كينوتانۋدان ماگيستراتۋرانى لوندوندا، كۋين مەري ۋنيۆەرسيتەتىندە "بولاشاقپەن" وقىدىم. پاندەردەن عانا ەمەس، ماگيسترلىك ديسسەرتاتسيام دا توپ جارىپ، ماراپات راسىمىندە ۇزدىك ديپلوم عانا ەمەس، سول جىلعى فيلم ستۋدەنتتەرى اراسىندا for Outstanding Achievements دەگەن سەرتيفيكات پەن اقشالاي جۇلدە دە تاپسىردى. تاقىرىبىم زاماناۋي قازاق كينوسىنداعى ايەل بەينەسى تۋرالى بولاتىن. جەتەكشىم جۇمىستى PhD-دە جالعاستىرۋ كەرەك دەگەندى ايتتى، رەتسەنزەنتتىڭ ءبىرى دە ءدال سولاي پىكىر جازىپتى.
بىراق ونىڭ ماسشتابىن PhD-گە ىڭعايلاپ وزگەرتۋ ءۇشىن ءبىراز ىزدەنىپ جوبا دايىنداۋ كەرەك، ال مەنىڭ "بولاشاقتا" ەڭبەك ءوتىلىم بار، سوندىقتان ديپلوم قولعا تيەر-تيمەستەن اۋدارما بيۋروسىنداعى جۇمىسىمدى باستاپ كەتتىم. باسقا ءىرىلى-ۇساقتى جوبالار قاتارىندا قازاق قالامگەرلەرىنىڭ قوس توم انتولوگياسى، اباي جيناعىنىڭ اعىلشىنشا نۇسقاسىن دايىنداۋعا ارالاسىپ جۇرگەندە PhD تۋرالى ويلاۋعا مۇرشا بولمادى.
تەك 2020-دا پاندەميادا ءسال سايابىرسىپ، PhD جوبا دايىندادىم. "قۇلاساڭ، تۇيەدەن قۇلا" دەپ، كەمبريدجدەن مەنىڭ تاقىرىبىما قىزىعادى-اۋ دەگەن پروفەسسور ىزدەدىم. ءبىراز وقىتۋشىنىڭ ەڭبەكتەرىن شولىپ شىعىپ، قىزىعۋشىلىعىمىز سايكەس كەلەدى-اۋ دەگەن بىرىنە جوبامدى تىركەپ حات جازدىم.
ول قىزىعا كەلىستى، جانە الدىمەن Admissions Team ارقىلى كەمبريدجگە قابىلدانۋىم كەرەكتىگىن جازدى. ءپىسسىمىللا دەپ ىرىكتەۋ تۋرلارىنان ءوتىپ، سۇحبات كەزەڭىنە كەلدىك. فاكۋلتەت باسشىسى مەن بولاشاق جەتەكشىم مەنى سوزبەن سىنادى. سول اپتادا "قۇتتىقتايمىز، كەمبريدجگە شارتسىز قابىلداندىڭىز" دەگەن حات كەلدى.
العاشقى سۇراعىم، گەيتس ستيپەندياسىنا قالاي قۇجات تاپسىرامىن؟ جاۋاپ، ء"سىز و باستا قارجىلاندىرۋدى قاراستىرۋ تۋرالى گرافاعا قۇبەلگى قويماعان ەكەنسىز، بيىلعا گەيتسقا قۇجاتتارىڭىزدى قوسا المايمىز" دەدى. (بيلل گەيتس كەمبريدجگە كوپ قاراجات پەن ستيپەنديا بولەدى). "باسقا قارجى كوزى بولماسا، ورىننان باس تارتىپ، كەلەر جىلى قايتا تاپسىرىڭىز، بىراق وندا بارلىق كەزەڭنەن قايتا وتەسىز" دەدى.
كەي تانىستارىم "بولاشاقپەن" ماگيستراتۋراسىن اياقتاي سالا قايتا قۇجات تاپسىرىپ، دوكتورانتۋرا وقىپ جاتقانىن ەسكەرىپ، "بولاشاققا" قۇجات تاپسىردىم. ءارى كەمبريدجگە ەكىنىڭ ءبىرى تۇسە بەرمەيدى عوي، قولدايتىن شىعار دەگەن ەسەك دامە:).
ءبىر ماسەلە الاڭداتتى: "بولاشاقپەن" قايتا وقىسام، كەپىلدىككە ءۇي نە جەر قويۋ كەرەك. ءوز پاتەرىم ونسىز دا كەپىلدىكتە، باسقا مۇلكىم جوق.
بىراق "بولاشاق" "قۇجاتتارىڭىزدى قارامايمىز" دەپ ءبىر-اق كەستى. ءدال سول جىلى تالابىن وزگەرتىپ جىبەرىپتى، PhD-گە تۇسكىم كەلسە ەڭبەك ءوتىلىمدى تولىق اياقتاۋىم كەرەك ەكەن. ال مەندە 1 جىل، 8 اي قالعان-دى. ءسويتىپ، كەلەر جىلى قايتا تاپسىرىپ، گەيتسكە تالپىنىپ كورەرمىن دەپ كەمبريدجدىڭ شارتسىز شاقىرتۋىنان باس تارتتىم.
سول ەكى ارالىقتا ءوزىم وقىعان كۋين مەريدە بىزگە ساباق بەرگەن ءبىر پروفەسسور ءوز پاراقشاسىندا (LinkedIn) تولىق قارجىلاندىرىلعان دوكتورانتۋرا جوباسى باستالعالى جاتقانىن جاريالادى. ويىمدا تۇك جوق لايك باسا سالعانمىن. پروفەسسور جەكەگە جازىپ، قالىمدى سۇراپ، PhD-گە تاپسىرعىڭىز كەلسە، تالپىنىپ كورىڭىز دەدى. كەيىن يمەيل جازىپ جوبانى ءتۇسىندىرىپ، قۇجاتتاردى قايدا تىركەۋ كەرەكتىگىن ايتىپ سىلتەمە جىبەردى.
كەمبريدجدەن بەرى دايىن تۇرعان قۇجاتتاردى سىلتەمەگە تىركەي سالدىم. كوپ ۇزاماي كەلەسى كەزەڭگە ءوتتىڭىز دەگەن حات كەلدى. ينتەرۆيۋدى جەتەكشى پروفەسسور مەن SCRSS ۇيىمىنان سۋپەرۆايزەر جۇرگىزدى. ولاردىڭ سۇراعى، "جوبادا عىلىمي جۇمىستان بولەك 2024 جىلى ۇيىمنىڭ ءجۇز جىلدىعىنا كينوفەستيۆال، كورمە وتكىزىپ، كىتاپ شىعارۋ كەرەك، مۇنداي جۇمىستارعا ارالاسا الاسىز با؟" دەدى. ونداي جۇمىستارعا ونسىز دا ۇيرەنگەن مەن، ارينە دەپ جاۋاپ بەردىم.
مەنىڭ سۇراعىم، "باعدارلاما Visual Cultures دەپ اتالعانىمەن، كينوعا اكتسەنت بەرە الامىن با؟"-"ارينە". "جوبا اياسى ءIى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستى قامتيدى، ول كەزەڭدە ءىرى ستۋديالار الماتىعا كوشىرىلگەنىن ەسكەرىپ، جوبانى قازاقستانعا قاتىستى وزگەرتسەڭىز بولادى" دەدى. مەنىڭ ەستىگىم كەلگەنى دە سول ەدى، بىراق قاراجات ماسەلەسىن كوتەردىم. شارت بويىنشا بۇل گرانت ۇلىبريتانيا رەزيدەنتىنىڭ وقۋ اقىسىن جانە اي سايىن ءجۇرىپ-تۇرۋعا ستيپەنديانى قامتيدى. بىراق مەن شەتەلدىك رەزيدەنت بولعاندىقتان، وقۋ اقىسىنداعى ايىرماشىلىق ءبىراز. ەگەر ونى ءوزىم تولەۋىم كەرەك بولسا، گرانتتى قابىلداي المايمىن دەپ اشىق ايتتىم.
شىنى كەرەك، بۇدان كەيىن مەنى قابىلدامايتىن شىعار دەپ ءجۇردىم. بىراق بىرەر ايدان سوڭ ستيپەنديانى ۇتىپ العانىم تۋرالى رەسمي حات كەلدى. ارتىنشا پروفەسسور ۋنيۆەرسيتەتپەن سويلەسكەنىن، وقۋ باعاسىنداعى ايىرماشىلىقتى وقۋ ورنىنىڭ ءوزى تولەيتىنىن ايتىپ كوڭىلىمدى ورنىقتىردى. شەگىنەرگە جول جوق، ءبىر جاعى ويلاماعان جەردەن تىلەگىم ورىندالىپ، ءبىر جاعى ول كىسىنى ۇياتقا قالدىرمايىن دەپ ستيپەندياعا ۇسىنىستى قابىلدادىم. قۋانعانىم، بۇلار كەپىلدىككە ءۇي دە سۇرامايدى، وقىپ بولعان سوڭ ەڭبەگىڭمەن وقۋ اقىسىن وتەيسىڭ دەپ تالاپ تا قويمايدى. جوبانى وزىمە ىڭعايلاپ وزگەرتىپ، ساپالى زەرتتەۋ جاساپ بەرسەم بولعانى.
ەندى ماسەلەم "بولاشاقپەن" بولدى. بۇل كەزدە 1 جىل 2 اي ەڭبەك ءوتىلى قالعان. ەڭبەك ءوتىلىن كەيىنگە قالدىرۋ جايلى ءوتىنىش جازدىم، ءۇش ايداي قاراپ، رۇقساتىن بەردى.
قازىر ءتورت جىلدىق زەرتتەۋىمنىڭ العاشقى جىلىندامىن، جوبا تاقىرىبىن ورتالىق ازياعا ىڭعايلاپ، العاشقى تاراۋىمدى جازىپ تا قويدىم. مەنىكى زەرتتەۋ (research) بولعاندىقتان، ەشقانداي ساباققا بارمايمىن، وزىمە قاجەت دەگەن پراكتيكالىق كۋرستارعا تىركەلىپ، ءوز بەتىمشە زەرتتەۋ جۇرگىزەمىن. دەمالىسىم دا ۋنيۆەرسيتەت كانيكۋلدارىنا بايلاۋلى ەمەس، جەتەكشىمە ەسكەرتىپ، كەز كەلگەن ۋاقىتتا دەمالىس الا الامىن ء(بىر جىلدا 5 اپتا).
جالپى، "بولاشاق" بولماسا ماگيستراتۋرانى وقي الماس ەم لوندوندا، سوندىقتان قازىرگى كۇنىم ءۇشىن "بولاشاققا" العىسىم شەكسىز. الايدا وزىمنەن كەڭەس سۇراعاندارعا "بولاشاقتان" باسقا جولداردى قارا دەپ كەڭەس ايتامىن. ماگيستراتۋرانى وقىپ جۇرگەندە دە "مەملەكەتتىڭ اقشاسىن جۇمساپ ءجۇرمىن" دەگەن جاۋاپكەرشىلىك بولاتىن. دوكتورانتۋرانى شەتەلدىك گرانتپەن وقىسام عوي دەپ ويلايتىن ەم سول كەزدە. قازاقستانعا ءبىلىم اكەلۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ اقشاسىن جاراتۋ مىندەت ەمەس، شەتەلدىڭ اقشاسىن دا جاراتۋعا بولادى. ءبىز "بولاشاققا" تاپسىراردا شەتەل گرانتىن الا الام دەگەن سەنىمنەن باسقانىڭ ءبارى بولىپتى بىزدە. كەيىنگىلەرگە سول سەنىمدى سىيلاعىم كەلەدى. تالپىنىپ، تالاپ ەتسە Chevening (ۇلىبريتانيا، ماگيستراتۋرا) سياقتى جوبالار بار، ءار ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءوز گرانتتارى بولادى. اسىرەسە اقش-تا قازاقستانعا قاتىستى تاقىرىپپەن گۋمانيتارلىق سالادا زەرتتەۋ جۇرگىزەتىن ۋنيۆەرسيتەتتەر بار ەكەن. ونىڭ ءبارىن اسىقپاي وتىرىپ، ىزدەۋ كەرەك، بىراق ەڭبەك قاشان دا وتەلەدى. قىزىعۋشىلىعىڭىز بولسا، بىردەن شەتەلدىك ستيپەندياعا تالپىنىڭىزدار، الاسىزدار.
ءاسيا باعداۋلەتقىزى،
جۋرناليست، مادەنيەتتانۋشى.
