇلتقا رۋحى اسقاق ۇلدار كەرەك، – دەدi باياۋ عانا. تاعى دا اڭگiمە ءۇزiلiپ قالدى. اڭىز ادامنىڭ، بiر كورگەننەن ءوزiن مۇنشا ەتەنە ساناعانىنا ەمەتايى ەزiلiپ بارادى. بiراق بۇل كiسiمەن يىعى تەڭ ەمەس، الدەقايدا تومەندە جاتقانىن اڭعاردى. سوندىقتان دا جارىتىپ ەشتەمە ايتۋعا مۇرشاسىز، اندەمi سوزگە ءال بەرە الماي قىستىقتى. – انگلياعا بوستاندىق اپەرگەن دە، ونى دەمەپ وتىرۋشى دا اقسۇيەكتەر قاۋىمى ەكەنiن بiلەرسىڭ؟ سول سياقتى قازاق توپىراعىنا دا جاقسىلىقتى جاساسا ءوزiنiڭ كiندiگiنەن ورگەن بەل بالاسى جاسايدى. اتتەڭ، كەشiگiپ كەلگەن باقىتتان جامان ەش نارسە بولۋى تيiس ەمەس. ول دەگەن بiر قاسiرەت، ءزابiر-جاپا. ويتكەنi, بiرەۋ دەر شاعى – 25-iندە جەتكەن قۋانىشقا، ەندi بiرەۋ 75-iندە قول ارتادى. بiراق ول اسقاق مارتەبە سول دارەجەسiندە بولسا دا ەش قىزۋى جوق، قىزىعى جوق دۇنيەگە اينالادى. ءارi-بەرiدەن كەيiن الگi ادام اتا ساقالى اۋزىنا شىققانداعى تابىسىنا قورلانۋى دا مۇمكiن. – باپپەن ترۋبكاسىن سوردى. – بiزسiز قازاقستان ءومiر سۇرە الادى، ال بiز قازاقستانسىز ءومiر سۇرە المايمىز. قازاقستان دا بiزسiز ءومiر سۇرە المايتىن ۋاقىت تۋار. تاڭ دا قۇلانيەكتەنiپ، ءتورت قۇبىلا تۇتاس سارعايا باستادى. ءوزiن قوناقتى ابدەن قاجىتقانداي سەزiندi. – باۋكە اعا، جول سوعىپ، شارشاعان بولارسىز، دەمالىڭىز. باتىر ءتوس قالتاسىنان كۇمiس ساعاتىن شىعارىپ، قاقپاعىن اشتى دا اينەگiنە ءۇڭiلدi. – جارايدى. – تاعى دا كوك ءتۇتiندi بiر بۇرق ەتكiزدi. – ادام بويىنداعى ادەتتiڭ اسىلى از سويلەۋ. كوپ تىڭدادىڭ، راحمەت. وندا اس قايىرايىق. بiسسiمiللا-راحىماني-راھيم، – دەپ، الاقانىن جايدى. – اق جۇرەك بولسىن جولداسىڭ، ادالدىق سەنi قولداسىن. جاقسىلىق ءۇشiن تiرەسسەڭ، جانىڭدى ارىڭ قورعاسىن. ارىندى بولسىن شابىسىڭ، الىمدى بولسىن تابىسىڭ، نايزاداي بولسىن نامىسىڭ. ەر جiگiتكە ءبارi سىن: قيىندىق كورسەڭ مۇقالما، اۋىرلىق كورسەڭ جۇقارما. قامقورشى بول كiشiگە، ۇلكەندi ۇلگi تۇت العا! اللاۋاكپار! – ايتقانىڭىز كەلسiن! ول كiسiنiڭ كەشە كەشكە نەگە شامدانعانىن بiلمەگەن قالپى سەرگەك كوڭiلمەن سەرپiلiپ، سىرتقا بەتتەدى. تۇنiمەن تىنباعان ەل ەپتەپ سيرەگەندەي كورiندi. نەگiزگi تويدىڭ دۋمانى بۇگiن باستالاتىن ەدi. ... وتكەندi ەكشەۋ ءۇشiن جاپادان-جالعىز جولعا شىققان دۇرىس سياقتى. مiنە، الىپ قاشتى ەلەستiڭ سوڭىنان iلەسiپ، ءومiرiنiڭ شيىرلاعان سۇرلەۋiنە سوقتىقتى. ءدال سونداعى باۋكەڭنiڭ باتاسى مۇنىڭ كەلەشەك ءومiرiن پايعامبارلىق داناگويلiكپەن كورiپ، الدىن-الا سوعان جiگەرلەندiرiپ تۇرعانداي ەكەن-اۋ؟.. تاعدىردىڭ سىناعىنا تۇسكەندە جولداسى اق جۇرەك بولدى، ادالدىق قولدادى. جاقسىلىق ءۇشiن تiرەستi, قاشان دا ارى قورعاۋ بولدى. ەر جiگiتكە ءبارi سىن ەكەن: بەلشەسiنەن بايلىققا باتۋ دا، بەس ەركەكتiڭ بۋىنا پiسكەن قىزمەت تە، قيىندىقتىڭ اششى ءدامiن تاتۋ دا. بiراق، سونىڭ بارiنە اقىل مەن پاراساتتىلىق باسشىلىق جاسايتىنى قانداي جاقسى. تاعى بiر نارسەنi وسى ۋاقىتقا دەيiن بايقاماي ءجۇرىپتi. مارقۇم اتاسى مەن اجەسi دە وڭاي عۇمىر كەشپەيتiنiن كۇنi بۇرىن ايتىپ قويعان ەكەن عوي. تۇڭعىشى ومiربەگi تۋعاندا – ءومiر ءۇشiن جانىڭدى جالداپ كۇن كەشەسiڭ، بولاتى تۋعاندا – سول قيىندىقتىڭ بارiنە بولات تەمiردەي بەكەمدiك تانىت، قايراتى تۋعاندا – قايراتىڭدى جي دا زۇلماتتىڭ ءبارiن جەڭ، ازاتى تۋعاندا – پەشەنەمiزگە جازىلماعان ازاتتىقتى قاجىماي-تالماي iزدە دەپ ءجون سiلتەپ كەتكەندەي. تاستى تاسقا سوقساڭ عانا ۇشقىن شىعاتىنىنداي، ويدى وي عانا تۋدىرىپ، ساناعا ساڭىلاۋ تۇسiرەتiنiن ەندi ەكشەدi. اباي اتاسىنىڭ باسىنا كەلمەسە، باۋكەڭمەن جولىعىسۋى ويىنا ورالماس ەدi. سودان سوڭ باتىردىڭ باتاسى ەسiنە ءتۇستi. سول ارقىلى اتاسى جاسىرعان جۇمباقتى شەشۋگە مۇمكiندiك تۋدى. ەندi ويلاسا ول سوزدەردiڭ سىرىن ۇعۋ ءۇشiن وتىز جىلعا تاقاۋ ۋاقىت قاجەت بولعان ەكەن. «قايران كونەنiڭ ادامدارى-اي، ءار ءسوزiنiڭ استىندا التى قابات استار جاتاتىن…»

Adebiportal.kz
ادەبيەت پورتالى
پىكىرلەر