قازىر əلەمدەگى ەڭ ۇلكەن وتباسىنا ءۇندىستاندا تۇراتىن زيونا چاننىڭ جانۇياسى جاتادى. زيونا چاننىڭ رەسمي تۇردە 39 - əيەلى بار. ول əيەلدەردەن ءوزىنىڭ 93 - بالاسى مەن بۇگىندە 38 - نەمەرە ءسۇيىپ وتىر. زيونا چاننىڭ جاسى قازىر 73- تەن استى.
زيونا چان وتباسىنىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى ول ءوزىنىڭ 39 əيەلىمەن 4- قاباتتى، 22 - بولمەدەن تۇراتىن ءبىر ۇيدە تۇراتىندىعىندا. بۇل əلەمدەگى قازىرگى تاڭداعى ەڭ ۇلكەن وتباسى. چاننىڭ جانۇياسى كەشكى اسقا ءبىر وتىرعاندا 30 - تاۋىق پەن 60 - كەلى كارتوپ جۇمسايدى ەكەن. ال، تۇسكى اسقا 50 - كەلىلىك كۇرىشتى بىردەن باسادى.
جالپى، ورتاعاسىرلاردا كوپ əيەل الۋ ءدəستۇرى ءۇندىستاندا ءجيى ورىن العان. الايدا، XXI - عاسىردا دا مۇنداي جاعدايدىڭ بولعانى كوپتى تاڭ قالدىرادى. دەگەنمەن دە، بۇل ەلدە قازىر دە قىزداردى ەرتە تۇرمىسقا بەرۋ عۇرىپى ساقتالعان.
مəسەلەن: ءۇندىستاندا 18 - جاسقا تولعان قىزداردىڭ باسىم كوپشىلىگى تۇرمىستا بولادى. بۇرىن جاعداي مۇلدەم بولەك ەتىن. وتكەن عاسىردىڭ باسىندا ءۇندىستاندا قىزداردى 13 جاسىنان باستاپ كۇيەۋگە بەرۋ ءدəستۇرى قاتاڭ ساقتالىپ كەلدى.
ءۇندىستان قازىر دۇنيە جۇزىندە حالىق سانى جونىنەن ەكىنشى ورىن الادى. وتكەن جىلى ءۇندىستان تۇرعىندارىنىڭ سانى 1 - ملرد. 340 - ملن. ادامنان اسقان بولاتىن. الايدا، بۇل ەل حالقىنىڭ 35% كەدەيشىلىك جاعدايىندا ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى. ءۇندىستان ءəلى كۇنگە باي ادامدار رەسمي تۇردە قۇلدار ۇستايتىن ازياداعى جالعىز مەملەكەت بولىپ وتىر.
ءۇندىستاندا قازىر حالىقتىڭ كوپشىلىگى كۇندىگىنە 2-3 دوللارعا عانا ءومىر سۇرەدى. الايدا، XVII - عاسىرعا دەيىن ءۇندىستان əلەمدەگى ەڭ باي مەملەكەتتىڭ ءبىرى بولعان. بىراق، XVII - عاسىردىڭ باسىندا بۇل ەلدى اعىلشىندار جاۋلاپ الىپ، سودان بەرى ءسىڭىرى شىققان كەدەيلەر كوبەيگەن. دەمەك، ءۇندىستان ءۇشىن بريتان يمپەرياسىنىڭ كولونياسى بولۋدىڭ ەش پايداسى بولعان جوق.
دەگەنمەن، ەلدەگى ميلليونداعان كەدەيلەرگە قاراماستان مۇندا وتە باي ازاماتتار دا جەتەرلىك. مəسەلەن: ءۇندىستان əلەمدەگى التىندى ەڭ كوپ ساتىپ الاتىن مەملەكەت. سونىمەن قاتار، ۇندىستەردىڭ ۇيلەنۋ تويىنا 2000 - نان استام ادام شاقىرتىلادى ەكەن. دەمەك، توي جاساۋ جونىنەن بۇلار قازاقتاردان دا مىقتى بولىپ تۇر...
________________________________________________________________________________________________________________
ايبول قاراشەۆ
facebook.com
