قر رامىزدەرىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي تۇركىستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن تاريحشى عالىمدار مەن ارحەولوگتاردان قۇرالعان ەكسپەديتسيا سوزاق اۋدانى، ارپاوزەن بويىنداعى تاڭبالى تاستار تاريحىمەن تانىسۋعا ساپارعا شىقتى.
ەكسپەديتسيا قۇرامىندا وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى ساكەن قالقامانوۆ، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، رك ۇعا اكادەميگى باۋىرجان بايتاناەۆ، قازاقستاندىق سۋرەتشى-رەستاۆراتور، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قر سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى قىرىم التىنبەكوۆ، قازاقستاندىق كينورەجيسسەر، كانن فەستيۆالىنىڭ لاۋرەاتى سەرگەي دۆورتسەۆوي، جەرگىلىكتى ارحەولوگتار مەن تاريحشىلار، جۋرناليستەر بار.
تاڭبالى تاستاردىڭ شىعۋ تاريحى مەن ونىڭ تاۋەلسىز قازاقستان رامىزدەرىمەن بايلانىسىن اتاپ وتكەن س.قالقامانوۆ شارانىڭ اشىلۋىندا ءسوز سويلەپ: «رامىزدەر تاريحى ەجەلدەن باستالادى. ول كونە زامان، تۇركىلەر ءداۋىرى، حاندىقتار مەن پاتشالىقتاردىڭ ەلتاڭبالارى مەن جالاۋلارى جانە تەڭگەلەرىندەگى ايشىقتى بەلگىلەرىمەن تىعىز بايلانىستى. مەملەكەتتىك رامىزدەر – مادەنيەتىمىز، تاريحىمىز بەن مەنتاليتەتىمىزدىڭ كوركەم تۋىندىسى. بۇگىنگى ارپاوزەن تاڭبالى تاستارىنا جاساعان ەكسپەديتسيا ماقساتى – وسى ەجەلگى زاماننان كەلە جاتقان سيمۆوليكانىڭ XXI عاسىرداعى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ رامىزدەرىمەن تىعىز بايلانىسىن ناسيحاتتاۋ»، دەپ اتاپ ءوتتى.
پەتروگليفتەردى زەرتتەپ جۇرگەن عالىم باۋىرجان بايتاناەۆ ارپاوزەندەگى تاڭبالى تاستاردى كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ءۇشىن تۋريزم كلاستەرىن دامىتۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
– كيەلى سوزاق جەرىندە ورنالاسقان ارپاوزەن تاڭبالى تاستارى نەمەسە ارپاوزەن پەتروگليفتەرى – قولا داۋىرىنەن ساقتالعان قۇندى ەسكەرتكىشتەر، جارتاسقا تاڭبالانعان سۋرەتتەر. ءبىز وسى تاريحي جادىگەردى كەيىنگى ۇرپاققا جەتكىزۋدە ۆاندالداردان قورعاۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن بۇل جەردە ءتۋريزمدى دامىتىپ، پەتروگليفتەردى يۋنەسكو تىزىمىنە ەنگىزۋ كەرەك، – دەدى.
قولا داۋىرىنەن بەرى ساقتالعان قۇندى ەسكەرتكىش – «ارپاوزەن تاڭبالى تاستارى» سوزاق اۋدانى، اباي قىستاعىنىڭ وڭتۇستىك-باتىسىندا، قاراتاۋدىڭ كەلىنشەكتاۋ دەگەن جوتاسىنان باستاۋ الاتىن كىشىرەك ارپاوزەن بويىندا ورنالاسقان. ونى قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ ارحەولوگوگيا ەكسپەديتسياسى زەرتتەگەن. سۋرەتتەردىڭ جالپى سانى – 3,5 مىڭ. نەگىزگى سيۋجەتتەرى اڭشىلىققا، جاۋگەرشىلىك تاقىرىپقا جانە جان-جانۋارلار تىرشىلىگىنە ارنالعان. قوس اياقتى ات، وگىز جانە تۇيە جەككەن سوعىس جانە شارۋاشىلىق اربالارى كەزدەسەدى. ەسكەرتكىش ءبىزدىڭ زامانىمىزدان بۇرىنعى 1 جانە 2-مىڭجىلدىققا جاتادى.
سوزاق جەرىنە العاش كەلگەن قىرىم التىنبەكوۆ وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارىنا ارپاوزەن پەتروگليفتەرىنەن اشىق اسپان استىنداعى مۋزەي جاساۋ ارقىلى قۇندى جادىگەرلەردى قورعاۋعا الۋدى ۇسىندى.
ەكسپەديتسيا ساپارىنىڭ قورىتىندىسىمەن سوزاق اۋدانىنداعى تاريحي نىسانداردى تۋريستەرگە ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا «شىعىس ساقيناسى» تۇجىرىمداماسى جاسالادى.
سونداي-اق تۇركىستاندا ماۋسىم ايىنىڭ باسىندا قر رامىزدەرىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي ارپاوزەن پەتروگليفتەرىنىڭ سۋرەتتەرىنەن فوتوكورمە وتەدى.
تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى
