پاندەميا كەزىندە ەلىمىزدە ءسابىز باعاسى اسپانداپ كەتكەنى بارىنە ءمالىم. وسى ورايدا ەلباسى، بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ كۇيەۋ بالاسى ءسابىز باعاسىن ارزانداتۋ ءۇشىن مەملەكەتتەن 110 ملرد تەڭگە نەسيەنى قالاي العانى تۋرالى "Protenge.kz" جازدى دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
مەملەكەت ءبىراز ۋاقىتتان بەرى ءسابىزدى، كارتوپتى جانە باسقا دا جەمىس-جيدەك، كوكونىس باعاسىن ارزانداتۋعا تىرىسۋدا. پاندەميا كەزىندە ۇكىمەت بۇكىل ەل بويىنشا كوتەرمە تاراتۋ ورتالىقتارى جەلىسىن (كوج) قۇرۋعا كوشتى. بۇل جەردە ۇكىمەتتىڭ لوگيكاسى مىناداي بولدى: فەرمەرلەر كوج-عا ءوز ونىمدەرىن دەلدالدارسىز تىكەلەي ساتادى، كوج ونىمدەردى بىردەن دۇكەندەر مەن بازارلارعا جىبەرەدى. ال "اشكوز دەلدالدار" بولماعاندىقتان، باعا تومەندەيدى.
بارلىق 24 كوج مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك پرينتسيپىنە نەگىزدەلەتىن بولادى. مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىكتە ءبىر ءتيىمدى نارسە بار: ىسكەر سەرىكتەس بىردەن كوج قۇرىلىسىنا ينۆەستيتسيا سالادى. مەملەكەت سودان كەيىن نىساندى مۇقيات قارايدى، ەگەر قۇرىلىس ءمىنسىز سالىنعان بولسا، وندا بيزنەس شىعىنداردى وتەيدى. ەگەر ولقىلىقتار بولسا، وندا كاسىپكەر ۇكىمەتتىڭ اقشاسىن "كورمەيدى". بىلاي الىپ قاراعاندا ءبىز بۇل جوباعا سەنىمدى بولدىق.
كەيىن بەلگىلى بولعانداي، 100 پايىز مەملەكەت مەنشىگىندەگى قازاقستاننىڭ دامۋ بانكى جەتى كوج ءۇشىن 110 ميلليارد تەڭگە نەسيە بەرگەن، بۇل جەردە ءبىرىنشى كەزەڭنىڭ قۇنى 138 ميلليارد تەڭگە بولعانى بەلگىلى بولدى. ياعني، كوج قۇرىلىسىنا مەملەكەتتەن 10 جىلعا 13,68 پايىز مولشەرىندە قولداۋ الىپ وتىرادى.
قازاقستاننىڭ دامۋ بانكىنەن نەسيە العان جشس "ۇلتتىق ساۋدا-تاراتۋ جەلىسى" دەپ اتالادى. شىن مانىندە، بۇل اتاۋ كوج-دى دامىتۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك جوبانىڭ اتاۋىن قايتالايدى. بۇل كەزدەيسوقتىق، سولاي ما؟
بۇل جشس 2020 جىلى پايدا بولدى، ءدال سول كەزدە ۇكىمەت كوج قۇرۋعا كىرىستى. نە دەگەن سايكەستىك، اتاۋلى كۇن، دەسەڭشى؟! بۇل كومپانيانىڭ ەرەكشەلىگى سول، ونىڭ تۇپكىلىكتى يەلەرىنىڭ ءبىرى، بۇرىنعى پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ كۇيەۋ بالاسى، دۇنيەجۇزىلىك Forbes ءتىزىمىنىڭ مۇشەسى، 2,8 ميلليارد دوللار بايلىعى بار تيمۋر قۇلىباەۆ.
سونىمەن، ەگەر ءبىز "كەلىسىمدى" شىنىمەن جەڭىلدەتەتىن بولساق، بۇل مامىلە قازاقستاندىقتار ءۇشىن نەنى بىلدىرەدى؟ بۇل كوج شىن مانىندە مەملەكەت اقشاسىنا سالىنىپ، سوسىن مەملەكەت وسى كوتەرمە-تاراتۋ ورتالىقتارى جەلىسىن مەملەكەت اقشاسىنا ساتىپ الاتىنىن بىلدىرەدى. مىنە، قىزىق...
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
